Over Internetpoëzie en nog wat
Nimmer in de geschiedenis van de literatuur is er een grotere toevloed geweest van amateur-dichters dan de laatste jaren (in dezelfde mate geldt dit ook voor de andere literaire disciplines). Dat het internet hiervoor verantwoordelijk is, kan niet meer ontkend worden.
Persoonlijk beschouw ik het als een evolutionair proces, en niet zozeer als een 'survival of the fittest', maar eerder als het ontstaan van 'een nieuwe middelmaat', terwijl met name de poëzie altijd als een elitaire manifestatie werd beschouwd. Het scheldwoord 'elitair' doet me dus totaal niets, want het heeft millenia lang de toon aangegeven. Het heeft de poëzie en de dichtkunst (als discipline) bepaald tot wat het nu is.
Er is wat mij betreft een meer 'volkse versie' van de dicht-'kunst' ontstaan, die aanleunt tot de zogenaamde 'verwerkings'-thematiek. De schrijver (we noemen hem voorlopig zo, want hij/zij is zeker nog geen dichter) schrijft over zijn persoonlijke ervaringen, en het verwerken ervan. Hij is meestal onlosmakelijk verbonden met hetgeen hij schrijft, en dat uit zich meestal door zijn bitsige reacties op de kritiek van de lezers die een andere opinie dan de zijne over de dichtkunst hebben.
Alsof je 'persoonlijke ervaringen' zomaar te grabbel kan gooien. Het schrijven verwordt soms tot een 'lied van de bedelaar', die medelijden wenst op te wekken. Als aalmoes krijgt hij dan opmerkingen zoals 'ik leef met je mee, ik heb zelf ook zoiets ervaren'; 'wat erg' en meer onzin in die zin. Het gevolg is dat men niet meer de 'dichtkunst' als kunst beschouwt maar eerder als een middel tot het opwekken van primaire gevoelens, hetgeen allesbehalve de bedoeling is van eender welke kunst.
Poëzie is evenmin de lezer vertellen 'voel met me mee', maar eerder lees en beleef. Er is schoonheid in alles wat de mens aangaat. Men begeeft zich op de rand van de taal en de fantasie, we verzoenen de elementen en bouwen een eigen logica op, die de lezer meesleept.
mijn sporen werden toegedekt
en de nachtlucht bleek
een deken dat een koude vlaag
omhelsde, zo innig leek
haar ijzig beeld dat bij me bleef
deze sneeuw bedekte dagen
Poëzie prikkelt de verbeelding, niet alleen door suggestie maar ook door te spelen met de taal. Het is niet iets dat je zomaar neerschrijft, er gaat concentratie aan vooraf, je moet ervoor in stemming raken. Het beeld van de muze is dus zo gek nog niet, het geeft in ieder geval aan dat je de poëzie niet zomaar uit je mouw kan schudden.
vandaag is het grijs, de hoofdtoon
een scheepshoorn klaagt gedempt
hij zoekt een haven, een ligplaats
een versteende waterkant, diepte
Al duizenden jaren lang heeft de mens getracht, een trance op te wekken. Zodat hij ontvankelijk werd voor indrukken die volgens hem van buiten zijn bewustzijn afkomstig zijn. Nu is het gebruik van bewustzijns verruimende middelen allesbehalve aan te bevelen om poëzie te schrijven, integendeel want het resultaat is wartaal. Eerder wil ik aantonen dat je om te schrijven ook een bepaalde innerlijke rust nodig hebt, afstand nemen noemen we dat.
er
kruipen bruine mieren langs
de muur omhoog de deur zit
vast en klemt, het hout is rot
en een vergeten slot is groen
Zou het dus niet eerder het 'aanspreken' van het taalcentrum in de hersenen zijn? Wat mij betreft dus wel, want je moet intensief met taal bezig zijn, schrijven doe je immers met je verstand. Zelf ervaar ik meestal dat ik na het lezen van goede poëzie, een ongebreidelde drang heb om zelf te schrijven, de zinnen vloeien dan uit mijn hand.
Om terug te komen op de Internet-poëzie, daar stel ik vast dat de soms veelvuldige commentaren allesbehalve het schrijven verbeteren, integendeel ze bevestigen de schrijver in zijn onkunde. Men gaat zich op de massa richten (vox populi), hetgeen in tegenstrijd is met hetgeen de dichtkunst als doel nastreeft, het scheppen van schoonheid. Een dichter keert zich af van populariteit, hij gaat immers zelf op zoek, soms gaat hij ook wel ten rade bij andere dichters die bewezen hebben dat zij de ware schoonheid opzoeken. En als dit elitair is, nu ja dan moet dat maar zo.
|
