En nu de slag voorbij was en men in kalmte de gebeurtenissen overwegen kon, verbaasde men zich van Engelsche zijde nog meer over de wonderbare zege. Op sommige oogenblikken toch in het heetste van de worsteling hadden de drie divisies en wat ruiterij legerkorpsen weerstaan,officieren moesten bij de verwarring de bressen met allerhande soldaten aanvallen. 't Gebeurde dat een officier 't bevel voerde over een bataljon.En uit Callewaert's overzicht stippen wij nog aan:"Op zeker oogenblik zelfs had een brigade-general dertien batalions onder zijn bevel.We kunnen eenigzins het wanhopige van den slag voorstellen,als wij in een dagorde lezen van Sir Henry Rawlinson aan de 7' divisie." Na al 't gebrek en de onrust van dag en nacht vervolgd te zijn door een onzeggelijk sterkere macht, had de divisie nog de zwaarste beproevingen van al te doorstaan.Het was aan een hoopje van 30.000 man overgelaten het logge Duitsche leger in bedwang te houden,binst dat de andere Engelsche korpsen opkwamen van de Ainse.Hier klampten ze hunne handen vast lijk schipbreukelingen, met om zeggens iedereen in de loopgrachten, om eene linie te houden die noodzakelijk voor het beste deel veel te lang was-eene dunne,uitgeputte linie-waartegen de beste van de Duitsche eerste linie troepen met ware woede opgezweept werden.'t Was een ongelijk gewicht van nagenoeg acht tegen een;en eens dat de vijand de juiste schotsverte van eene loopgracht gevonden had, regende 't weldra daarin, van 't een einde tot het andere,houwitsers en granaten,met vreeselijke gevolgen.Toch de manschappen bleven nagelvast en Ieperen bleef verdedigd op zulke wijze dat een Duitsche  officier naderhand daaraan eere gaf lijk aan een heerlijk wapenfeit.'t Had aan de Duitschers den indruk gegeven,zoo zegde hij, dat er op dit punt vier Engelsche legerkorpsen tegenstand boden.Toen nadien de divisie uit de vuurlinie teruggetrokken was ter rust,werd er bevonden dat van de 400 officieren die Engeland verlaten hadden,er slechte 44 overbleven, en van de 12.000man alleenlijk 2.336."Het leiderschap van de korpsaanvoerders was boven alle lof, en op Sir Douglas Haig viel de zwaarste last te dragen.Toch was Ieperen,een soldatenslag, gewonnen door de koppige strijdhoedanigheden van den minderen man eerder dan door 't is gelijk welke krijgskunde.Daar was nog tijd nog plaats voor spitsvondigheid.Zelden in de oorlogsgeschiedenis,inderdaad,vinden we een groot leger gestremd en in bedwang gehouden door een vijfde van zijne macht.Als een storm was den oorlog over Vlaanderen gekomen"Doorbreken."had 't bevel der Duitschers geklonken.En nooit was er zulk geen schone kans geweest als nu?Maar als weleer bij Luik en Namen; bij Verdun en Nancy,bij de Marne,was het trotsch plan deerlijk mislukt.
wordt vervolgd