GUSTJE (MET DE TON) IN DE WEER VOOR DE WEZEN

Tot alhier toe weet ge hoe de ton is Onstaan, maar ge weet nog niet hoe ze aan de weesjes heeft gedacht. dat zal ik, Gustje Mestag, u uitleggen.

Ik was heel klein (t is niet dat ik nu groot ben) toen ik in t collegie ter school ging, de weesjongens naar de katholieke school in t gangsche guldenhoofdstrotje, wij (woonden, jp) in dezelfde straat, dus kindergebuurte, ten dien tijde bestond het muziek der weezen onder het bestuur van Clement Kelbaert. ik was altijd op de hoogte van den uitstap en ze waren nog niet in rang of ik stond al aan de deur en volgde mee tot wanneer ze binnen gingen.
Was er wat tijd vrij, speelden we samen met den bal, kaatsen, ik was ne rapied, maar in dien tijd waren er ook nog kerels onder andere ne slinke Frans De Mol en waren we altijd samen tot we de school verlieten, de eene op stiel als schrijnwerker, de andere als kleermaker of meubelmaker (dit waren de stielmannen der weezen) en ik Gustje Mestag ook als meubelmaker, weer kwamen we samen en 1/4 uur tijd waren we aan t’ kaatsen, en zóo kwam het dat we op éénen atelier werkte: Edmond Segers, Geerings Raym., G. Mestag en Victor Coppens bij Prosper Lensens en Frans De Mol bij Louis De Lentdecker. Bij t veranderen van patroon trok ik naar Brussel. Edm. Segers die toen t’ weezenhuis mocht verlaten, kwam me opzoeken en daar ik al een tijdje bij D’Hondt werkte en gaarne gezien was, hadt ik niet veel last om hem binne te brengen. Bij mijn tweede persoon bracht ik er nummer twee bij, t’ was Frans Wils die bij mij in Dendermonde had gewerkt, ne kerel met een straf gehoor, want s’ zater daags toen de meestergast ne klop met den hamer op de schaaf bank gaf, want toen was het 12 uur en wekelijkse betaaldag, riep Frans: mannen t is onbevlekt ontvangenis, douze la patate klok, hij moest toch laaten hooren dat hij wat Frans kostte en zoo geraakte ik terug in Dendermonde bij Victor De Geijter, maar bleef toch altijd in betrekking met de weezen. hoeveel er bij mij hunnen stiel als meubel maker zijn komen leeren, weet ik niet, maar het meesten deels zijn goed door de wereld gekomen. en wilt ge nu eens wat inlichtingen hebben spreekt dan eens Pierke Verstrepen aan, nen oud weesjesjongen nog tegenwoordig in dienst in t pensionnaat Kerkstraat, bij mij werkend tot bij t uitbreken van den eersten oorlog.

Ge ziet dus dat ik altijd heb mee geleefd met onze weesjes en mag U rond uit zeggen dat het Klaasfeest der weesjes door mijn voorstel en goedgekeurd is geweest door al de leden van de ton en dat het zoo een uitbreiding heeft gekregen, zult ge weldra ondervinden.

We zijn dus begonnen met een inschrijvingslijst ten voordeele der weesjes en uitbesteede wezen, alsook ouderlinge in het gasthuis en bracht de som op 2109 fr, vermeerderde t’ jaar nadien met 2000 fr hetwelk geklommen is tot 9 en 10000 fr na het einde, t’is te zeggen na 38 jaar.

Hierbij volgen al de giften meestendeels door mij opgehaald en de andere leden der maatschappij De Ton. Fabrieken. Roos Geerings De Nayer. Grembergen, Manta Waasmunster, Ramlot Junior Boomwijk, Ramlot Desiré t’ Hemelke, Van Impe hemelke, Straetman, St. Gilles, Van Impe Dominique ondergoed voor weesjes die hun eerste communie moesten doen. Philips Brusselschestraat, Termondoise, onbekend couvertuuren, onbekend regenscherm, katholiek fabriek door Jaek Meijs gegeve, Escaut Dendre (schoenen), Charles De Rijck schoenen, W^we Bruynincx wijnen voor weezen en ouderlingen, M^w De Groote cacao, suiker en speculaus voor de weezen en ouderlingen, Leenhouder Remi cacao, suker, speculaus, chocolat enz. samen met Broer Henri uit de Congo en telkens door mij verwittigd.

Cross en Blackwel Baesrode 5 kilo’s carramels voor weeze en ouderlinge

Van Den Abbeele Lebbeke peperkoek fabriek           “        “        “

Vinck Appels peperkoekfabriek                                  “       “        “

Bijna al de slachters van de stad trippe kopvleesch en saucisse en verdeeld onder noodlijdende van de stad, alsook vervroze vleesch volgens huisgezin door Arthuur Boedts geschonken alsook kopvleesch en trippen van twee slachters van St. Gilles, Baesrode en Grembergen. Hannoset Papa en zoon Antoine giften voor de weesjes.

OVER MAATSCHAPPIJ “DE TON”

T’ was in 14. Stichters: we waren met vier: Charles Moens, René Vertongen, Louis De Lentdecker en Gustje Mestag hadden beslist een onpartijdige vriendenkring te stichten, maar wat doel, want we moesten ons toch kunnen verzetten en we wisten niet hoe lang de oorlog zou duren.

We waren dagelijks bijeen en er kwamen vrienden bij, onder anderen Callens Camiel, Willem Loret, Felix Heyvaert, Lucien Disery, Jules Schreijen, Maurice Verhofstadt, Jean Geubels, Maurice Vercruysen, Jefke De Bruycker, later kwamen nog bij Jef Van Kamp, Dominik Van Impe, Alb. Burke, Albert Ringoot, Bertos, Modest Vivier, Frans Gijssels, Isidoor Gijssels, Gebroeders Eeckhout, Pascal Marechal, Leon Mestag, Frans Ring, Fonske Saeys, Gustaaf Van Hoeteghem, Cl. Vanderhaegen, Nestor Du Caju, Mommaerts, Robert De Smet, Julien Legat, Aimé D’Hollander, Heireweghe Joz., Philips Leon, dit waren de leden van de ton, er mochten er maar 12 zijn, er mogt maar eene bij komen bij een afgevalle, (…)

(In 1916 wordt het café van Gustje door de Duitsers gesloten, jp) (…)

Daarmee was de café gesloten, maar niet de ton. Een salon de consommation wierd ingericht op t’ eerste verdiep, al waar de vrienden vergaderden en kennis kwamen nemen over den oorlog door het lezen van den nieuwen Rotterdamsche courant, gesmokkeld in huis gebracht In 1917, terug heropend, nam de Ton terug hare werkzaamheden. (…)

Den 12 Mei 1922 werd de café terug gesloten, gevolgen der Alkoolwet. Groote belooning aan deze die kon bewijzen dat er ooit alkool of gelijk welk verboden drank is verkocht geweest. De ton sloot niet. de bak verhuisde bij een der leden naar t keur, alwaar we gedurende 15 dagen bijeen kwamen en ons vermaak nuttigde.

Buiten het plezier houdt de ton zich ook bezig met liefdadigheids werken. Bindts den oorlog wanneer er sprake was feesten in te richten voor hunne krijgsgevangen broeders, was de Ton altijd op den eerste rang en liet telkens een schoone winst waarvan bewijzen. Noodlijdende zonder het kenbaar te maken, worden door hun geholpen, werk dat heden nog voortgezet wordt. (…)

Vlaggelied De Ton. woorden L. De Lentdecker

(geschreven in 1928 - ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan, jp)

Vele jaren zijn voorbij en vol feestgetij

Vond het tonnespel ook zijn bestaan

Nu vooruit met de schuit, ons verdriet is uit

Onze vlag die wappert bovenaan

Makkers op steeds voorop blijve uw leus

Wij zweren aan de vlag Houw en trouw

Ook de schijfjes en de spleet hebben onze keus

Die zijn wij voor eeuwig getrouw

Refrein

Onze vlag gaat niet verloren

Onze ton blijft steeds bestaan

De schijfjes kunnen ons bekoren

Ons tonnespel staat bovenaan

Onze vlag gaat nooit verloren

Ons tonnespel blijft bestaan

Alleen dit sport kan ons bekoren

Ons Tonneke staat bovenaan

II

Hebt ge last van kou of ruzie met de vrou

Trekt er u niet veel van aan

Kwaad of niet zegt Dag Griet, ik maak geen verdriet

En ge laat ze stillekens maar begaan

Kolossaal, want in t lokaal wacht een attractiekwaal

En ge blijft de vrije frissche klant

Zoo gerust en gemoedelijk dan ondereen

Zingt ge met de schijfjes in de hand.

Refrein

SINT-NIKLAAS OP ‘T VESTJE

Hier volgt nog een van ons mirakels, t’ was binds d’ overstrooming van Grembergen en t gebeurde op t vestje.

Roze Verstraete was een der ondersteunders maatschappij de Ton, dus hadt recht op een bezoek van St. Niklaas; Roze had eenige kinders der overstroomde gevraagd, zeggende: St. Niklaas komt morgen bij ons, ge moogt ook komen en op gesteld uur waren ze daar.

T’ was juist St. Niklaas au grand complet: ceremonie meester, 4 cardinaels, Nicodemus en St. Niklaas. De kinderen in de fond op stoelen, plaats genoeg in t’ midden om met onze ezel te passeeren en het heilig personneel, café stampvol waaronder nen dronken man die begon te zwanze met onze werking (“De Ton” zette zich o.a. in voor de minderbedeelden en de wezen, jp) bij zoo ver dat een van ons cardinale zich niet kon weerhouden en een ongepast woord loste.

St. Niklaas dacht op de gevolgen en ging bij de Cardinaal, en zei: denkt dat ge nen afgezant zijt van den Allerhoogste. en we deden voort met de kinders. Na geschenken gegeven te hebben kwamen we tot bij dien dronkaard en St. Niklaas vroeg hem: eh wel man, hebt ge kinders

Roze en eenige verbruikers riepen: ja heilige man 4
waar woont ge

hier over op dat hofke, zei Roze,

ga recht naar huis en zegt dat St. Niklaas zal gaan komen
 en hij was weg.  Bij t buiten gaan wisten we al dat die man alles verdronk en vrouw en kinders te kort dee. Roze stoempte eenige cigaren in t mandje van Nicodemus en we stapte t’ brugse over en op t hofke links.

Ja, dit was er aandoenlijk en ellendig: man en vrouw, drie kinders en 1 boorlingske op twee stoelen half  gedekt en op hun kniëen.
T’ eerste wat St. Niklaas zei: Nicodemus, ge ziet wat er hier mankeert, ga eens zien wat we hebben.
Juist had ik nog een gewatteerd spreike in rooskleur dat ik gekregen had van het huis Omer De Beul, iets dat we jaarlijks kregen, daarbij boter, café, peén, suiker, cacao, speculoos, peperkoek, bon van 50 kilos gazekolen (want jaarlijks kreeg de ton eenige bons voor d’ arme mensen) en de cigaren die we van Roze Verstraete hadden gekregen. Voor we weg ginge, vroeg St Niklaas: beste man, zijt ge nu tevreden,

hij was nuchter geworden, ja ten uiterste

welnu ge gaat me nu een belofte doen Ik weet dat ge nog al drinkt, vrouw en kinders te kort doet, niet dat ge een glasje drinkt, al heilige in den hemel drinken ook, maar dit is met mate, doet dit ook zoo
 en hij heeft woord gehouden, en nu beste man, voor we weg gaan, rookt eens een van die goddelijke cigaren, hier moeten hemelse geuren komen, want ik durf zeggen het was van doen.

OVER SINT-NIKLAAS EN ZIJN MIRAKELS

(Gustje keert terug naar Dendermonde en heropent zijn café “De oude tinnen pot” op de Grote Markt.)

38 jaar heb ik den rol van Nicodemus St. Niklaas, Sinte Marte en Kobuske vervuld en bezoeken gebracht bij al de kinderen in de volgende scholen; zusters der Maricolen, den aria, College zusters van liefde Grembergen, Lebbeke alsook oud mannen en vrouwen, scholen Appels, Audegem, St. Vincentius Dendermonde, antiekes werkmanskring, in t’ groen huis, congregatie, kinderen in Aalst, volkshuis Lebbeke, volkshuis Dendermonde, Roxy, waar we zijn gevierd geweest bij ons 25 jarig bezoek, scholen in St. Gilles, scholen in Baesrode, congregatie alsook in de casino bij de liberalen Heeren Van Damme en Van Praet, alsook drie dagen huiselijk bezoek bij de kinders van de stad, St. Gilles, Lebbeke, Grembergen.

Dit waren mijn schoonste tijden maar ook mijne lastigste dagen, want eenmaal St. Niklaas en Nicodemus gekleedt dachte we werkelijk dat we heilige waren en soms van 14 uur s’ namiddags tot 1 uur s’ nachts kwam er niets meer over onze lippen en was er soms iemand die ons iets presenteerde t was nog niet uitgesproken of  St. Niklaas was daar al: M^r of M^w, verbod van den Allerhoogste en Zwarte Piet moest soms tegen wil en dank toestemmend knikke.

(…) T’ was een jaar dat er veel zieken in de stad waren en te weinig zusters in t zwart zustershuis (…) na ons jaarlijks gebruik voldaan te hebben, vroeg moeder Overste: St. Niklaas, ge gaat toch Kerstdag vieren, mag ik U t’ volgende vragen, we zitten hier met zooveel zieken en te weinig noviskes, zoudt ge eens een goed woordje voor ons willen doen.

Nicodemus, neemt er nota van, t’ is t eerste dat ge op uw rapport moet voorbrengen, en t’ mirakel was gebeurd: t’ volgend jaar kwam moeder Overste bij ons bezoek met elf Noviskes, ziedaar St. Niklaas, dat is uw werk.

Dat was het eerste maar niet het laatste mirakel, t’ volgend jaar waren we op bezoek bij de kinderen van Glorie Steppé in de Brusselschestraat. De jongste was eenige dagen met tandpijn en omwonden met watte. St. Niklaas gebaarde van niets en begon met de grootste t ondervragen, tot wanneer hij bij de kleinste kwam.

Ne ziekene Madame

och ja hij is al eenige dagen met geweldige tandpijn,

is hij braaf?

den braafste van den hoop.

eet hij goed.

de meeste van allen.

leert hij goed?

den beste en heeft spijt dat hij niet ter school kan gaan.

St. Niklaas kwam dichter en dichter schoof de watte op zij, legde zijn 2 vingers op de wang en zei, we zullen eens zien, t’ zal wel gedaan zijn en t was gedaan. s’ anderendaags ginge we zien, t was ne cigare winkel, en moeder zei: St. Niclaas, g’ hebt een mirakel gedaan, de kleine is al naar school, van als ge uwe 2 vingers op zijn kaak had gelegd, is de pijn verdwenen geweest Bij t buitengaan komt doktor Verbelen voorbij (…) en hij antwoord seffens: dit is mogelijk, dat is sujestie, die kleine heeft zijn gedachte op de echte Klaas gezet en t’ wonder was gebeurd.

t’ volgende was bij Vermeulen te St Gilles, het dochtertje was gebrekkelijk t’ schoonste kindje dat we ooit hadden tegengekomen. blozende wangen gelijk appeltjes, t’ was om in te bijten, het had vernomen dat Klaas de ronde deedt in Dendermonde en zou toch zoo gaarne St Niklaas eens zien en mee spreken. en de moeder sprak Charles Moens aan die Gustje Mestag verwittigde en t’ komplot was gauw beslist. T’ was den derden dag van ons ronde, juist slecht weder, t’ sneeuwde geweldig, we hadden beloofd te komen, dus we waren verplicht nen auto te nemen. De klein lag in ne leren zetel in de salon nevens de venster. hoorde de clakson, t’ stilstaan van den auto, daarna t’ binnen treden van Nicodemus, Cardinaal en St. Niklaas. Ze deed haar best om recht te staan, doch moeder moest haar helpen. en t eerste wat ze zegde was: St. Niklaas, wat ben ik gelukkig dat Ge gekomen zijt, mag ik U iets vragen a.u.b. Ik weet dat ge met Kerstdag terug in den hemel zijt, zoudt ge dan eens wille vragen aan ons lieven Heer, O.L.Vr., St. Pieter, St. Paulus en de andere Heiligen opdat ik toekomend jaar mijn nieuwjaarbriefje zou kunnen aflezen staande op mijn twee voetjes zooals de andere kinderen. De Cardinaal die ook een gebrekelijk kindje had, moest al wenend uit de plaats gaan alsook Klaas. en Nicodemus moest het woord nemen en beloofde dat het eerste gevraagde in mijn rapport zou staan, daarna hernam St. Niklaas en vernam door moeder dat de klein toch zoo braaf was en goed eete enz. enz.
en wat zoudt ge nu toch wille van St. Niklaas, want mijne Nicodemus brengt van avond al het gevraagde bij de brave kinderen naar huis, dan reiden we naar Brussel en vertrekken we van boven op de colonne de Congres naar den hemel.
Al wat ge brengt, is goed, maar een zwart popje zou ik gaarne hebben,
t’ wilde nu lukke dat er nog een zwart popje in den auto was gebleven en toen ik er mée binnen kwam, kon ik de vreugde van dit kindje niet weergeven, t’ was gestatig omhelze en tegen het hart drukken.

GUSTJE IN ENGELAND

(Op 4 november 1918 is Gustjes vrouw een van de Dendermondse burgerslachtoffers. Geruïneerd vertrekt hij na de oorlog naar Londen, waar zijn broer Cesar een patisseriezaak heeft en waar ook zijn broer Jules woont.)

Ik was uitgenodigd met mijn broer Cesar en zijn vrouw, zijn associé Désiré Dolo, zijn vrouw en haar broer, Louis Sylva, we waren met een goei 200 man.

We zaten geschranst, ik met een compagnie italianen, waar de Cijantie wijn nogal floreerde (…) Dat ik me in t’ eten niet liet afdrogen, kunt ge wel raden en embouchuur in t drinken nog veel min.

Na t’ eten wierd er gezongen met accompagnement van een puik orkest. Mijn broer komt be mij en zegt: Gust, ge moet hier ook ne kier zingen. Ja maar, ik kan geen engels en de meeste mensen verstaan er niets van. Ten tweede, ik heb geen muziek bij, ja hij hadt dat al in d’ oor geblaze van die italianen in wiens gezelschap ik was en een was naar de chef d’orkest gegaan en ik wierd geroepen. Ik stond daar nu en wat moet ik nu aanvangen, t’ best is nog mijn serenada espangnola, ik zing twee maal vóór in soerdin, en t’ orkest was er mée weg. Ik verwittigde t publiek dat ze de refrein moeste mee zingen en of ze t’ deden. Bij t einde was t een gefluit en geroep, alzoo erg als voor ne koning en ik liep niet, ik vloog van de scène en mijn broer achter mij: Gust, ge moet terug,

ge denkt toch niet dat ik ne zot ben, me zoo uitfluiten,

dit is dat ze content zijn t is hier de mode.

En ik terug en t duurde lang eer ze uitgefloten waren en ik terug aan t’ zingen kon. Ik was verplicht nog eenige liederen te zingen van Jan De Baedts, wel te verstaan op zijn Brussels en in t frans en in t vlaams. waarmeè ik ook nen grooten bij val genoot, maar t grootste was de cijanti die me te wachte stond en dit tot als den bal begon, want dit was het einde der feest. En of er gedanst wierd.

Op t laatste wierd er nen dans wals aangekondigt: langst aanblijvers 1^ste prijs (…). Ik zeg: broer, die pak ik mee. Ik had al verscheidene malen gedanst met Sara, een meisje uit Luik, een waytress uit de patisserie die ook uitgenoodigt was en die mijn doeninge kost.

Dit is er eene voor ons getwee, maar ik ben t meisje en gij de jonge; ieder trok naar zijn vestiaere, de kleere wierden gewisseld, den eene kant was voor de jongens, den andere voor de meisjes, t was dien tijd de volle mode groot hoeden voor t vrouwvolk en ik stond er toch zoo schoon mee.

We stonden klaar, want t was al gesignaleerd, den danst begon en wij er bij, niemand had er erg op mij, zoo min als mijn broer, die altijd zei: maar waar zit onze Gust toch; tot op den oogenblik dat ik aardige toeren uitstak en  zijn oogen vielle op mij, ja den ééne zegde het tegen den andere tot zoover dat de dansers verminderde en we kampioen wierden uitgeroepen.

De italianen hadden hun zoodanig vermaakt dat we verplicht waren mee naar hun huis te komen, maar wanneer we er buiten zijn geraakt, weet ik niet.

TAPTOE 30 JUNI 2012

(Foto's Emiel Lutens)

GUST EN DE OBSERVATIEPOST OP HET STADHUIS

(Omdat hij zijn meubelwinkel geplunderd terugvindt en zijn atelier afgebrand is, begint Gustje tijdens WO I een café op de Grote Markt. Hij wordt marktkramer, terwijl hij ook sigaren, sigaretten en tabak smokkelt.)

Op ne zekere keer krijg ik nen agent thuis, die me zegt: Gust, ge moet een glas gaan inzette op de observatiepost (die geplaatst was boven op den toren van t stadhuis). Ik zeg hem: dat is een werk voor den ezelmaker, Staaf Coppieters, en weigerde.

t is commande van de duitsers en t is den dichts bijwonende stielman die het moet doen, dus verplichtend.

Ik wist dat het ne stijle ladder was van beneen tot boven, buiten de eerste trappen in steen. Daar durfde ik niet op gaan, ik dacht er mij zoo van tusschen te helpen en zei: met mijn materiaal kruip ik daar niet op.

Het waren al oude mannen die dienst deen op den observatiepost en ze moesten mijn materiaal zelf naar boven doen.

Dit hebben ze dikwijls moeten doen, want telkens dat er vliegers overkwamen, waren er ruiten gebroken. Ze gebruikten maar hun mitrailleurs, wanneer ze (= de vliegtuigen, jp) verdwenen waren en telkens ik naar boven moest, was ik met de schrik op t lijf.

De schrijnwerker die de karakas had gemaakt, had de slag langs buite gemaakt, dus gans verkeerd, en ik moest door de venster hangen, de duitsers moesten me bij de voeten houden, loste ze, dan vloog ik van boven op den toren op de steenen ter groote markt.

Op zekeren dag toen ik weer boven was, (er waren nieuwe tippe van vliegers gesignaleerd) moest ik de plannen Ancadreeren, (want op mijn atelier mogt zulks niet gebeuren) en kon ik door hun jumels kijken. Ik mag u verzekeren dat ze goeie hadden, en ik zag in t vaderland dat ze de rotterdamse courant aan t’ lezen waren en ik ging hun verwittigen. Ik zeg: t is goed dat de duitsers er niet zijn opgevallen, doet dit zooals ik in een kamer appaart.

DE DUITSERS VALLEN DENDERMONDE BINNEN

We zijn in t begin van den oorlog 14-18. De kanoniers met hun kanonnen vluchten uit Lebbeke, ze zeggen hier in Dendermonde wel, t’is Lembeek dat beschoten wordt, maar de soldaten wisten het beter. De Staf, met aan t’hoofd géneral Michel en deze der garde civiek, waren vereenigd op het stadhuis, ik zien nog den adjudant der garde civiek (die zijn bakkerij had recht over mijn atelier) al wenend naar huis loopen, de muit van zijn canari vogel open zetten, laten vliegen en bijna zoo snel mogelijk loopen als dat beestje vliegen om over de veerbrug te gerake, want t was de vlucht naar Grembergen, Zele, Lokeren enz.

Ik stond aan mijn deur, toen ik het laatste commandement van Michel hoorde: retourné, retourné, vous n’entendez pas, ce sont nos canons qui tonnent, maar ten duurde niet lang of pak en zak den auto in en generaal was weg.

T’ was juist een uur geleden dat de facteur me nen brief bezorgde van mijn vriend Jozef De Leije, gestuurd uit de Congo. en ik ben bijna zeker dat ik een der laatste ben die over de veerbrug zijn geweest, toen de brug door onze soldaten was gesprongen, wel te verstaan ne meter vierkant. want t zijn de duitsers zelf die dachten dat het gros van t leger den overkant van t schelde zaten die de brug hebben doen springen, want t was ne klop.

Ik kwam van Lokeren waar we gevlucht waren, was juist in Zele op weg om naar Dendermonde te komen, toen de duitsers de brug deden springen. Ik vergeet te zegge dat bij den eersten inval de plundering reeds begonnen was, zoowel door duitsers dan door burgers. (…) Mijn atelier was gespaard gebleven, ik nam aanstonds materiaal en begon de deur van mijn broer Cesar toe te nagelen en  bezette met planken, t’ zelfde bij Trientje Gijssels, een snoepwinkel, bij de Piscordé, De Munck (oud huis Pero), Janneke Verlaekt waar nog een kat ingesloten zat in de kelder (…) en dan moest ik zelf gaan loopen om over de veerbrug te geraken, want de Duitsers waren al over de koornaert. Na t’ springe van de brug is de staf terug bij de stad gekomen, t’is te zeggen bij den brouwer Wapenaer te Gremberge, alwaer ik zelf verscheidene malen om een bewijs heb moeten gaan om in de stad te geraken, want ge moest kunnen bewijzen dat uw huis nog bestond, dus niet afgebrand was, en ge moest op uur over en terug met de boot overgezet worden en dit heb ik kunnen doen tot de 3^de inneming van de stad en toen zijn we versukkeld naar Blankenberghe en Holland Breskens.