Zwemmen in de christelijke vijverxml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Kijk eens naar je eigen leven als christen.  “Zondig niet meer!””Heb je vijanden lief!” “Streef eenheid na!”

Klinkt prachtig!  Totdat je er serieus mee aan de slag gaat.  Het is alsof er een baksteen in een gracht plonst, zo word je geconfronteerd met de realiteit.

Gelukkig zijn er nog altijd mensen die zoeken naar de waarheid.

Veel christenen zijn vol enthousiasme aan de slag in het zendingswerk, verkondigingwerk, pionierswerk etc…

Je kent je opdracht, dus ga je.  Je springt vol overgave in de christelijke vijver.

Heerlijk onbevangen, zonder schroom en angst in één keer in het diepe.

Plons!  Al spartelend en hijgend leer je de temperatuur van het water kennen, probeer je de bodem met je tenen aan te tikken en kijk je alvast wat rond, om je een beeld te vormen van je medebewoners in die fijne vijver.

Maar… laten we eens kijken naar die andere badgasten:  die zich aan ons voorstellen als broeders en zusters.  Je maakt met iedereen kennis.  Met de kleine, de verlegen, de enthousiaste, de degelijke, de vriendelijke en de GROTE vissen.  De één leid je vriendelijk rond; de ander bemoeit zich helemaal niet met je, ook al ben je nieuw.  En je ontmoet ook vissen die je tot in detail vertellen hoe jij moet zwemmen. 

Natuurlijk heb je les nodig, het gaat zeker niet vanzelf.  En dus luister je braafjes naar die grote instructeurvis.  Je wilt in je enthousiasme immers geen spelbreker zijn, ook al zou je het zelf graag anders doen.  Trouwens, het komt eigenlijk niet eens in je op om tegen te sputteren, want je bent enorm onder de indruk van je nieuwe leven, hier in deze prachtige vijver. 

Nu je zwemlessen al aardig vorderen, heb je ook wat meer tijd en lucht om de omgeving beter in je op te nemen.  De vrijheid waar je naar zoekt, hier onder water, en die je ook diep in je hart zo voelt, die vrijheid lijkt soms erg beperkt.  Waarom wijzen sommige vissen  je zo dwingend een bepaalde kant op?  Mag je niet zelf ontdekken wat de beste zwemroute is?  Je ziet veel gebekvecht tussen allerlei scholen.  Het maakt je angstig, totdat je zelf onderdeel van zo’n gevecht bent.  Hoewel je naar adem hapt en het uitschreeuwt om hulp, moet je het zelf maar zien te redden.  Iedereen zwemt met een boogje om je heen.

Het is natuurlijk niet allemaal ach en wee, maar de instructies van de Opperbadmeester lijken in niets op de wetten hier.  Zo heb je Hem nog nooit horen spreken over één strikt te volgen zwemtechniek en route.  Na een tijd in je eentje rondgedarteld te hebben, krijg je het koud.  En je stelt je de vraag: is het nou een genot of een zware opgave om in Gods vijver te zwemmen?  Zwem ik nou in een open vijver of in een benauwde fuik?

Als christen kom je op veel plaatsen in aanraking met broeders en zusters: in je gemeente, thuis en als je geluk hebt op je werk.  Je komt elkaar tegen en gaat samen op weg.  Dat is goed, Gods wil, maar vaak niet eenvoudig.  Want juist waar mensen samen dingen doen, lopen zaken wel eens fout, is er een verschil van mening of ontstaat er ruzie, soms met scheiding tot gevolg.  Ook in de christelijke wereld.  

Je vraagt je soms af waarom God wil dat we een eenheid vormen.  Hij ziet toch ook wel dat relaties heel vaak stuk lopen, dat de liefde soms ver te zoeken is en toch… Toch heeft Hij er een bedoeling mee.  Scheuringen en andere vormen van ruzies doen daar niets aan af.  Al is het wel verleidelijk om je

eigen groepje te stichten, waarvan jij het enige lid bent, zodat er vooral geen conflicten ontstaan.

Spr 18; 1

Interpersoonlijke relaties, en ook het wel en wee binnen een groep visjes, bieden alle ruimte voor manipulatieve excessen.  Als je naar een groep kijkt, kun je allerlei processen waarnemen, het maakt niet uit of dat nu een leeglopende gemeente is of een volle gemeente. 

Mensen communiceren, door verbaal en non-verbaal boodschappen uit te zenden.  In elke groep lopen allerlei verschillende types rond.  Van volgzame tot eigenwijze, van dominante tot onverschillige.

Soms beginnen eigen, of andere, ondefinieerbare belangen de boventoon te voeren.  Individuen binnen de groep denken dan alleen nog maar aan zichzelf.  Zo’n houding beschadigt onherroepelijk de sfeer en het gemeenschappelijk doel.

Manipulatie en communicatie hebben veel overeenkomsten, maar manipuleren is communiceren op een oneerlijke manier.  Met allerlei listige trucjes probeert de één de ander in zijn greep te krijgen.  Wil men graag iets gedaan krijgen, dan werkt een verborgen agenda goed.  De plannen en afspraken die men maakt, dienen het eigen belang.  Eigenlijk probeert men steeds meer mensen met stevige riemen voor het karretje te spannen.

Sommige christelijke ouderlingen zijn mogelijk uit nobele motieven met hun werk begonnen, om God en zijn Koninkrijk met heel hun ziel te dienen.  Ergens op hun pad en in hun ijver zijn ze ontspoord, waardoor ze mensen in hun macht hebben gekregen.  God zit niet langer op de troon, maar zijzelf, hoewel ze misschien dagelijks in hun gemeenschap prediken en ander christelijk werk verrichten.

Inde Engelstalige literatuur zijn we het woordje “FOG” tegengekomen:  mist  Dat helpt ons om zicht te krijgen op manipulatie.  De F van FOG staat voor fear (angst, vrees), de O voor obligation (verplichting) en de G voor guilty (schuldgevoel.)   Het is een omschrijving voor de wijze waarop broeders en zusters elkaar kunnen bespelen. 

Het kan zo gaan:  de ouderlingen in een gemeente maken je bang om vooral geen fouten te maken, of om niet uit de band te springen.  Hierdoor ga jij je politiek correct opstellen en haalt uiteindelijk een enorm schuldgevoel over je heen.  Een deken van mist bedekt je leven.

‘Wie anderen met lawaai en onder dwang probeert te overtuigen van zijn standpunt, geeft aan dat zijn argumenten zwak zijn,’ heeft iemand eens gezegd.

Op allerlei manieren probeert een manipulator lawaai te maken en angst te zaaien, waardoor mensen soms jarenlang hun mond (kunnen) houden.  Een gevolg van angst kan zijn dat je je  bij de situatie neerlegt.  ‘Ik kan er toch niks tegen beginnen.  Wie ben ik om de noodklok te luiden?’

In dit soort verwrongen relaties gaat angst altijd gepaard met verplicht luisteren.  ‘Ik ben de baas, dus ken je plaats en hou je mond.’

Soms werkt het trouwens ook de andere kant op. Als je in een christelijke gemeente voorrechten wilt, dan weet je de weg:’follow the leader.’  Het cirkeltje is rond.

Als je wilt meedraaien in zo’n systeem, leer dan regel nummer één goed uit je hoofd: het is belangrijker dat je op” de juiste wijze denkt” dan dat je jouw werk goed doet of met heel je hart Jehovah dient.  Je wordt namelijk afgerekend op je mening, niet op je functioneren.

Diversiteit aan meningen is hoogstens aan de oppervlakte aanwezig -op het terrein van de koetjes en de kalfjes.  Daar staat tegenover dat in het vocabulaire van de leider tegenspraak niet meer thuis hoort.  Mogelijke woedeaanvallen getuigen van een extreem lage frustratietolerantie.  Uit schuld - of plichtsgevoel blijft iedereen, vaak tegen beter weten in, meedraaien in de carrousel – zelfs als de regels en ongeschreven wetten zich zo ver uitbreiden dat ze enorme invloed uitoefenen op het privé-leven. 

Het onontkoombare gevolg van het FOG- principe is dat een voedingsbodem voor vertrouwen ontbreekt.  Mensen voelen zich in een manipulatief systeem dan ook snel onveilig.  Sterker nog: wat je zegt, kan tegen je worden gebruikt.  Je laat het dus wel uit je hoofd om het achterste van je tong te laten zien. Door dit wantrouwen worden de woorden van de ander voortdurend negatief ingekleurd. De onderlinge achterdocht groeit, de communicatie wordt steeds mistiger en listiger en de angst regeert. 

Een manipulatief leider weet goed hoe hij rookgordijnen moet leggen.  Hij creëert een toestand waarin zaken niet meer helder te onderscheiden zijn.  Ware motieven blijven netjes verborgen, maar je ziet wel dat een stel schimmen in de rook heel druk bezig is.  Om de kern heen draaien…niks officieel meedelen…en vooral je echte bedoelingen niet aan de grote klok hangen, zo werkt mist in de christelijke wereld.

 Uit " Macht en manipulatie "   toch niet onder christelijke leiders? 
Jaap Bönker, Ton Wintels, Maarten Nota