Als één persoon lijdt aan waanvoorstellingen, dan heet dat “krankzinnigheid”.

Als veel mensen tegelijk lijden aan waanvoorstellingen, dan noemt men dat ‘religie’.

Een Amerikaanse arts en evolutionair-antropoloog John Hartung  heeft een opmerkelijk essay geschreven over evolutie en de bijbelse geschiedenis, waarbij hij ook de keerzijde belichtte van de vijandigheid jegens niet-groepsleden.

“Heb uw naaste lief” had een andere betekenis dan we er nu aan menen te moeten verbinden. Het betekende alleen ‘Heb andere joden lief’.

Hartung vertelt over een ontstellende studie verricht door George Tamarin. Deze Israëlitische psycholoog legde meer dan 1000 Israëlitische schoolkinderen van 8-14 jaar het verhaal voor van de val van Jericho in het boek Jozua (6: 16-24)

[…] Alles in de stad sloegen zij met de ban, mannen en vrouwen, kinderen en grijsaards, runderen, schapen en ezels, een prooi voor het zwaard.[…] De stad met al wat erin was, staken zij in brand; al het goud en zilver en de voorwerpen van brons en ijzer voegden zij bij de schat van het huis van Jahweh.

En[…] Jozua zei tot het volk: ‘Nu schreeuwen!’ Jahweh levert de stad aan u over. De stad en al wat er in is, moet door de ban aan Jahweh gewijd worden[…]het goud en het zilver en alle voorwerpen van brons of ijzer zijn Jahweh toegeheiligd; ze moeten bij de schat van Jahweh gevoegd worden.’

Tamarin stelde de kinderen toen een eenvoudige ethische vraag: ‘Denk je dat Jozua en de Israëlieten goed werk deden of niet?”

Ze moesten kiezen tussen

A (geheel mee eens)

B (gedeeltelijk mee eens)

C (geheel oneens)

De resultaten liepen tamelijk uiteen: 66% was het helemaal met Jozua eens.

26% helemaal oneens

Een veel kleiner percentage (8%) vormde met ‘gedeeltelijk eens’ de middenmoot.

Hieronder volgen 3 typerende antwoorden van groep A (geheel eens):

Volgens mij deden Jozua en de Zonen van Israël  goed werk, en wel om de volgende redenen: God had hun dit land beloofd en toestemming gegeven het te veroveren. Als ze het niet hadden aangepakt of niemand hadden gedood, dan zou het gevaar hebben bestaan dat de Zonen van Israël zouden zijn geassimileerd met de gojim.

Volgens mij had Jozua gelijk toen hij dat deed, al was het maar omdat God hem had opgedragen die mensen uit te roeien zodat de stammen van Israël niet met hen vermengd konden raken en zo hun slechte gewoonten zouden overnemen.

Jozua deed er goed aan Jericho te veroveren omdat de mensen die daar woonden van een ander geloof waren, en toen Jozua ze doodde roeide hij hun geloof uit.

De rechtvaardiging van de genocidale slachting van Jozua is in elk antwoord godsdienstig van aard. Zelfs de kinderen uit de C-categorie, die het totaal met Jozua oneens waren, omkleedden hun keuze soms met verkapt religieuze redenen. Zo was er een meisje dat het niet eens was met Jozua’s verovering van Jericho omdat hij daartoe de stad had moeten binnengaan:

Ik vind dat slecht, omdat Arabieren onrein zijn en als je een onrein land betreedt, word je zelf onrein en word je vervloekt net als zij.

Twee andere respondentjes die het volkomen afwezen, deden dat omdat Jozua alles verwoestte, ook het vee en de huizen, in plaats van die intact te houden als buit voor de Israëlieten:

Volgens mij deed Jozua het niet goed, want ze hadden de dieren voor zichzelf kunnen houden.

Volgens mij deed Jozua het niet goed, want hij had  de huizen van Jericho kunnen laten staan; als hij die niet had verwoest, hadden de Israëlieten er kunnen wonen.

De kinderen in Tamarins experiment waren jong genoeg om onschuldig te zijn. Vermoedelijk waren de wrede standpunten die ze ten beste gaven, de meningen van hun ouders of van de culturele groep waarin ze werden opgevoed.

Ik neem aan dat de kans erin zit dat Palestijnse kinderen, die opgroeien in hetzelfde door oorlog verscheurde land, zouden komen met gelijkwaardige opinies van tegenovergestelde strekking. Die overwegingen stemmen me droevig.

Ze lijken de immense macht van religie aan te tonen, en vooral van de godsdienstige opvoeding van kinderen,om verdeeldheid onder de mensen te zaaien, en om historische vijandschappen en geërfde vendetta’s in stand te houden. Ik kan er niet omheen dat twee van de drie kenmerkende antwoorden van groep A die Tamarin noemt, verwijzen naar het onheil van assimilatie, terwijl het derde het doden van mensen  rechtvaardigt om de religie van anderen uit te roeien.

Tamarin gebruikte een fascinerende controlegroep in zijn experiment.

Een andere groep van 168 Israëlische kinderen kreeg namelijk dezelfde tekst uit het boek Jozua voorgelegd, maar in dat verhaal had hij de naam Jozua vervangen door ‘generaal Lin’ “en in plaats van ‘Israël’ voerde hij een ‘Chinees koninkrijk van drieduizend jaar geleden’op.

Slechts 7% keurde het gedrag van generaal Lin goed, terwijl 75% het afkeurde. Met andere woorden, als de loyale houding van de kinderen t.o.v. het Jodendom geen factor meer is in hun overwegingen, schaart de meerderheid van de kinderen zich achter het ethische standpunt dat de meeste moderne mensen zouden innemen. Het optreden van Jozua was een daad van barbaarse genocide. En dat verschil zien kinderen al jong. Het was religie die het verschil uitmaakte tussen het veroordelen en het billijken van volkerenmoord.

Richard Dawkins   God als misvatting   pag.275-278

27-05-2012 om 11:57 geschreven door francine.hollevoet