"Je zelfbeschikking wordt ook ondermijnd als je geen oriëntatiekader hebt dat het hier en nu overstijgt. "Weet ik nog voor wie en voor wat ik wil leven?" Het individu wordt dan de speelbal van wat anderen denken of willen. Alleen als je voor jezelf weet welke waarden in je leven belangrijk zijn, kun je ontsnappen aan het oordeel en de verwerpende 'blik van de ander'. Je hoeft dan niet meer voortdurend de anderen naar de ogen te zien. Uiteraard zijn deze waarden een referentiepunt en moet je ze te discussie kunnen stellen."
Ik ben minder vrij dan ik denk. "In het hoofd van mensen heeft vrijheid alles te maken met je eigen baas zijn, tot niets verplicht worden en aan niemand verantwoording moeten afleggen. Deze absolute zelfbepaling wordt hoog ingeschat. Maar tegelijkertijd word je voortdurend bestookt met beelden van hoe jij er als mens moet uitzien. Doe je dan wel wat je zelf wil? Denk aan de vele eisen die vrouwen op zich voelen drukken. Je moet er aantrekkelijk uitzien, een succesvolle job hebben, een goede relatie, schatten van kinderen, een design interieur, naar fitness gaan... Vrouwen hollen zichzelf letterlijk te pletter om aan dit beeld te beantwoorden, anders voelen ze zich mislukt. Doe je als vrouw dan nog wat je zelf wil? Deze impliciete normen zijn bovendien tegenstrijdig. Op het werk moet je assertief zijn, thuis minzaam. Deze tegenstrijdige eisen maken het onvermijdelijk dat je altijd wel ergens in de fout gaat en het gevoel hebt van altijd tekort te schieten. "Wat ik ook doe, er is altijd wel iemand die het niet goed vindt." Het wordt hoogtijd dat wij inzien dat wij helemaal niet zo vrij zijn en vaak verlamd worden door 'de blik van de ander'."
"Je zou kunnen denken dat wij tegen het 'zelf kiezen' zijn. Niets is minder waar. Wij willen voor deze verworvenheid blijven opkomen! De vraag die wij ons alleen stelden in het boek is of het de zelfbeschikking is die ons moe maakt of er is er meer aan de hand?"
Om hierop een antwoord te geven, luisterde Ria naar mensen die onder de brede noemer van depressiviteit geëtiketteerd worden. Mensen die zeggen: "Ik doe niet meer mee, ik kan niet meer..." Luisterend naar hun noden, ontdekte zij dat niet de zelfbeschikking, maar het ontbreken van een aantal voorwaarden zorgt dat mensen moe worden van deze autonomie. Deze voorwaarden kunnen tegelijkertijd uitwegen zijn uit onze vermoeidheid.
"Zoekend naar de oorzaken van deze 'vermoeidheid van het onszelf zijn', zien wij da tin onze cultuur de belasting verhoogt en de draagkracht van mensen vermindert. De mentale belasting vergroot door bijvoorbeeld de grotere flexibiliteit die verwacht wordt en de voortdurende veranderingen die op ons afkomen. Iedereen moet nu op zijn werk met de computer kunnen werken. Voor velen is dat niet gemakkelijk. Maar we geven dat niet toe, we voelen ons beschaamd. We zijn niet graag 'losers' van onze maatschappij... Daarnaast hebben wij minder draagkracht. Ons vermogen om frustraties te dragen is globaal gesproken verminderd. Vroeger wisten we dat bepaalde zaken niet konden. Nu kan en mag alles. En liefst nog meteenu"
"Al dat willen, kunnen en moeten kiezen op alle gebieden van het leven, brengt bij mensen een soort KIESPIJN mee, een mentale vermoeidheid. Mensen voelen zich futloos, rusteloos en slapeloos en zijn niet meer in staat zelf eigen initiatief te ontwikkelen. Er ontstaat een 'depressieve panne'. Deze leegte vullen ze vaak in met allerlei vormen van 'verslaving'. Veel mensen werken zich zich vandaag 'dood', naar analogie met het zelf vernietigend gedrag van drugverslaafden..."
Marc Desmet en Ria Grommen 'Moe van het moeten kiezen'.
Tweede brochure in opdracht van de Nederlandse en Vlaamse bisschoppen
BRUSSEL (KerkNet) - Allerheiligen en Allerzielen zijn bij uitstek de dagen waar mensen speciaal aan hun geliefde overledenen denken. Maar vrijwel dagelijks worden we met de vraag over de dood en het leven na de dood geconfronteerd. 'Licht aan de horizon. Over leven na de dood', de tweede brochure over de grote momenten in het leven, gaat in op dit thema. Na het succes van 'Opnieuw geboren. Je kind laten dopen?', waarvan ondertussen al meer dan 25.000 exemplaren verkocht zijn, gaat 'Licht aan de horizon' na hoe mensen vandaag tegen de dood en het leven na de dood aankijken. De brochure probeert aan de hand van de christelijke boodschap 'licht aan de horizon' te ontdekken. Ze kan troost, uitzicht en steun bieden aan al wie met het sterven van een geliefde te maken heeft. Het magazine bevat artikels over christenen en leven na de dood, kinderen en de dood, verdergaan na de zelfdoding van een geliefde, nabije-doodervaring ...; bijdragen van kardinaal Godfried Danneels, Hild e Kieboom, Anselm Grün e.a.; getuigenissen van Mark Eyskens, Jean-Luc Dehaene, Michel Follet en andere bekende Vlamingen en Nederlanders en een uitneembare katern over de voorbereiding van de uitvaart. 'Licht aan de horizon' wordt voorgesteld op dinsdag 24 oktober 2006 om 11 uur in de Allerheiligenkapel, Allerheiligenberg in Diest. Mgr. Roger Vangheluwe, bisschop van Brugge, en redacteurs Johan Van der Vloet en Peter Vande Vyvere lichten het project toe. Mediaduizendpoot Michel Follet brengt een getuigenis.
Praktisch 'Licht aan de horizon' - kostprijs 3 euro, vanaf 10 exemplaren 2,50 euro en vanaf 30: 2 euro - is een uitgave van Halewijn. De brochure kan in ons land besteld worden door overschrijving van het totale bedrag van uw bestelling op rekening nummer 220-0971727-17 van Halewijn, Halewijnlaan 92 in 2050 Antwerpen met vermelding van het aantal exemplaren en 'code 242'. Het magazine is ook te koop in de liturgische centra en boekhandels. De brochure kan in Nederland besteld worden via het Officium Catecheticum SRKK, Postbus 130493507 in LA Utrecht, e-mail: oc@rkk.nl of via het Carolushuis bisdom Roermond, Postbus 980, 6040 AZ Roermond, tel: 0475 38 68 25 en e-mail: carolushuis@bisdom-roermond.nl.
Dvd In samenwerking met de Belgische en Nederlandse Bisschoppenconferentie, Uitgeverij Halewijn, prof. dr. Johan Van der Vloet en Peter Van de Vyvere werd gelijklopend met het magazine een dvd tot stand gebracht door AVIMO vzw, die dezelfde thematiek behandelt. De dvd bestaat uit drie delen van elk ongeveer 10 minuten: de dood, een ingrijpende gebeurtenis; grote wereldreligies en het leven na de dood en christenen en het leven na de dood. Deze filmen zijn bedoeld als een introductie naar een gesprek toe voor parochies, vormingsavonden en het onderwijs. Zij geven de mogelijkheid om de dood, maar ook het leven na de dood bespreekbaar te maken. In het tweede deel is er een uitwisseling naar grote wereldreligies: islam, jodendom, boeddhisme. In een multiculturele en multireligieuze samenleving kan dit een aanzet zijn tot een vruchtbaar gesprek met andere religies en tot een beter verstaan van elkanders opvattingen. In het derde deel komt de verrij zenis aan bod en de impact hiervan op het leven van de christen, nu en in het hiernamaals. Samen met het magazine vormt de dvd een pakket boordevol informatie en stof tot gesprek. Bij de dvd is ook een tekstboekje voorzien van de interviews die in de drie montages voorkomen. Online bestellen kan bij AVIMO vzw via de website: www.kerknet.be/avimo (doorklikken naar Catalogus).
Niet voor alle mensen of mensengroepen is het leven van de medemens iets heiligs. Niet alle mensen of mensengroepen laten de stem van God meespreken in de dialoog met de medemens en de wereld. Zelfs de bijbelse teksten van het Oude Testament zijn op dit vlak heel dubbelzinnig. God wordt wel gezien als de Schepper en Vader van alle mensen, maar dit geloof neemt oorlog, uitbuiting en discriminatie niet weg.
In het tijdschrift 'Christus' heeft de auteur Maurice Bellet op een prachtige wijze de tien geboden vanuit het perspectief 'respect' geformuleerd. Die tien woorden van God zijn en blijven het charter om vredig samenleven mogelijk te maken. God spreekt tot ieder luisterend oor en alléén dat luisterende oor zal iets ondernemen om oorlog, uitbuiting en discriminatie te stoppen.
Je zal beginnen met respect. Je zal niet zeggen: God is dit of dat, God bestaat of bestaat niet, want dat is het beeld dat jij van Mij maakt. Je zal wat er over Mij verteld wordt niet gebruiken om jouw kwaad te rechtvaardigen. Je zal geen beeld van Mij maken. Als je kwaad van Mij spreekt, zal Ik het je niet aanrekenen, want je weet niet hoe je goed van Mij moet spreken. Ik zal jouw kreten en smeken en uw gefluister horen. Ik zal je zelfs begrijpen wanneer je Me vervloekt of je van Mij afwendt, omdat je Me niet kent en Me anders ziet dan Ik ben. Maar Ik zal je niet vergeven wanneer je wilt vernietigen wat van Mij tracht te spreken in jouw omgeving, wanneer je niet langer respect hebt voor de waarheid, voor het leven en voor die andere mens naast je. Je zal niet lasteren. Je zal geen valse eden zweren. Je zal niet louter leven voor het werk, voor het geld, voor je vermaak. Je zal niet louter leven om je macht te vergroten of om je eigen belangen en het profijt van de uwen te verzekeren. Je zal beginnen met een plaats te laten voor rust in je leven, voor genieting, waar je vrij bent voor wat komt, aandachtig voor de dingen waarop geen prijs staat. Je zal zorgen voor het huis waarin Ik aanwezig ben. Je zal Mijn dag respecteren.
Je zal beginnen met respect. Je zal je vader en je moeder verlaten om je eigen leven te leiden onder mijn zon. Je zal niemand anders in de plaats stellen van je vader en moeder, zeker niet onder het voorwendsel om Mij beter te dienen. Je zal ze verlaten en je zal een lange weg afleggen om te beseffen wie ze zijn, man en vrouw, zoals jij zelf, en om dankbaar te zijn dat ze jou het leven hebben geschonken. En dat leven is iets wat ook hen overstijgt. Het komt van Mij en het is vanuit die Levensbron doorheen hen gestroomd. Uit hen ben je geboren en zonder hen zou je er niet zijn. Wees verzoend met je vader en je moeder, ook al kost het je een hoge prijs, wanneer ze jou hebben beladen met hun kwaad en miserie. Je zal je vader en moeder respecteren en eren.
Je zal beginnen met respect. Je zal de andere het bezit waarvan hij moet leven niet ontnemen. Je zal hem zijn voedsel niet ontnemen, noch zijn werk, noch zijn huis. Je zal de ander zijn geliefden niet ontnemen: zijn vrouw, zijn kinderen, zijn broers en zusters, zijn vrienden. Je zal zijn zekerheden niet aantasten, zijn hoop, zijn verlangen, het werk waarin hij zijn hart, zijn geest en zijn handen steekt. Je zal hem zijn leven niet ontnemen. Je zal hem zijn dood niet ontnemen. Je zal niets van wat hem in leven houdt met geweld wegroven. Je zal het bezit van de ander respecteren. Blijf gegrondvest op het fundament van waarheid en gerechtigheid. Waarheid en gerechtigheid zijn niet jouw bezit. Van niets gruw Ik méér dan van fanatisme en van het hatelijke zich toeëigenen van goederen zonder er een rechtvaardige prijs voor te betalen. Je zal geen afgod maken van geld, noch van macht en geweld, noch van uw plezier, noch van enige meester of vader, noch van uzelf. Je zal vrij zijn. Je zal geen andere God hebben dan Mij alléén.
Je zal beginnen met respect. Je zal niemand een lafaard noemen, een nietsnut, een schurk, een mislukkeling. Want wat in uw mond een scheldwoord is, betekent voor hem zijn waardigheid. Je zal niemand tot object van jouw plezier maken. Je zal het menselijke woord waarin Ik aanwezig ben niet bezoedelen. Je zal je eigen woord niet bezoedelen door het recht te negeren, door uit te nodigen tot bedriegerij. Je zal niet toegeven aan scheldend misprijzen, aan het verdraaien van de waarheid, aan chantage die de andere in verwarring en in het ongeluk brengt.
Je zal beginnen met respect. Dan zal het je gegeven worden om de onmogelijke weg te bewandelen. Je zal op die weg diepe pijn beleven en eveneens een vreugde die niemand je zal ontnemen. De deur van Mijn vreugde zal zich voor jou openen.' Helpen deze aansporingen tot respect om tot grotere liefde te komen?
De monteur Ronald Belle (USA-Wisconsin), bezig in een hoogspanningsmast, komt met een kabel in aanraking en valt, zwaar verbrand. Een collega, twee meter lager aan het werk, vangt hem op en weet hem vast te houden tot er hulp komt.
Het samenlopend publiek ziet een schouwspel waarover het nog lang kan nadenken. De een houdt de ander vast, ofschoon hijzelf geen steun heeft en het dubbele gewicht op de draad onder zijn borstkas hem haast de adem afsnijdt. Zo hangen ze daar tussen hemel en aarde.
Dikwijls vragen wij ons af, of we wel in staat zijn anderen te helpen, als we onszelf onzeker voelen. Of we anderen de weg kunnen wijzen, als we zelf uit de bochten, de zijwegen, de kruisingen en dwaalwegen geen wijs kunnen. Of we andere houvast kunnen geven, als we het zelf niet hebben.
Maar vast staat: als Ronald Bell nog leeft, is dat omdat zijn kameraad zich niet afvroeg: zou ik hem kunnen houden; maar domweg zijn armen uitstak en hem opving. Degene die vasthoud, geeft mij houvast. Degene die dik de weg wijs, geeft mij de zekerheid, dat ik op de goede weg ben. Degene die ik liefheb, is de bron van mijn geluk. En dat gaat dan rechtstreeks in tegen de wijdverbreide opvatting, dat mijn geluk ervan af zou hangen of iemand van mij houdt.
Of het nu gaat om schoenen, eten of werk zoeken, de moderne mens kan en mag honderduit kiezen. Een belangrijke vrijheid die we moeten koesteren. Maar wordt diezelfde moderne mens ook niet moe van het moeten kiezen? Leen Vermeire in Vrouwen met vaart - KVLV, naar aanleiding van het boek Moe van het moeten kiezen, door Marc Desmet en Ria Grommen.
"Het maatschappelijk debat moet niet rond de kerk draaien, maar de kerk moet rond het debat draaien." Dat is de stellige overtuiging van kerkhistoricus Jürgen Mettepenningen in De Standaard van maandag 23 oktober 2006, p. 11. Zie archief.
Een vrouw vierde pas geleden een merkwaardig jubileum: zij was 25 jaar ziek, zij lag 25 jaar op bed. Een groepje mensen had gezegd: als iedereen wel eens een feestje mag vieren, dan jij zeker!
Jij hebt zoveel voor ons gedaan!
Op dat feest vroeg iemand aan deze vrouw: zeg, dat moet je met toch eens vertellen: hoe heb jij het in godsnaam klaargespeeld, hoe heb je dit vol kunnen houden, 25 jaar lang?
Toen was haar antwoord: eigenlijk begrijp ik er zelf ook niet zoveel van, maar één ding weet ik heel zeker: er zijn altijd mensen geweest in deze 25 jaar, die mij nodig hadden, mensen voor wie ik iets mocht betekenen, ook al was ik ziek. Mensen die altijd een beroep op mij hebben gedaan: wil jij aan ons denken, schrijf je nog eens, mogen we nog eens langskomen voor een praatje? In ieder geval heb ik niet voor niets geleefd.
Niets is erger dan te merken, dat je eigenlijk niet zoveel betekent voor iemand anders als hij over je heenkijkt, als hij nooit iets durft te vragen, en je alsmaar laat voelen, dat het niet kunt. Och, laat mij het maar even voor je doen, want jij brengt er toch niets van terecht.
En wat is het fijn, wanneer je merkt, dat je voor een ander wel echt bestaat en dat je iets mag betekenen.
Oproep van 'Europa voor Christus' BRUSSEL (KerkNet/Europa voor Christus) - Hoewel het christendom voor Europa van een zodanig grote betekenis geweest is, moeten we vaststellen dat christenen en christelijke waarden in de politiek en in de maatschappij meer en meer over het hoofd gezien worden. 'Europa voor Christus' wil met de steun van verschillende christelijke personaliteiten in heel Europa daaraan iets doen.
Europees gebedsinitiatief 'Europa voor Christus' is een Europees initiatief om christenen van alle strekkingen moed in te spreken en zelfvertrouwen te geven. Het initiatief wil mensen samenbrengen om elke dag te bidden voor een Europa dat gedragen wordt door christelijke waarden. De initiatiefnemers nodigen concreet iedereen uit om 's middags hiervoor, samen met duizenden andere Europeanen, het Onzevader te bidden. 'Europa voor Christus' wil ook informatie aanbieden als hulp bij de persoonlijke vorming rond thema's die betrekking hebben op het christen zijn en de maatschappij. Dit gebeurt ondermeer door het verspreiden van een nieuwsbrief - ook in het Nederlands - via internet. 'Europa voor Christus' nodigt gelovigen van harte uit om samen met hun gebedsgroep, gemeenschap of organisatie deel te nemen aan deze gebedsactie.
Praktisch Belangstellende kunnen via website http://www.europe4christ.net/index.php?id=36&L=8 het 'Europa voor Christus'-charter ondertekenen. Ze ontvangen dan ook elke maand de Nederlandstalige nieuwsbrief. Ze vinden er ook alle informatie over het initiatief. Promotiemateriaal in de vorm van stickers (met het logo in de vorm van een vis, om bv. op de wagen te kleven) kunnen besteld worden via e-mail: office@europe4christ.net.
In het kader van de Wereldmissiemaand vindt op vrijdag 20 oktober in Leuven een colloquium over solidariteit en Wereld-Missiehulp plaats. Jan Dumon, de secretaris-generaal van de Romeinse Congregatie voor de evangelisatie van de volkeren, belicht er de dienst van de kerk aan de derde wereld. Tertio sprak met hem.
Hoe kan de kerk de derde wereld een dienst bewijzen? ,,De eerste dienst is mensen op het spoor brengen van de levende God. De kerk moet niet in de eerste plaats zeggen: Kijk eens wat we allemaal doen. Een samenleving heeft nood aan burgers die een ander referentiepunt hebben dan hun eigen ik. Er zijn mensen nodig die zeggen: Ik ontvang mijn leven en ik ben deel van een grotere orde. Hoe kunnen zes miljard mensen anders vreedzaam samenleven als iedereen vindt dat alleen het eigen individu telt? Een ideologie die stelt dat het eigen individu en de eigen vrijheid de norm zijn, is een destructieve ideologie.
Een tweede dienst van de kerk aan het Zui-den is mensen verzamelen tot kerkgemeenschap. Niet een gemeenschap die zich opstelt tegenover de ander, maar voor en ten dienste van de ander, zodat het leven in de hele wereld vooruitgaat.
Moeten we kerk verstaan als de westerse kerk? ,,Helemaal niet. De katholieke kerk is een wereldwijde, universele kerk. De beweging van Jezus Christus is een universele beweging. De uitdagingen van het zuiden moeten worden bekeken vanuit het perspectief van een wereldwijde verbondenheid. In de katholieke kerk voel je iets van wat globalisering kan zijn. Mensen ervaren dat er een kader is waarbinnen het er niet toe doet waar je vandaan komt, van welke etnische groep je bent of wat je geschiedenis is. Niet dat het allemaal om het even is, maar ik denk dat de kerk ons kan helpen af te stappen van het wij tegenover de anderen-model. De grootste uitdaging voor de wereldbevolking is immers te leren leven in een context van globalisatie. Zowel lokaal als internationaal stellen we vast dat dit niet eenvoudig is. We moeten dat leren, niet door erover te praten, maar door het toe te passen. Ik apprecieer dat de katholieke kerk dat probeert te doen.
Welke dienst bewijst het Zuiden aan de kerk? ,,Aangezien de kerk universeel is, worden we uitgenodigd onze problemen in hun spiegel te bekijken, en niet alleen in de onze. Als we daarin slagen, worden een aantal zaken relatief. In dat perspectief zijn de grote problemen van de kerk niet of priesters mogen trouwen en of vrouwen al dan niet priester mogen worden. De grote uitdaging is of we ook in de praktijk kunnen brengen wat we belijden: dat voor God iedereen gelijkwaardig is. Onze westerse kerk neemt het Rome vaak kwalijk dat het niet meteen op elke nood van de westerse kerk inspeelt. In Vlaanderen denken we nogal snel dat wij een representatief staal zijn van de kerk.
In het globaliseringsdiscours wordt wel eens gesteld dat het goed zal gaan met ons als we ervoor zorgen dat het goed gaat in het Zuiden. Moet de kerk uit zelfbehoud solidair zijn met het Zuiden? ,,Ik geloof echt niet dat onze kerk de universele kaart trekt uit zelfbehoud, opdat bijvoorbeeld de kerk in het Zuiden zou groeien. Onze kerk blijft gewoon trouw aan wat de eerste generatie christenen heeft begrepen, namelijk dat de zaak van Jezus Christus niet alleen een joodse zaak was, maar iets van de hele mensheid. Overal in de wereld neemt de kerk het op voor vluchtelingen en asielzoekers, vanuit een diepe Bijbelse reflex. Onze roots liggen immers bij een groep vluchtelingen die hebben beleden: Wij zijn gered omdat er een God is die ons erdoor heeft geholpen. Het is het getuigenis van mensen die nergens en niemand waren en plots iemand zijn geworden. De Europese bisschoppen, die zich niet gemakkelijk op politiek terrein begeven, nemen in dat verband een duidelijk standpunt in. Dat is opmerkelijk en sterk evangelisch.
Het Zuiden wordt in zijn ontwikkeling vaak geremd door geweld en interne conflicten. Hoe gaat de kerk daarmee om? ,,De grootste bijdrage aan ontwikkeling op lange termijn is werk maken van educatie, zodat mensen beseffen dat er geen menselijke rassen zijn, maar dat we allemaal dezelfden zijn naar Gods beeld en gelijkenis. Ik geloof niet dat je echte menselijkheid bereikt buiten het vrije engagement van mensen. Je kunt allerlei initiatieven nemen om kwaad, geweld en terrorisme te bekampen, maar uiteindelijk is het voor iedereen beter wanneer zo weinig mogelijk mensen er belang bij hebben oorlog te voeren. Dus moet je haarden van ongelijkheid zoveel mogelijk bekampen.
Hoe is de kerk aanwezig in landen waar ze in de minderheid is? ,,De kerk is een internationale gemeenschap met een internationaal netwerk. Ondanks het feit dat de katholieke kerk in veel landen een kleine minderheid is, zorgt haar universele karakter voor een sterke sociale presentie. De kerk is vaak werkzaam op het terrein van onderwijs, medische zorg en zorg voor marginalen. In India en Senegal is dat opvallend. Dat is volgens mij trouwens een van de redenen waarom de dialoog met de moslims in Afrika beter loopt dan elders. Op die manier draagt de kerk sterk bij tot een harmonieus samenleven. Veel mensen ervaren immers dat ze enerzijds worden gerespecteerd in hun geloof, maar anderzijds degelijk onderwijs kunnen genieten in katholieke scholen.
Kan de Romeinse curie als instituut dienstbaar zijn aan de wereld? ,,Ik denk het wel. Ofwel zie je de curie als het geheel van diensten en netwerken van het Petrusambt om communicatie en communio waar te maken. Ofwel zie je Rome als het hoofdkwartier waarvan de plaatselijke kerken een soort bijkantoren zijn. In die visie moet het hoofdkwartier efficiënt regeren, sanctioneren en regels opstellen, terwijl de hulpkantoren verantwoording zijn verschuldigd. Die kerkopvatting bestaat helaas nog, maar dient de zaak niet.
Toch maak ik me wat zorgen over de huidige centraliserende tendensen in Rome. Zo merk ik bij de beleidsverantwoordelijken in de congregatie voor de Evangelisatie van de volkeren een groot wantrouwen ten aanzien van de vorming in universiteiten wereldwijd. Daartegenover staat een abnormaal groot vertrouwen in de vorming die in de eigen instellingen in Rome wordt gegeven. Er is een trend om bisschoppen, seminarierectoren en professoren te kiezen onder mensen die in het centrale huis zijn gevormd. Het is natuurlijk belangrijk dat er in elke lokale kerk mensen zijn die het reilen en zeilen van de centrale diensten kennen. Maar het is een enorme verarming te denken dat in de veertig procent bisdommen die van onze congregatie afhangen, het ideaal zou zijn dat iedereen in de school van de partij is gevormd.
Een groot aantal bisschoppen en seminarierectoren die in het vorige pontificaat zijn benoemd, zijn in Rome gevormd, maar zo doe je volgens mij aan inteelt. Want die gekozenen vertolken de stem van hun meester. Het is goed loyaal te zijn, maar wat versta je daaronder? Dat je nooit hebt gepleit voor gehuwde priesters? Dat je nooit de encycliek Humanae Vitae in twijfel hebt getrokken?
Is het westerse kerkmodel zonder meer op het Zuiden toepasbaar? ,,We moeten dringend nadenken over de financiële haalbaarheid van de kerkmodellen in de niet-Europese landen. Als een bisdom niet in staat is zijn priesters nog maar het minimumloon van een dollar per dag te geven, dan heb je niet alleen een financieel, maar ook een pastoraal probleem. Een priester die niet genoeg heeft om gewoon maar te overleven, kan pastoraal zeker niet functioneren. Wanneer je toekomstige priesters vormt zonder rekening te houden met die sociaal-economische realiteit, heb je een probleem.
Een aantal kerken zit in grote nood. We moeten ons afvragen of het model van een achtjarige priesteropleiding nog houdbaar is. Want je haalt mensen weg uit hun sociaal kader en je moet hen bovendien hun hele leven lang fulltime onderhouden. Mijn gezond verstand zegt dat dit model steunt op een cultuurpatroon dat voorbij is, zeker in Europa. Onze maatschappij werkt zo niet meer.
In de derde wereld is dat model cultureel natuurlijk wel mogelijk. Want een jongere kan zijn droom waarmaken en krijgt bovenop de zekerheid van een stevige internationale omkadering. Natuurlijk krijg je dan volle seminaries. Maar al die priesters hun hele leven onderhouden, is economisch niet haalbaar.
Is dat een pleidooi voor een andere invulling van het ambt? ,,Ik heb nooit begrepen waarom een tijdelijk engagement in de kerk minderwaardig zou zijn aan een levenslang engagement. Hier wordt symboliek met zakelijke realiteit verward. Bij een huwelijk is het fantastisch als man en vrouw hun leven lang alles met elkaar delen. Maar dat is niet toepasbaar op mijn relatie met de kerk. De kerk is mijn vrouw niet. Die sprong kun je niet maken. Zelf heb ik beloofd mijn leven lang priester te zijn, en die belofte is niet niks. Maar je moet dat niet van iedereen vragen. Stel dat iemand op een bepaald ogenblik niet meer voltijds met levensbeschouwing wil bezig zijn, maar liever voor Colruyt zou gaan werken. Wat is het probleem?
Colloquium Solidariteit in naam van wie of wat? naar aanleiding van twintig jaar Wereld-Missiehulp, georganiseerd door Wereld-Missiehulp vzw in samenwerking met de faculteit Godgeleerdheid van de KU Leuven & Ucsia. Op vrijdag 20 oktober, van 9.30 tot 17.00 uur, in de Kleine Aula van het Maria Theresiacollege, Sint-Michielsstraat 6 in Leuven. 10, gratis voor studenten. Inschrijven op worldmissionaid@wmhelp.be of sara.annaert@theo.kuleuven.be.
Robert Ceusters sJ
Colloquium Solidariteit in naam van wie of wat? naar aanleiding van twintig jaar Wereld-Missiehulp, georganiseerd door Wereld-Missiehulp vzw in samenwerking met de faculteit Godgeleerdheid van de KU Leuven & Ucsia. Op vrijdag 20 oktober, van 9.30 tot 17.00 uur, in de Kleine Aula van het Maria Theresiacollege, Sint-Michielsstraat 6 in Leuven. 10, gratis voor studenten. Inschrijven op 
