OPENING TENTOONSTELLING FRANS CROES IN HET V.O.C. TE MECHELEN. Op 17.11.98.

Het is zeker niet de eerste keer dat ik een tentoonstelling van Frans Croes inleid, maar het is wel telkens opnieuw een belevenis.

Hij immers niet de man die zich laat opsluiten in welk –isme ook. Hij is al evenmin de man die zo maar klakkeloos al de blabla aanvaardt, laat staan toejuicht van diegenen die over zijn werk praten. Eigenlijk zou Frans Croes zichzelf moeten inleiden en hij kan dit goed bewijzen de expo’s die hij zelf inleidde, want na al de jaren dat we elkaar kennen ben ik nog gesterkt in mijn mening dat hij zeer goed weet waarmee hij bezig is.

Echter sta ik hier niet te beweren dat hij daarom een cerebrale kunstenaar is, een dweper met thematische voorstellingen. Trouwens de evolutie van zijn werk de jongste jaren, meer naar de abstractie toe, bewijst wel het tegendeel.

Frans Croes laat zijn intuïtie, zijn uitzonderlijke creatieve gaven los op papier of op doek en naargelang het wordingsproces van het werk zich voltrekt komt niet alleen de artiest Croes aan bod, ook de maatschappijcriticus, de filosoof, de visionair. Zij werken allen mee aan de opbouw van een oeuvre waarin HET LEVEN centraal staat. Het waarneembare en het onnoembare.

Twintig jaar geleden noemde de ontbolsterende kunstenaar zichzelf een contestateur, een provo. Maar slechts weinige van de jaren zestig hebben, zonder ook maar iets van hun ideeëngoed prijs te geven, iets weg moeten slikken of iets terug nemen. Om zich weten waar te maken om geleidelijk hun plaats te veroveren in de galerij waar alleen DE kunstenaars thuishoren. Frans hoort daar bij te zijn én hij is daarbij want hij behoort tot de happy few of zij “die het hebben” en die het ook “kunnen”.

Zij kunnen mededelen in een taal, hun taal, die men niet hoeft te begrijpen om ervan te houden; een taal van vorm en van kleur, die het universele universum herschept tot een individueel universum.

Of, gans eenvoudig uitgedrukt: Frans Croes is een grote kunstenaar.

Voor twintig jaar zei Frans Croes over zichzelf: ik provoceer, ik contesteer, ook in mijn werk. Lange tijd heeft hij, soms tot wanhoop toe bewogen, gezocht… een zoeker naar hogere morele waarden, een visionair…

Frans Croes heeft een uitzonderlijk waarnemingsvermogen. Hij ziet de dingen niet, hij DOORziet ze, hij idealiseert, transcendeert zijn waarnemingen en verwerkt ze binnen zijn eigen beleving. Achter al wat is zoekt hij rusteloos naar wat zou kunnen zijn. Hij gelooft, hij hoopt, hij leeft lief, want in Liefde omsluit hij de kosmos van vandaag. Maar hij twijfelt, dat deed hij vroeger, dat zal hij blijven doen.

Niet ten onrechte vindt Croes – en houdt dat al tientallen jaren vol – dat de harmonie “natuur – samenleving – mens” steeds grondiger wordt verstoord, maar ergens gelooft hij nog in de redding, in een soort evolutie. En al heeft hij de laatste jaren de mens als figuur uit zijn werk gebannen, toch heeft die allesomvattende kosmische liefde voor HET LEVEN, voor ALLE LEVEN, hem nooit verlaten.

Ik ben – aldus Frans Croes – twintig jaar met kunst bezig. Ik ben daardoor wereldberoemd geworden in het Mechelse…! Onze mening is dat Frans Croes vandaag ruimer gezien en geapprecieerd dient te worden dan enkel maar “onder de toren” waar we ons nu bevinden. Hij verdient ongetwijfeld zijn plaats bij de top van onze Vlaamse kunstenaars.

Ik sta hier echter vandaag niet om de kunstenaar op te hemelen, maar wel om een dertigtal pseudo-erotische “spielereien” kritisch te bekijken. Wel nu beste toehoorders, ik noem dit een “Mission impossible”.

Ik heb er de benaming “pseudo-erotiek” opgekleefd. Men kan immers bezwaarlijk deze karikaturale, oncharmante wezentjes met hun afschuwelijke lichaamsdelen sensueel of begerenswaardig noemen. Niemand zal er warm voor lopen en dat zal ook niet in de bedoeling van Frans hebben gelegen.

En toch, al heb ik het over spielereien, toch ben ik ervan overtuigd dat al deze tekeningen op zichzelf iets te zeggen hebben: politiek, sociaal, maatschappijkritisch. Wat er ook van zei: ze zijn wondermooi getekend zoals wij dat van de graficus Frans Croes mochten verwachten.

In zijn uitnodiging vertelt Croes ons dat zijn familie en vrienden hem de raad hadden gegeven om eens wat commerciëler te werken. Wel nu, indien het deze werkjes zijn die aan deze wens tegemoet komen, dan denk ik dat de bal toch nog in het verkeerde kamp is beland en waarom? Deze knap geconcipieerde en vaardige getekende unieke figuren wekken evenzeer deernis als lachlust op, zij deprimeren meer dan zij existeren. En al is bloot dan vooral commercieel in dan blijven deze tekeningen buiten schot. Wie wordt daar nu high of heet van?

Wat er wél is, is de contestatie manier van twintig jaar geleden. Croesiaanse figuren komen terug maar dan wel in een andere verpakking, indien ervan verpakking al sprake kan zijn. Het zijn tragiek komische karikaturen, als acteurs of symbolen van een generatie die tegelijk onverzadigd en oververzadigd is, het eeuwige lied van de overconsumptie, op alle gebied, ook op seksueel gebied In zijn uitnodiging schrijft Croes nog: “De tekeningen zijn waarheden als koeien en wat niet lachend of relativerend ken gezegd worden is dan mijn waarheid niet…”.

Deze tekeningen zijn geen minderwaardig werk, integendeel, zij kunnen evengoed de afloop dan wel de overgang naar een nieuwe periode in je artistieke loopbaan betekenen. Wij zien hier vandaag de mens in al zijn kleinheid, de profiteurs en de slachtoffers, de uitzuigers en de uitgestotenen, nietig kleine wezentjes die zich in hun eigen seks gaan verstoppen, het enige wat hen nog niet is afgenomen.

Hector Rombaut. 17/11/89

19-10-2005 om 16:49 geschreven door croskunst  

DE

KABOUTER

BEWEGING!

Ten tijde Staminee Herten Aas 1970.

In 1964 startte te Mechelen een pluralistische jongeren vereniging MECHELS JEUGDSTUDIO vzw. Enerzijds de gestructureerde vereniging met allerlei puike realisaties. Anderzijds de achterban, die meteen de naam verwierven van de Mechelse Provo's. Frans CROES werd door allen tot voorzitter benoemd.

De Provo's staken de draak met het 'klootjesvolk' op artistieke wijze. Trokken toen reeds de aandacht naar de milieu verontreiniging en deelden bvb zakjes uit met frisse lucht of gingen flesjes stinkend Dijlewater aanbieden aan de Mechelaars ..

Schilderden honderden meters muren vol met PROVOCATIEVE SLOGANS.

HAPPENNEN was IN! (Happenings.) Jongeren trokken de straat op met ezels en kwasten en namen plaats te midden op de rijweg. Protest tegen het toen al drukke verkeer in de Stad en een gebrek aan bewegingsvrijheid voor de jeugd.

Maakten PLEZANTE WANDELINGEN met op zolders gevonden oude kledij om het chique volk of de burgerij te clownneren. PARODIEERDEN DE BOURGOISIE.

In 1967 opende Staminee HERTEN AAS de deuren. (sla bewust vele jaren en passages over van de actieve rol die ik zelf als Frans CROES daarin speelde gedurende negen jaren)

Rond 21 juli - de Belgisch Nationale Feestdag - stond er elk jaar - zo ook in 1970 - een 'legertank' opgesteld tegen de muur van het Mechelse Stadhuis. Deze Leopard Tank werd HET doelwit van VERFBOMMEN en de eerste ROZE HANDJES werden daarop aangebracht. Ook op Openbare Gebouwen, op de namaak Gotische gevel van, het Mechels Stadhuis en dies meer. DE POELEN VAN HET VERDERF werden daarmee door hen in verve gezet! Punt is, vandaag bestaan deze poelen nog, enkel maar erger en er is zo veel meer aan de hand dat van democratie geen sprake meer is want de Big­Brother gruwels bepalen het leven van de ingeslapen burgerij.

Een spontane optocht met veel tumult vol toeters, bellen en rariteiten vormde zich op de Grote Markt. HET BEGIN van een soort KABOUTER BEWEGING was een openbaar feit geworden.

Deze werd uit mekaar geslagen met de wapenstok door me Politie. Mensen werden opgepakt en aan Frans CROES werd door de betogers de vraag gesteld: "Als jij wenst op te komen bij de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen wel wij allen doen mee".

Wat gebeurde na een maand overweging van mijnentwege en de 'ROZE HANDJES' en de slogan "DAG MENSEN" werd IN. Ook de in het roze geklede langharige soort met puntmuts dook geregeld op in het straatbeeld van Mechelen. Elke nacht werden drie plak - en schilderploegen ergens neer gedropt om slogans aan te brengen en alom roze handjes aan te brengen tot zelfs grote kaboutervoeten. Meer 200.000 kleefhandjes werden uitgedeeld aan de jeugd en kinderen. Deze werden, omwille van de KICK onze grootste propagandisten. Elke dag - dit gedurende de drie maanden voor de verkiezingen - was ergens in de Stad, op een plek, aan een school, in een buurt, aan een fabriek en noem maar op, ofwel poppenkast gespeeld, straattheater stukjes opgevoerd, mensen werden toegesproken zoals in het Londense Hide-Park vanaf een houten kist. Debatten werden gehouden in scholen en veel, veel meer dan dit korte verhaaltje vermeld ...

Uiteindelijk kregen de KABOUTERS onvoldoende stemmen om een gemeenteraadszitje te bekomen. Gelukkig maar, want het accent had gelegen op: drie maanden dagelijkse actie tegen de verloedering van de ethiek en de moraal. Tegen de verderfelijke invloed van de 'WEL V AART SLOGANS'. De Kabouters kwamen op voor een WEL ZIJN.

En met dit laatste gaat het steeds meer dan berg afwaarts. De morele en ethische codes zijn haast onbestaande geworden, de ineenstorting van de Westerse Cultuur - en Beschaving loopt naar een eindfase toe en veel brutale eeuwen kondigen zich aan.

Dit is geen doemdenkbeeld. Dit is een Kabouterverhaal. Daarom luid de kabouter de Bellen (zoals vroeger bij branden) neemt hij de zorg voor de Toekomst op zijn schouders en waar de Kabouter naar toe gaat? Wel dit is én een Mysterie én een Mythisch verhaal. Ondergetekende kreeg toen de naam "Paps Kabouter" te zijn, de initiatiefnemer! Van ik weet niet wat allemaal eens vroeger kreeg ik nog meer namen of titels toebedeeld of werden aan mij toegeschreven. Bvb door de dichter Herman De CONINCK: "Frans CROES was de Godfather van de Mechelse Subcultuur".

Getekend: Frans Croes -15.07.2000

19-10-2005 om 16:43 geschreven door croskunst  

De Dode Aarde!

Contépotloodtekeningen.

Tijdens de eerste "Golf Oorlog" in 1991 noemde ik, Frans CROES - terwijl ik verbaasd de TV beelden bekeek­ en in die beelden die ik zag waren deze als "DE DODE OF VERSCHROEIDE AARDE". Ik zag op het scherm tot welke gruweldaden imperialistische machten bereid waren om andere "dictatoriale" regimes met alle technologisch vernuft en smerige biologische wapens te bekampen.

Deze gruweldaden waren weergaven van de primitieve of feodale strijdtonelen welke op deze wereld met een weerkerende kracht weerkeren om het mensdom te onderwerpen aan de tirannie van de "heerszuchtige" Toen waren het de Amerikanen met in hun kielzog hun trawanten.

Deze beelden schokten mij zo dat ik voor het eerst als kunstenaar greep naar het "Conté potlood". Ik wou weergaven maken in zwart op wit van indrukken van een niets ontziende strijd, waarin de moloch ten strijde trok tegen de niet deugdzamere David. Juist in een land waar én het christendom én het Judaïsme én later de Moslimvolkeren hun wortels vonden van hun oorsprong.

Dit alles riep in de geest van mij spookbeelden op! En waar voorheen het natuurlijke leven er zijn gang ging, heersten daar binnen mijn visioenen, nog enkel een verschroeide en tot lava gesmolten aarde. Ik wou deze beklemmende beelden op papier uittekenen en het werden soms panorama's van akelig doodse landschappen. Hier en daar was de aarde nog aan het naroken of een pluim rook verbrak de horizon lijn. Mijn "zien" zag een aan flarden gerukte lichamen van wat eens mensen waren.

Tot ook de traan versteende of smolt door de hitte en de rivierbeddingen er droog kwamen bij te liggen. Getuigenissen werden het van wat een Nieuwe Wereld Horde aan het vernietigen was en nog blijft verder doorgaat vandaag.

VLUCHTEN KAN NIET MEER!

Mijn leven is zeker niet egocentrisch en verloopt verder, niet als een kabbelend beekje, maar ik hoop toch mee te kunnen ijveren aan datgene wat het fatale kan tegenhouden. Een illusie? Maar of ik zie nu eenmaal de ontzettende chaos op het mensdom neerkomen waaraan niemand kan ontsnappen en mede verword tot het meest dierlijke wezen, want - vraag ik mij zelf af - "Is de mens ten dage niet mede de oorzaak van het falen"? Ik zal op zijn manier verder leven, soms met veel verdriet, en proberen nog mooie werken te maken want ik weet niet of het utopische niet vlakbij ligt!

Frans Croes.

(Ik maakte ook in de Contépotloodtekeningen een reeks werken die getuigen van de “Negativiteit aspecten van de Tekens van de Dierenriem”. U zult bij het bekijken soms wel titels aantreffen waarmee u weet heeft dat deze tot deze categorie behoren. Later hier meer over).

19-10-2005 om 16:33 geschreven door croskunst