Tussen 1848 en 1864 maakte von Schwind een veertigtal schilderijen die hij 'reisebilder' noemde, herinneringen uit zijn jeugd. Hij was veelal illustrator zoals bijvoorbeeld illustraties bij liederen van Schubert, werkte aan het Beierse Hof en later bij Ludwig II. Dit schilderijtje is een onderdeel van zijn "reisebilder'.

Om de stijl te schetsen moeten we terug naar de 19de eeuw in Oostenrijk. Na Napoleon verzeilde het Habsburgse Rijk in een politiestaat onder Metternich en later onder Frans Joseph. Beiden wilden maar al te graag terugkeren naar vroeger tijden van het Ancien Regime. Dat resulteerde in een Duitse Romantiek in de literatuur waar mensen het alledaagse wilden ontvluchten, veelal in de natuur. De samenleving zelf was hypocriet en vol van verstikkende omgangsregeltjes. Een hieruit voortkomende stijl is de 'Biedermeierstijl' tussen 1815 en 1848, een soort kleinburgerlijk kunst van eenvoud en zedelijkheid. En dit is wat je voelt in dit schilderij:

Het meisje is opgestaan, heeft het venster opengemaakt en kijkt naar buiten (de natuur). We zien haar met de rug naar ons. Dit noemt een 'ruckenbild'. Psychisch heeft het iets wat nieuwsgierigheid en mysterie opwekt- romantiek . Vrouwen zijn bij een 'ruckenbild' geneigd te raden naar wat ze kijkt; mannen zullen eerder de kamer rondspeuren om haar persoon te ontrafelen.

Hier dus geen erotische verwijzingen, althans niet extreem opvallend. Bovenal is de kamer netjes zoals een zedig meisje betaamt: kleedje opgevouwen op de stoel, schoentjes naast elkaar daarbij, een kaarsje dat brandt(vroomheid). Nergens is het rommelig. 
De gordijnen aan de ander kant zijn gesloten, maar we zien een silhouet. Een man? Een bloempot? Terug mysterie.
Voor het raam een tafeltje waar ze voordien naaide. Naaien en spinnen was een teken van huiselijkheid. Het hield de handen van meisjes bezig, zodat ze geen andere zaken deden. Naast het venster een vogelkooi die gesloten is. Het enige dat verwijst naar erotiek. In dit geval is het gesloten, dus geen wulpse gedachten.
Maar dat zal niet lang duren... en dat geeft de schilder ook aan:
de klok staat op 8 uur. Een derde van een dag. Het meisje is pakweg 20, dus op een derde van haar leven. Weldra komt ze in een tweede fase: de volwassenheid. Dat de ontluiking naar volwassenheid er bij het meisje is, wijst haar ene voet. De hiel is opgetild, net alsof ze de wijde wereld wil verkennen...

Dali maakte dit werk in 1941 in Amerika. Eerst was hij gevlucht naar Arcachon nabij Bordeaux voor de Spaanse burgeroorlog. Met het oprukken van de Duitsers week hij uit naar Amerika.
Een hoofd als doodshoofd herbergt andere doodshoofden in de oogkassen en de mond. Het hoofd staat in een desolate woestijn en is omringd met slangen, symbool voor het kwade. Het is geïspireerd op de Medusa met het slangenhoofd. 
Ook gebruikt Dali hier het Droste-effect: de figuur van het hoofd keert terug in de mond en oogkassen, waarin opnieuw in die oogkassen de hoofden zitten, enzovoort, wat duidt dat oorlog steeds terugkeert.
Het Droste-effect is genoemd naar de Nederlandse fabrikant Droste, die dit effect gebruikte bij zijn reclame voor cacao. Het etiket toont het doosje cacao, waarop ook die reclame staat,enz..

Een jongen toont fier aan zijn moeder een muizenval waarin een muis ligt. Zij is op dat moment wortelen aan het schrapen. Een onschuldige scène die uiteraard een onderliggende betekenis had.

In emblemataboeken uit die tijd staat een muizeval symbool voor gevangen of bedwongen lusten. Het werd vaak in verband gebracht met het huwelijk: 'Wie trouwt, verliest zijn vrijheid'. In de schilderkunst komt de muizenval niet zo vaak voor. Gerrit Dou heeft enkele schilderijen, zoals ook in DIT werk. Of in het Mérode triptiek van Campin, waar Jozef (op het rechterpaneel) muizenvallen maakt.

Maar in dit werk wordt de onderliggende betekenis benadrukt door de jongen die nog onschuldig is en de symbolische betekenis er niet van kent. Moeder zal die duidelijk wel kennen en vindt het wel amusant, temeer dat ze net een wortel aan het schrapen is. Ze heeft dan ook een glimlach.
En mocht dat niet duidelijk zijn, zowat alles in de kamer verwijst naar seksualiteit: links de openstaande kuip, rechts de karaf waarvan de stop er maar half opstaat, de geslachte kip, de kool, de vogelmuit die achter haar hangt en het schilderijtje in de verte aan de muur. Maar die kent de jongen dus allemaal niet.

Terloops nog over wortelen: een 'karotentrekker' of een 'carottier' is iemand iets veinst om iets niet te moeten doen. 'tirer une carotte' in het Frans betekent 'bedriegen door te veinzen'. Vermoedelijk is het uit het Italiaans afkomstig. Daar sprak men van 'pianter carota' of wortels planten, wat liegen betekende. Italië heeft een losse zandgrond, dus wortels planten of trekken kan iedereen daar.

Een regendag in Parijs, geschilderd in 1877. Rechts een koppel met paraplu waar de aandacht wordt naartoe getrokken. Verder in de straat nog enkelingen die de regen trotseren. De lokatie is de Place de Dublin in Parijs. Maar waarover gaat het schilderij eigenlijk?
Eigenlijk is het een soort landschapsschilderij, maar in dit geval dus een stadsschilderij.

Rond 1855 begonnen de grote werken in Parijs door de architect Haussman. Hij ontwierp 12 boulevards die een ster zouden vormen aan de Arc de Triomphe. Vele huizen en steegjes verdwenen en maakten plaats voor hoge herenhuizen (boulevard is trouwens een verbastering van het Nederlandse 'bollewerk').
Wat je op het schilderij dus ziet was heel modern toen, maar vandaag zo gewoon. Voordien konden mensen niet wandelen op straat bij regenweer. Trottoirs bestonden niet en de straat was één modderpoel. Wandelen bij regenweer zoals op het schilderij was dus héél modern. Caillebotte heeft ook gespeeld met het perspectief. De ruimte is veel wijdser geschilderd. Vermoedelijk maakte hij schetsen via fotografie. Het grapje dat verscholen zit in het schilderij, is dat het koppel naar links kijkt en er een tegenligger komt met een paraplu. Ze zouden dus weldra botsen met hun paraplu's. Men moest het nog gewoon worden...
De plaats dezer dagen kan je HIER zien.

Dit schilderijtje is te zien in het Paleis voor Schone Kunsten in Lille. Lange tijd werd gedacht dat dit een werk van Jeroen Bosch was, maar na ontleding van de partituur, blijkt dat die 34 jaar na zijn dood is gecomponeerd. Het moet dus een schilder geweest zijn die in de stijl van Bosch werkte, wat niet ongewoon was na de dood van Bosch. Het illustreert zijn bekendheid als schilder.

Het werk van Bosch zelf is verloren gegaan, maar het thema is hetzelfde als het narrenschip. Dit keer is het een ei dat bevolkt is met creaturen die alle mogelijke slechte eigenschappen hebben: de doodzonden. Het wijst op de gevolgen van een verderfelijke levensstijl: waanzin (de omgekeerde trechter), de non met een uil op haar hoofd, de monnik die bestolen wordt,... En muziek (althans volksmuziek) was even verderfelijk in die tijd. En dat het geloof ver te zoeken is, zie je linksonder. De vis (Ichtus), symbool voor Jezus, wordt gebraden en nauwlettend in de gaten gehouden door de kat.

Het idee van het narrenschip is ontleend aan een allegorisch gedicht genaamd "Das Narrenschiff", geschreven door de Duitse theoloog en satiricus Sebastian Brant. Het gedicht werd voor het eerst gepubliceerd in 1494 en het beschrijft een denkbeeldige reis van een schip vol dwazen, die verschillende ondeugden en dwaze gedragingen symboliseren. Het werk was zeer invloedrijk in zijn tijd en werd vertaald in verschillende talen en verscheen in vele edities. Het was een satirische kritiek op de maatschappij en de menselijke ondeugden, vaak gebruikt als symbool voor menselijke dwaasheid en zonden.

Over de partituur op het schilderij: De muziek is van Thomas Crecquillon en heet 'Toutes les nuictz'. De tekst van het lied is

Elke nacht als ik mijn bed opzoek zonder jou.
denkend aan jou, de enige slaap die ik vind
is dromen over jou tot de volgende dag.
Onophoudelijk zou ik je in mijn bed willen hebben
sinds ik mezelf betrap op het kussen van het kussen
in plaats van jouw mond
en diep zucht
elke nacht.

Je kan het HIER horen

Om de dubbele bodembetekenis in dit schilderij te duiden, vraagt het enige uitleg. Wat opvalt bij het bekijken, is dat de ploegende boer op de voorgrond staat en pas later merk je de spartelende benen van Icarus in het water. Hij had dus een bijbedoeling met het werk.
Vooreerst het verhaal van Icarus uit de mythologie: In Metamorfosen van Ovidius vertelt hij het verhaal van Icarus, zoon van Daedalus, die wil zijn als goden. Hij wil vliegen tot de wolken en uitstijgen tot de Goden. Zijn veren met was bestreken smelten, en hij valt terug op de aarde. De moraal was dus hoogmoed die bestraft werd. Uit dit verhaal schildert Bruegel de passage:

Iemand die met zijn bevende hengel aan het vissen was, zag hen;
ook een herder die op zijn stok leunde, en een boer met zijn ploeg;
ze waren verbaasd en dachten dat het wel goden moesten zijn die het luchtruim doorkruisten.

We zien de visser vissen, de herder kijkt naar omhoog en de boer ploegt. Ook in het verhaal staat dat de neef van Daedalus veel slimmer was. Uit jaloesie had hij hem van de tempel geduwd, maar Athena veranderde hem tijdig in een patrijs. Die patrijs is tussen de visser en Icarus geschilderd.
Wat was er gebeurd toen het schilderij werd gemaakt? We schrijven het jaar 1563. 

Perrenot de Granvelle was vertrouwensman, raadgever en hoofd van de Inquisitie van de Spaanse vorst Filips II. Tegen zijn beleid kwam zoveel kritiek bij zoverre dat Prins Willem van Oranje met hem niks wou te maken hebben. Hij schreef de graven Egmont en Hoorn om Filips II ertoe aan te zetten om hem opzij te zetten. Filips wou dit aanvankelijk niet maar de gemoederen laaiden in de Nederlanden zo hard op, dat hij toch zijn ontslag kreeg. Vreugde alom in de Nederlanden!
En het is precies dit wat Bruegel onderhuids schildert: De boer is niet als een boer gekleed, maar als een rijk man. En dan nog in oranje! Willem van Oranje dus. Het mes en de geldbeugel op de rots illustreren macht en rijkdom. Zijn twee kompanen Egmont en Hoorn zijn de herder en de visser. Zij doen alsof hun neus bloedt bij de 'val' van Icarus, ofte: Granvelle.
Het karveel in het water is voorzien van kanonnen, wat verwijst naar de Spaanse bezetting.
En zoals in het verhaal van Ovidius, dat de patrijs lacht met Daedalus bij het graf van Icarus, zo zit hij nu spottend te lachen met de val.

Een portie Engelse humor in een schilderij... Lanseer was een bekend portretschilder en schilder van dieren in zijn tijd. Toen hij tijdens een diner een rechter hoorde zeggen dat de Franse poedel van de Graaf d'Orsay een perfecte rechter zou zijn, was dit de aanzet tot dit schilderij.
Het zal in de vriendenkring wellicht voor de nodige hilariteit gezorgd hebben. De hertog van Devonshire kocht het schilderij op en liet er zijn windhond bij plaatsen...
Het doet me denken aan een minder bekende bladzijde in de geschiedenis: dierenprocessen. Tussen pakweg 1300 en 1800 konden dieren evengoed veroordeeld worden. Zo werd in 1595 in Leiden een hond tot de galg veroordeeld omdat hij een kind in de hand had gebeten. En in Waalwijk vond het laatste proces plaats in 1798: drie koeien en een stier werden er tot levend begraven veroordeeld. Maar omdat ze zoveel heisa maakten, kregen ze de kogel. Deze dierenprocessen waren steeds voor een kerkelijke rechtbank.
De eerste advocaat die opkwam tegen de processen was Barthélemy Chasseneuz. Hij was de raadsman in 1522 op het proces in Autun (F). Daar had de bisschop een proces tegen al de ratten aangespannen omdat ze de oogst hadden vernield.
Chasseneuz riep alle ratten op in de rechtbank, wat noodzakelijk was voor een vonnis volgens de wet. De volgende zitting gaven alle ratten uiteraard verstek. Chasseneuz bracht dan het artikel naar voor, dat men niet moest getuigen -en dus niet veroordeeld kon worden- indien men vreesde voor zijn leven. En met al de honden in de stad was het voor de hand liggend.
Uiteindelijk eindigde het proces met een minnelijke schikking: de ratten werden bij wet levenslang verbannen uit de streek....

De engelenburcht in Rome. Wat Dan Brown in zijn boeken wel niet vermeldde, is dat de Sint Michaël op de burcht van Gentse makelij is! De Gentse beeldhouwer Pieter Antoon Verschaffelt kreeg in 1748 opdracht om het beschadigde beeld te vervangen. Miljoenen toeristen kijken vandaag dus naar een stukje Gentse kunst!
Verschaffelt was nadien verbonden aan het Hof van de Keurvorst Karl Theodor, waar hij de tuindecoraties maakte in zijn kasteel in Schwetzingen en werd directeur van de kunstacademie in Mannheim.
En zeggen dat geen enkele Gentenaar Verschaffelt kent!

Een jonge vrouw trekt er op uit. Ze staat nog even op de laatste trede aan het portaal. Ze draagt een wit jurk en een zomerhoed.
Tot zover zou je denken...
Links van het portaal staan twee vensters. Het rechtse is dicht, het ander staat open. Er is duidelijk een wind want de gordijnen waaien naar binnen. Als je dan naar de jurk kijkt, zie je dat die tegen haar voorste dijbeen slaat, waardoor haar bovenbeen ietwat onthuld is.
Er is dus een samenhang met de vensters en de dame.
Aan de andere kant: het portaal heeft twee pilaren die je dan met haar benen zou kunnen vergelijken. Anderzijds kan je ze zien als een fallus symbool, het mannelijke. Het feit dat ze een pilaar vasthoudt wijst haar hang naar het mannelijke.

Edward Hopper speelt hier met de psychologie van de dame. Het open en gesloten venster wijst op al dan niet ontvankelijk zijn voor... Gezien de wind op haar jurk slaat, is de vergelijking dus met het open venster, dus ontvankelijkheid.
Daarom is ze ook mooi zomers opgekleed. Ze staat er voor open maar...als je haar blik ziet is die hautain en kijkt ze in het ijle. Haar neus omhoog (het gesloten venster). 
Het portaal staat ook voor ontvankelijkheid maar ze is de trap niet af. Het wijst op haar gereserveerdheid. Gezien worden zonder contact.

Je ziet het wel vaker bij meisjes op een bepaalde leeftijd: ze willen gezien worden, maar ze gunnen niemand een blik. DAT wou Hopper met het schilderij weergeven. Daarom is er ook de leegte rondom haar. Ze is zo zelfingenomen met haar eigen ik, dat ze niemand ziet.

Eentje voor de paardenliefhebbers. Dé schilder bij uitstek van paarden is de Engelse schilder Stubbs. Dit is zijn bekendste schilderij, een levensgroot werk van het geliefde renpaard van Charles Watson-Wentworth, markies van Rockingham.

Men spreekt van paarden als een edel dier. Het heeft geen muil maar een mond, geen poten maar benen. De herkomst hiervan is dat vroeger enkel edelen op een paard zaten en zich amper te voet verplaatsten. 'Edel' was dan ook voorbehouden voor dat soort paarden, niet voor bvb. boerenpaarden. 'Edel' in taal wijst ook op iets beter: edelsteen, edelmetaal,... Het ging dus op het paard van betere kwaliteit dat vroeger enkel door de adel bereden werd.

Hoe dan ook, Engeland heeft nog steeds een soort verering voor dat soort paarden. Er was zelfs een wet in Engeland dat men paarden die in steelkoolmijnen gewerkt hadden, niet mocht slachten. De paarden werden dan maar getransporteerd naar Antwerpen waar ze wel geslacht werden. Het vlees was echter zeer taai en zo maakte men er de bekende 'filet d'anvers' van.

Nog iets over ruiterstandbeelden: de verhaal dat de stand van de poten van het paard aanwijst hoe de ruiter gestorven is, is een fabel. Wanneer en wie dat verhaal ooit opdiste is niet gekend, maar het is een hoax die vandaag nog steeds bestaat.

Brieven lezen of brieven schrijven als thema op schilderijen had ten tijde van Vermeer vaak met liefde of ontrouw te maken. Het gele kleedje verwijst hier eerder naar ontrouw. Blijkbaar komt de dienstbode met een brief terwijl de dame zelf een brief aan het schrijven is. Blijkbaar komt die onverwacht want ze lijkt verbaasd of enigszins geschrokken.
Dienstbodes, huismeiden, kinderen: ze waren vroeger de ideale koerier tussen geliefden. Ze konden immers niet lezen. Voor de koeriers zelf waren andere redenen: ze verdienden er wat zakgeld aan, ze wisten van een geheim dat hen later van pas kon komen en intussen moesten ze niet hard werken.

Maar waar ik het eigenlijk wou over hebben zijn de blauwe kleuren bij Vermeer die veelvuldig voorkomen. Het pigment om de diepblauwe kleur te bekomen was het ultramarijn, dat werd bekomen uit de steen Lapis Lazuli die men enkel vindt in Afghanistan. Het pigment was peperduur omdat men het uit de blauw geaderde stenen moest gewonnen worden. Het was zelfs duurder dan goud!
Vraag is dus: Hoe kon Vermeer dit betalen? Als je zijn levensloop bekijkt (hij werd maar 43 jaar oud) stamt hij niet van een rijke familie en is ook niet rijk getrouwd geweest. Hij ging zelfs een periode inwonen bij zijn schoonmoeder. Niettemin is veel van het ultramarijn gebruikt in zijn schilderijen. Voorlopig een mysterie...

Arcimboldo (1527-1593) is vandaag gekend voor zijn 'rare' portretten. Hij was werkzaam aan het Habsburgse Hof in Wenen en Praag waar hij moest instaan voor schilderijen, opluisteren van feesten, architect,... Ietwat zoals Van Eyck was aan het Bourgondische Hof.
Wanneer en waarom hij zijn rare portretten begon, is niet geweten. Vermoedelijk ontleende hij het idee dat elkeen wel ervaart: pareidolia, het zien van bvb. een figuur in een wolk. Het is wel zo dat hij ze niet van in het begin van zijn schilderscarrière maakte. Hij was dan al werkzaam aan het Hof.
Blijkbaar hadden zijn portretten danig succes, want hij maakte er vele reeksen, zoals de jurist of de bibliothecaris. Vandaag is hij vrijwel enkel nog gekend van die portretten. De stijl maakte hem dan ook uniek in de schilderkunst. In latere werken experimenteerde hij ook met gezichtsbedrog.
Dit werk heeft Vertumnus, de god van de herfst. Maar eigenlijk is het een portret van Rudolf II van Habsburg. Zijn 'normaal' portret zie je HIER. En dit is een 'gewoon' portret dat hij maakte: de keizerlijke familie van Maximiliaan II

Elkeen die getrouwd is kent deze scène: de pose voor het ultieme huwelijksportret. Maar wat bezielde de schilder om nét die scène te schilderen? Wat wou hij ermee zeggen?
We zijn het jaar 1878. In die periode begon fotografie op te komen en stilaan moest schilderkunst plaats ruimen. En één van de eerste gebeurtenissen waar fotografie de schilderkunst verdrong was het huwelijksportret. Het was goedkoper en het ging veel sneller. Dat maakte dat een huwelijksportret voor veel meer mensen mogelijk was (de eerste foto werd gemaakt in 1826). Er ontstond dus op bepaalde gebieden een rivaliteit. Maar anderzijds werd fotografie ook door schilders gebruikt als hulpmiddel. En één van de eerste schilders die dat deed was net Dagnan-Bouveret. 
Het schilderij was dus een heel herkenbare en actuele scène in die tijd. En het geeft een beeld van hoe het er enigszins aan toeging. Onderhuids was dit wat de schilder trouwens wou aangeven: een schilder kan meer suggestief inlassen in een schilderij dan bij een foto.
Laten we dit schilderij eens bekijken:
Het interieur is nogal eenvoudig en zelfs armoedig, wat wijst dat een fotograaf niet de status toen had van een goede schilder. Boven de deur rechts hangt zelfs een bordje: 'on est prie de deposer un a compte en posant'. We zien ook de klassieke pose van toen: de vrouw omarmt de man, terwijl hij statig met borst vooruit poseert. Het geeft meteen het beeld van de emancipatie toen. Je merkt ook weinig affiniteit tussen beiden. Vermoedelijk is het een gearrangeerd huwelijk. In die tijd in de betere klasse was dat vaak zo. En dat ze van de betere klasse waren, zie je aan de buishoed van de mannen van de familie. Ook het wit kleed van de bruid was heel modern. Vermoedelijk kwamen ze uit de stad, want op het platteland was de bruid in kleur gekleed. Het witte bruidsjurk onstond pas in 1840 bij het huwelijk van Queen Victoria in Engeland. Tot op vandaag wordt het nagebootst.
Ook heeft de schilder enige symbolen verwerkt: op het kastje rechts liggen de twee bijbels die het paar wellicht bijhad en tussenin schilderde hij een oester. De bijbels vrwijzen naar de deugd van het sacrament, de oester naar de geslachtsgemeenschap die ze zullen hebben (of al gehad hebben).
Dat de portretopname een speciaal moment was, zie je aan de familie. Een oudere dame rechts legt nog vlug het wit kleed in zijn plooi, de anderen wachten het ultieme moment af van de 'klik' van de fotograaf. Het was toen High-tech. Rechts staat een meisje alles te bestuderen, terwijl een jongeman op de voorgrond niet in de ban is. Blijkbaar kent hij het al, want hij is de kleine jongen aan het pesten door rook in zijn gezicht te blazen.
Eigenlijk is het schilderij als een tijdscapsule naar 1878. In tegenstelling tot, als je de foto van het koppel zou zien. Dat maakte de schilder dus duidelijk...

Dit is een verluchting van Jean Fouquet uit 1455 uit de Kronieken van Frankrijk die hij toen voorzag van afbeeldingen. De afbeeldingen in dergelijke kronieken zijn artistiek minder verfijnd dan bij getijdenboeken, maar geven toch een beeld van het denken over geschiedenis in die tijd.
De afbeelding is die van de Slag van Ronceveaux in 778. De achterhoede van een leger van Karel de Grote werd door het Baskisch verzet afgezonderd van de rest en werd uitgemoord. Vandaar op de tekening dat het leger op de achtergrond vecht en rechts Roeland afgescheiden is van de rest door een heuvel.
Die feiten werden later verhaald in de literatuur rond 1100: het Chanson de Roland of het Roelandslied. De legende is één van de oudste Franse geschriften. Het was de aanzet van de ridderliteratuur in de middeleeuwen, waaronder onze Gentse Graallegende.
Velen zullen zich de Roeland-legende misschien herinneren van de schoolbanken. De leider Roeland die strijdend ten onder gaat met zijn zwaard Durandal en zijn hoorn Olifant.
Voor wie er in gelooft: De hoorn Olifant ligt in Compostela. En het zwaard Durandal steekt in de rotsen in Rocamadour.

Het is vandaag één van de bekendste werken van Vermeer. Raar eigenlijk, want het schilderij was louter een studie. 
Dit genre werken noemt men 'tronies' of karakterkoppen. Het zijn schilderijtjes waarbij de schilder vooral experimenteert met zijn techniek. Een soort studie om nieuwe technieken aan te leren of uit te proberen.
Daarom moet je er ook geen diepere betekenis in zoeken. Ook daarom is de achtergrond in een effen kleur zonder versieringen, omdat het bij de schilder om de karakterkop ging. De modellen waren anoniem en het was niet de bedoeling om die werken te verkopen, daar het louter als een soort probeersel of studie ging.

Maar met de nodige media aandacht kan het natuurlijk wél in de belangstelling komen. Al is het maar omwille van de vraag of het meisje nu een parel draagt of geslepen glas. Waarom zou Vermeer een dure parel kopen voor een alledaags meisje met een karakterkopje, als het maar om een studie gaat. Hij kon er één geleend hebben, dat wel. Maar wat doet het er toe? Blijkbaar wou Vermeer in dit werk niet experimenteren met de weerkaatsing in de oorbel.
De media aandacht kwam er gewoon omdat het werk vroeger 'meisje met de tulband' heette en het museum in 1995 besloot om het voortaan 'meisje met de parel' te noemen. Daarop kwam een 'hoogintellectueel' aanzetten dat het geen parel was. Intussen werd in de media de nodige ophef gemaakt en ging de museumkassa rinkelen. Als die storm geluwd was, verzon men een mysterie van wie dat meisje wel zou kunnen geweest zijn. En men was terug vertrokken... Het doet uiteraard niet af aan de geniale schilderkunst van Vermeer, maar het is gewoon veel wind om niks...
Andere tronies zijn bvb. 'oude man' van Rubens, 'oude man in militair kostuum' van Rembrandt of 'De Roker' van Craesbeeck

Even een interessante app vermelden: Smartify

Het is een gratis app waar je een massa info over schilders, schilderijen en kunststromingen kan ontdekken. Of misschien kom je op internet een schilderij tegen waar geen schilder bij staat?..Je kan er ht schilderij mee scannen als een qr codescanner. Uiteraard zitten niet alle schilderijen in, maar de app heeft toch een grote database. Ook op reis kan je in de omgeving zoeken naar musea en er zitten zelfs enkele rondleidingen in. 

Hoe mooi eenvoud kan zijn!
Chierici (1838-1920) is een schilder van huiselijke tafereeltjes bij gewone mensen. Het zijn momentopnames die je heel even doen glimlachen of je misschien doen terugdenken aan je kinderjaren. De eerste stapjes van een kind, een kind dat in slaap valt bij het eten, kinderen die elkaar pesten of aan het spelen zijn... Zulke tafereeltjes dus.
Hij schildert de mooie momenten van geluk van armoedige gezinnen in Italië in de 19de eeuw. De kleine dingen des levens die hun bestaan draaglijk maken. Bovenop schildert hij feilloos elke expressie van elk personage en elk dier bij het tafereel. Het zijn stuk voor stuk pareltjes om in alle stilte naar te kijken. HIER zie je een lijst van zijn werken... Veel kijkgenot!

Dit is wel een heel speciaal genretafereeltje, in die zin: meestal zijn in de taferelen diverse voorwerpen of aanwijzingen van de onderliggende betekenis. Hier is dat veel minder. De onderliggende betekenis is ietwat mistig en minder uitgesproken en laat ruimte voor interpretatie.

We zien een visverkoper aan de deur. Buiten zitten twee kinderen elkaar wat toe te fluisteren. De dame des huizes heeft een jonger kindje aan de hand. De dame lijkt van betere afkomst, gezien het interieur van de woning. Gezien dergelijke status, zou normaal de huishoudster aan de deur kopen en niet de dame des huizes.
Blijkbaar kent het hondje de man, want zijn aanwezigheid laat hem koud en het is bezig met het meisje.
Hij is zeker niet de man des huizes die thuiskomt. Dat zie je aan zijn kleding. Maar de man is duidelijk gekend in de huiskring.

Visverkopers toen hadden in de volksmond de reputatie zoals in mijn jeugd de facteur. De vermakelijke grappen dat het 'een kind van de facteur was'... In die optie is er maar één aanwijzing: de dame heeft een gele rok aan, wat onkuisheid zou symboliseren. Ze legt ook een hand op de buik. Een typische houding voor zwangere vrouwen.
En dan..die kleine interpretatie: als je het gezichtje ziet van het meisje aan de hand van de dame en je kijkt naar die van de visverkoper, dan moet je wel zegge ndat er een grote gelijkenis is! De kleur van het haar, de ronde kop, de blozende wangen. Heel opvallend! Zouden de kinderen buiten iets vermoeden van zijn bezoekjes, dat ze fluisteren? Het interpreteren kan beginnen.... Een heel subtiele en prachtige uitbeelding van een genretafereel!

Portretten kunnen veel zeggen van de geschilderde persoon. Vaak worden elementen aan het portret toegevoegd die meer over het karakter of de status van de persoon moeten vertellen. Hogarth was daarin een meester. Naast zijn satirische prenten was hij beroemd voor zijn portretten en bekwam hij de titel van hofschilder.
Dit portret is van Mary Edwards. Zij was toen zowat één van de rijkste dames van Engeland. Zij had een goede band met Hogarth en vroeg haar een portret te maken. Wellicht zal zijzelf aangegeven hebben hoe ze geportretteerd wilde worden, want een dergelijk portret voor vrouwen was nooit gezien.
Mary Edwards was een heel eigenzinnige vrouw. Ze had een relatie met Lord Anne Hamilton maar toen ze merkte dat hij haar fortuin er wou doorjagen, verliet ze hem en zei dat er geen bewijzen waren van een huwelijk (ze zouden in het geheim getrouwd geweest zijn). Hoe dan ook was ze zeer zelfstandig en heeft ze steeds haar eigen naam gebruikt en niet van haar vermeende echtgenoot.

Op dit portret toont ze haar status en rijkdom. De vele diamanten wijzen erop. Het rode kleed wijst op haar temperament. Op de achtergrond staan twee beelden: Alfred de Grote en Queen Elisabeth, twee Engelse grootheden die streden voor vrijheid. 
In tegenstelling tot de mode toen, staat ze hier niet afgebeeld met een schoothondje, maar met een jachthond. Zoiets was ongezien. De hond zit ook niet neerbuigend naast haar, maar kijkt haar recht in de ogen en lijkt zelfs te grommen. Niettegenstaande lijkt zij er haar niet aan te storen. Jachthonden waren iets voor mannen, dus de link is hierdoor snel gelegd...
Het document op het schilderij is 'de proclamatie van de individuele rechten' uit een toneelstuk Cato.

Om maar aan te geven hoe Hogarth meer weet te schidleren dan het uiterlijk: DIT schilderij is van de toneelacteur David Garrick en zijn vrouw  Eva Marie Veigel, die een beroemde danseres was. Beiden hadden een gelukkig huwelijk en waren een heel aangenaam koppel. Dit straatlt het portret ook uit. Het portret komt voornaam over, maar toch wordt door de speelsheid van zijn vrouw dit doorbroken.

Dit schildersechtpaar uit Friesland staat vooral bekend om hun 'problem pictures', zoals men dat in Engeland noemt. Kate Bisschop haar meisjesnaam is Swift en was afkomstig uit Engeland. 
Met de term wordt bedoeld dat je bij dergelijke schilderijen de betekenis moet ontrafelen door alle elementen op het schilderij.

Bij dit schilderij staat een vrouw aan de spiegel. Ze treurt want ze heeft een zakdoek tegen de wang. Het hondje kijkt haar vol medeleven aan. Waarom treurt ze?  Op het kastje staat een maquette van een boot. En door het venster zien we dat het winter is. Het heeft gesneeuwd. Vermoedelijk is haar man dus voor zijn werk op zee en kan hij niet naar huis omdat het gevroren heeft. Dat wordt duidelijk gemaakt door de schaatsen op de grond.
'Problem pictures' laten je een schilderij als het ware 'lezen'. Maar niet altijd kom je er achter en is het soms gissen, zoals bij hun schilderij 'sulking' (mokkend).