Ik ben Hellemans Karl, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Cladonia.
Ik ben een man en woon in Schilde () en mijn beroep is Zoeken naar verwondering.
Ik ben geboren op 19/05/1938 en ben nu dus 85 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Zie link naar Natuurgidsen Schilde.
Natuur
en natuurbeleven
17-03-2010
Gewoon sterrenmos
"Gewoon sterrenmos" (Mium hornum) is een typisch bodemmos dat gewoonlijk in grote hoeveelheden voorkomt op de grond in allerlei bossen. Het kan ook op boomvoeten voorkomen (zoals hier). Het ziet er gewoonlijk nogal donkergroen uit en groeit in kleine pollen. Het heeft langwerpige bladeren en een zoommet tanden die in paren staan maar daar heeft men een loep voor nodig om die te zien! Planten met een rozetje bovenaan zijn mannelijk en andere zonder rozetje zijn vrouwelijk en dragen gewoonlijk kapsels. Zoals hier is het wel een bosje van kapsels die naar boven staan met bovenaan een aanzet van sporendoosjes die nog iets donkerder van kleur zijn door het huikje op de sporendoosjes. Klikken op de foto om te vergroten en in "bijlage" ook even klikken om dit bos van kapselstelen en sporendoosjes beter te zien.
Soms komt men merkwaardige beelden tegen. In een Lorkenbos deze omgewaaide boom. Zijn wortelstel is practisch van grond ontdaan en een merkwaardig doorkijk wortelsyel wordt zichtbaar! Van een verrassing gesproken. Wel is duidelijk dat het wortelstelsel zeer oppervlakkig is en deze bomen niet erg vast varankerd zijn in de bodem.
Het "Riempjesmos" (Rhytidiadelphus triquetrus) is familie van het Haakmos (zie hiervoor). Ook hier staan de bladeren hakig af. Bovenaan echter heeft het een wat omgebogen hoofdje van samengebalde blaadjes. Dit mos is echter heel wat zeldzamer en meer te vinden op voedselrijke en kalkrijke bodems maar ook op omgevallen bomen in het bos tussen andere mossen. De stengel is ook rood aangelopen zoals het Haakmos. In bijlage nog een foto die we vanmorgen namen, even op "bijlage" klikken! Zoals u in de "bijlage" nog kunt zien zijn de blaadjes nog wat aangerijmd!
Het "Gewoon haakmos" (Rhytiadelphus squarrosus) is een prachtige mosje ook dat bijna iedereen in zijn tuin heeft staan maar het niet kent, spijtig! Het is tussen het gras te vinden! De stengel is onmiskenbaar rood aangelopen en de blaadjes staan hakig af van de stengel en heeft dan nog halfweg een knik naar beneden toe! Zelfs als men zo een stengeltje naar het licht houdt is het zichtbaar! In goede omstandigheden kan het al eens vertakken. In wat drogere omstandigheden is het wat bruinig, om na wat regen, terug op te frissen. Zulk een mossentapijt is heerlijk om met blote voeten over te lopen! Spijtig dat westerlingen alle mos zo uit hun gazon willen verwijderen. Japanners cultiveren juist mostapijten. (squarrosus wil zeggen "hakig afstaan" goede naam voor dit mosje waarvan de blaadjes inderdaad "hakig" afstaan".
Mossen staan er deze tijd van het jaar zeer fris bij. Er is weinig gebladerte in het bos en het is doorgaans nat genoeg zodat ze er niet droog bijstaan. Dit "Gewoon puntmos" (Calliergonelle cuspidata) staat algemeen op allerlei vochtige tot natte plaatsen. Het groeit bij voorkeur in moerassen, broekbossen aan slootkanten e.d.. In droge omstandigheden kan het ook groeien als de bodem kalkhoudend is. De stengels zijn geveerd vertakt en hebben de kenmerkende spitse toppen. De stengelbladen zijn hol en eirond met afgeronde top. Bovenaan liggen de bladeren zo sterk op elkaar dat ze de tipische voelbare spitse punt vormen. De stengel is ook doorgaans roodachtig zodat het een van de mooiste mosjes is. Even klikken op de foto om te vergroten! In "bijlage" nog een tweede foto (ook even op klikken).
Een parasiet op eikenbladeren! De "Eikenmeeldauw" (Microsphaera alphitoides) is te zien aan de onderkant van eikenbladeren als een wit poeder. De vruchtlichamen zijn gesloten bolletjes (cleistothecia) met sporenzakjes, waar de sporen inzitten. Ze zijn kleiner dan 0,5 mm! Men moet ze dus met een loep zoeken. Hier op foto ook moeilijk te zien maar wel te ontdekken als men op de foto klikt om te vergroten. De kleine donkerdere bolletjes zijn dus die vruchtlichamen van de zwam. Doorgaans loopt men hier achteloos aan voorbij, maar zo heeft elke plant bijna zijn eigen meeldauw als een parasiet op de bladeren!
Ook een saprofyt op dood hout: het "Raatzwammetje" (Trechispora mollusca). Het vruchtlichaam lijkt wat los op het hout te liggen. Het is wat spinnewebachtig wattig en poreus. Het oppervlak heeft gaatjes met 1 tot 4 per mm! Aan de rand zijn er sneeuwwitte vezeltjes. het ziet er dus een beetje uit als "een honingraat" door bijen geproduceerd. Vandaar ook de goed gekozen naam. (Zeker op foto klikken om te vergroten!)
Nog een korstzwam op dood hout (saprofyt) de "Gele korstzwam" (Stereum hirsutum). Deze is leerachtig korstvormig maar heeft ook schijnhoedjes die van het hout afstaan. De bovenzijde is harig en wat gezoneerd, okerkleurig tot bruin met een bleke rand. Soms kunnen zij er ook groen uitzien maar dat is te wijten aan algen die er overheen groeien. Als u gestapeld brandhout in de tuin hebt liggen, dan kunnen ze er verschijnen. Maar dan moet dat hout wel lang genoeg blijven liggen!
Nog een korstzwam op hout (saprofyt). Deze Donzige korstzwam(Cylindrobasidium laeve) begint als een witte vlek met een donzige rand. Deze rand is dan ook de aangroeizone zoals ook hier te zien. Als hij oud wordt kleurt hij beige met nog een witte rand. Hij verschijnt als eertse (een pionier) op zaagvlakken van stammen en stronken maar ook op takken. In elk geval een "donzige verschijning" met aparte kleuren.
Deze "Paarse schorszwam" (Chondrostereum purpureum) is korstvormig en kan ook afstaande golvende randen hebben. Deze echter ligt alleen nog vlak op het hout. De bovenzijde is wat harig donzig en wat concentrisch gezoneerd. De aangroeizone is helemaal wit. In zijn geheel is hij wel prachtig van kleur! (Klikken op foto om te vergroten) Men kan hem vinden op allerlei stammen en stronken van lopfbomen. Vergelijk misschien even met de "Paaarse eikenschorszwam" foto van 22-01-2010 en "Paarse knoopzwam" foto op 18-01-2010!
Deze "Pimpelmees" (Parus cearuleus) is reeds op zoek naar een goede woonst voor zijn nest te maken. Hij maakt een grondige inspectie. Hij is vooral te kennen aan zijn blauwe wit omkaderdekruin. Hij is ook wat kleiner en lichter dan de Koolmees en eet ook meer insecten. Een tweede foto van zijn inspectieronde vind u in "bijlage". Dus daar ook even op klikken.
Deze "Lindenschorszwam"(Peniophora rufomarginata) is ook weer zuiver korstvormig met een gladde bovenzijde die, als hij droog is, wat openbarst. Zo wordt hij wat bobbelig en golvend. Hij geeft een matte weerschijn en is wat grijsroze tot blauwig grijsbruin. Wat het verder gemakkelijk maakt om te benoemen is, dat hij alleen op dode lindentakken voorkomt! Even op foto klikken om te vergroten.
Nog een echte korstzwam. Deze "Ziekenhuisboomkorst" (Cerocorticum confluens) is helemaal korstvormig en wasachtig. Hij voelt wat glad aan als men er over wrijft. Als men dan eens ruikt dan is de geur van ontsmettingsmiddelen in een ziekenhuis niet te ontkennen! De bovenzijde is ook wat knobbelig-wrattig wat men hier kan opmerken (even op foto klikken). De kleur is verder crèmig en hij heeft ook een blauwige schijn. Men vind hem als saprofyt op loofhout. (Op 30/11/07 staat er nog een foto van deze zwam!)
De "Gele kussentjeszwam" (Hypocrea aurreoviridis) Is ook een saprofyt op hout, hij staat vooral op stronken en takken van loofbomen. Als hij rijp is heeft hij groene punten! (Hier op de foto, even op klikken). Die groene punten zijn ook weer de openingen van perithecien (vruchtlichamen waaruit de sporen komen). Als hij niet rijp is ziet hij er echt geel uit zoals zijn naam laat vermoeden. Die foto kunt u in "bijlage " bekijken. Ook op "bijlage" even klikken)
Dit "Glad tepelkogeltje" (Roselina mammiformis) is ook een saprofyt op hout. Ze staan praktisch naast elkaar op een weinig ontwikkelde hyfenmat (de ondergrond van deze kogeltjes). De perithecia (vruchtlichamen) hebben een tepelvormige opening bovenaan en zijn onderaan gaaf van vorm (daarom glad genoemd). Het zijn kleine kogeltjes slechts 1 mm groot! Ze komen voor op takken van klimop, es, esdoorn en hulst. Niet zo simpel om ze te vinden! (Zeker even klikken op de foto om te vergroten.)
We blijven nog wat bij de korstzwammen in 't algemeen. Deze "Stekelige korstkogelzwam" (Eutypa spinosa) is ook een saprofyt op hout. Vooral te vinden op hout van beuk. Er is een zwartekorstvormige bodemlaag te zien (onderaan) Waar zwarte bolletjes op komen (peritheciën, het zijn de vruchtlichamen) en daarop komen nog eens "priemende halzen" naar boven. Het uitzicht is dan ruw en stekelig door die knobbelige halzen van de peritheciën. U moet zeker even klikken op de foto om dan midden rechts vooral dit fenomeen wat te kunnen zien. In het veld heeft men daar een loep voor nodig!
Deze zwam ook een saprofiet (levend van dood hout) de "Schorsbreker" (Vuilleminia comedens) heeft zijn naam niet gestolen. Hij is korstvormig natuurlijk en werpt de schors af. De schors kan er door omkrullen! Gewoonlijk bedekt hij enkele dm2. De bovenzijde is glad en mat tot glanzend ook wittig tot bleek vleeskleurig of soms ook grijs met lila tinten. Zeer genuanceerd van kleur dus. Hier ligt er een wittige waas over. Hij is te vinden op dode soms nog op hangende of op afgevallen takken en meestal op eik.
Deze "Getande boomkorst" (Cerocorticium molare) groeit in een tamelijk dikke laag op loofhout vooral eik. Van boven zijn er de stekels (tanden) die crèmig tot donker okerkleurig zijn. We kunnen ook zien als we de foto vergroten (even op klikken) dat de "tanden" soms wat gespleten zijn. De rand van het vruchtlichaam (hier vooraan op de foto) is wat wit gewimperd. Het zijn de myceliumdraden of zwamdraden van de zwam die uitbreiden. Op 09-01-10 vindt u de "Franjetandjeszwam"! Interessant om daar eens te gaan zien, om te vergelijken.
Dit "Kernzwamknopje" (Polydesmia pruinosa) is wel heel bijzonder. Het is een saprofyt op een oude kernzwam. Hij leeft dus van die kernzwam en is dus een saprofyt op een saprofyt, want de kernzwam leeft reeds op dood hout! De kernzwam is de zwarte laag die we op het hout zien met de zwarte bolletjes (peritheciën, vruchtlichamen van de kernzwam). Daarop groeit dan het "Kernzwamknopje" met de kleine witte vruchtlichamen (0,3 -0,5 mm) met een schijfvorm! Van dit geslacht is er maar één bekend bij ons. (Zeker klikken op de foto om te vergroten!)
Soms ziet men hier en daar gewoon maar zwamdraden of "mycelium" zich uitspreiden over een door blad bijvoorbeeld. Hier kan men geen verdere naam aan geven maar het geeft wel een idee hoe deze zwamdraden zich ook onder de grond kunnen uitspreiden, om later een aanleiding te geven aan een vruchtlichaam in de vorm van een "paddenstoel". In elk geval wel prachtig als netwerk. (Zeker even klikken op de foto om te vergroten).
Ik ben Hellemans Karl, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Cladonia.
Natuur
