Gidsenbeurt in de Sint Bertinuskerk te
Poperinge Dinsdag 11 05 2010 om 14u00
De rondgang werd ingericht door VIVA-SVV.
Je leert altijd iets bij. Enkel minder
slimme mensen kunnen er niets bij krijgen.
Vaak zag je deelnemers geboeid staren, 't
zij ten hemel, 't zij naar verdwenen kunstschatten (het pelikaantje bv.). De
media van onze grootouders, houtsnijwerk en de symboliek hielden heel wat
verhalen in. Zo zaten de toehoorders het gehele verhaal te beluisteren van het
brandraam van de geboorte van Christus, stiekem keken ze naar het hoppeveld dat
dan het paradijs met Adam en Eva bleek te zijn
In de twee uren durende tocht ontdekten we
de Poperingse hoppebellen op het houtwerk onder het orgel, de voorstelling van
de paus die de ketters vertrapt (baldakijn) en de deugden 'matigheid' en
'rechtvaardigheid', 'voorzichtigheid' en 'sterkte'. Hoe sterk engelen zijn die
zo'n preekstoel deksel optillen en .. rond de kerk konden we het verhaal van
Ghybe nog eens beluisteren. Wie weet waar we hem volgend jaar moeten zoeken?
Je kon hier op onze blog al enkele s-hots 'percipiëren' rond de voorbereidingen van het Kortrijks project.. Inderdaad de geëigende en professionele ploeg stapte af in de Trommelaarstraat om hun schattenjacht initieel te officialiseren.
Met de wat academische laudatio wilden we onze tevredenheid uiten omtrent de mogelijkheid van aan het project te mogen deelnemen. Noblesse oblige. Als de erfgoedcel van de provinciestad onze bescheiden hut wil betreden en vooral de spontane appreciaties omtrent onze inventarisatie verheugden ons. We zijn dan ook benieuwd hoe het project verder ontwikkelt en we zullen graag het geïnteresseerd publiek informeren.
We bezochten onze collegae van Aan de Schreve die een zeer waardevolle collectie affiches van onder de oorlog '40-'45 exposeerden. In een van hun vitrines vonden w een verwijzing naar onze 'boetiek'.
Soldaten pleegden - een niet zo verregaand cliché - vaak een bidsnoer bij zich te hebben. Dit gebruik blijkt te behoren bij de gebruikelijke voorstellingen.
Ondertussen zijn ze in stad Poperinge dieper aan het graven. Welke devotionele voorwerpen zal men hier boven halen? We houden ons klaar om te registreren.
Waar het hart van vol is loopt de mond van over. We vonden op de rommelmarkt te Poperinge een link naar onze recente tentoonstelling. De verkoper op de markt beweerde dat het beeldje dat we hieronder brengen een plechtige communie geschenk is geweest. Het feit dat er twee kinderen bij de engel staan zou verwijzen naar de tweeling waaraan dit werd gegeven...
Daar hebben we geen verder bewijs van tenzij de woorden van de 'rommel'-verkoper. We kopen niets omdat wie koopt er wel zal voor zorgen. Wij treden 'substituerend' op. In het depot hebben we ook voorwerpen waarvan we niet onmiddellijk begrijpen wat ze met de plechtige communie op zich te maken hadden en die toch naar het getuigenis van de schenker bij deze gelegenheid werden gegeven.
Het jaarlijks feest van de parochie had dit
jaar een facelift en een apart tintje. Meneer pastoor werd zonder dat hij er op
voorbereid was terecht bedacht met een mandje.
Na het uurtje over volksdevotie werd er een
"koekestuute' genuttigd. En dan kwam koster Jean-Marie met Mieke een
unieke opgewekte noot brengen.
We vermelden tevens de binnenpretjes van de
parochianen die de fierheid over "hun" kerk beaamden, de "heilige"
ijver om ze proper te houden, de ontdekking van de apocalyptische, ja hemelse
liturgie die spreekt door de kunst en de symboliek O quam bonum, hoe goed is
het om te beseffen wat we toch nog hebben. Lang leve Onze Lieve Vrouw parochie.
We hebben er graag onze kennis over de volksdevotie
die we terugvinden in wat er in de kerk te vinden is gedeeld.
Het jaarlijks feest van de parochie had dit
jaar een facelift en een apart tintje. Meneer pastoor werd zonder dat hij er op
voorbereid was terecht bedacht met een mandje.
Na het uurtje over volksdevotie werd er een
"koekestuute' genuttigd. En dan kwam koster Jean-Marie met Mieke een
unieke opgewekte noot brengen.
We vermelden tevens de binnenpretjes van de
parochianen die de fierheid over "hun" kerk beaamden, de "heilige"
ijver om ze proper te houden, de ontdekking van de apocalyptische, ja hemelse
liturgie die spreekt door de kunst en de symboliek O quam bonum, hoe goed is
het om te beseffen wat we toch nog hebben. Lang leve Onze Lieve Vrouw parochie.
We hebben er graag onze kennis over de volksdevotie
die we terugvinden in wat er in de kerk te vinden is gedeeld.
Ondertussen staat de werking niet stil. Even een "lijfelijke" bezoeker in de spots. Inderdaad we hebben ook onze virtuele bezoekers op de site. En dat aantal gaat constant omhoog. Maak een account en raadpleeg onze databank: erfgoedcollectie.
Een gids uit het Antwerpse had enkele jaren terug een folder in handen gekregen. Hij was op de folder afgegaan en stapte het toeristisch bureau in Poperinge binnen. Met het kaartje van de toeristische route in stad kwam hij in de buurt. Sorry maar we zijn nog niet als bezoek waardig gecatalogeerd in de stedelijke papieren... De ervaren gids, die wist wat hij wou, zag in de buurt van de Onze Lieve Vrouwekerk, waar hij de plechtige communie prentjes kon bewonderen de Trommelaarstraat en dat was waar de folder naar verwees. We haasten ons objectief door te geven dat we wel op website van stad te vinden zijn - na wat deurtjes te openen...
We plaatsen graag de bezoeker even on line Als Antwerpse gids die met de Onze Lieve Vrouwe tocht in de Signorenstad te maken heeft kon hij onze bezigheid appreciëren. Gegroet.
Voor de fans van religieus erfgoed geven we nog een foto van een voorwerp dat niet tot onze collectie behoort, maar dat we zelf konden fotograferen bij een recent bezoek bij een collega. Inderdaad we genieten evenzeer van het erfgoed dat door andere - gelukkig - bewaard wordt.
Ook in ons depot werken vrijwilligers. Op het Ouderenparlement in Antwerpen 26 april 2010 was het onderwerp naast de vele andere belangrijke items aan bod.
Van Onzen Heertje was er een tussenkomst via de onafhankelijke vertegenwoordiging die we in WOAS hebben. Toevallig kwam de optredende persoon in beeld en stond in De Standaard van 27 april, cf. foto.
We citeren graag de tussenkomst. "Vrijwilligers zijn er bij de ouderen legio. Het lijkt erop dat de jeugd voor het ogenblik via de aanlokkelijke profit-sectoren niet evenzeer gemotiveerd zal zijn in de toekomst de gratis diensten in te vullen. In dat verband pleitte men ook via andere vertegenwoordigers om een bijdrage van het beleid bv. aan de culturele centra. De tussenkomst die via onze vertegenwoordiging benadrukt werd wees erop dat deze subsidiëring op een zo laag mogelijk niveau zou moeten kunnen gemotiveerd, gecontroleerd en aangevraagd worden en niet de hogere platformen - ook nuttig - alleen zou spijzigen. Daar waar professionelen heel wat fondsen verbruiken.
We konden het met eigen ogen zien. De intensiteit en de inspanning waarmee Veerle van Kortrijk haar huiswerk had gemaakt werd als voorbeeldig gewaardeerd. Het lijstje was behoorlijk lang, maar vooral "to the point". We zijn blij dat dergelijke deskundigen lovend constateren dat het niet direct een groot probleem is om adequaat aan te duiden wat ze graag zouden ontlenen. Op de website van ons depot kun je via het inventarisatienummer en de fiche afdruk makkelijk ene farde aanleggen met de nodige gegevens.
Voor haar overheid wilden we graag haar werkzaamheid be'wieroken' - geëigende term in de devotiebranche -. Inderdaad een vruchtbaar bezoek. We komen zeker later hierop nog terug. Succes collegae met de tentoonstelling die doorgaat vanaf juli tot jan. 2011 in Kortrijk.
Op de erfgoeddag waren er meerdere
activiteiten. Het frustreert vaak voor de erfgoedfans die willen meedoen met de
erfgoeddag dat ze de collegae niet kunnen een deftig bezoek gunnen omdat ze de
eigen bezigheid moeten soigneren. . En toch .
De werkpaarden van de cel uit de
Trommelaarstraat waren er zaterdag zo vroeg bij dat ze dit jaar op een
treffelijk uur alles versierd en opgeblonken konden presenteren in de Onze
Lieve Vrouwkerk. Ze hadden gekozen voor the 'challenge' FAKE or NO FAKE!
De 'introïtus", beter nog de vigilie
onaangekondigd werd met het orgelspel van een erfgoedvriend ingespeeld. En
dan al waren er een veertigtal bezoekers.
's Zondags was het volop prijs. Tussendoor
zijn we toch even bij de buren in de Aria geweest waarde vertellers hun best
deden. We begroetten én de mensen van de HQ en zowaar ook een collega
verteller .
DE verrassing was het succes van de ware
NO FAKE uitdaging. De plechtige communie prentjes van de 19de en
de XXste eeuw (tot 1960) liegen er niet om, de devote gedichtjes, de
pure symboliek, het echte Roomse CREDO tot de Gregoriaanse Latijnse brokstukken
uit de kerkelijke hymnen waren in hun tijd NO FAKE. De "echt "ter
plaatse geroemde hedendaagse collages van de vormelingen anno 2010 liggen nog
te bezichtigen tot donderdagavond in de Onze Lieve Vrouwekerk. Iedereen moet
het toegeven verrassende "ouderlijke" catechetiek. Het bootje dat
in de storm .. toch vertrouwt en de fijne kunstzinnigheid van het pure
bloem-zijn .. het licht en het getuigenis. We houden eraan proficiat te wensen
aan de jonge kunstenaars.
BUSEYNE Friedel
BUSSCHAERT Jeroen
DE CAT Maud
DEBERGH Corneel
DHAENE Lander
KESTEMAN Cindy
MAERTEN Ward
THOREZ Tiffany behaalde de eerste prijs. Ze
bracht drie kunstwerkjes aan.
No fake lokte zoals de voorgaande jaren
weer een kleine 300 bezoekers.
Met de werkgroep funerair erfgoed trokken we op speurtocht. We bezochten de kerkhoven van Reningelst, Abeele en... 't Vogeltje. Maar daar waren 'ze' gaan vliegen...
Hadden we op de begraafplaats van Poperinge, nogal wat CREDO connotaties. Hier waren er minder. De kruisen waren echter behoorlijk wat robuuster.
Al waren er dan anderzijds meer engeltjes op de graven.
Enkele ijzeren kruisen trokken onze aandacht. Zelfs met een heus tafereel.. De bijbelse en ascetisch-mystieke illustraties waren er in aantallen hoger dan in het centrum.
Een kransdoos vonden we over de schreve in het kerkhof van Abeele. De grenssituatie gaf ons tevens een alternatief voor de AVV VVK nl. AVB BVK.
We naderen met rasse schreden de erfgoeddag 25 april 2010.
We wilden de traditie niet breken en sprongen tijdig op de
wagen. Een wat gladde vloer..We FAKEN
niet als we schrijven dat we verblind waren toen we onze "eau de
cologne" de Lourdes op de Nationale site zagen verschijnen.
Achteraf een FATA MORGANA .No FAKE, of toch juist wel.
We haalden in Brussel onze slag niet thuis.
We vonden het niet kunnen dat we de kunstwerkjes van nu
en/of de plechtige communieprentjes van vroeger FAKED moesten noemen.
Maar de wagen reed, de gladde vloer deed ons stevig de
reeling vasthouden en wat had je van OH anders verwacht. We hebben het bewijs
in handen. Ook de plechtige communiekanten van vandaag FAKEN niet.
We daagden ze uit. Wie maakt een kunstwerkje rond zijn plechtige Communie?
Meer dan 10% is ingegaan op de eenvoudige brief zonder veel
aandringen
Zeg nu zelf. We kunnen er moeilijk de beste uithalen.
Voor het ogenblik zijn we de kaap van de zevenduizend voorwerpen op de website voorbij. De laatste ervaring was dat we er nog heel wat te ontdekken valt. We proberen overal waar we kennis opdoen van onbekende verzamelobjecten de mensen in kwestie ertoe te bewegen tenminste te digitaliseren en de hen bekende gegevens te registreren. Hieronder een hostie wafelijzer
Het is nooit de bedoeling de schatten te roven. We leven niet meer in de middeleeuwen. We geven telkens het advies verzeker de latere beschikkingen omtrent het voorwerp. Het hoeft heus niet dat het in onze collectie terecht komt. Het blijft primair de zorg dat het bewaard wordt.
De grote verborgen raadgever om de toegankelijkheid af te remmen is gebeurlijke diefstal.
Hierbij brengen we een paar merkwaardige voorwerpen waar de 'verre' bewaarder geen localisatie van wenst bekend te maken.
Ondertussen zijn ook 300 plechtige communie prentjes van Groot Poperinge voor 1970 ingescand. De erfgoeddag wordt een confrontatie van de huidige plechtige communie en ... voorheen.
Het zal niemand verwonderen dat we ook even
de rommelmarkt aandoen om te zien wat daar allemaal aan de kant wordt gezet. We
ervaren telkens dezelfde tweedeling. De waarde van het erfgoed is
onvoorspelbaar subjectief.
Dat het onvoorspelbaar is hangt uiteraard
af van de zeldzaamheid, maar ook van de verzamelwoede van bepaalde op super-privé
ingestelde individuen. De enige openbaarheid of etalerende mededeelzaamheid is
recht evenredig met de achting die ze ervoor opdoen en/of de "recup"
die eraan vastzit. We hebben niet de bedoeling de privaat eigendom te benijden
of te onttronen.
Maar er bestaat ook een andere categorie.
De mensen die erfgoed. Als een gunst van de voorouders, als een geschenk, een
cadeau zien. Ze willen dat erfgoed niet alleen tonen. Ze willen dat iedereen er
toegang toe heeft.
Op de rommelmarkt werden we met beide
instellingen geconfronteerd. De Heilieg Antonius met zijn zwijntje. Hij wordt
vereerd in Oostvleteren en Dranouter. Op de rommelmarkt 12 cm. 20 euro. Ons
adagium indachtig hebben we het voor de bovengenoemde individuen gelaten.
We willen hiermee niet alle rommelmarkters als
'tollenaars' uitschilderen. We kregen van een verkoper, zomaar gratis een
unieke "pulle van Lourdes". Merkwaardig stuk.
Als er een job is waar we je met fingerspitzengefühl moet aan werken dan is het wel het knopen van de fijne katoenen draadjes waar we de laatste week onze handen aan vol hadden.
De ambachtelijke hantering ons eigen - uit nood vaak - dwingt ons soms - om dezelfde nood - onze technieken te optimaliseren. Onze bidsnoeren verzameling gaat eerlang wellicht voor een wat langere tentoonstelling de deur uit. Zoals ze indertijd werd ineenge'kunst'eld kan het niet langer. Je kon zo van de nagels afnemen. Daarom heeft onze 'vrijwilligersploeg' er zijn werk van gemaakt om daar iets aan te doen.
We smokkelden een van de naarstige handwerkers op de site. Sommige mensene lopen niet zo graag in de kijker, maar dat wil niet zeggen dat ze het niet verdienen, vandaar....
Bij die gelegenheid willen we je ook het curiosum laten zien dat we ook op die borden vinden. Het sluitstuk van een bidsnoer van een kloosterlingen. Aan de ene zijde het hoofd van de Lijdende Christus aan de andere zijde een schedel. Zeer praktisch voor het maandelijks kwartiertje 'voorbreiding op de dood'.
Doorlopende tentoonstelling april - midden september
We hebben eindelijk onze permanente tentoonstelling in ons depot. Een heuse glazenkast vol met wat we hebben van DE CATECHISMUS. Je weet wel met vraag en antwoord. Poperinge heeft iets aan die catechismus want Lodewijk Makeblyde is een Poperingse naam. Hij werd in 1607 belast met het opstellen van een catechismus voor alle
Nederlandstalige bisdommen.
In de glazen kast van ons depot kan je ze vinden de latere producten van de XXste eeuw. Menig oudere bezoeker staat erbij stil met de zucht van verlichting. Oef, wat hebben ze erop gezweet om voor hun plechtige communie, de vragen en de antwoorden na mekaar op te zeggen. Spitsvondige twintig eeuwse catechisten dachten de vroomheid ermee te dienen de resem omgekeerd te laten opzeggen - vragen en antwoorden van achter naar voor - ....
Aansluitend op dit didactisch materiaal liggen er ook de Bijbels(ch)e geschiedenissen. compleet met prentjes. Wie heeft zich in de goeie oude tijd niet tot vervelends toe zitten afvragen hoe die mensen zo mooi alles konden tekenen.
Wie de verzameling wil komen zien. Tel. 057 335610 en je afspraak is geregeld.
We willen bij deze een huldesaluut brengen aan de erfgoedvrijwilligers die het funeraire erfgoed in Poperinge willen opwaarderen. Bij de collega's van westhoek.be kun je iets meer nalezen omtrent de interessante werking. Stad Poperinge m.n. de cultuurraad inspireerde het beleid tot het pilootproject funerair erfgoed. Precies op witte donderdag konden we de noodkreet materieel op de gevoelige plaat leggen, maar ook op die dag liepen enkele bereidwilligen rond om te inventariseren, precies te lokaliseren en symbolieken te decoderen.
Met de vinger in de lucht wees een engel naar de blauwe wolken.
Noblesse oblige Op zijn Vlaams je kunt toch niet doen alsof je geen bekendheid hebt als ze van Kortrijk, van Leuven en nu nog van het bakkerijmuseum op je beroep doen. Het streelt onze ambitieuze neigingen. Nog niet zolang geleden krijgen we vanuit de CRKC een oproep op - wat gaan we daar weer mee doen - en 10-voud van onze verzameling kruisen te herbergen,
over het opzet van Kortrijk onGELOOFlijk las je enkele rapporten lager en nu kregen we een vraag van het bakkerij museum.
De directeur himself kwam onze Benedictus halen. Inderdaad Benedictus werd gevoed - brood van de bakker - door een raaf. Naar ons gevoel plagiaat uit het bijbels verhaal van Elia.
Dat het bestuur van onze depot een bezig ploeg is - ook al kunnen ze ook ziek vallen - is ook weer eens bewezen. Onze secretaris speelt het klaar om in de week van onze Algemene Vergadering tweemaal in de pers te komen. We verhelpen ons heier met de fotogratafie van de krant ...
Frans Devos als de running man in "De Vrienden van Lourdes". De man die op zijn eigen gezagvolle manier de wagen trekt. Neen, niet Walter A. maar onze grijze eminentie....
En we spotten niet. De eminentie is en blijft studax. We vonden de foto van de declamator, senior leerling aan de Poperingse academie Muziek en Woord toen hij optrad in de nacht van de Geschiedenis. In 2009 waren we er ook bij in Reninge voor de nacht van de geschiedenis. Zo maken we op vele terreinen geschiedenis. Ja, 'op leven en dood'. ..
Genootschap St.-Idesbald in Onzen Heertje Poperinge
Na een gezellig moment tafelen trok het
gezelschap rond de dekenale kerk. Ons middeleeuwse stadje heeft nu nog drie
monumentale kerken. Op de markt in pre-carnaval inkleding werd de
oorspronkelijke site duidelijk. In de vertellersstijl raapten ze wat op omtrent
het mysterieuse beeldje aan de tinne van de Poperingse tempel. Via het 'donker
gat' langs de 'porte de paradis' werd het monumentale heiligdom betreden.
Een Jacobus de Meerdere-fan zocht de
apostel, anderen hadden bewondering voor de preekstoel en.. alsof ze zich hun
kinderzieltje gedachten stonden ze allen een tijdje voor de biechtstoel. De
tijd vorderde snel.
Daarna was het depot van Onzen Heertje het
middelpunt van de belangstelling. Als collegae devotie-geïnteresseerden hadden
ze dit bezoek aangevraagd. De bescheidenheid van de locatie gecombineerd met de
al meer geroemde professionaliteit waarmee de collectie is aangepakt verraste de
ploeg. De fotograaf was bijzonder actief. Het onthaal was bijzonder gelukkig
met de gewaardeerde interesse.
