De dodengang
De beroemde DODENGANG van Diksmuide is wellicht het oord waar de bezoeker het best kan aanvoelen hoe verwoed de weerstand was en hoeveel heldhaftigheid er nodig was om stand te houden, tijdens die eindeloze oorlog 1914- 1918, waar elk stukje grond zo hardnekkig betwist werd, waar roemvolle en in-treurige herinneringen om de voorrang strijden.
Deze gang waar elke divisie, elke soldaat, heel het leger in de modder geploeterd, gestreden en geleden heeft, en waar de besten hun bloed hebben vergoten; deze gang was de hele tijd lang de ziel van de weerstand op onze frontlijn, tot eindelijk het groot Offensief van 1918 de doorbraak verzekerde.
Gedurende vier lange jaren was deze akelige gang, vooruitgeschoven stelling van de Belgische verdediging, slechts door de smalle Ijzer van de vijandelijke linie gescheiden, het toneel van een voortdurende en moordende strijd. Gevechten met bommen en minenwerfer, voortdurend alarm waarbij het ontploffen der granaten, het miauwen der obussen en het scherpe gefluit der kogels om beurten overheerste; zo zag de loopgraven-oorlog er gedurende vijftig maanden uit, onbeweeglijk en ontmoedigend, waar zelfs de dappersten dikwijls moesten toegeven dat de doodsangst hen gevangen hield.
In deze enge schacht waar dag en nacht de onzichtbare Dood rondwaarde, waren zelfs de weinige kalme ogenblikken niet zonder gevaar : dikwijls betekenden ze niets anders dan het naderen van nog groter onheil.
De Dodengang ontstond als volgt :
De overstromingen tussen Nieuwpoort en Diksmuide hadden de Duitsers tot staan gebracht. De belgen begonnen metr het graven van deze loopgracht. Maar dit moest in open terrein gebeuren, zonder de minste dekking en onder geweldig vijandelijk vuur. Er werd dan besloten, om de verliezen aan mensenlevens te beperken, dat ondergronds zou gewerkt worden met zgn. sappen . Maar weldra bemerkte men dat de Duitsers van hun kant uit hetzelfde deden. Toen de tegenstanders nog maar enkele meters van elkaar verwijderd waren,was men verplicht te stoppen. Deze plaats werd aan beide zijden het Sappenhoofd genoemd.
Op dit enig punt waar de Duitsers erin slaagden de linkeroever van de Ijzer te bereiken,vestigden zij zich voor de duur van de oorlog in een bunker op amper 50 m. afstand van de Belgen. Ze werden bevoorraad met een vlot, dat s nachts overgetrokken werd.
Aan Belgische zijde, op de uiterste rand van onze linies, bevonden zich twee schildwachthuisjes. In 1917 bouwden onze troepen er een reusachtige bunker, die de welluidende naam Muizenval kreeg. Daar de Duitsers meermaals tot het Belgisch sappenhoofd doordrongen, waarbij lijf-aan-lijfgevechten plaatshadden met de bajonet, deed de Muizenval uitstekend dienst om deze infiltraties te voorkomen. Er werden inderdaad aan drie kanten van de betonnen muren kijkgaten aangebracht, zodat elke ongewenste bezoeker tijdig opgemerkt werd.
Verder naar het Noorden toe was alles overstroomd, daar strekte zich het onbereikbare en onbegaanbare Nomansland uit.
De Dodengang zelf werd langs drie zijden onder vuur genomen door de vijand die zich op de rechteroever bevond :
1. vooreerst waren er de beruchte Bloemmolens, een sterke reeks duitse bunkers, ondergebracht in de voormalige bloemmolens van Diksmuide. Deze bevonden zich tegenover de huidige IJzertoren, aan de rechteroever.
Van daaruit werd deDodengang beschoten met goed opgestelde machinegeweren en kleine mortieren. Bij het begin van de Dodengang Ruiterschans genoemd, vielen vele van onze jongens ten offer aan dit moorddadig geschut.
2. Tegenover de Dodengang waren er ook Duitse stellingen, van waaruit de Belgen bestookt werden met mortiergranaten en bommen.
3. Steeds op de rechteroever, in de bocht van de stroom zaten, omgeven door een legendarische faam, de Duitse scherpschutters gekend als de maaiers van de Dood.
De verbindingen met de achterste linies werden in stand gehouden door twee loopbruggen :
1. Eén brug liep recht naar de kerk van KAASKERKE, vanwaar men s nachts zakken droge aarde ging halen ( Vaderlanderkes ) om de grachten te herstellen. Het was een hele karwei, zo in het donker op waggelende planken met een zak op de rug. De Duitsers kenden de ligging van die loopbrug goed en schoten er blindelings naar. Daar vielen heel wat doden en gewonden.
2. Een tweede loopbrug ging in de richting van LETTENBURG (weg naar Nieuwpoort ) en werd gebruikt om de wacht af te lossen. De gewonden werden eveneens langs deze weg afgevoerd, terwijl voedsel en munitie aangebracht werd. Er lagen ook Decauville-rails om de zware mortierbommen aan te voeren.
In de omgeving van die tweede loopbrug bestonden verschillende loopgrachten, komend van STUIVEKENSKERKE, die voor een gebrekkige verbinding met de Dodengang zorgden, namelijk langs de Eendengracht die nog voor het bereiken van de Ruitersschans,aan de Mijlpaal 16 eindigde.
De eenheden die de Dodengang bewaakten verbleven er drie dagen ; na de aflossing kregen ze drie dagen rust in een kantonnement achter het front. De gesneuvelden werden ter plaatse begraven, over het algemeen zonder identificatie, enkel met de vermelding Gesneuveld voor het vaderland . De gewonden werden achter de gevechtslinies gebracht, om vervolgens te worden verzorgd in hospitalen, waar ze herstelden of stierven.
Moge dit beknopt relaas U helpen beter te begrijpen wat voor onze heldhaftige soldaten dit oord van verschrikking heeft betekend!
