Alleen de dood behaalde een groote overwinning.Aan weerskanten werd er zwaar gebloed.Wat al kloeke levens werden weggemaaid?De verbondenen van Albert te Nieuwpoort leden de Britten 40.000 man verliezen.Geheele bataljons verdwenen als 1'Coldstream , het 2'Royal Scots fusiliers, het 2'Wiltshires,het 1'Camerons,en sneuvelden een divisie generaal,twee brigade , twaalf stafofficieren:generaal:18 regimenten en bataljons verloren hun colonels."Daar was schaars een huis" zegt Callewaert,"roemwaardig in de Engelsche stormachtige geschiedenis die niet meer dan een zoon te beweenen had.Wyndham,Dawnay,Fitzeclarence,wellesley,Cadogan,Cavendich, Bruce,Gordon,Lennox;Fraser,Kinnaird,Hay,Hamilton,'t is alsof wij de heldenlijst overliepen na Azincourt of Flodden.Ieperen was een zegepraal,een beslissende zegepraal want ze bereikte ten volle haar doel.De verbondene linie stond nu zeker en vast van de Oise tot de zee:'s vijands bewegingen 't zij om te omsingelen 't zij om door te breken waren totaal mislukt, en zijn doodgenepen initiatief was over.Nu was hij gedwongen den oorlogs vorm aan te nemen dien de Engelschen, vastgezet hadden, met bedwinging van zijne eerste hevigheid en overal hapingen in zijn rangen.Ware dit niet geslaagd, hij zou de zeehavens bezet hebben van 't Kanaal, en de verbondenen linkervleugel geheel vernietigd:de oorlog ook zou een nieuw en ander karakter gekregen hebben.Ieperen lijk Le Chateau was in bijzonderen zin eene eigen Engelsche voltrekking.Zonder den krachtigen steun van d'Urbal's korps,zonder de heldhaftige Belgen aan den IJzer en Maud'huy te Arras zou den toestand inderdaad hopeloos geweest zijn;maar nooit hadden er verbondenen in zoo een hartelijke eensgezindheid samengestreden.De Duitschers verloren 250.000 man.Op veel plaatsen zouden ze die winter kerkhoven aanleggen.Beeldhouwers-soldaten maakten er zerken en kruisen en zelfs groote monumenten voor, als te Roeselare, met de namen der gevallenen.Maar het aantal dier namen zou zoo talrijk worden dat men de lijst niet bijhouden kon. Ja Vlaanderen werd een Duitsch kerkfof.Ieperen werd al treuriger en treuriger.Veel huizen stonden ledig en bijna alle winkels waren gesloten.Hier en daar toonde een stapel puin waar een granaat was gekomen,en uit de gebroken vensters woeien de gordijnen naar buiten als de flarden van weelderige vertrekken.Tal van vluchtelingen keerden in kalmer oogenblikken weer terug.Anderen verlieten alleen 's avonds de stad om in de omgeving den nacht door te brengen.Vlamertinghe het eerste dorp op den weg ,naarPoperinghe, zat stampvol.die baan een echte slijkpoel, bood een beeld van het drukste verkeer,dat men zich voorstellen kan.allelei wagens drongen er door den stroom voedgangers.In Poperinghe zelf zaten alle openbare gebouwen vol soldaten en herbergde de kleinste woning vluchtelingen. ( wordt vervolgd)
|
