Van choas tot harmonie

                                            Inhoudsopgave

I.                   De evolutie van het heelal vanaf de oerknal tot op heden.

II.                De mens

1.      Het zelfbewustzijn

2.      De vrijheid

3.      Verantwoordelijkheid

4.      Misdaad en straf

5.      Het geweten

6.      Betekenis van schoonheid, kunst en waarheid

7.      Het kwaad

8.      De liefde

9.      De zin van het leven en het geluk

III.             De maatschappij

1.      Eigendomsrecht

2.      Verschillen in rijkdom

3.      Socialisme en liberalisme

4.      Globalisme en ‘anders-globalisme

IV.              Politiek : DEP (Democratische Eenheids Partij)

04-09-2009 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

6. Een ‘wereldregering’? (1)

Meer en meer schijnen de financiële en economische krachten in de wereld een macht te gaan uitoefenen, die door geen enkele regering, laat staan een gerechtshof, in bedwang te houden is. (2)

De enige oplossing zal een internationale ‘instelling’ moeten zijn die de bevoegdheid krijgt die alle (nationale) grenzen overschrijdt en boven alle andere instellingen geplaatst is om orde op (wereld)zaken te stellen. Deze instantie zal uiteraard bevoegd moeten zijn om controles uit te oefenen en sankties op te leggen. Aanvankelijk zeker op een zeer beperkt aantal terreinen en wel die, die niet meer op te lossen zijn op een kleinere schaal. Het subsidiariteitsbeginsel moet hier tot leidraad dienen (het ‘niveau’ dat meest geschikt is voor een oplossing moet gehandhaafd of opgericht worden. Niets van wat op een lager niveau best kan opgelost worden mag door een hoger naar zich worden getrokken). Er zijn enkele materies die duidelijk niet meer kunnen opgelost worden, tenzij op wereldschaal :

-         Het bestrijden van de wereldwijd vertakte maffia (oa drugsbaronnen).

-         Het beheer van de regenwouden.

-         De uitbating van de grondstoffen (3).

-         Het drinkwaterbeheer (dat nu gebruikt en stilaan uitgeput wordt door degenen die de beste installaties, de sterkste pompen en/of de grootste dammen kunnen inschakelen).

-         Het opdoeken van de belastringsparadijzen en het bankgeheim in het kader van de bestrijding van de belastingsfraude.

-         De regulering, controle van-, en toezicht op de beurzen.

-         Het beheer van de oceanen en het visbestand.

-         De bescherming van het milieu (opwarming van het klimaat...) en de planning van de noodzakelijke maatregelen om het leefbaar te houden.

-         Het toepassen van de ‘rechten van de mens’. Een minimum aan sociale wetten zou deze instantie moeten kunnen opleggen over heel de wereld (4).

-         Een volslagen nieuwe opdracht : het beheer van de tot op heden aan geen enkele natie toebehorende Noord- en Zuidpool.

Deze instantie zal in elk geval een ‘wereldwijd’ bevoegd gerecht moeten behelzen dat kan (be)oordelen en eventueel sankties uitspreken. Daar hoort ook nog een of andere internationaal erkende instelling (politie) bij die desnoods met harde hand deze sankties kan afdwingen (5).

Dit alles is zeer hoog gemikt, zeer hoog gegrepen, utopisch, maar zonder utopie, zonder een groete droom, zonder visie op lange termijn is het moeilijk op kleinere schaal zinvol te plannen en te streven. Men moet weten waar men heen wil, een ver ideaal hebben en dan stapsgewijs in die richting werken, ‘timmeren aan de weg’. ‘Mik hoog, de pijl zakt tijdens zijn vlucht’ is een oud (ik geloof Jezuïeten-)gezegde dat zowel van idealisme als van realisme getuigt.

(1)   Hoewel de naam wereldregering zeker niet wenselijk is. Primo omdat die grote weerstanden zal oproepen, secundo omdat het ook niet de bedoeling mag zijn er een echte regering van te maken die op alle domeinen kan optreden, zeker voorlopig niet.

(2)   Hierin kan de crisis van 2008-2009 misschien een keerpunt worden.

(3)   In het beheer van de grondstoffen zal olie en andere energiedragers van primordiaal belang zijn. Enerzijds omdat de ‘voorraden’ beperkt zijn, anderzijds omdat een bepaalde vorm van energie, kernenergie, een gevaar betekent voor de wereldbevolking, maar nog meer omdat het kernafval een bedreiging vormt voor het nageslacht, tienduizenden jaren lang.

(4)   De bestaande ‘rechten van de mens’ (en van het kind, uiteraard) zijn hierbij een goed uitgangspunt, maar zolang er geen sanktierecht aan verbonden is : machteloos.

(5)   Noemen we deze instanties samen een ‘wereldregering’ ? Het doet er weinig toe. Men kan ook denken aan verschillende instanties die zich dienen te beperken tot hun eigen domein, maar wel voldoende voeling houden met elkaar.

Er bestaan overigens reeds verschillende van dergelijke ‘instanties’ die in dit kader zouden passen : de UNO, de Veiligheidsraad, het Internationaal Gerechtshof. Daar is wel enige ‘restauratie’ nodig : de UNO is nog steeds niet door alle naties erkend en veregenwoordigd, De Veiligheidsraad is voorlopig een Westers instelling, al wordt daar aan gewerkt. De Wereldbank en de IMF leiden aan dezelfde kwaal, maar werken bovendien in feite niet in het algemeen (wereld-)belang, maar zijn neoliberale instellingen (vrije markt, deregulering, privatisering), die eerder in het belang van de Westerse kapitalistische welvaartstaten werken.

Het hieropvolgende deel IV is een poging om deze hoge idealen, dit verre streefdoel, te vertalen naar de concrete politiek. Naar een toepassing vooral op België gericht. Eerst ‘keren voor eigen deur’.

Het hoort uiteraard eerst thuis in de mailgroep (politiek’, waarvoor het ook oorspronkelijk geschreven werd).

Doordat het een concretisering is van wat in deel I-III uiteengezet werd, heeft het in deze groep toch ook zijn plaats. Het is dan anderzijds ook weer niet zó concreet (meestal toch) en blijft meestal op de eerder bezinnende achtergrond, als een soort richtingaanwijzer, een soort ‘kompas’.

 28.8.09

28-08-2009 om 11:56 geschreven door Huysmansa  

5. Globalisme en ‘andersglobalisme’.

We zijn in het vorige hoofdstukje uitgegeaan van de feitelijke organisatie van de wereld in ‘onafhankelijke’, soevereine staten. Hoewel deze onafhankelijkheid met een dikke korrel zout moet genomen worden : in feite zijn er ‘grootmogendheden’ (tot vandaag nog steeds de US in eerste plaats), die de lakens uitdelen.

Formeel is de wereld politiek ingedeeld in soevereine staten.

Waar de economische activiteiten zich eeuwenlang ook binnen deze staten ontwikkelden en de relaties (buiten de oorlogen) zich hoofdzakelijk op commercieel plan afspeelden, is deze relatie sinds enkele decennia geëvolueerd naar een economie waarbinnen de zogenaamde ‘multinationals’ een grote rol zijn gaan spelen : zij beslisten in grote mate over goederen-, geld- en productiestromen die grotendeels grensoverschrijdend werden. Zij groeiden uit tot machtige organisaties die zich nog weinig gelegen lieten aan nationale wetten. Integendeel : zij werden zo machtig dat ze vaak door regeringen werden aangesproken om in hun land te investeren en konden op die manier eisen en voorwaarden stellen (oa fiscale) waar die regeringen wat graag op ingingen om zodoende werkgelegenheid, productie en uitvoer te vergroten. Hierdoor werden ook een deel van de fiscale en andere faciliteiten ‘terugbetaald’. Deze grote macht stelde de multinationals in staat om zélf de landen en de streken uit te kiezen waar ze hun activiteiten best konde uitoefenen. Dit bracht op zijn beurt een mobiliteit tot stand bracht die vaak de plaatsen opzocht waar de arbeidskrachten goedkoopst waren, de sociale wetgeving weinig of niet-bestaande en de milieuwetgeving nog niet gekend.

Men zou deze evolutie kunnen vergelijken met de industriële evolutie van de 19^e eeuw (1). De uitbuiting door de multinationals schept nu op wereldschaal een vergelijkbare toestand : ze crëren welstand en rijkdom, maar deze verdwijnt voor een groot deel in de zakken van de ‘happy few’ van de tweede helft van de 20^e eeuw en het begin van de 21^e. De individuele rijken van de 19^e eeuw werden door de grote omvang van die multinationals ‘vervangen’ (uitgebreid) naar de rijke landen die de rest van de wereld op gewetenloze, egoïstische manier zijn gaan uitbuiten. Deze rijke landen (waar wij toe behoren) hebben, behalve de goedkope arbeid ook de grondstoffen van die arme landen geroofd (2) De periode is nu stilaan aan het aanbreken dat de ‘opstand van het nieuwe proletariaat’, de uitgebuite landen, begint : het ‘anders-globalisme’ dat zich langzaam organiseert (zoals de syndicaten tijdens de industriële revolutie) krijgt stilaan vaste vorm (bv in het WSF, World Social Forum) en de wereldvakbond (die op papier bestaat, maar voorlopig nog niet veel van zich heeft laten horen) en wordt ook in de hand gewerkt door de opkomende grote ‘ontwikkelingslanden’ (China, India, Brazilië...) die zichzelf zo opgewerkt hebben dat ze ernstige concurrenten vormen van de Westers machten.

De wereldwijde beurs- en financiële crisis van 2008-2009, met een economische depressie tot gevolg, luidt wellicht het einde in van het Westerse neo-liberalisme en zo ook van de macht van de multinationals en grootkapitalisten die er achter staan en ervan profiteren : hun kapitalen opstapelend in belastingsparadijzen waar niemand er aan kan, beschermd als ze zijn door het bankgeheim dat nog in verscheidene Westerse  landen als een heilige koe blijft voortleven.

Deze beschouwingen leiden ons naar wat wellicht een nieuw hoofdstuk in de wereldgeschiedenis zal worden.

(1)   Deze was ook krachtig, inventief, rijkdom scheppend; maar ongebonden en vaak zeer sterk gericht op rijk maken van de industriëlen zonder oog voor de sociale en andere gevolgen van deze uitbarsting. Er kwam meer rijkdom, maar deze werd verdiend op de rug van het rechteloze proletariaat en vezameld door enkelen. Dit heeft geduurd tot de ellende zo groot was, dat ze ondraaglijk werd en de arbeidersmassa, die toch niets meer te verliezen had in opstand kwam en de wantoestanden na harde strijd omgebogen werden tot een meer algemene welstand zoals we die in de eerste helft van de 20^e eeuw in onze contreien hebben leren kennen.

(2)   Dwz er tegen belachelijk lage vergoedingen olie en andere grondstoffen weggehaald. Dit werd vaak bereikt door een kleine heersende inlandse groep op schandalige wijze te corrumperen en aan de leiband te doen lopen.

26-08-2009 om 19:47 geschreven door Huysmansa  

4. Democratie

Omdat in om het even welk politiek systeem in de geschiedenis, de leiding altijd in handen is geweest van een min of meer kleine groep, soms zelfs maar van één persoon, werd in feite de hogere stand, die mede instond voor de financiering van de staat (en zijn vele oorlogen) altijd geprivilegiëerd. De ‘lagere standen’ waren overgeleverd aan de goodwill van de hogere. Dit overgeleverd zijn ging van slavernij (waarin mensen gekocht en zelfs gedood weren volgens de willekeur van de ‘heer’), tot toestanden waarbij een relatieve welvaart ook deel werd van de ‘kleine(re) lui’.

Pas sinds de Grieken is een tendens ontstaan om het hele volk te betrekken  bij de leiding van het land. (1) In de moderne tijden kwam het idee van mederegeren door het volk eerst in Engeland tot leven. Het algemeen stemrecht kwam pas aan bod in de 20^e eeuw.

Er zijn ook verschillende vormen van democratie, maar in het Westen werd dit algemeen een ‘vertegenwoordigende’ democratie, waarbij ‘verkozenen van het volk’ de opdracht ontvangen de wetgevende macht uit te oefenen. Politieke partijen vormen het kader waarbinnen het volk zich organiseert om de verkiezingen te kunnen uitvoeren en programma’s op te kunnen stellen en na te treven.

Democratie zal daarom, zoniet de beste, dan toch een mogelijke organisatie van de staat uitmaken waarbinnen hogerbeschreven hoofdtendensen van liberalisme en socialisme kunnen werken en tot resultaten leiden. Een golfbeweging zal waarschijnlijk altijd een wisselend overwicht behelzen dat dan telkens weer door een reactie wordt omgebogen naar het overwicht van de andere tendens. Zo zal het failliet van het neoliberalisme dat we nu (2008-2009) meemaken waarschijnlijk een periode inluiden waarbij de controle, de regulering, de ‘herverdeling’ (2) weer meer aan de orde zullen zijn.

Men kan zich uiteraard afvragen of d. nu de beste vorm van staatsbeheer is. Dit wordt alvast in de feiten tegengesproken in bijna heel Azië (behalve de Oostelijke en de Westelijke uiteinden : Japan en Turkije en Israël). In Afrika bestaan dan weer veel democratiën ‘bij naam’, maar weinig echte (ZuidAfrika ?...). In het Westen daarentegen is d. vanzelfsprekend. Toch wordt daar ook de d. niet als alleenzaligmakend beschouwd. Iedereen kent wel de boutade van Churchill : ‘Democratie is de beste van alle slechte regeringsvormen’ (uit het hoofd geciteerd).

Dat er intussen sleet op de d. zit is voor mij een zekerheid. Zoals elke organisatie ondervindt ook deze wijze van staatsbeheer, met name in de politieke partijen (die ergens onvermijdelijk schijnen) de nadelen van lang te bestaan : oeganisatie wordt vaak ‘overorganisatie’, macht wordt vaak machtswellust of een variatie op dat thema, het vergaren van geld, noodzakelijk om gelijk welke organistaie te laten werken, wordt te gemakkelijk een doel op zich, een begrijpelijke en aanvaardbare vorm van ‘ervan leven’ wordt dikwijls een vorm van ‘rijk worden’ die hoofdzaak wordt in de plaats van het partijprogramma enz...

Ik zie geen betere vorm van staatsbeheer, maar vind wel dat de burger meer en meer het reilen en zeilen van de partijen moet zien te volgen, te bekritiserren en zo nodig en zo mogelijk positeif te beïnvloeden. Zij zullen zelf moeten uitvinden hoe ze dat best doen.

(1)   Alhoewel toen de laagste standen nog niet in aanmerking genomen werden.

(2)   Er zijn uiteraard andere vormen van organisatie van de staat denkbaar dan het vigerende model van de natiestaten. Gaande van familie- en stamverbanden tot een wereldregering die met allerlei onderverdelingen heel de wereld regeert. De studie van deze evolutie zou zeker een interessant onderwerp zijn.

26-08-2009 om 16:35 geschreven door Huysmansa  

3. Liberalisme en  Socialisme.

Onverantwoord grote verschillen in rijkdom, zoals hierboven beschreven, zouden uit de wereld kunnen geholpen worden mochten de grote geld-bezitters over een sterk en gaaf geweten beschikken en over de good-will om dat te volgen..

Zoals in deel II, 7. Het Kwaad, beschreven, speelt het kwaad een rol in het leven van elke mens en derhalve ook in de gemeenschap van die mensen. Op die ‘good-will’ mogen we wel hopen, maar liefst niet op rekenen dus. We kennen voldoende de wantoestanden in de wereld, mn de kloof arm/rijk.

Maw, we kunnen de rechtzetting van deze toestanden niet aan het individu zélf overlaten. Er zal een ‘duwtje’ moeten gegeven worden door de gemeenschap. Er zullen regels moeten komen, wetten en grenzen gesteld worden door een of andere vorm van politiek.(1) Deze zullen moeten afdwingbaar gemaakt worden door een of andere vorm van grotere macht, bijgestaan door politie en gerecht.

Als ‘de politiek’ het moet doen, welke vormen, partijen enz. komen daar dan voor in aanmerking ?

De twee ‘grondlijnen’ in de politiek komen neer op enerzijds ‘liberalisme’ (de naam doet er niet toe en mag hier zeker niet vereenzelvigd worden met één of ander concrete verschijningsvorm van dat L, al zeker niet met de huidige Vlaamse VLD-open) en anderzijds het ‘socialisme’ (zelfde opmerking).

Het Liberalisme dat uitgaat van de grootst mogelijke vrijheid, niet alleen op het vlak van het individu, maar ook op het vlak van de maatschappij, de onderneming en de markt, verdedigt dan de ondernemer, de ‘winner’, de ‘kapitalist’ en zijn wil om ‘de rijkdom’, ‘de welvaart’ te vergroten, liefst zonder enige beperking of ‘regulering’ : ‘Laisser faire, laisser passer’ is sinds A. Smith hun geliefkoosde leuze. Deregulering en privatisering zijn niet voor niets de grote dada’s geweest van het neo-liberalisme dat sinds Reagan en Tatcher opgeld heeft gemaakt (2).

Het Socialisme is dan de tegenhanger die vooral het ‘sociale’, de gemeenschap en met name de zwakkeren van deze gemeenschap wil verdedigen en daartoe allerhande beperkingen, reguleringen aan de eerste wil opleggen (3).

Deze twee tendenzen, strevingen, idealiter complementair, maar feitelijk nog steeds tegenstrijdig, zullen elkaar in evenwicht moeten houden, want het vrije initiatief en ondernemerschap enerzijds zijn noodzakelijk en goed in zich om de welstand van de mensen op te tillen. Maar evenzeer is nog steeds de tegenkracht nodig die erover waakt dat de verdeling van deze welstand op een rechtvaardige wijze gebeurt.

Daarvoor is een politiek kader nodig waarbinnen ze hun activiteiten in alle vrijheid kunnen ontplooien.

Een onderzoek naar alle mogelijk systemen met hun voor- en nadelen om dat mogelijk te maken is hier niet aan de orde. We gaan ervan uit dat de democratie het enige bestaande systeem is waarbinnen dat kan..

(1)   In een volgend hoofdstukje zoeken we naar het beste politieke systeem dat daar kan in voorzien. In deel IV volgt een concrete toepassing van deze politiek.

(2)   En nu (2008-2009) in een zware crisis is beland.

(3)   Of deze dualiteit, de enige manier is waarmee een gemeenschap in goede banen kan geleid worden laat ik hier in het midden. Ik ga hier uit van de feitelijke situatie. In deel IV wordt een programma uitgewerkt waarbij deze twee tendenzen overbrugd worden en tot één programma versmolten. Op die manier wordt deze dualiteit wel ‘ingebakken’ in die partij zelf. Daarbinnen moet dan ook gestreefd worden naar overeenkomst en eenheid. Dit wordt geprobeerd in zogen. volkspartijen die het hele volk, in al zijn lagen wenst aan te spreken en te winnen. Bv de CD&V en het VB bij ons. Ook het nieuwe SPL hoort daar bij. Deze partij schrijft de verzoening van de twee tegenstellingen zelfs in de naam van de partij : Sociaal-Liberale Partij. Dit is intussen een weinig overtuigende paradox gebleken (regionale verkiezingen ’09).

22-08-2009 om 12:35 geschreven door Huysmansa  

2. Verschillen in rijkdom

Als we uitgaan van de wenselijkheid van het eigendomsrecht, worden we automatisch geconfronteerd met de verschillen in eigendom, de verschillen in rijkdom. Het reguleren van het eigendomsrecht zal er  in bestaan uitwassen te voorkomen zodat er geen extreem rijken en ook geen extreem armen komen. ‘In alle landen is het aandeel van het nationaal inkomen dat naar de arbeid gaat, hisyorisch laag en het deel dat naar bedrijfswinsten en aandelen gaat, )historisch hoog.’ (Rik Coolsaet in De geschiedenis van de wereld  p. 120. ISBN 978 5617 825)

Zo kan het niet dat rijken in staat zouden zijn en blijven grote natuurgebieden te bezitten en die naar eigen goeddunken uit te baten (uit te buiten) met verwaarlozing van het ‘natuurrecht’ (1). Eén van de grondvesten (wellicht hét) van dit n., is DAT DE AARDE VAN IEDEREEN IS. (Niet dat dit beginsel algemeen aanvaard wordt, maar voor mij staat dit als een paal boven water) : grondstoffen (olie, steenkool, ertsen...) mogen nooit eigendom van ‘iemand’ worden (2), zij zijn van ons allen, van alle levende en...komende (!) mensen. Het kappen van regenwouden is dus ook een onrecht tov de wereldgemeenschap (die in feite alléén zou mogen beslissen over deze wouden) (3) en dus een exces van het eigendomsrecht.

Zelfde redenering voor het ‘bezitten’ van grondstoffen (2).

Als er geen excessen in rijkdom mogen geduld worden dan is dit omdat anders vele arme mensen van hun recht op menswaardig leven (een natuurrecht toch ?) verstoken blijven.

Er bestaat maw een een natuurlijke plicht tot solidariteit, zodat rijken hun rijkdom niet onbeperkt en onverantwoord mogen laten groeien zonder dat ze rekening moeten houden met diegenen die, om welke reden dan ook (fraude uitgesloten), er niet in slagen voor zichzelf en hun gezin in de noodzakelijkste levensbehoeften te voorzien.

John Rawls, nochtans een groot liberaal ideoloog, heeft een stelling uitgewerkt die mi kan gelden als basis voor de ‘regulering’ van de rijkdom. In de inleiding tot het boek van Rawls Een theorie van rechtvaardigheid schrijft Percy B. Lehning :

‘Dat ongelijkheden (in inkomen en vermogen) aantoonbaar een bijdrage aan de verbetering van de positie  van de minst bevoorrechten dienen te leveren en dat er alleen dàn sprake is van ‘rechtvaardige ongelijkheden’ : het is een opvatting die Rawls nooit gewijzigd heeft.’

Het verwerven van rijkdom wordt aanvaard als een goede zaak, maar alleen omdat het een stimulans moet zijn om ook de niet-rijken rijker te maken (lees : menswaardiger te laten leven).

Dit sluit meteen in dat beursspeculatie (ik heb het hier niet over de kleine aandeelhouder die probeert zijn spaarcenten wat meer te laten opbrengen of te minste op het peil van de inflatie te houden), niet onbeperkt mag toegestaan worden : dat men met het kopen en verkopen winsten maakt kan en hoeft wellicht niet uitgesloten (4), omdat op die manier bedrijven gestimuleerd worden om goed, beter, te presteren. Speculeren (in enge zin) kan echter niet als een nuttige bezigheid beschouwd worden : ze levert geen enkele meerwaarde op voor de gemeenschap, zeker niet voor de armen (alvast niet zolang beurstaksen onbestaande blijven). Bijgevolg moet het voordeel dat daar uit kan gehaald worden begrensd zijn : geld (= macht) verwerven zonder grens is niet alleen a-sociaal, het zelfs gevaarlijk. Want met die macht kan een priveepersoon onaanvaardbare dingen doen, zoals concurrenten uitschakelen en zodoende klanten prijzen kunnen vragen zonder ‘plafond’ en goederen leveren zonder ..bodem, zonder kwaliteitsgarantie : hij is dan immers alleen en de klant wordt verondersteld die goederen nodig te hebben. Het monopolieverbod is in dat opzicht een heel goede zaak. Die wet heeft overigens zijn nut reeds bewezen. Hij is wel ontoereikend (5).

De vraag is hier wel op haar plaats of het ongebreideld uitbreiden van de multinationals niet aan banden moet gelegd. Het spreekt voor zich dat deze bedrijven een suksesrijk parcours hebben afgelegd. Dat deze bedrijven zeer efficiënt en rendabel werken is op zichzelf een goede zaak... Als dat rendement de gemeenschap ook vooruit helpt (zie hierboven : Rawls). Met als conditio sine qua non dat er geen mensen worden uitgebuit, dat het milieu niet onnodig en onbetaald wordt belast. Deze twee condities zouden minimaal dezelfde moeten zijn als in het land van oorsprong van die multinational. Als bedrijfsleiders en vooral aandeelhouders zich mateloos kunnen verrijken door dit bedrijf, gaat de vraag rijzen : staan deze winsten en deze superlonen (en ‘parachutes’) nog in enige verhouding tot de geleverde prestaties en komt er geen punt waar deze winst en ‘verdienste’ overgaan in profitariaat. Vooral wanneer men bedenkt dat degenen die de producten vervaardigen (of telen) meestal niet in hoge mate delen in het sukses van de multinational waarvoor zij produceren. Dan nog gezwegen over de uitbuiting die zulke bedrijven vaak toepassen op machteloze stumpers die geen enkel verhaal hebben tegen hun machtige uitbuiters (denk bv aan kinderarbeid in India of aan de deerniswekkende bananentelers in Zuid-Amerika). Dan nog gezwegen over de gewetenloze uitbating van grondstoffen ten koste van het nageslacht (denk aan de regenwouden, maar ook aan de oliebaronnen die bezig zijn essentiële grondstoffen, oa voor de farmaceutica, op te pompen en te verhandelen en die zo ver gaan de pogingen tot het vinden en rendabel maken van milmieuvriendelijke energie te dwarsbomen omdat ze er een concurrent in zien.

Maar ik beoogde in dit hoofdstukje niet in eerste plaats al die misbruiken en uitwassen. Het is ook zonder deze noodzakelijk zowel de beurs als de multinationals ernstig te onderzoeken en beter te reguleren, zodat beide niet langer alleen de ‘happy few’ ten goede komen, maar de hele mensengemeenschap. (6)

(1)   Over het bestaan en de inhoud van dit ‘natuurrecht’ is al veel te doen geweest. Ik ga er hier niet op in. Men kan het wellicht het best concretiseren door ze te zien als ‘de rechten van de mens’. Omschrijving die we vandaag geregeld gebruiken. Die omschrijving heeft mi het nadeel dat ze niet ‘exhaustief’ is, niet alle mogelijke rechten bevat. Waar natuurrecht alles insluit, ook onbenoemde (onbekende ?) rechten.

(2)   Volgens mij ook niet van een staat overigens. Maar dit gaat in tegen de toestand die vele decennia lang gegroeid is en die allicht evenveel decennia zal nodig hebben om terug ‘genormaliseerd’ te worden. (Zie hierover ook  DEP V. nota 1)

(3)   Waarbij in eerste plaats zou moeten rekening gehouden worden met de ‘rechten van de mensen’ die er al lang leven en afhankelijk zijn van die wouden voor hun levensbehoeften.

(4)   Ten minste wanneer men uitgaat van de meerwaarde van de vrije markt...

(5)   Er dient al minstens een zware belasting gelegd op deze winsten, in verhouding tot de omvang ervan. Als tegenprestatie kan gedacht worden aan een soort ‘verzekering’ waarbij faillisementen met de daaraan vasthangende verliezen voor de belegger enigermate vergoed wordt. (Uiteraard moet in dat systeem voorzien worden dat er geen nieuwe winst kan gepuurd worden uit deze verzekering zélf. Een grote trransparantie zal daarom voorwaarde zijn met inbegrip van de opheffing van het bankgeheim.)

(6)   Het is wellicht niet overbodig hier even in te gaan tegen de dooddoener die nogal vaak uit de kast gehaald wordt ivm deze ‘heppy few : de zogen. ‘wet van de grote getallen’. Die zou maken dat het weinig zin heeft de verdiensten van deze top te verdelen omdat dit aan de basis slechts een verwaarloosbaar verschil zou teweegbrengen. Dit klopt alvast niet wanneer het gaat om de rijkdommen die zijn opgestapeld over heel de wereld. Volgens een berekening van prof. Coolsaet (zelf ?) zou 10 % van de10% hoogste kapitalen volstaan om alle hongerlijdenden van het nodige voedsel te voorzien. Een niet te verwaarlozen verbetering dus.

19-08-2009 om 18:38 geschreven door Huysmansa  

                         III. De maatschappij.

Inleiding

De evolutie van het universum, voor zover ons bekend (1), is tot aan de mens zonder zelfbewustzijn verlopen, zonder dat ‘iemand’ zich bewust was van die evolutie zelf. Toch was ze er.

Vanaf de mens (pas) is er ‘bewustzijn’. Dit is, tot nu toe, de laatste belangrijke stap in die evolutie : daar waar die minuscule kleine intelligente, energieke wezentjes waarover ik het in het eerste deel had, tot menselijke hersenen zijn geëvolueerd, waarin dan het (zelf)bewustzijn is ontstaan. Het lijkt de zoveelste stap naar eenheid en harmonie. En we kunnen heel logisch verwachten dat er nog stappen zullen volgen. Theillard De Chardin gaat in het ‘planetaire bewustzijn’ die richting uit. Volgens mij belanden we ooit in die evolutiefase, al lijkt het momenteel zwaar om daar in te geloven. Deze ‘planetaire harmonie’ zal zich niet verwezenlijken in de stenen of in de dieren, maar in de mens(en), in het geheel van de mensheid, in de maatschappij.

De mensen zullen ooit ‘in harmonie’ leven. Dit behelst niet alleen in vrede (in niet-oorlog), maar ook in een zekere graad van geluk...voor iedereen. Daar zijn we nog lang niet. Zelfs de minimumbehoeften zijn nog niet gegarandeerd voor alle mensen, integendeel : de armoede groeit (voorlopig) nog. De disharmonie wordt groter in plaats van kleiner.

Deze wantoestand valt dus helemaal uitde toon van een ‘normale’ evolutie van chaos naar harmonie. We beleven eerder een terugval momenteel. Laten we uitgaan van een ‘dip(je)’ in de evolutie. Het wereldbewustzijn evolueert intussen voortdurend naar een afkeuring van oorlog en een noodzaak om de wereldproblemen van de armoede op te lossen. Er is hoop.

Wellicht kan de financiëel-economische crisis die we nu (2008-2009) meemaken een start betekenen voor een betere verdeling van ‘de goederen der aarde’ onder alle mensen, met matiging aan de top en opvullen van de gaten der armoede bij de andere leden van dezelfde maatschappij.

Niemand beweert dat er buiten (of zelfs binnen) het ons bekende heelal geen andere intelligente wezens zouden bestaan die een gelijkaardig ‘parcours’ aan het afleggen zijn, integendeel zelfs. Niet voor niets wordt dag en nacht uitgekeken zover de waarneming kan reiken om signalen op te vangen van mogelijk bestaande wezens, die wel eens veel verder zouden kunnen ontwikkeld zijn dan wij, mensen.

19-08-2009 om 18:28 geschreven door Huysmansa  

17-08-2009 om 16:42 geschreven door Huysmansa  

                          VRIJHEID

In een bijdrage over ‘geweten’ (11.3.05) beloofde ik een vervolg dat zou gaan over de vrijheid die daar al ter sprake kwam.

Het gaat dan niet over ‘niet gevangen zijn’.

Het gaat niet over de vrijheid van meningsuiting.

Het gaat zelfs niet over de VRIJheid van DENKEN.

Laten we het noemen de filosofische vrijheid, de vrijheid van de wil : “de mogelijkheid te handelen zoals men wil” (Philosophisches Wörterbuch).

Men kan moeilijk vrij handelen wanneer men geen fysische vrijheid geniet en toch kan een gevangene, die zijn straf aanvaardt, vrijer zijn dan een bon vivant die er op los leeft, maar verslaafd is aan alcohol of iets anders.

Als we nog iets dieper willen graven, dan komen we bij de vraag : IS de mens wel vrij, beslissen wij zelf wat we doen, of worden wij uiteindelijk gedreven door wat wij vroeger ‘de instincten’ noemden, het instinct van levensbehoud zorgen (desnoods vechten) voor eten en drinken. Zorgen voor nageslacht (= verder leven na onze dood). Vandaag spreekt men van de genen : het zit in onze genen, waarmee men vaak bedoelt : “er is niets of niet veel aan te doen”. Of (erger nog ?) de chemie bepaalt ons leven : “welke chemie zou dààr de oorzaak van zijn ?” Ik schreef overigens eerder een bijdrage over ‘Leren leven met zijn genen’ waarin ik mijn idee over het bestaan van de vrijheid uiteenzette.

Er zijn mensen, filosofisch denkende mensen, en ik ken er, die het bestaan van deze menselijke vrijheid ronduit loochenen. En ik volg hen zeker voor een groot deel. Want wanneer we uitgaan van de evolutieleer, - en ik neem aan dat er in de westerse wereld (afgezien van het ‘reservaat’ landelijk Amerika) geen mensen meer zijn die dat niet doen (overigens ook gelovige mensen niet, want die hebben het scheppingsverhaal uit de bijbel ook al lang vervangen door een wetenschappelijke uitleg, waarbij van dat bijbels verhaal eigenlijk nog alleen het scheppingsbeginsel overblijft), wanneer we dus van de evolutieleer uitgaan, dan stellen we vast dat tijdens het grootste deel van die evolutie naar de mens toe, geen sprake kan geweest zijn van deze ‘vrijheid’. Was het één – of tweecellige wezen vrij ? Was de vis vrij ? Waren de eerste zoogdieren vrij ? Was (en is) de aap vrij ?.... Ik geloof dat we hier enkel negatief kunnen op antwoorden. Dan komt de netelige vraag : wanneer is de mens dan vrij geworden ?...

Wanneer we aan het andere einde van de evolutie beginnen, nl. met de situatie van vandaag, dan hebben we het moeilijk met het ontkénnen van die vrijheid. We weten beter dan vroeger dat er allerlei krachten zijn die ons handelen (mede) bepalen : onze genen, onze opvoeders, onze private geschiedenis (al wat we meemaakten in ons leven). (Door een Engels filosoof worden al deze gegevens samengevat in de woorden ‘nature and nurture’). Maar uitgaande van ons eigen bewustzijn, lijkt die ‘vrijheid’ ontegensprekelijk. Wij hebben althans de stellige indruk dat wij zélf beslissen wat wij doen en niet doen. We kennen wel allemaal de verhalen van advocaten over “onweerstaanbare drang”, we wéten dat een verwaarloosd kind het uiterst moeilijk heeft om tot een hoogstaand moreel leven te komen, gekwetst als ze soms zijn in hun diepste menselijkheid. Maar toch blijft de perceptie van onze eigen beslissingen, dat die vrij zijn genomen. Of is dit ook maar het gevolg van een soort indoctrinatie gedurende eeuwen ?.... Als ‘vrije denkers’ moeten we ons die vraag durven stellen en een ontnuchterend antwoord niet a priori afwijzen.

Ik schreef hier al eerder, en ik blijf er bij, dat wij inderdaad vrij zijn, althans in zekere mate, en zeker in een veel kleinere mate dan wij vroeger geleerd hebben. Ik geloof nl dat deze vrijheid beperkt blijft tot een fundamentele keuze : de keuze tussen goed en kwaad, tussen ‘het stemmetje op onze rechter schouder en dat op onze linker’, tussen het volgen van ons geweten en het niet-volgen. Ik zou het nù liever noemen : het kiezen om mee te werken aan het totstandkomen van ‘de harmonie’ (van hét leven, van het heelal uiteindelijk) die ons beperkingen oplegt en offers vergt, of de keuze voor onszélf (en de onzen eventueel) en de weigering om ons in te schakelen in de stroom naar die harmonie.

Dat we naar die harmonie evolueren is voor mij een zekerheid, ik ben maw fundamenteel optimist.

Maar over dit optimisme en de redenen ertoe zullen we het toch maar beter een andere keer hebben.

Ufo.7.05.05.

17-08-2009 om 16:35 geschreven door Huysmansa  

                                                                                                                                   13.

Van chaos tot harmonie, III. De maatschappij,

1. Het Eigendomsrecht

Het is verleidelijk om in het kader van een ideale maatschappij (‘Utopia’), het eigendomsrecht niet op te nemen : alles is van iedereen, we zijn allen gelijk, dus... Dat is wellicht denkbaar in een (veel) verder gevorderd stadium van deze maatschappij. We willen daar niet op vooruitlopen en gaan er van uit dat onze hedendaagse maatschappij niet zonder eigendomsrecht kan, al is de wereld in principe dan ook van ons allen.

Is dit wel een goede zaak in het perspectief van die harmonieuze maatschappij ?

Er zijn zeker nadelen aan dit systeem (beginsel). Er zijn dan ook in de loop van de geschiedenis verschillende pogingen geweest om het samen-leven te organiseren zonder dit eigendomsrecht : bij de eerste christenen zijn er groepen geweest die alles in gemeenschap hadden en met elkaar deelden. Het communisme ging uit van een samenleving zonder eigendomsrecht. De ‘communes’ van de Flower-Power-beweging van ’68-’69...  Ze zijn geen van allen blijven bestaan. Hoe lang die groepen eerste christenen het systeem hebben kunnen volhouden is niet zo duidelijk. De Flower-Power-communes waren na een paar jaar opgerold. Het communisme, dat het het langst volhield moest beroep doen op ijzeren wetten, verklikkers en goelachs om het te rekken, maar is uiteindelijk ook ten onder gegaan. Daar schoot toen van die ‘afwezigheid van eigendomsrecht’ al niet veel meer over. Het werd omzeild door politiekers en partijfunctionarissen met eigen winkels en allerhande privileges die eigenlijk maar gecamoufleerde eigendom waren.

Eigendomsrecht zal dus voorlopig alvast wel onvermijdelijk zijn. En dat moet ons niet verwonderen gezien de voordelen die dat systeem ontegensprekelijk heeft :

Wie initiatieven neemt, bekwaam is en er hard voor werkt, wil terecht graag de vruchten van zijn inzet plukken en die bestendigd zien. Hij wil eigendommen kunnen verwerven en die met zekerheid behouden. Hij wil zelfs de vruchten van zijn inzet kunnen doorgeven aan zijn nakomelingen. Dit is de prikkel van het eigendomsrecht om iets te beginnen en ook om het vol te houden.

                                                                                                                                    14.      

Tot daar is er niets mis met e. en kan het alleen toegejuicht worden. Zeker wanneer men er dan ook rekening mee houdt dat een bedrijf dat door deze initiatiefnemende ondernemer werd opgebouwd, meteen ‘werk-gever’ wordt en daardoor werknemers een zekere welstand bijbrengt.

De ondernemer moet op kapitaal kunnen rekenen om eventueel verder te groeien.

Maar het voordeel wordt een nadeel (voor de gemeenschap) wanneer deze eigendom ongebreideld kan groeien, wanneer die eigendom een doel op zich gaat worden en gaat leiden tot machtsposities die niet meer in de hand te houden zijn. Waar geen enkel gezag nog vat op heeft. Zodat bv uitbuiting van de werknemers mogelijk wordt (in de geschiedenis is deze wantoesdtand in mindere of meerdere mate voortdurend aanwezig geweest) en verder zelfs invloed in de politiek (steekpenningen).

Privaateigendom moet maw ‘gereguleerd’, beperkt, in de hand gehouden worden door een hogere instantie, een overheid – hoe ze zich ook organiseert – die toezicht houdt, regels (wetten) opstelt en de toepassing ervan kan afdwingen (politie, gerecht, sankties). Die is, helaas, momenteel niet toereikend, en helemaal onbestaande wanneer het over multinationals gaat.

03.’09

17-08-2009 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

                                                                                                       10.

8. De zin van het leven en ‘het geluk’.

Afgezien van godsdiensten die de zin van het menselijk leven min of meer gaan verleggen naar het ‘hiernamaals’ en daardoor aan het heden op zich eigenlijk zin ontzeggen, vind ik persoonlijk dat er wel degelijk een ‘zin’ is, dat het maw de moeite loont om te leven, om ‘erbij te zijn’. Dat we ons niet moeten wentelen in pessimisme à la Schopenhauer.

Als ongelovige (in een of andere openbaring) moeten we die zin echter in onszelf en in de ‘materiële wereld’ buiten ons (universum) kunnen vinden (1) (ik bedoel niet dat wijzelf die zin uitmaken), er bestaat geen andere bron, behalve natuurlijk eventueel andere ‘zinzoekers’ die ‘iets ‘ gevonden hebben (binnen hetzelfde ‘gegeven’).

Joël De Ceulaer schreef in een artikel in FotoKnack ‘06, p. 85 dat ‘ietsisme’ zou uitgaan van ‘iets’ boven de mens, boven de materie, maar dat is helemaal niet nodig. Dat ongekende ‘iets’ zit m.i. IN de materie, tot in zijn kleinste elementen (en dus ook in de mens die uit materie bestaat): het is een energie die ‘gerichtdheid’ in zich draagt, maw, ze gaat op een doel af, al is dat doel vaag en niet vastgelegd, en zeker niet eenduidig te begrijpen door de mens, maar ik zou dat doel willen noemen : ‘harmonie’, ‘éénheid’, ‘vervulling’, iets van die orde, men zou misschien ook van ‘geluk’ kunnen spreken.

Wat heeft dit te maken met ‘de zin van ons bestaan’ ?...

Die zin bestaat in het zichzelf inschakelen in ‘de grote trek’ naar die harmonie. De richtlijn daartoe, het kompas is ons ‘geweten’, dwz de intuïtieve kennis van het goede (2), het juiste, die ons leidt naar de volledige inschakeling in deze tocht en die erin bestaat met de hele schepping eens te worden over de juiste weg : het goede doen, de liefde voor alles, die de harmonie mogelijk maakt.

Dit sluit aan op wat we hier schreven over ‘goed en kwaad’, Goed en kwaad bestaat niet. Alleen juist en fout : wanneer we ons inschakelen in de grote rush naar de harmonie, dan zijn we ‘goed bezig’. Doen we dat niet dan zitten we fout.

                                                                                                                                                                                                                                                                                       11.

Geeft dat nu ‘zin’ aan ons leven ? Ik denk het wél. Als we weten dat we op de goede lijn zitten dan kunnen we daar in zekere zin ‘gelukkig’ mee zijn. ‘Goed doen’ (lees ‘juist handelen’) geeft de mens inderdaad een voldoening. ‘Goede mensen’, ook al bezitten ze niet veel, zijn veelal ook gelukkige mensen (3). Alhoewel hier de restrictie moet gemaakt worden met betrekking tot ‘het kwade’. Want inderdaad, die ‘rush’ naar de harmonie verloopt niet vlekkeloos. Er bestaat blijkbaar, naast de positieve kracht, de energie van de harmonie, ook een negatieve kracht die dit streven voortdurend dwarsboomt. Het ‘kwaad’ in onszelf en in de maatschappij is onmiskenbaar (zie PS)(een of andere ‘duivel’ volgens de godsdiensten). De neigingen in ons die maar steeds wringen om ons op onszelf te keren, die van alles en nog wat vinden om ons af te wenden van een harmonieuze opgang in de gemeenschap om ons te plooien op onszelf : het egoïsme.

In het collectieve zijn dat de krachten die de gemeenschap voortdurend richten op eigenbelang (het ‘groepsegoïsme’) en die dit eigenbelang zover gaan drijven dat er andere groepen van mensen de dupe van worden – de armoede, in extreme gevallen er zelfs met de wapens voor worden  bestreden en gedood (oorlogen).

Het zal nog wel enkele eeuwkes duren vooraleer die harmonie bereikt wordt, maar ik blijf optimist en vind daartoe aanleiding in het voorbije verloop van de geschiedenis waarin het vechten geleidelijkaan heeft plaats gemaakt voor het samenwerken. Al zijn daar vele en vele bemerkingen op te maken. Ik weet het.

We stellen ook vast dat dit streven van de cosmos naar harmonie een onvoorstelbare en wonderbare ‘herhalingsmogelijkheid’ bezit. Daarmee bedoel ik dat de cosmos in zijn rush naar de harmonie niet alleen boven de tijd schijnt te staan (miljoenen jaren zijn nog maar een ‘tel’ in die evolutie) maar ook dat hij beschikt over een steeds opnieuw scheppende weelde en overvloed, ik zou bijna zeggen ‘verkwisting’ van mogelijkheden die zich onbeperkt herhalen tot er iets beters uit voortkomt : zie de evolutie van de mens van eencellig wezen naar uiterst complexe zelfbewuste eenheid.

1.1.07.

                                                                                                   12.

(1)   Afgezien van de vraag of wij die zin kúnnen kennen : er kan perfect een ‘zin’ bestaan zonder dat wij die kennen, zoals ook de materie er geen weet van heeft. De mens, als ‘bewust’ wezen kan deze zin eventueel achterhalen, maar wel alleen door in zichzelf en ín de dingen en de geschiedenis te kijken.

(2)   En die kennis IS er. Die beleven wij allemaal : de intuïtieve kennis van ‘goed en kwaad’ (juist en fout), de ‘stem’ in ons die ons voortdurend zegt of we ‘goed bezig’ zijn, dan wel verkeerd. Die ‘stem’ is niet altijd even duidelijk, daarom gebruik ik hier graag het beeld van de kompas die ook niet accuraat en onwankelbaar het noorden aanwijst. Het is dezelfde ‘stem’ die ons meer en meer bewust aan het maken is o.m.van de ongehoordheid van de hedendaagse kloof tussen rijk en arm.

(3)   Er moet hier voorbehoud gemaakt worden voor de ‘goede’ mens die lijdt, hetzij door overdreven armoede (honger) hetzij door ziekte of ander lijden. Hoewel armoede en lijden nog niet noodzakelijk gelukkig zijn beletten. Kijk maar naar veel arme volkeren die naar onze normen in armoede leven, maar die soms gelukkiger  zijn dan wij, de ‘zingende neger’...

 PS Op dit punt ben ik gaan inzien dat 'het kwaad' niet mag gezien worden als een aparte werkelijkheid, maar als de 'onvolmaaktheid' van de intelligente energie. Geen apart iets dus, maar een 'tekort', een 'zwakte' van die i.e..

16-08-2009 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

4. Het geweten

Dit begrip roept allicht bij sommigen reminiscenties op aan preken en catechismus, maar het lijkt mij toch een bruikbaar woord, omdat het ook in ongelovige kringen wordt gebruikt en daar zelfs méér belang heeft dan bij gelovigen. Juist omdat die af willen van alle betutteling van kerk en godsdienst en daarvoor verwijzen naar ieders persoonlijke drang naar goedheid en juistheid die dan het persoonlijke geweten zou zijn : ‘wij hebben ons geweten’.

Het geweten, de innerlijke sturing naar het goede, het juiste is inderdaad zo algemeen menselijk dat ik er van uitga als van de zoveelste ‘vaststelling’.

Zeker, het speelt maar ten volle zijn rol wanneer de mens ‘mens’ kan zijn, dwz niet geplaagd wordt door honger en de noodzaak voor voedsel te zorgen (een eerste ‘dierlijke’ behoefte van overleven. Ik noem het ‘dierlijk, niet uit minachting, maar omdat we die nood gemeenschappelijk hebben met alle dieren), of door de nood ons voortbestaan te beschermen tegen muitende en moordende benden zoals die in sommige landen nog bestaat, of als we niet ‘bezeten’ zijn door de drang tot voortplanting of de eerder ziekelijk vorm daarvan : obsessie van de sex...

In die gevallen is het geweten zwijgzaam en heeft het minder betekenis voor een mens.

Maar wanneer wij deze, laten we het samenvatten ‘elementaire behoeften’ min of meer in de hand hebben, dan spreekt ons geweten een goed luidende taal. Wij voelen niet alleen in ons persoonlijk leven aan wanneer we iets verkeerd doen of deden, maar ook wat de ‘gemeenschap’ juist of verkeerd doet : we voelen aan dat genocide en andere holocausten verkeerd zijn, we gaan ook meer en meer de onrechtvaardigheid, de ontoelaatbaarheid van armoede en honger in Afrika of elders als dusdanig aanvoelen en de neiging hebben ‘er iets aan te doen’. We gruwen van de onderdrukking van bv Palestijnen, maar we steigeren ook tegen de zelfzekere, oorlog-predikende en –voerende Bush, tegen de domhoudende, islam-misbruikende sjahs die op hun olie zitten, er fortuinen aan verdienen maar evengoed hun onderdanen of mede-gelovigen in de ellende laten steken...

Het menselijk geweten is meegegroeid met de ‘verdorping’ van de wereld : vroeger leefden we mee met de mensen uit ons dorp, nu met de mensen van ons ‘wereld-dorp’.

Het geweten is niet louter negatief : ons van het foute weghoudend, het is ook positief en kan ons verheven vreugde bezorgen wanneer we persoonlijk iets goed deden of wanneer we in de wereld echte goede mensen bezig zien : wie is nooit ontroerd geweest door de edele figuur van Mandele, of, de ietwat ouderen onder ons, door de redevoering van M.L. King of het leven van Gandhi ?... Dit is geen sentimentaliteit, dit is het aanvoelen van hoogstaande goedheid, moed, heldhaftigheid in dienst van de medemens. Aanvoelen dat ons ontroert en gelukkig maakt : ZO is het goed, ZO zou ik ook moeten zijn, ZO zouden alle mensen moeten zijn...

Het is een ver aanvoelen, beleven van ‘de harmonie’, de opperste staat van welzijn.

5. Betekenis van de kunst, de ‘schoonheid’ en ‘de waarheid’ in dit proces

Er is nog een ander domein waar we ons dichter bij ‘de harmonie’ kunnen voelen : de kunst. De kunstenaar, of het nu een componist, een beeldhouwer, een schilder, een schrijver of een goed acteur is, kan ‘harmonie’ op zijn terrein doen beleven : kunstwerken die ons ontroeren geven ons een (voor)smaak van DE schoonheid, DE harmonie waarnaar het streven in ons allen is gericht. Het zijn geluksmomenten, kunnen voor sommigen zelfs ‘extase-momenten’ worden waarin ze een glimp van DE harmonie opvangen en beleven.

Ook de schoonheid van de natuur (en van de mens, deel van die natuur !) kan ons momenten van geluk bezorgen waarin wij als het ware voelen wat ‘harmonie’ betekent en in welke zalige toestand we ons kunnen bevinden in die momenten van ‘schoonheids – en harmoniegenieten’.

Een doorleefd moment van ‘inzicht’, een ontdekte waarheid,  lijkt een ander belevingsmoment van de harmonie : iets wat ons plotsklaps duidelijk wordt, waar we inzicht in krijgen en waar we eerder niet aan toe kwamen. Een intens gevoel van dichter bij de waarheid, de harmonie te komen...

Op die manier is de mens als het ware de spits van het streven van de natuur, het heelal, de cosmos, naar een harmonie. De mens is het eerste wezen dat een streven, dat miljarden jaren bestaat, bewust kan beleven en er zich ‘inschrijven’. Of en hoe het ‘verhaal’ verder gaat wanneer de harmonie op de wereld verwezenlijkt zal zijn ligt nog veraf. Ik laat het maar, voor de toekomst, bij deze aardse fase. Ik heb ook geen enkele ‘waarneming’, ‘vaststelling’, waarop ik een verdere evolutie zou kunnen funderen. Slechts een paar schrijvers-filosofen gewagen, bij mijn weten, van een soort ‘planetair bewustzijn’ een hogere eenheid tussen de mensen. Teillard de Chardin bv.. Ook Wilber schijnt daarover ideeën te hebben.

6. De liefde

Een bijdrage over de mens kan niet zonder het eeuwige thema van de liefde te bespreken.

Wat is de plaats van de liefde in dit verhaal over de mens.

Eigenlijk is het reeds verteld : de liefde is een andere naam voor de intelligente energie die in ons leeft.

Afgezien van de erotische liefde, die een heel aparte plaats bekleedt, kunnen we de liefde inderdaad zien als ‘de goede kracht’ in ons die ons drijft naar de absolute harmonie : wij hebben allemaal die diepe kracht in ons die verlangt en in min of meer expliciete wijze ook streeft naar het geluk van onze medemensen, van echtgeno(o)t(e) tot verhongerende Ethiopische baby. Die kracht zal, door allerlei omstandigheden, in sommigen meer suksesrijk ageren dan in anderen, maar ze lééft in iedereen.

Helaas is daar altijd eveneens aanwezig de ‘dissonante kracht’, ‘het kwaad’ dat ook in de mens voortdurend weerstand biedt aan die alomvattende liefde en die de mens naar zichzelf keert en hem afwendt van deze fundamentele opdracht en stuwing van die liefde.

7. ‘Het kwaad’.

We komen hier nog even uitdrukkelijk terug op het ‘negatieve beginsel’, het kwaad. Wat kunnen bestaan van een kracht waarnemen die de opgang naar de harmonie verstoort : ‘het kwaad’ genoemd. Een tegenwerkende kracht, een dissonant in het streven (van het universum) naar harmonie.

We stellen reeds in de evolutie van het heelal, vanaf de ‘big bang’ tot nu, vast, dat niet alles rimpelloos verloopt : Er doen zich ‘botsingen’ voor in het heelal, brokstukken vliegen in het rond en bedreigen hemellichamen waaronder onze aarde. De aarde wordt, benevens door de zon langs de buitenkant, ook door de gloeiende aardkern van binnenuit ‘op temperatuur’ gehouden. Maar deze aardkern zorgt ook regelmatig voor uitbarstingen en aardverschuivingen die de orde niet onbeduidend komen verstoren. De zon en de oceanen zorgen voor verdamping en regen die het vasteland leefbaar maken, maar ‘ontaarden’ soms in stormen en tsunami’s die echte rampen veroorzaken in de betrokken gebieden...

Maar ook in de mens zelf schijnt dit ‘kwade beginsel’ te werken : het verstoord de werking van ons kompas, ons geweten niet weinig door allerlei neigingen die ons afhouden of zelfs afwenden van de juiste richting : ons egoïsme vooreerst, dat ons afwendt van onze richting naar buiten, naar de ander, naar de harmonie en ons op onszelf richt, onszelf tot middelpunt wil maken van alles. Maar allerlei andere ‘hindernissen’ zijn actief en hebben een gelijkaardig negatief effect op ons gericht-zijn en ons streven naar de harmonie : luiheid, eet-zucht, neiging tot allerlei genoegens die ons van dat streven naar harmonie in onszelf en in de ons omringende wereld afleiden of afhouden.

Optimisme kan ons sterken in onze overtuiging dat we naar iets geweldigs evolueren, realisme dwingt er ons voortdurend toe rekening te houden met die ‘dissonante’ kracht(en) in onszelf en in het universum tout court.

Een voorbeeld is hier misschien niet overbodig.

Een ‘evolutie naar harmonie’ binnen de mensheid zou alvast als minimum bevatten dat alle mensen het nodige voedsel, kleding, huisvesting, verwarming en ziekenzorg zouden hebben. (Onderwijs en zo verder kan dan reeds een hoger niveau van ‘harmonie in de mensheid’ betekenen.)

Maar zelfs in het streven van elementaire menselijke levensvoorwaarden slaagt de hedendaagse wereldorganisatie nog niet. Ngo’s, wereldbanken, inzamelingen bij de begoeden, ‘foundations’ als die van Bill Gates en honderden andere initiatieven slagen er zelfs momenteel niet in de toestand in de goede richting te sturen. ‘Het kwade’, in de vorm van kleine en grote potentaten die de hulp tegenhouden of in eigen zakken steken, organisaties als Ngo’s die zelf af te rekenen hebben met onbekwaamheid, vermoeidheid en corruptie. Donatoren wiens geduld en goede wil door dit alles op de proef gesteld wordt. Een tegenvallende klimaatwijziging dat hele gebieden met uitdroging bedreigt en de waterputten leeg zuigt. Het grondwater dat als een nieuwe bedreiging zienderogen zakt en een bijkomende bedreiging vormt....

Het zijn geen tekenen die de optimist een stimulans voor zijn zienswijze bieden.

En toch... Toch zijn er lichtpunten die ons voor wanhoop kunnen hoeden :

De mensheid wordt er zich meer en meer bewust van dat het zo niet verder kan : de overdadige luxe aan de ene kant en de ellende aan de andere, het wringt bij meer en meer mensen en de tijd komt dat zorgeloze profiteurs zich zullen gaan schamen of dat ze aan de schandpaal gezet worden en op die manier gedwongen van minder te verkwisten en hun overvloed af te staan om de leefbaarheid van de hele mensheid mogelijk te maken. Een min of meer gedwongen nivellering van de verdeling van ‘goederen der aarde’, een vullen van de ‘armoedeputten’ van de ‘niets-hebbers’ met de ‘weeldebergen’ van de ‘veelhebbers’. Niemand hoeft armoede te lijden op de wereld, ‘er is genoeg voor iedereen’, maar verkwisting en grote luxe zijn misdadig.

14-08-2009 om 11:38 geschreven door Huysmansa  

VAN CHAOS TOT HARMONIE
 

II. De mens

De evolutie van de mens, van eencellig wezen naar de uiterst complexe samenstelling ‘mens’, is voldoende bekend en we mogen er hier wel van uit gaan zonder de ‘hypothese’ van de ‘schepping’ te behandelen.

De mens is echter zo ’n belangrijk ‘wezen’ in het heelal, dat we zeker speciale aandacht aan hem moeten wijden.

1. Het zelfbewustzijn.

Inderdaad, in de mens is voor het eerst het ‘zelfbewustzijn’ ontwaakt. Andere wezens hebben ook een min of meer ontwikkelde intelligentie, maar zelfs bij de aap wordt nog niet van ‘zelfbewustzijn’ gesproken (al kunnen ze ook ‘vreemd’ zitten ‘denken’ wanneer men ze gade slaat !). Het is in elk geval duidelijk dat er nog een groot verschil bestaat tussen de intelligentie van dieren en die van mensen.

2. De Vrijheid.

Een tweede onderscheid met dieren zou de ‘vrijheid’ zijn. Die ligt de laatste tijd echter serieus onder vuur. Verschillende filosofen ontkennen het bestaan van de vrijheid gewoon en houden het hooguit bij een maximale ‘autonomie’, die echter ook, in lagere gradaties, bij dieren bestaat. Ik sluit mij aan bij deze overtuiging.

Hoe werkt die zogen. (on)vrijheid dan ?

Als een mens een handeling verricht wordt hij wellicht door honderde veschillende stimuli ‘gestuurd’ (wij zijn ons meestal maar bewust van enkele, en ons bewustzijn kiest er, meestal achteraf, de edelste uit), hij doet het ‘omdat hij niet anders kan’. Ook al heeft men de indruk ‘zélf’ te beslissen, in feite worden wij gestuurd. Onze beslissingen hebben dus geen moreel goede of slecht eigenschap, maar ze kunnen wel  ‘verkeerd’ of  ‘juist’ zijn : verkeerd is dan : niet in overeenstemming met in ons ingebouwde streven naar harmonie. Juist is net het omgekeerde : wél in de richting van de harmonie. De intelligente energie levert dus IN ons een voortdurende strijd met de ‘dissonantie’ (met het kwaad), zoals ze die al miljarden jaren levert in de opbouw van het heelal, in het vormen (door evolutie) van de mens. Een juiste handeling zal ons een bevredigingsgevoel geven (‘dat heb ik goed gedaan’), groter naarmate de handeling belangrijker was. Een verkeerde daad daarentegen ‘wringt’ altijd min of meer. En leidt bij een zware fout (een moord bv) tot ‘wroeging’ : een onverklaarbaar gevoel van ontevredenheid met onszelf (lees ‘Misdaad en straf’, ‘Schuld en boete’, van Dostojewski).

Het ‘immorele’ ‘genot’ bij verkeerde daden is als het ware de tegenhanger van dit geluksgevoel, het kan wel zeer hevig zijn, maar gaat altijd gepaard met een wrange bijsmaak. Bestaat een ‘gelukkige’ misdadiger ? Een gelukkige dwingeland ? Een gelukkige verkrachter ? Zelfs een gelukkige miljardair wanneer hij naast zijn eigen miljarden niet kan bogen op veel welzijn dat door hem bewerkstelligd werd ? Er zijn wel zogezegd in weelde zwemmende ‘bon vivants’ en profiteurs, maar zijn zij echt gelukkig ? Ik kan het me niet voorstellen. Waar gebeuren de meeste zelfmoorden ?....

3. Verantwoordelijkheid

Wie ‘vrijheid’ zegt, zegt ‘verantwoordelijkheid’, wie de vrijheid uitschakelt, schakelt ook de verantwoordelijkheid uit : geen verantwoordelijkheid zonder vrijheid. En ook dat neem ik er bij.

Maar als men dààr van uitgaat, dan is er geen reden meer om mensen te straffen voor zogen. misdaden.

En inderdaad : straffen als een soort ‘wraak’ van de benadeelde enkeling of gemeenschap heeft geen zin. Losbandigheid dan maar ? Anarchie ? Leef er maar op los, straffeloosheid ? Ook niet.

Wat dan wél ?

Een misdaad is in deze visie niet goed gepraat : de misdaad gaat in tegen de streving naar harmonie, is een ‘dissonant’, is dus verkeerd en moet bijgevolg bestreden worden. Maar bestrijden is iets anders dan ‘bestraffen’.

Deze andere aanpak werd beschreven in ‘Vrijheid en verantwoordelijkheid’, de inleiding tot het hoofdstuk ‘Justitie’,  in DEP, het vierde deel van ‘Van chaos tot harmonie’

12-08-2009 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

Van Chaos naar Harmonie

(Een poging tot begrip van de universele geschiedenis, speciaal de mens)

I. De evolutie van het universum tot vandaag.

In den beginne was er.... niet ‘het woord’ (of welke andere vertaling men ook aan het woord ‘verbum’ heeft gegeven (dit’verbum’ is overigens zélf reeds een vertaling van het oorspronkelijke Aramees)) maar ‘in den beginne was’... ‘de chaos’. Of die er is gekomen vóór of na de ‘big bang’ laat ik in het midden. Er zal trouwens toch moeten uitgegaan worden dat er ‘iets’ was in het begin zonder rationele ‘bewijzen’ te kunnen geven van wàt er was en ‘hoe’ ‘het’ was. Want ik ga er verder van uit dat in de chaos het actieve en uiterst ingenieuze en creatieve beginsel aanwezig was dat de sturing naar de harmonie leidde en leidt. Ik stel ook vast dat er een ‘tegenkracht’ (‘een kwaad beginsel’, dat ik liever een ‘dissonant’ wil noemen : het tegengestelde van harmonie nl) aanwezig was en is die deze positieve (‘goede’, ‘juiste’) kracht tegenwerkt.

‘Toeval’ is hier een onaangepaste term, omdat alles reeds in beginsel, in de kern aanwezig was  als een soort ‘intelligent beginsel’ (God voor de Creationisten )

(Ik ga er hier van uit dat dit beginsel niet God was, omdat alle theorieën die dààr van uitgaan hoogst onwetenschappelijk overkomen en al zeker evenmin bewezen zijn)

(De wetenschap – behalve wellicht sommige ‘positivisten’ - is daarin nederiger, omdat zij vanaf het begin erkent dat ze geen volledige verklaring heeft, alleen deelverklaringen, zoals het Darwinisme de evolutie van het leven naar de mens verklaart, maar niet verder in de tijd teruggaat en al evenmin naar de toekomst kijkt).

Deze oerintelligentie, deze oerkracht staat niet buiten of boven de chaos, maar ‘bezielt’ de hele chaos en gaat hem naar een uiteindelijk harmonie leiden. Wij, de mensen, en onze korte ‘mensheidsgeschiedenis’ zijn slechts een micro – fase in het verloop van deze heelal – geschiedenis. Ik ga er wel van uit dat wij een uiterst belangrijke micro – fase meemaken en ‘zijn’. De fase nl waar datgene wat vooraf nog alleen materie was, materie die op zichzelf reeds een evolutie had doorgemaakt van miljarden lichtjaren, tot ‘zelfbewustzijn’ is gekomen en zo in staat om over zichzelf, zijn geschiedenis en oorsprong na te denken. Het leven en de mens zijn immers resultaat van de evolutie van het niet levende (stof) over de ééncellige lichamen naar de vissen en de amfibieën en verder naar de zoogdieren en de mens die we nu zijn.

De ‘harmonisering’ is dan verder verlopen langs de groepsvorming naar stammen en naties, telkens geremd door (het negatieve beginsel :) destructieve, negatieve krachten die de eenwording telkens vertraagden door gevechten om de macht, eerst op individuele, later op groeps-, stammen-, natieschaal. De laatste fase in deze evolutie beleven we in onze tijd : De harmonisering van de hele wereld(bevolking) (1). Het is nog altijd mogelijk dat er een laatste gevecht komt : de tweestrijd tussen Oost en West, gesymboliseerd in het Christendom en de Islam. Ik ga er van uit dat deze strijd niet uitgevochten wordt, maar bijgelegd. Dat men het zinloze gaat inzien van een strijd waarbij men maar naar de atoombom moet grijpen om hem te beslechten, maar beseft dat dit meteen het einde van de hele wereld zou kunnen betekenen. Dat zou dan wel een gigantische streep door de rekening van de harmonie betekenen, misschien een terugval van miljoenen jaren...

Ik ga er ook van uit dat de bewustwording van de onhoudbare realiteit van de groeiende armoede een oplossing zal krijgen. Het WSF (World Social Forum) gaat er van uit dat er een wereldwijd verzet zal komen tegen deze anomalie.

Als die gigantentweestrijd niet doorgaat komen we in een nieuwe fase terecht, die waarin de mens tot een planetaire eenheid gaat evolueren. De globalisatie is deze fase aan het inluiden. Niets is dus toevallig, maar alles zit verweven in dit streven van het oerbeginsel naar de harmonie.

(1) Deze positieve evolutie wordt in de periode van de geschiedenis die we zelf beleven, massaal tegengesproken : we kennen vele oorlogen, genociden en massale verkrachtingen. We beleven ook de groeiende kloof tussen arm en rijk. We maken ook mee dat de gekende grondstofvoorraden afgezet tegen de groeiende wereldbevolking ontoereikend zullen blijken om zonder aanpassing verdergezet te woren. Het milieu is dermate belast dat ook daar een grote kentering dwingend wordt. Feiten die allesbehalve positief kunnen genoemd worden. Ik ga er dan ook van uit dat we nu in een dieptepunt zitten, een dal waar we alleen nog omhoog kunnen.

11-08-2009 om 20:03 geschreven door Huysmansa  

                 DE WETTEN ZIJN ER VOOR DE MENSEN...

...de mensen niet voor de wetten.

Wetten worden gemaakt om de maatschappij te ordenen en in principe met de bedoeling deze zo goed mogelijk te laten functioneren in het voordeel van alle burgers. Goed punt voor de wetten.

Ze beschermen bovendien vaak de zwakkeren tegen de uitbuiting van de sterkeren. Nog een goed punt voor de wetten.

De wet volgen is dus een voor de hand liggende houding die alle burgers dienen aan te nemen. Leve de wet(ten) !

 Maar wetten zijn mensenwerk; zij zijn dus in principe nooit volmaakt. Ze zijn zelfs nooit af en dienen daarom alleen al courant aangepast, aangevuld en... geschrapt.(1). Blindelings de wet volgen, en de wet boven alles stellen kan dus niet goed zijn. M.a.w. de burger moet kritisch blijven tov de wetgevers en wanneer het geweten (een veel absolutere norm dan de – menselijke – wet) zegt dat de wet slecht is moet er gereageerd worden. Dat kan op allerlei manieren, van brieven schrijven tot manifestaties en – in het ergste geval – tot burgerlijke ongehoorzaamheid en...revolutie !

Dat ‘brieven schrijven’ kunnen we allemaal wel eens, en het zou misschien goed zijn dat onze politiekers wat meer reacties krijgen van de ‘wakkere burgers’, zodat ze weten wat er bij hen leeft en ook dat ze er zo maar niet op aan mogen klossen. Manifestaties enz. organiseren zullen we maar beter overlaten aan mensen met een breed informatieveld, groot analysevermogen en dito organisatietalenten : echte voortrekkers en liefst idealisten, want ook dit blijven mensen en het eigenbelang, de machtswellust en de demagogie liggen hier om het hoekje te loeren. Denk maar aan alle extremismen en fundamentalismen. Deelnemen aan deze manifestaties is natuurlijk wel voor de meesten onder ons mogelijk en wenselijk

Om samen te vatten : wetten zijn in principe goed en moeten, nogmaals ‘in principe’, gevolgd worden. Maar wetten zijn geen absolute regels, omdat ze mensenwerk zijn (ik laat hier de discussie over ‘natuurwetten’, voor sommigen ‘goddelijke wetten’, buiten beschouwing).

Maw ‘de wetten zijn er voor de mensen’ maar ‘de mensen niet voor de wetten’.

Hadden bv. de Duitsers eerder ingezien waar Hitler mee bezig was en er met durf op gereageerd, er zou ons een berg...gebergten aan ellende gespaard gebleven zijn. Hadden de arbeiders zich aan het einde van de 19° eeuw niet georganiseerd, en waren ze niet in opstand gekomen tegen de wetgevers van toen, we zouden nu wellicht nog grotendeels in de armoede en achterlijkheid van toen gezeten hebben. Was er geen Franse revolutie geweest... enz. enz.

Gehoorzaamheid en discipline tov de wet, zijn (meestal) een goede zaak, maar blinde gehoorzaamheid kan tot nefaste gevolgen leiden.

Let op, dit wil geen pleidooi zijn voor anarchie, noch voor de zachtere vorm ervan die sommige mensen alléén maar de wetten doet volgen die hen passen, zo van : ik ben volwassen en eventueel geleerd genoeg om zélf te weten wat ik moet doen en laten, de wetten zijner voor de onozelen die niet zover staan. Het is maw geen kwestie van ‘zijn goesting doen’, maar van ‘zijngeweten volgen’, en dat zijn twee zeer verschillende dingen.

23.09.04 

Ufo

(1) Dat laatste komt er zelden van; vandaar onze lijvige wetboeken, die almaar dikker worden en waar steeds meer rechtsgeleerden voor nodig zijn om ze te volgen, steeds meer specialisten omdat het voor één persoon onmogelijk wordt ze allemaal te kennen. Zo krijgen we advocaten gespecialiseerd in het huwelijksrecht, in belastingen enz.. Ik heb ooit een pleidooi geschreven om het wetboek te vereenvoudigen, voornamelijk door een groot deel, dat voorbijgestreefd is, te schrappen. Maar dat is een thema apart

---------------------------------
SeniorenNet Mailgroepen http://www.SeniorenNet.be

16-11-2008 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

           Het schreiende kind

Een kind dat schreit is een normaal verschijnsel. Een kind dat langdurig en onophoudend schreit is dat minder. Het gaat op de zenuwen werken en lokt verschillende reacties uit. Ik zie drie mogelijkheden :

1.     Men bedwingt zijn zenuwen en laat het kind schreien, het zal wel vanzelf ophouden. En inderdaad het kind wordt uiteindelijk moe en valt in slaap.

2.     Men verliest zijn geduld en slaat het kind zo lang en zo hard dat de schrik groter wordt dan de pijn of wat ook de oorzaak van het schreien was. En het kind zwijgt ook...

3.     Men gaat op zoek naar de oorzaak van het schreien en probeert die weg te nemen.

Ik houd het bij die drie mogelijkheden, hoewel er vast nog andere te vinden zijn en vooral : combinaties van die drie.

Mijn beschouwing komt (om gekende redenen) wat laat, maar laat het een bezinning zijn, die overigens altijd makkelijker te houden is wanneer de hevigheid van de feiten wat verder af liggen.

Ge hebt het al geraden : de rellen in Parijs en ‘omliggende’.(1)

Ik zie deze herrieschoppers als een klein kind dat niet bij machte is zijn leed onder woorden te brengen en dan maar iets gaat doen dat de ‘volwassenen’ zó op de zenuwen gaat werken dat ze het zélf zullen moeten uitzoeken. Er ís een pijn, maar de mogelijkheid om ze op een adequate wijze te verwoorden ontbreekt. En men gaat dingen doen die met de zaak niets te maken hebben, maar die als enig doel hebben : van de volwassenen, van de leiders van de staat, de aandacht opeisen die de pijn verdient, maar die niet gegeven wordt.

Schreien zegt uit zichzelf niets, en is dus een onaangepaste reactie, maar ze wórdt aangepast doordat ze de nodige aandacht van de verantwoordelijke personen opeist en ze aldus voor hun verantwoordelijkheid plaatst.

Auto’s in brand steken heeft geen enkel logisch verband met de verwachtingen, de eisen, van jongeren in nood. Maar deze jongeren zijn niet bij machte om deze verwachtingen duidelijk en krachtig genoeg te maken om de nodige aandacht te krijgen. Hetzij omdat ze hun verwachtingen niet aangepast weten te verwoorden of aan (de juiste) man te brengen, hetzij omdat ‘de man’ onvoldoende aandacht heeft of zelfs helemaal niet luistert naar de redelijk geuite grieven, naar de signalen die gegeven werden. Dan maar beginnen met huilen, beginnen met schoppen en om zich heen slaan uit pure wanhoop omdat er niets gebeurt dat de problemen kan oplossen. Lost dat schreien, lost dat ‘vandaleren’ (mag een nieuw woordje ?) iets op ? Helemaal niet... althans niet uit zichzelf. Het kan wél de aandacht van de betrokken verantwoordelijke op een pregnante manier opeisen en díe kan er dan eventueel wél wat aan doen.

Eventueel ! Want de vader, of minister Sarkozi kan ook voor ‘de strenge aanpak’ kiezen, de politie massaal de straat op sturen en deze weinig regels opleggen tot ze de ‘bleiters’ hebben plat geslagen en hen voor de keuze gesteld : zwijgen of nog méér van dat.

Ze hebben een combinatie toegepast van er op los slaan en verder laten ‘doodbloeden’: zo lang met een goede oplossing wachten tot de ‘bleiter’ stil valt.

Want een goede oplossing hebben ze aan het verschijnsel mi niet gegeven. Er is bij mijn weten geen poging tot dialoog op touw gezet. Er zijn zelfs geen sussende woordjes aan te pas gekomen : de radicale aanpak, het is schorremorrie en we behandelen ze als schorremorrie. De harde aanpak met nultolerantie. En ze hebben hun doel bereikt : de straat zwijgt, de schuldigen zijn neergeknuppeld, “het zal hen leren!”.

De schuld is éénzijdig en zonder schroom in de schoenen van de relschoppers geschoven. De bedenking dat er wellicht een schijn van reden zou bestaan voor deze ‘schrei’ van de straat, werd niet eens gemaakt. De rust is hersteld, geen probleem : ze zitten terug in hun hok, ze zwijgen opnieuw. Basta.

Ik zou maar goed oppassen als ik Sarkozi was : de in mekaar geknuppelde haat is niet ‘weggeknuppeld’, die bestaat verder en zal mi verdubbelen of méér en zal vroeg of laat terug de kop opsteken. Wanneer het kind wakker wordt en er is niets aan zijn pijn gedaan, begint het met nieuwe energie aan een schrei-concert.

Ufo, 19.11.05

NB Ik ben er mij van bewust dat de relschoppers geen engeltjes zijn, dat er veel naäperij en hier en daar kwaadwilligheid tusen zit. Ik kan zelfs nog aannemen dat er ophitserij en zelfs organisatie met heel andere doeleinden achter zit. Maar dàt neemt niet weg dat de grond van de zaak ellende is, uitzichtloze ellende. En dat is altijd de dankbaarste voedingsbodem geweest voor opstandigheid en geweld. Geweld dat zo ver kan gaan dat jongeren met met een steen in de hand of springstof rond het lichaam de dood in rennen : doodsverachting bij gebrek aan levensverwachting !

(1) Deze blog werd oorspronkelijk geschreven nav de rellen in Parijs.

13-09-2008 om 18:11 geschreven door Huysmansa  

28-01-2008 om 00:00 geschreven door Huysmansa  

                      Hans Van Temsche

Het ‘proces Van Temsche’ is voor mij een aanleiding om nog eens in te gaan op de algemene vraag over ‘schuld’ en ‘verantwoordelijkheid'.

Over V.T. zélf spreek ik me niet uit. Als de psychiaters al niet tot een unaniem oordeel komen, dan zal het zeker voor mij, met een minimum aan informatie, onmogelijk zijn een verantwoord oordeel te geven.

Ik wil inpikken op een uitspraak van V.T. die ik via een verslag gehoord heb en die erop neerkomt dat hij betreurde geen gevoelens te hebben en zou willen leren er ook te krijgen zoals de andere mensen. (niet letterlijk !)

Afgezien van de vraag of hij dit spontaan heeft gezegd dan wel of dit hem werd ingfluisterd door zijn advocaten om te proberen hem ‘ontoerekeningsvatbaar’ te laten verklaren, wil ik er even van uitgaan dat hij het meende en dat hij inderdaad geen (althans geen normale) gevoelens heeft. Zijn ongevoeligheid bij het zien van de slachtoffers op foto’s (of was het een film ?) wijst in elk geval ook in die richting.

Stel dus dat het zo is. Of stel in het algemeen dat er inderdaad mensen bestaan ‘zonder gevoelens’. Een mens die niet in staat is om de gruwelijkheid van een kindermoord aan te voelen.

Dan ga ik even terug op wat dhr (gepensioneerd assisenrechter die nog al eens op TV komt, zijn naam ontsnapt me) zei : (+-) “die man mag geen gevangenisstraf krijgen, want dan komt hij, zo goed als zeker, na betrekkelijk korte tijd weer in de maatschappij en herbegint, die moet geïnterneerd worden, eventueel levenslang, zodat hij kan genezen worden”.

Dit is helemaal mijn overtuiging, zoals ik die hier al eerder uiteenzette : interneren ‘voor onbepaalde duur’, nl tot er ‘zekerheid’ is dat hij ‘genezen is. Komt die zekerheid er niet, dan komt er ook geen vrijlating, desnoods levenslang niet : we kunnen toch een misdadiger niet vrij laten in de wetenschap dat hij wellicht morgen herbegint ? Ook al zit die 50 jaar vast !?...

De psychologie en aanverwante wetenschappen zijn ver genoeg gevorderd om vast te stellen wat er aan de hand is in de hersens van deze ‘patient’. Ik suggereerde ‘hersenspoeling’ en zelfs chirurgische ingrepen om deze genezing tot stand te brengen.

Ik pleit hiermee dus niet voor een lichtere straf, ik zou zeggen integendeel : ze kan zwaarder uitvallen (= langer duren).

Er van uitgaande dat de man ‘ziek’ is (en niet echt onmenselijk misdadig) moet zijn leven wel draaglijk gemaakt worden, en moet tegelijkertijd gegarandeerd kunnen worden dat hij niet kan ontsnappen.

Het grootste tegenargument tegen deze ‘behandeling’ zal mi de finantiële last zijn, want intense zorgen, eventueel een chirurgische ingreep en bovendien veilige bewaking zal niet zonder zware kosten gebeuren. Als ‘aftrekpost’ zie ik alleen de wegvallende kosten van gevangenhouding in een gewone gevangenis. Dat gebeurt ook allesbehalve gratis, maar zal zeker stukken goedkoper zijn.

Ufo

PS De fundamentele overtuiging waarop ik deze houding wil bouwen is dat de mens niet echt (in de filosofische zin) vrij is. Maar het wordt te lang om daar nu op in te gaan. Een andere keer dan maar. (geïnteresseerden kunnen ook eens naar mijn blog gaan en daar 'vrijheid' aanklikken : blog.seniorennet.be/hufo)

12-10-2007 om 18:15 geschreven door Huysmansa  

Wij willen toch allemaal de sukkelaars op deze wereld helpen

De stortvloed aan giften voor 11.11.11 en andere Tsunami’s bewijzen het : als men beroep doet op onze goedheid loopt ons hart en onze porte-monnaie over van medelijden met gelijk welke sukkelaar. Zolang we onze mildheid en onze porte-monnaie maar zélf onder controle houden. Deze zin voor zelfbehoud en controle is elke (bezittende) mens wel eigen en is ook niet verkeerd denk ik. Tenzij hij te sterk is en alleen maar wil afstaan van de overvloed, ‘als het maar geen pijn doet’... En ik geloof dat de meesten onder ons in dat beddeke ziek zijn : als we maar zélf kunnen beslissen wanneer, aan wie en hoeveel. En dat onze giften grotendeels dienen om ons eigen ge

weten te sussen. ‘Ik ben geen egoïst, want ik geef’.

We wandelen langs de Schelde, er vaart een fantastisch luxueus jacht voorbij. Hoevelen onder ons zullen de redenering maken : dit is vast een man die veel gedaan heeft voor de gemeenschap, die grote verantwoordelijkheden heeft gedragen en die het dik verdiend heeft met zo’n jacht te varen.

Ik maak dan de bedenking : die eigenaar heeft misschien wel veel en goed gewerkt, heeft waarschijnlijk grote verdiensten, heeft misschien zelfs veel mensen werk bezorgd en een zekere welstand, maar moet dat nu echt, zó’n jacht, de helft zo groot zou zeker voldoende zijn...en kon ik ook maar eens met zo’n jacht de Schelde op... Ja, laat ik het maar toegeven, ik ben wat afgunstig...

Zo kijken de sukkelaars van Nigeria, van Afganistan, van Turkije....naar ons : met open mond en een beetje/veel afgunst. En dan zijn er ondernemende jongens bij die (niet)hebben en goed achterlaten en proberen hier binnen te geraken om ook een stuk van die luxueuse koek vast te krijgen.

Oei ! Maar dan gaan wij steigeren ! Dat is hier van ons, en : ge moet daar ook maar voor werken zoals wij gedaan hebben. En we vergeten dat die man in zijn land hemel en aarde mag verzetten, maar dat hij nog geen armzalige patat uit die zandbodem van bij hem krijgt.

De oude historie van de chocolade en het zilverpapier : wij zullen het zilverpapier wel naar de negertjes sturen als we zélf de chocolade maar kunnen houden en, vooral, als ze maar dààr blijven, als ze het maar niet in hun hoofd halen naar hier te komen.

Er schiet mij een regel te binnen van de katholieke ethiek : iemand die brood steelt wanneer hij anders aan geen eten geraakt zondigt niet ! Zouden we dat niet moeten vertalen naar een grote schaal en zeggen : als die sukkelaars niet aan eten geraken thuis mogen ze het hier komen halen ! Maw we moeten niet alleen de met-de-dood-bedreigde asielzoekers gastvrij ontvangen, maar we moeten ook gedogen dat echte sukkelaars (en wie haalt het anders in zijn hoofd om alles achter te laten en naar een vreemd ongastvrij land te vertrekken, met dan nog het risico dat hij aan de deur wordt tegengehouden en teruggestuurd) (1) naar hier komen en hier een beter leven trachten op te bouwen. Dat zal ons een beetje pijn doen, dat doet sommigen zelfs véél pijn, maar moeten we er niet een beetje pijn bijnemen ? Liefst verdeeld over àlle autochtonen natuurlijk, want nu zijn er in sommige straten van Borgerhout bv. zeker mensen die een te groot deel van die last moeten dragen. En dat die protesteren kan ik zeer goed begrijpen.

Met de liefdadigheid van vorige eeuw is er geen oplossing gekomen aan de ellende in vele arme landen. NGO’s en WTO’s en wereldbanken hebben ook nog niet zoveel verbetering gebracht. Ik ben zelfs overtuigd dat de meeste arme landen het beter hadden in de tijd dat ze nog geen blanke gezien hadden. Maar ook die klok mag en kan niet teruggedraaid, alleen zullen we moeten zorgen dat we een andere richting opgaan. En ik zou niet verschieten mochten die arme landen zélf het roer in handen hebben genomen door stilaan door te dringen in de rijke landen en ‘het brood’ gaan halen waar het te vinden is. Het komt ons niet gelegen, maar welke schooier komt gelegen, welke brooddief zien wij graag komen ?...

Er kan bij ons nog veel af vooraleer we tekort hebben. En wat minder zou onze gezondheid en onze lijn misschien nog ten goede komen. Minder ‘welvaart’, meer ‘welzijn’.

Ufo 25.7.05

(1) Mensensmokkelaars en vluchtende misdadigers ed moeten natuurlijk zoveel mogelijk tegengehouden worden.

09-08-2007 om 17:21 geschreven door Huysmansa  

                   EIGENDOMSRECHT.

Een recht waar, in principe, niemand tegen is, neem ik aan. Ieder mens die werkt wil graag van de vruchten van zijn arbeid genieten, niets aan de hand. Als die persoon oud wordt zal hij graag datgene wat van zijn verworven eigendommen rest, aan zijn kinderen schenken. Nog niets aan de hand.

Maar zoals alle goede dingen heeft ook het eigendomsrecht zijn keerzijde. Zoals alle goede dingen die verabsoluteerd worden is ook een verabsoluteerd e. verkeerd. E. zónder beperkingen wordt een onding.

Gister nog een documentaire gezien over Monsanto. Een Amerikaanse multinational die bijna een wereldmonopolie bezit mbt granen en die alles op alles zet om zijn patenten (intellectuele eigendom !) inzake het manipuleren van deze granen tot het vee toe dat met deze granen gevoed wordt te beschouwen als schatplichtig aan de firma. Kleine boeren zouden hierdoor bedreigd zijn in hun bestaansmogelijkheid door het feit dat er geen andere granen meer te verkrijgen zijn op de markt dan deze (door Monsanto) gemanipuleerde granen. Het is ‘maar’ een voorbeeld.

Een ander voorbeeld zijn de grootgrondbezitters in Brazilië en elders in Z.-Amerika, waar de kleine boeren aan geen grond meer geraken omdat hij allemaal opgekocht is door hen. Dan ga ik hier niet in op wat ze met die ‘eigendom’ doen : enorme maisvelden die elke concurrentie tarten; omhakken van levensnoodzakelijke, eeuwenoude bossen, zodat mens en dier het verder leven onmogelijk gemaakt wordt en dergelijk fraais meer. Maar we dwalen af. Het ‘eigendomsrecht’,... dat hier flagrant misbruikt wordt uiteraard.

Dichter bij huis : we rijden eergister in de buurt van de reuzenzandputten in het Molse. We willen even gaan kijken naar die waterplassen en wat raadt ge ?... Niet aan te geraken (ik heb misschien het gaatje niet gevonden waar men toch nog aan het water geraakt, maar ik heb kilometers gereden en zag zowel te Zuiden als te Noorden overal (goed onderhouden !) hagen en nog eens hagen... Mijn conclusie kan misschien voorbarig zijn, maar die was : heel die oever is ingepalmd door privé-eigenaars die de waterplas netjes aan het oog van iedereen hebben onttrokken om er rustig ‘alléén’ (alle eigenaars samen dan) van te kunnen profiteren. Met uitsluiting dan van... alle anderen. Ik noem dat roof ! Roof op de natuur die van iedereen is en hier gestolen wordt voor enkele ‘uitverkorenen’.

Hetzelfde verschijnsel overigens in Keerbergen waar wel een 50-tal meters voorbehouden zijn aan ?... de ‘gewone mensen’. Met welk recht kan dat ?... Met het (verkrachte en misbruikte) eigendomsrecht.

Zo zijn er natuurlijk nog wel heel wat, het één al wat méér, het ander wat minder betwiste, voorbeelden te vinden. Ik ga hier bv niet in op de rol van de beursspeculanten, wellicht het grofst mogelijk misbruik van het e..

                                          ----------------------

Waar ik naartoe wil is dat het eigendomsrecht niet absoluut is en dat het ‘gereguleerd’ moet worden. Zoals ook de (neo-liberale) economie (die op eigendomsrecht gestoeld is), ‘gereguleerd’ moet worden. Zodanig gereguleerd dat allerlei Monsanto’s niet langer arme boeren de keel kunnen toeknijpen op grond van dat oh zo heilige eigendomsrecht.

Zoals altijd zal het in de praktijk zeer moeilijk zijn om de ‘gulden middenweg’ te vinden, want het eigendomsrecht blijft natuurlijk een grote stimulans om zich in te zetten. Men kan alvast beginnen met de grootste uitwassen weg te snijden en vooral beletten dat het schijnheilig gebruik van een schoon recht, het e., leidt to het monopoliseren van welke handel ook. 

Hufo, 11.07.07

11-07-2007 om 18:13 geschreven door Huysmansa