ZIMBARDO,
P & J. BOYD, De tijdparadox. Ontdek
wat je relatie met tijd zegt over je persoonlijkheid. (Vert. The Time Paradox, 2008) Utrecht/Apen,
2009, 320 pp. ISBN 978 90 215 4539 4
Denkt u
vaak aan de kansen die u gemist hebt? Geniet u van verhalen over gezellige
avonden rond de kachel? Neemt u de meeste beslissingen in een opwelling? Maakt u
lijstjes en streept u gedane taken af? Of vindt u dat u niet echt plannen kunt
maken voor de toekomst omdat alles zo veranderlijk
is?
In de
afgelopen twintig jaar hebben Philip Zimbardo, gerenommeerde emeritus hoogleraar
psychologie, en John Boyd, wetenschappelijk onderzoeker, duizenden mensen
ondervraagd, geobserveerd en de gegevens geanalyseerd. Ze kwamen tot de
ontdekking dat geen twee mensen ten opzichte van tijd eenzelfde houding
aannemen. Er zijn mensen voor wie het verleden belangrijk is, anderen leven
vooral in het heden, nog anderen richten zich op de toekomst.
Onze
houding tegenover de tijd heeft iets paradoxaals. We gebruiken de tijd om onze
uren en dagen in te delen en belangrijke levensmomenten zoals geboorten,
verjaardagen en sterfgevallen te markeren. Af en toe treft het ons hoe snel de
tijd voorbij gaat. We beseffen echter zelden hoe ingrijpend ons leven bepaald
wordt door onze houding tegenover de tijd. Die beïnvloedt uiteenlopende zaken
als levensstijl, keuzes en beslissingen op korte en lange termijn, opleiding en
maatschappelijke vooruitzichten, sociale status, omgang met geld, zakelijke
beslissingen en politieke voorkeur. We zijn echter zo vergroeid met ons
tijdsperspectief dat we het vanzelfsprekend vinden.
Dat kan
betekenen dat we de nadelen ervan niet meer onderkennen of niet zien hoe we er
iets kunnen aan veranderen. Op zichzelf is elk tijdsperspectief immers
problematisch. Ieder mens filtert informatie door zijn of haar eigen
tijdsperspectief en bekomt daardoor een vertekend beeld van de werkelijkheid. Op
het verleden gerichte mensen zijn vaak te voorzichtig, op het nu gerichte mensen
sparen te weinig, en op de toekomst gerichte mensen genieten te weinig van het
nu.
Een
evenwichtig tijdsperspectief stelt ons in staat te leren van het verleden, te
genieten van het heden en plannen te beramen voor de
toekomst.
Zon
optimaal tijdsperspectief ligt volgens Zimbardo en Boyd voor iedereen in het
bereik. Ons tijdsperspectief is immers niet bepaald door genetische of kosmische
factoren. We hebben het aangeleerd onder invloed van cultuur, opvoeding,
sociaal-economische en politieke omstandigheden en persoonlijke ervaringen. En
naarmate we ons ontwikkelen en ouder worden gaan we de tijd weer anders
beleven.
In hun
boek reiken de auteurs inzichten aan waarmee je kan herkennen hoe je
persoonlijke tijdsperspectief jouw gedachten, gevoelens en handelingen
beïnvloedt. In het eerste deel verkennen zij de zes verschillende
tijdsperspectieven die ze in hun onderzoek hebben ontdekt en door welke factoren
ze worden gevormd. Met behulp van een vragenlijst kan je ontdekken hoe jouw
tijdsperspectief eruit ziet en hoe evenwichtig het is.
In het
tweede deel werken ze de fundamentele invloed van tijd en tijdsperspectief op
ons dagelijkse leven en verschillende levensdomeinen uit. Onze persoonlijke
tijdsbeleving houdt kansen in maar kan ook valkuilen verbergen.
Met deze
nieuwe inzichten over het tijdsperspectief kunnen we ons voordeel doen, zeggen
Zimbardo en Boyd. Omdat we het aangeleerd hebben kunnen we ons tijdsperspectief
ook veranderen wanneer het ons leven belast. In het laatste hoofdstuk reiken de
auteurs richtlijnen aan voor het ontwikkelen van een optimaal, uitgebalanceerd
tijdsperspectief waarmee we effectiever en bewuster met tijd om kunnen
gaan.
Dit boek
is zowel informatief als een zelfhulpboek. Je maakt kennis met een intrigerende
en originele kijk op de heel uiteenlopende manieren waarop individuele mensen,
groepen en zelfs hele naties omgaan met gebeurtenissen en veranderingen. Kijken
door de bril van het tijdsperspectief maakt moeilijk te begrijpen gedrag en
maatschappelijke fenomenen vaak beter verklaarbaar én verteerbaar.
Je krijgt
bovendien handvatten aangereikt hoe je de tijd kunt aanwenden om meer kansen te
benutten en minder spijtmomenten te kennen.
De visie
van Zimbardo en Boyd is niet alleen plausibel, ze is wetenschappelijk stevig
gefundeerd. Ze is niet alleen gebaseerd op hun eigen onderzoeksbevindingen maar
ook op inzichten uit verschillende psychologische stromingen en andere
onderzoeksgebieden.
Dit boek
geeft je een frisse kijk op mensen. Je krijgt heel wat te verwerken maar dank
zij de vlotte en toegankelijke schrijfstijl blijft het allemaal goed
verteerbaar.