Cantu is een stad in de Noord-Italiaanse provincie Como, regio Lombardije.

Voor de plaatselijke economie is de productie van kant en meubels van groot belang.

Op dit kussen klost men met “olijfvormige” klossen.

Cantu, ten noorden van Milaan, heeft zijn eigen specifieke kant namelijk « Cantu-kant ».

 

Op het eerste zicht zou je denken dat het de Rococokant is die bij ons in de omgeving van Lotenhulle en Bellem werd geklost.( zie archief)

Het motief bestaat ook uit een hoofdnerf met daaraan blaadjes en drie - en vijfbladige bloempjes. Doch het verschil met « onze » Rococo is dat men bij Cantu-kant met bundels werkt die aangehaakt worden aan reeds gewerkte delen.

 

27-08-2007 om 22:22 geschreven door Gisela

Auvergne

Met als meest bekend kantcentrum : Le Puy

Venez écouter le chant des fuseaux,
Pour nous il n’est rien de plus beau,
Depuis que nous sommes dentellières.

Pour l’amour de l’art, de jolis doigts
Tissent de fragiles dentelles,
Délicates et éternelles.

Wanneer men begonnen is met kant te klossen in Le Puy is niet geweten.In de Middeleeuwen was Le Puy een druk bezocht christelijk bedevaartsoord. Het was en is nog steeds het begin van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. De religieuze feesten brachten een massa volk op de been. Ook handelaars en marskramers kwamen in grote getale.Men veronderstelt dat deze laatste de kant naar Le Puy hebben gebracht.

In 1665 werd in Le Puy het instituut “Dames de l’instruction”opgericht. Deze religieuzen, bekend als de “Béates”hadden de taak de bevolking te onderwijzen in de godsdienst en de techniek van het kantklossen.

Onder Colbert kende de kant van Le Puy een geweldige bloei en werd uitgevoerd naar alle landen van Europa en naar Zuid-Amerika.

In 1775werden de kantwerksters verplicht zijden draad te gebruiken en daaruit ontstond de “Blonde”.Door de Franse revolutie kwam er een einde aan de kantproductie!

 Zoals het in Le Puy de gewoonte is, worden de kussens bekleed met "toile cirée".

Na verschillende heroplevingen stichtte mevr. Mick Fouriscot, met succes, in 1974 “Le nouveau conservatoire de la dentelle à la main”met als doel de traditie van het kantklossen verder te zetten.Vandaag de dag wordt er weer druk gekantklost in Le Puy en is dit weer een toeristisch trekpleister.

25-08-2007 om 00:00 geschreven door Gisela

Puerto Rico

Kussen Cuba en Puerto Rica

Volgens historici ligt de oorsprong van de kant in Puerto Rico in het feit dat zich vele Franse kolonialen zich hier gevestigd hebben na de slavenopstand in Haïti.

Haïti was een Franse kolonie en na de slavenopstand werden de Fransen verdreven en velen hebben zich in Puerto Rico en Cuba gevestigd en zo de kant geïmporteerd.

Sommigen beweren dat dank zij de Spanjaarden de kant haar intrede heeft gedaan.

De koloniale Spanjaarden hadden behoefte aan kant voor religieuze, militaire en rechterlijke doeleinden. Men gebruikte kant voor uniformen, zelfs knopen werden overtrokken met kant.

Deze Spanjaarden leerden de bevolking kantklossen.

Uiteindelijk begonnen die zelf kant te ontwerpen om te exporteren.

De kantklossters van Puerto Rico behoren tot alle lagen van de bevolking. Ze zijn fier op hun geschiedenis en Moca is het kantcentrum van Puerto Rico en heeft een heus kantmuseum.

Op het ogenblik zijn er 9.000 kantwerksters .

Kantkussens met rol werden gemaakt uit alle beschikbare materialen zoals fruitkisten of laden. Alle soorten hout werden gebruikt en de klossen werden met de hand gesneden. In het museum vinden we klosjes van wel 64 soorten hout, van verschillende dikten.

24-08-2007 om 22:55 geschreven door Gisela

Mirecourt

Vanaf de 16^de eeuw wordt het kantklossen geïntroduceerd in Lotharingen (Lorraine) en meer bepaald in Mirecourt, door Italiaanse vioolbouwers en gesteund door de graven van Lotharingen.

Meisjes uit grote gezinnen klosten kant om hun uitzet te versieren en in de weeshuizen werd kant geklost om te verkopen.In 1790 werkten duizenden kantwerksters voor kanthandelaars uit de naburige landen. Mirecourt was gekend over heel de wereld.

1850 Was een gouden periode voor Mirecourt en omgeving. Men telde toen 25.000 kantwerksters!!!

Op het einde van de 19^de en begin 20^ste eeuw raakte kantklossen in verval, vooral door de veranderingen in de modewereld. Er bleven slechts enkele kantwerksters over die het kantklossen  doorgaven zodanig dat deze kunst niet verloren ging.

Tegenwoordig, dank zij de Vereniging ter Promotie en Heropleving van het kantklossen, de beoefening van deze kunst weer op gang getrokken. Meer dan 140 enthousiaste kantwerksters geven Mirecourt terug een ‘kantuitstraling”.

“La maison de la dentelle” is opgericht in 1996 en biedt de bezoeker een overzicht van de kantgeschiedenis van Mirecourt.

Métier of carreau

Eén van de eerste kantkussens uit Mirecourt.

Dit kussen heeft een rol zodanig dat men kant aan de meter kan klossen zonder het werk van het kussen te halen.

Kussen uit 1902. Hier is in het midden een schijf gemonteerd die kan draaien zodanig dat er hoeken kunnen gemaakt worden.

Oude staalboek v uit Mirecourt, gevonden op een rommelmarkt in Parijs. Dit armoedig boekje bevat 183 stalen en is waarschijnlijk meer dan 100 jaar oud.

23-08-2007 om 00:00 geschreven door Gisela

Queyras

Queyras ligt in de Franse Alpen, dicht bij Italië.

Vanaf einde 17^de eeuw kloste men hier kant voor eigen gebruik. De bevolking was zeer arm en de vrouwen maakten kant om de eigen mutsen en kappen mee te versieren.

Rond 1825 kwam er een kentering in deze “huisvlijt”. Sommigen klosten nog verder zuiver uit liefhebberij tot ongeveer 1850.

Het kantklossen bestond puur uit overlevering want men heeft geen enkel patroon noch prikking terug gevonden.

De tamelijk eenvoudige, rechte kanten werden geklost met hennepvezels (geteeld in de streek) of Italiaans vlas. Men gebruikte de stevige Parijse tralie als grond.

 

De tambour

De gesulpteerde tambour is gemaakt van dennenhout, uit de streek, dat zich gemakkelijk laat bewerken. Aan de zijkant is er een deurtje om materiaal in op te bergen. Ook de klossen zijn bewerkt en meestal van verschillende dikten.

 

Aan Italiaanse zijde, Val Variëta” gebruikt men dezelfde “tombolo” of “tambour”.

Men klost er dezelfde soort kant, misschien iets minder eenvoudig.

Dit noemt men de “Val Variëta kant”.

22-08-2007 om 00:00 geschreven door Gisela

Kantkussens

Soms sta ik er van te kijken wat een verscheidenheid aan kantkussens er bestaat.

Cogne is een klein dorpje in de Vallei van Aosta, Italië.

In 1665 hebben de zusters Benedictinessen, gevlucht uit het klooster van Cluny, zich gevestigd in Aosta Vallei. Deze religieuzen onderwezen de vrouwen uit de kleine dorpen in de kunst van het kantklossen.

De “geheimpjes” en “truckjes” werden doorgegeven van moeder op dochter want echte cursussen bestonden niet.

Museum
 

In Cogne zijn ongeveer 130 kantklossters verenigd in een coöperatieve.

In het museum verkoopt men meterkant :

“Pizzi fatto a mano al tombolo”

Men klost hier meters stropkant op een ronddraaiend kussen = tombolo, met zware bolvormige klossen.

Het kussen is overtrokken met geruite stof die men gebruikt om de afstand tussen de “gekleurde” spelden te bepalen.

Men heeft immers géén prikking!!!

Bron : http://www.dentellieres.com

21-08-2007 om 00:00 geschreven door Gisela

Tot zover het historische gedeelte van mijn thesis met als onderwerp :

Het einde

Ondanks het overlijden van haar stichter-bestuurder, bleef de kantschool nog bestaan.

Mej. Roze Vergeylen nam de zware taak op zich.

Zij zorgde, het zij in mindere mate, voor bestellingen en ging de afgewerkte kanten persoonlijk in Brussel verkopen.

Rosalie reisde met de trein en werd kort voor haar dood nog beroofd van haar handtas waarin zij het geld van de verkochte kanten bewaarde.

Toen zij in 1950 plots overleed was de Zeelse kantschool haar ziel en drijfveer kwijt!

Op haar doodsprentje lezen we een eerbetoon aan deze vrouw, die samen met minister Rubbens, leefde voor de kant.

…“Ze heeft gelukkige jaren gekend. Haar fijn naaldenwerk vond waardering in binnen- en buitenland. Gerugsteund door een ideaal Leider, voerde ze honderden jong meisjes op in de kunst van de Zeelse kant. Wie zal ooit tellen de vele uren die ze doorgebracht heeft in het zo fijn afwerken van honderden kunstige motieven? En toch haar ideaal reikte hoger dan het vervaardigen van aards en vergankelijk naaldenwerk. Het was uitgegroeid tot een waar apostolaat : vele meisjes vonden niet alleen een werk naar hun hand, maar evenveel meisjes bewaarden in reinheid hun hart en leerden God in schoonheid dienen.”…

Einde citaat van het doodsprentje.

Nog enkele jaren is de naaldkant opgenomen in het programma van de beroepsschool van de Zusters van het Kapelhof te Zele.

Doch zoals ook de kloskant in de vergetelheid geraakt verdween ook de Zeelse naaldkant.

Van het levenswerk van Edmond Rubbens en Roze Vergeylen bleven nog de herinnering, een aantal prachtkanten en de leuze :

KANT

is een vrouwelijke arbeid bij uitmuntendheid!!!

 

Deze medaillon is een “proefwerk” dat werd gemaakt alvorens met het eigenlijke kantwerk te beginnen.

20-08-2007 om 18:52 geschreven door Gisela

Voortijdig heengaan

Dat de stichter en weldoener van de Zeelse kantschool, dokter Edmond Rubbens een zwakke gezondheid had, was een publiek geheim.

Toen op 27 april 1938 het overlijden bekend werd waren velen zwaar onder de indruk.

“Monsken Rubbens, zoals de Zelenaren hem vertrouwelijk noemden, was té vroeg heengegaan. Hij had nog zoveel plannen, nog zoveel te doen!”

Nog altijd spreken vroegere Zeelse kantwerksters vol ontzag en met diepe bewondering over deze man.

Hij is hen hun leven lang bijgebleven en als ze vertellen over vroeger is zijn naam in de gesprekken verweven.

1 jaar later verscheen dit “in memoriam” in de krant.

19-08-2007 om 19:15 geschreven door Gisela

De tweede oorzaak was er één van sociale aard.

Doordat meer en meer mannen tewerkgesteld werden in de fabrieken, steeg het uurloon en was het voor vrouwen en kinderen geen noodzaak meer om het gezinsinkomen te verbeteren met het vervaardigen van kant.

Het werk loonde niet meer temeer als men bedenkt dat kantwerksters max. 5 frank per uur mochten verdienen wilde men het kantwerk nog kunnen verkopen.

Alhoewel de sociale vooruitgang ook haar stempel drukte op de Zeelse kantschool bleef ze toch bestaan.

Samen met Rosalie Vergeylen bleef minister Rubbens, ondanks zijn zwakke gezondheid, ijveren voor haar voortbestaan.

De druivenpluksters

19-08-2007 om 11:39 geschreven door Gisela

Ondanks de verwoede pogingen van minister Rubbens om de kantnijverheid in het algemeen en de Zeelse kantschool in het bijzonder, te vrijwaren voor een geleidelijk verval, was het einde onafwendbaar.

Eén van de voornaamste oorzaken was de wet op de leerplicht tot 14 jaar. Het was voor kinderen beneden de 14 jaar dus onmogelijk geworden om het gezinsbudget te spijzen met enkele centen. De meeste moeders waren dan ook tegen deze wet gekant!!

De meeste kantscholen sloten de deur maar in de Zeelse kantschool werd toch nog kant aangeleerd aan kinderen jonger dan 14 jaar. Waren zij voldoende onderlegd dan werden ze ingeschreven in de Vereniging voor Kunstkantwerk en kregen een vergoeding. Dit was een verdoken vorm van kinderarbeid.

Na de dagtaak

18-08-2007 om 14:10 geschreven door Gisela

Dit kantwerk,

opgenomen in de inventaris van het

 Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, werd geveild bij Christie’s op 6 september 1988.

De nieuwe eigenaar is onbekend.

Soms vraagt men zich af wat er met al die koninklijke geschenken gebeurt?

Naar het schijnt worden de meeste geschenken verkocht en de opbrengst gaat naar goede doelen.

Toch vind ik het enorm spijtig, het zou zelfs niet mogen gebeuren, dat de koninklijke familie geschenken die tot het patrimonium van het land behoren, van de hand doet.

In het geval van de tafelloper is dit echt onaanvaardbaar want voor veel van die vrouwen was een bijdrage van 10 cent, alhoewel met hart en ziel gegeven, een streep door hun rekening.

17-08-2007 om 18:44 geschreven door Gisela

De koningin schudde iedereen de hand, vroeg naar hun naam, hoeveel kinderen ze hadden, hoe oud die kinderen waren en hoe ze heetten.

Bij de kantwerksters informeerde ze hoe lang er aan de kant gewerkt was en hoe ze te werk gingen om toch zo’n mooie dingen te maken.

Daarna mochten ze in een andere zaal. Daar stond een tafel van wel 50 meter lang gedekt met fijne porceleinen “telloren”, zilveren lepels en vorken en allerlei lekkers.

Precies als in de hemel!!

Ze lieten het zich allemaal goed smaken.
Onder luid :

“LEVE de KONINGIN!”

namen ze afscheid.

Dit is het verslag zoals het in 1935 in de “gazet” verscheen.

Het taalgebruik is dan ook een tikkeltje ouderwets maar het heeft toch zijn charme.

15-08-2007 om 22:12 geschreven door Gisela

Was dat nu de koningin ??

Ze hadden het zich allemaal anders voorgesteld.

Ze dachten dat ze gehuld zou zijn in zijde en hermelijn en behangen met goud en diamanten. Daar stond nu een eenvoudige, schone vrouw voor hen gehuld in een simpel blauw kleedje en een zwart fluwelen hoedje op.

Toen ze dichterbij kwam zagen ze allemaal dat dit de koningin was want ze kenden haar gezicht van de portretten die ze in de gazetten hadden gezien!

Toen trad er een vrouw naar voor die de koningin, in het Frans, in hun aller naam hulde bracht.

Daarna een Vlaamse vrouw, mevr. Segers-Vanneste uit Kortrijk :

Mevrouw,

215.000 Vrouwen uit de arbeidersstand, die samenwerkten in de Kristelijke Arbeiders Vrouwengilden (K.A.V.) brengen U vandaag de hulde hunner eerbiedige genegenheid.

Wij begroeten in U de Jonge Vorstin die moedig het leven ingaat met de vaste wil samen met Haar Doorluchtige Echtgenoot, de voorspoed van ons volk te verzekeren.

Wij begroeten in U de Jonge Moeder met wie wij ons één voelen in de liefde tot het kind en met wie wij delen in de vreugde der moederweelde.

Wij begroeten in U de Edele Vrouw op wier hulp wij durven rekenen in de strijd die wij voeren voor het hooghouden der christelijke huwelijkszeden en het geluk van het arbeidersgezin.

De belangstelling die U dezer dagen betoond hebt aan de noodlijdende gezinnen, is ons reeds daarvan een bewijs.

Wij vragen U te aanvaarden het kunstwerk, met taaie volharding door de onzen voor U vervaardigd.

Dat God U overvloedig zegene als echtgenote, als moeder, als vorstin. Dat vragen vandaag duizenden arbeidersvrouwen.

De kant die zij U aanbieden, weze een blijvend en sprekend bewijs van hun liefde en trouw.

Daarna brachten nog een kajotster en een jociste hulde aan onze vorstin.

15-08-2007 om 19:07 geschreven door Gisela

Naar het paleis

Met popelend hart betraden ze de trappen van het paleis en met ingehouden adem “schreden” ze door een haag vuurrode lakeien.

Die stonden zo stijf alsof ze een “bonenstaak” hadden ingeslikt!!

Ze werden in een reusachtige zaal gelaten, die was zeker wel 100 voet lang. Heel het plafond en de muren waren met goud beschilderd en de lusters glinsterden van al dat geslepen kristal!

Opeens riep een lakei :

“Sa Majesté la Reine !”

Een brede vleugeldeur vloog open en de koningin trad binnen gevolgd door twee hofdames.

14-08-2007 om 09:50 geschreven door Gisela

Koningin Astrid was zeer getroffen toen ze hoorde van de mooie tafelloper die de arbeidersvrouwen haar wilden schenken.

“ Ik wil die vrouwen persoonlijk bedanken, zei ze, laat 300 van hen naar mijn paleis komen zodat ik hen zelf kan zeggen hoe dankbaar ik ben!”

En op 10 april 1935 kwamen 300 arbeidersvrouwen en meisjes naar Brussel :

1. 100 uit Vlaanderen
2. 100 uit Wallonië
3. 50 kajotsters
4. 50 jocisten

Brugge aan het werk. 

13-08-2007 om 21:41 geschreven door Gisela

Dat vonden ze allemaal een uitstekend idee en er werd dadelijk garen besteld. E.H. Maertens van Brugge ontwierp de tekeningen. Zodra die klaar waren begonnen kantklossters van Brugge en de naaldkantwerksters van Zele aan het werk.

De naalden prikten vliegensvlug en de klosjes vlogen heen en weer op de lustige wijze van het kantwerkstersliedje.

Met 15 vrouwen werkten ze aan de tafelloper en na 10 maanden was het prachtstuk klaar!!

Het is een kunstwerk zoals er nog zelden één gemaakt werd. De tafelloper is 2 meter lang en 90 cm breed.

Langs de ene kant staat de K.A.V. afgebeeld door een boom, zwaar beladen met vruchten en omringd door moeders en kinderen.

Langs de andere kant zien we de kajotsters die rond een bloeiende appelboom dansen.

In de hoeken zijn de schilden van K.A.V., de L.O.F.C.(Waalse vrouwengilde), de V.K.A.J. en de J.O.C.F. uitgewerkt.

Afbeelding :  De Zeelse kantwerksters aan het werk

12-08-2007 om 19:48 geschreven door Gisela

Volgend artikel verscheen in een weekblad en het getuigt van veel enthousiasme en toewijding van een volk aan zijn koningin.

“Er waren eens 200.000 arbeidersvrouwen, waarvan er 100.000 in Vlaanderen woonden en 100.000 in Wallonië. Die arbeidersvrouwen waren gegroepeerd in een grote gilde die ze KAV en LOFC noemden.

Op zekere dag kwam er een nieuwe koningin op de troon. Die koningin was zeer goed voor de armen en daarom werd ze door de mensen gaarne gezien!

De arbeidersvrouwen, die in de KAV waren, zegden ondereen :

“We moeten onze Koningin tonen dat we haar gaarne zien. We zullen allemaal 10 cent uitleggen en van dat geld zullen we een vorstelijk geschenk kopen. We zullen ook aan de Kajotsters vragen dat ze hun steentje bijdragen.”

Daarmee waren ze het allemaal eens, maar wat zouden ze kopen ?”

Wordt vervolgd…

10-08-2007 om 19:49 geschreven door Gisela

Een sprookje dat echt gebeurd is

Een ander “prachtwerk” waarmee de Zeelse kantschool uitpakte was de kanten loper, die in 1933 geschonken werd aan wijlen koningin Astrid.


Morgen meer hierover...

09-08-2007 om 22:59 geschreven door Gisela