Ik ben Van Camp Alfons, en gebruik soms ook wel de schuilnaam fonne - ennof - fons - alfons - fonsvc - alfie en ook alfonsvc.
Ik ben een man en woon in Antwerpen (België) en mijn beroep is gepensioneerde politieman.
Ik ben geboren op 29/12/1935 en ben nu dus 88 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: voetbal - genealogie - zwemmen - tennis en geschiedenis en foto's over Antwerpen.
Uitstap of Wandeling 10 - Scheldekaaien en omgeving -
Voor deze uitstap nemen we terug als vertrekpunt de Groenplaats. Daar waar de tramsporen een bocht maken naar links, nemen we de Nationalestraat en slaan aan de volgende verkeerslichten af naar rechts, de Steenhouwersvest in. In het verleden was deze vest verbonden met het Sint-Jansvliet. Beroemde steenhouwers-bouwmeesters zoals de Sander's, Appelmansen en de Waghemaeker's hadden aan de oevers van de Schelde hun werkplaats.
Aan het nr 28, een huis met een arduinen gevel en rococopoort met waaier. Dit was de vroegere residentie van de Augburgse Fuggers, grondleggers van het 16° eeuwse moderne kapitalisatie.
(foto eigen beheer)
We slaan nu de tweede straat rechts in en komen terecht op de Vrijdagmarkt, Na een V-bominslag op 2.1.1945 te 10.00 uur 's avonds werd het plein omgebouwd.
De Heilige Catharina, patronesse van de Kleerkopers kijkt hier vanop haar sokkel neer op het "gemarchandeer"" en het "opbieden" van oude en nieuwe spullen van haar beschermelingen. De Vrijdagmarkt bevindt zich in de onmiddellijke omgeving van het modekwartier.
(foto eigen beheer) Het plein is ontworpen door de 16e eeuwse stadsbouwer Gilbert Van Schoonbeke voor de verkoop van tweede handskledij. De traditie van de wekelijke vrijdag (en woensdag) gaat heden ten dage nog door voor de verkoop van gedragen klederen en afgedankte meubelen, en is erg in trek bij het publiek. Het is een stukje van Antwerpse folklore en bestaat reeds sedert 1549.
Een groot deel van het plein werd herbouwd, met respect voor het origineel 16° eeuws karakter, nadat een Duitse V-bom het vernietigde op 2.1.1945 te 10.00 uur 's avonds .
Vrijdagmarkt heden ten dage (2007) (foto eigen beheer)
Vlak voor ons de bij het bombardement overeind gebleven gevel van Plantijn Moretus' patriciërshuis van de familie Plantijn-Moretus, vermaarde oud Antwerpse drukkers.
Christoffel Plantijn (1520-1589) had er zijn wereldberoemde werkhuizen. Later volgde zijn schoonzoon J.B. Morerus hem op. Men bewondert er nog heden zijn welringerichte werkplaats zoals ze in de 16° eeuw bestond. Persen, letterkasten, gieterij, correcteurskamer, een winkel, alles met prachtige meubelen uit die jaren. Een ongeëvenaarde verzameling van zeldzame boeken, etsen, handschrif-ten, schilderwerken, tekeningen, houtsneden, enz... van verschillende der beroemdste Vlaamse meesters kan men er gadeslaan. We kunnen hier wel even aanhalen dat weinig Antwerpenaren dat museum geheel kennen. En nochtans zal geen vreemdeling onze stad bezoeken zonder het Plantijnse huis te bezichtigen. De binnenkoer met verschillende borstbeelden opgeluisterd biedt een geweldige aanblik met zijn eeuwenoude klimplanten, die nagenoeg de ganse oppervlakte van de binnengevels bekleden. Bekijk de monumentale poortomlijsting en de cartouche met het wapenschild van Plantin, van Artus Quellin. Lees de spreuk "Labore et Constantia" wat dient vertaald te worden door "Arbeid en Volharding" en bekijk de hand die de passer in beweging houdt.
Treed hier binnen en bewonder de mooie tuin.
Wanneer we buiten komen nemen we het links gelegen Heilig Geeststraatje waar een gedenkplaat in een gevel is aangebracht naar aanleiding van de V-bominslag.
We gaan verder tot aan de Hoogstraat en slaan deze links in. Deze "Alta Platea", letterlijk hoge straat, was de belangrijkste landweg voor iedereen die van het Kiel, Kronenburg, de Sint-Michiels- abdij of van de oude oever naar de nieuwe stad wilde komen.
Rechts in de straat, richting Stadhuis, bevindt zich het geboortehuis "Het Paradijs" (nr 13) van Jacob Jordaens. (foto eigen beheer)
Alvorens links af te slaan, bekijk eens de gevel van het hoekhuis Hoogstraat-Stoofstraat. Wat zouden deze gebeeldhouwde figuurtjes betekenen ? Het zijn halfverheven beeldwerken, die tonelen uit het leven van den heiligen Joseph voorstellen.
(foto eigen beheer)
We slaan echter links de straat in tot aan het Sint-Julianusgasthuis
(foto eigen beheer)
Fraaie opgeknapte gevel (door de zorgen van de C.O.O. nu : OCMW) die waarschijnlijk van de 15° eeuw dateert, waardoor hij bij de oudste van de Antwerpse gevels mag worden gerekend. Het "Sinte Juliens gasthuse" heeft een boeiende, lange geschiedenis. De voormalige kapel, waarin de kunstgalerij "De Zwarte Panter" onderdak vond, dateert van 1501. Op Witte Donderdag kan men er de barokke "Pelgrimstafel" bewonderen, een stuk taai Antwerpse foklore door de Spaanse kapitein d'Areste ingesteld in 1556 en nog steeds in zwang is. Overigens, wat weinig Antwerpenaren weten : er staan nog steeds 3 opgemaakte bedden ten behoeve van landlopers die hier hoogstens 3 dagen op verhaal kunnen komen. (Bron : Gids van Oud Antwerpen - Georges Van Cauwenbergh)
We komen nu aan het Sint-Jansvliet eens Sint-Janskaai,
(foto eigen beheer) Kleine Tunnelplaats, en wandelen naar het verluchtingsgebouw van de voetgangerstunnel, gebouwd door Imalso in 1932-33. In 1884 werd de Waterpoort van de Vlasmarkt naar hier overgebracht. Deze stond op de plaats waar nu dit verluchtingsgebouw van de voetgangerstunnel staat. In 1936-37 werd ze verplaatst en heropgericht op de Gillisplaats (maar meer hierover in een nog volgende uitstap). (Bron : Wikipedia)
(foto eigen beheer) Voor dit gebouw wordt in het weekend het basketbalveld omgetoverd tot antiekmarkt.
We gaan het gebouw niet in maar steken de Ernest Van Dijck- kaai over, via de voetgangersoverweg aan de verkeerslichten, richting trappen, die we bestijgen. Nu zijn we beland op het "Zuiderterras"
(foto eigen beheer) Geniet van het zicht en de rust. Ruikt U de zeelucht niet ?, De wandelterrassen zijn een geliefkoosde wandeling voor de Antwerpenaar die van hier uit zijn blik laat gaan over de majestatische Scheldestroom. Hij volgt de zeeschepen tot aan de einder, of maakt zich vertrouwd met laden en lossen. Voor de stad bereikt de stroom een breedte van nagenoeg 500 meter. Aan de overzijde, de Linkeroever, eertijds "Sint-Anneken" geheten, waar nu een nieuwe woonstad verrijst.
Bekijk het gebouw van het restaurant, aan wat laat U dit denken ? Met wat verbeelding herkent men een gedeelte van een schip.
Ten einde van het wandelterras staat het standbeeld van "Minerva" met uitzicht op de Schelde
(foto eigen beheer)
Minerva was een belangrijke godin in het Oude Rome. De naam van deze godin duidt haar aan als een echt Italiaanse godheid. Zij is een personificatie van de goddelijke macht van het verstand, van de vindingrijkheid van de menselijke geest. Daarnaast staat haar betekenis als de beschermster van de burchten van de steden. Zij is én een krijgshaftige én als een vredelievende godin door de Romeinen vereerd. (Bron : Wikipedia)
en op het "ponton" met Flandriakiosk.
(foto eigen beheer)
De vlotbrug of ponton is de aanlegplaats aan de voet van het Steen waar de Flandriaboten vertrekken richting plage Sint-Anneke. De beweging op de ponton en op de rede, links en rechts, biedt een boeiend schouwspel. Het lokt steeds veel kijklustigen die van op de banken van het Steenplein dit schouwspel kunnen volgen. Hier lag vroeger de "aanwerf", waar het slib van de Schelde werd aangeworpen, vandaar misschien de naam van Antwerpen "Aanwerpen"?
We dalen de helling af, tussen de 2 stenen leeuwen
(foto eigen beheer) en genieten van het mooie zicht op de Suikerrui en Onze-Lieve-Vrouwekathedraal. Zo komen we op het Steenplein, omgetoverd tot het plein waar vele ouderlingen, abonnés en toeristen vanop de zitbanken de bewegingen van de boten op de Schelde kunnen volgen. Vroeger bevond zich op deze plaats de vismarkt.
(foto eigen beheer)
Voor Flandria vormt de haven op toeristisch gebied een interessante bezienswaardigheid. Een rondvaart met de "Flandria- boten", die nu gemeerd liggen in het Kattendijkdok ter hoogte van de Londenbrug, verschaft de bezoeker in enkele uren een volledig beeld van de uitgestrektheid en de activiteit van de haven.
We volgen de mooi aangelegde wandelweg tot aan de helling van het Steen,
(foto eigen beheer) waar onze "Lange Wapper", 2 dronkaards de les leest.
(foto eigen beheer)
De kwelgeest komt 's nachts te voorschijn en achtervolgt de dronkaard. Eerst als een klein mannetje, maar hij kan zichzelf steeds groter en groter maken, tot hij boven de huizen uitsteekt. Als de dronkaard, hijgend en zwetend, thuiskomt kijkt Wapper door het raam naar binnen. Soms vermomt hij zich als een klein kind om moedermelk te kunnen drinken. Als een moeder dit kind meeneemt om te verzorgen en in een wiegje te stoppen, laat Lange Wapper zichzelf zo groot groeien dat hij niet meer in de kamer past. (Bron : Wikipedia)
(foto eigen beheer) Deze plaat kan men terugvinden juist voor de trapjes om de waterkeringsmuur te overschrijden.
Boven aan de helling houden we even halt en kijken aan de inkompoort naar omhoog waar we het vervallen beeldje van "Semini" nog kunnen ontdekken. Semini is de oudste burger van Antwerpen
(foto eigen beheer) De beeltenis van dit vruchtbaarheidssymbool zit al eeuwen ingemetseld boven deze poort, laatste overblijfsel van de burcht aan de Schelde. Wist U dat sinds 1985, ieder jaar, de eerste zaterdag van de lente "Seminikoeken" worden uitgedeeld aan de jonggehuwden bij het buitenkomen van het Stadhuis ? Het is een onderdeel van de Seminiviering, een vrolijk Antwerps feest rond de nieuwe lente, nieuw leven en creativiteit. De koek is dan ook een zinnebeeld van levensoptimisme, vruchtbaarheid en ambachtelijke creativiteit. (Bron : www.semini-sage.be)
We gaan nu onder de poort en komen aan de hoofdingang van het Steen. Hier hebben we een mooie aanblik op het gebouw, dat op last van Karel V in 1520 wederopgericht werd, naar de plannen van Domien de Waghemakere en Rombout Keldermans, bouwmeester van de Lieve-Vrouwentoren. De loggia boven de ingangspoort, voorzien van de wapens en het zinnebeeld van Keizer Karel, is wel het mooiste gedeelte van het "Steen".
(foto eigen beheer) Het "Steen", waarvan de oudste gedeelten mogelijk dagtekenen van de 12° eeuw, maakte deel uit van de aloude burcht. Als gevangenis, onder Karel V gerestaureerd, werd het in de 19° eeuw als museum voor oudheidkunde ingericht.
In het historisch gebouw,- het druktst bezocht in België -, is sedert 1952 het Nationaal Scheepvaartmuseum ondergebracht, maar niet meer voor lang, want in 2010 zal het verhuizen. De verzamelingen o.m. talrijke scheepsmodellen van grote waarde worden dan overgebracht naar het MAS (zie onze uitstap nr 8).
De poort met spitsboog is de oudste, zij was vroeger voorzien van een ophaalbrug. Het belicht middengedeelte is het voorplein : met de ingang van het museum; en het Kruisbeeld, afkomstig van de nabije, in 1885, verdwenen Gevangenisstraat.
(foto eigen beheer)
Wanneer we langs de poort binnengaan komen we op de binnenplaats. De ingang leidt tot een nagenoeg vierkante open binnenplaats. Hier ondergingen in de 16° eeuw de gevangenen hun eerste ondervraging. Langsheen de muur liggen grote en kleine stenen kanonkogels. De monumentale pomp van 1670 is afkomstig van het ouder Schippersgild.
(foto eigen beheer)
We vervolgen onze weg en komen alzo aan het "Noorderterras". Bij de aanvang bevindt zich een gedenkplaat ter ere van de Canadese soldaten. Neem hier even pauze en geniet van het uitzicht op de Schelde. En wie weet met een beetje geluk ligt er wel een cruiseschip.
(foto eigen beheer)
Rechts van ons zien we een standbeeld, die een "krijger" voorstelt en de naam kreeg van de "Warrior".
(foto eigen beheer)
Aan het einde van het Noorderterras
(foto eigen beheer)
vervolgen we onze weg en dalen via de trappen af naar de Jordaenskaai, maar blijven binnen de afsluiting en volgen de mooi aangelegde wandelweg. Deze zone zal in de toekomst nog meer uitgroeien tot een populaire wandelzone en toeristische trekpleister van formaat. Een langgerekte strook wordt een groene ruimte, zodat een wandelzone langs het water ontstaat. Hierdoor wil Antwerpen haar imago als "stad aan de stroom" volledig waarmaken. De kaaien zullen uitgroeien tot een aangename promenade met veel ruimte voor wandelaars en fietsers. De start van deze werkzaamheden is gepland voor 2010.
Tijdens onze wandeling, terug richting Steen, passeren wij de aan de overkant liggende "Koolkaai", vroeger Holenvliet, ook Kolenvliet genoemd. Zij was de traditionele schuilplaats van de houtkoolschepen, met turf de brandstof bij uitstek. Ze diende als gracht voor de stadsomheining van de 12° eeuw en werd vanaf 1417 gebruikt als thuishaven van de Antwerpse vissersvloot waardoor ze ook "Haringvliet" genoemd werd. (Bron : atlas van Antwerpen, R. Binnemans en G. Van Cauwenbergh) (foto's eigen beheer)
Vervolgens passeren we de "Guldenberg". Volgens Rutger Thys/Armand Vermeyen in hun boek "steden van België" is de verklaring van de naam Guldenberg vrij moeilijk. Het was een natuurlijke verhevenheid in het terrein, gelegen tussen de Schelde aan de ene kant en de "dries"landen (vandaar de straatnaam Dries op die plaats) van Falconbroek en Klapdorp aan de andere kant. Een oude stadskroniek brengt hem in verband met het galgenveld buiten de burcht, de Galgenberg.
Ondertussen zijn we terug op het Steenplein gekomen en verlaten dit via de trapjes over de waterkeringsmuur. Steek nu voorzichtig via de voetgangersoverweg de Ernest Van Dijckkaai over en begeef U richting zuid, om links de Suikerrui in te gaan.
Aan de linkerkant, aan het nr 19, bevindt zich het "Etnografische museum". In dit museum reis je doorheen Azië, Afrika, Amerika en Oceanië en maak je kennis met tal van volken en culturen. Duizenden objecten geven je een beeld van hoe deze mensen leven en denken, hun kledij, hun gebruiksvoorwerpen, hun riten en religies. Als havenstad kwam Antwerpen altijd al in contact met andere culturen. Sinds 150 jaar verzamelt de stad volkenkundige of "etnografische" objecten. Maar het is pas in 1988 dat dit Etnografisch museum zijn deuren opende. (Bron : gelezen in een brochure uitgegeven door de stad Antwerpen).
Juist tegenover dit museum ligt de "Grote Pieter Potstraat" waar alle gevels de moeite waard zijn. Bekijk de restauratie van het nr 9, gebouwd in 1442 door Vrouwe Terrebroodts. Pieter Pot was afkomstig uit Dordrecht en was vrijgevig, behoeftigen en gevangenen kregen brood, wat verwijst naar een smakelijk intermezzo dat in een steen, op de binnenplaats van het Steen staat vermeld.
Ten einde van deze straat komen op de Vlasmarkt. Daar gaan we naar links en kruisen de Hoogstraat en wandelen verder in de Reyndersstraat, niet zonder eerste een kijkje te nemen in de "Groote Witte Arend".
(foto eigen beheer)
Bij het buitenkomen gaan we naar rechts richting Groenplaats, ons beginpunt en tevens ons eindpunt.
Wij hopen dat U genoten hebt en zien U graag terug op onze volgende uitstap nr 11, nl. "Het Sint-Andrieskwartier"
Voor onze 11de uitstap kozen we voor het Sint-Andrieskwartier met als vertrekpunt de Groenplaats.
De bewoners van Sint-Andries hebben altijd een speciale band gehad met de Schelde. Velen waren ooit dokwerker. Hard labeur voor weinig geld. De nabijgelegen vismijn zorgde voor werkgelegen- heid en de vrouwen werkten als zakkennaaisters, nettenverstelsters, visverkoopsters en koffieboonraapsters.
Ook nu nog is de Schelde dominant aanwezig in de buurt. Zelfs zonder ze te zien doet de wind haar aanwezigheid voelen. Loop je langs de waterkant, dan kun je de zee ruiken. De openheid die hier heerst maakt goed dat er weinig groen is in de buurt en dat de huizen met tuin schaars zijn.
Sint-Andries is al van in de veertiende eeuw een echte woonbuurt met veel karakter, en werd niet voor niets de "Parochie van Miserie" genoemd. (Bron : gelezen in de brochure "de charme van het wonen in de stad, uitgegeven door AntwerpenAverechts).
Om te beginnen met de uitstap gaan we via de Nationalestraat tot aan de eerste verkeerslichten op het kruispunt met de Kammenstraat, en slaan rechts de Steenhouwersvest in die we uitwandelen tot aan het Sint-Jansvliet en daar linksaf den "Oever" inwandelen. Alvorens verder te wandelen lezen we, aan het nummer 4, de gedenkplaat met vermelding, dat dit het geboortehuis was van "Constance Teichmann", stichtster van het kinderziekenhuis "Louise Marie" en typische vertegenwoordigster van de gegoede klasse die haar tijd, energie en kapitaal aan "goede werken" wijdde.
Wat ons verder opvalt is het standbeeld van Jacob Jordaens,
(foto eigen beheer) kunstschilder (1593 - 1678), dat aan de linkerzijde van de straat op het voetpad staat opgesteld. Jacob Jordaens wiens geboortehuis, zoals wij bij onze vorige uitstap nr 10 vaststelden, gelegen is in de Hoogstraat nr 13 "Het Paradijs".
"De Koning drinkt" is één van zijn bekendste schilderijen (zie linkerkolom).
Wij wandelen verder tot aan het nummer 21, waar we een monumentale inkompoort bemerken. Het huis heette trouwens in verkoopakten "de Groote Poort".
(foto eigen beheer)
Een tiental meter verder gaan we links en komen alzo in de Muntstraat, waar zich rechts de "Munthof" of "Muntplein" bevindt.
(foto eigen beheer) De grafitti-kunstenaars hebben hier hun kunst op de muren achtergelaten. Maar veel is er niet meer van te zien, gezien gans het plein is omgevormd tot een bouwwerf.
Na een blik geworpen te hebben op de in verte verschijnende Sint-Andriestoren, verlaten wij het Munthof, waar van 1474 tot 1782 munt werd geslagen, vandaar de Muntstraat en nemen nu de eerste straat links, namelijk de Korte Ridderstraat.
Een beetje verder, rechts - achter de deur van het nr 79, betreed je een stille en gerenoveerde steeg, maar de eigenaar liet toch een opening zodat je kunt zien welke belasting men hier aan de Ridders moest betalen. Deze renteschuld bestond in de vorm van "één kieken en één ei". Spijtig genoeg is de deur naar het steegje bij ons laatste bezoek slotvast gemaakt.
Recht voor ons, in de richting van de O.L.V.toren, naast het dienstencentrum "Den Oever", een kleine blinde muur, de zijkant van het pand nr 8, waar "Het Vochtige Verdriet" van Willy Vandersteen
(foto eigen beheer) is op aangebracht. De stripmuur heeft echter problemen met vochtinsijpeling waardoor de ondersteunende bepleistering los komt. Maar volgens wij ter plaatse kunnen lezen wordt dit euvel binnenkort opgelost.
Over het Dienstencentrum bevindt er zich een ingang naar een binnenplaats die een verbinding geeft naar de Augustijnenstraat. Het is hier werkelijk een oase van rust met een prachtig zicht op de Onze-Lieve-Vrouwetoren.
(foto eigen beheer)
We verlaten deze binnenplaats langs de Augustijnenstraat, steken de straat over richting Waaistraat en bewonderen de Sint-Andrieskerk.
Deze onafgewerkte parochiekerk werd opgedragen aan de apostel Andreus en was een deel van het Augustijnenklooster, dat hier gebouwd werd in de 16° eeuw. Het sobere kerkinterieur heeft een spectaculaire 19° eeuwse preekstoel, zowel als werken van vele Vlaamse meesters. Vooraan aan de kerk vindt men 21 huisunits die één van de fijnste voorbeelden van sociale woningen vormen.
Op 13 oktober 1609 trad de befaamde schilder Pieter Paulus Rubens hier in het huwelijk met Isabella Brant.
Schilderij van de St.-Andrieskerk uit de 18° eeuw
waarna we belanden op het Pastoor Visschersplein
"Meditatie" - foto uit eigen beheer
Pastoor Visschers de Franse Antwerpenaar
Dank zij de sociale woningbouw kreeg Antwerpen in een recent verleden 3 pleinen. Alle werden ze gesierd met een sculptuur. Op het Visschersplein, prijkt een prachtbeeld van Raymond Martin, dat wij danken aan de bouwmaatschappij De Goede woning, nl. "Meditatie" Het bronzen beeld werd samen met het plein en het daarbijhorende projekt van sociale woningbouw ingewijd op 21 juni 1982.
Voor dit projekt De Munt vlakbij de Sint-Andrieskerk was reeds in 1974 een architektenwedstrijd uitgeschreven. Dit projekt omvat 21 woongelegenheden, die zich aan de kant van de Sint-Andrieskerk rond een stemmig pleintje scharen. De sfeervolle en (natuurlijk) autovrije ruimte kreeg de naam van Pastoor Visschersplein.
Pieter-Jozef Visschers was van juni 1843 tot aan zijn dood op 11 juni 1861 pastoor van de Sint-Andrieskerk. Hij werd te Antwerpen geboren op 12 september 1804, werd in 1827 priester gewijd en was onder meer ook leraar aan het Klein Seminarie te Mechelen en pastoor te Heist-op-den-Berg.
Hij was een bijzonder volksgeliefd herder en bovendien een zeer werklustig schrijver, die zich zowel op taalkundig, historisch als kerkelijk vlak verdienstelijk maakte.
Aan de geschiedenis van zijn Sint-Andrieskerk wijdde hij trouwens drie lijvige boeken. (Bron : Antwerpse Standbeelden van Piet Schepens en afzonderlijke bijdragen in Gazet van Antwerpen (van 16.11.1982 tot 21.1.1983)
We verlaten nu dit plein langs de andere kant van de Waaistraat, waar we links de Sint-Andriesstraat inwandelen. Links van ons, in het plantsoen, voor de kerk zien we het standbeeldje van Moeder Netje
foto eigen beheer
Het oorlogsgeweld kostte aan duizenden Sinjoren het leven.
Op 28 november 1944 werd Lode Zielens op de hoek van de Simonsstraat en de Plantin -en Moretuslei dodelijk getroffen door een V-bom. Op die plaats werd op 24 juni 1951 het beeld van "Moeder Netje" onthuld ter nagedachtenis van de schrijver in wiens werk het meelijwekkend proletariaat ten tonele werd gevoerd met zijn materiële en morele noden. Moeder Netje, het onvergetelijke hoofdpersonage uit "Moeder, waarom leven wij ?", werd gebeeldhouwd door Leopold Van Esbroeck.
Bij de verbreding en herprofilering van de Simonsstraat werd het beeld in december 1962 naar de binnenkoer van het Archief en Museum van het Vlaams Kultuurleven in de Minderbroedersstraat overgebracht. Een te verantwoorden plaats, aangezien Lode Zielens er lange tijd werkzaam was. Toch werd herhaaldelijk gepleit om het monument terug in het Antwerpse straatbeeld te brengen.
In november 1975 kwam Moeder Netje na het beëindigen van de restauratiewerken aan de Sint-Andrieskerk in het plantsoentje bezijden de kerk, vlak bij de Pompstraat, waar Lode Zielens in 1901 het leven zag.
Lode Zielens, wiens werk getuigt van een schrijnend heimwee naar een beter en schoner leven, kreeg verder nog 2 gedenkplaten (Carnotstraat 90 en geboortehuis Pompstraat 17) en eind 1949 zijn laan op Linkeroever, tussen Thonetlaan en Halewijnlaan. (Gelezen in de afzonderlijke bijdragen van Gazet van Antwerpen (van 16.11.1982 tot 21.1.1983).
Nu nemen we aan de overkant de eerste straat rechts en komen zo in de Pompstraat. De eerstvolgende straat rechts is de Rijke Beukelaerstraat.
(foto eigen beheer)
Een straat met een naam die steeds op de verbeelding van de buurt heeft gewerkt. Eind jaren zestig was de stadsvlucht zeer groot. De drang naar buiten, naar het groen was toen erg in trek. Dit leidde tot leegstand en verkrotting in de binnenstad. Dat gebeurde ook hier in de wijk. Maar hier ontstond ook het geloof in het wonen in de binnenstad. Pientere jonge gezinnen kochten hier voor een appel en een ei een mooi oud huis en knapten het op. Zo kreeg deze straat stilaan een fraaier uitzicht en werd ze de impuls tot renovatie in deze zwaar verkrotte en ontvolkte buurt. De nieuwe bewoners verkregen een autovrije straat en maakten met eigen middelen van de straat een gemeenschappelijke voortuin. De "Gazettesteeg"
(foto eigen beheer)
aan het nummer 7, een mooi beschilderde voetgangersuitgang van de Hogeschool om de hoek. De bewoners engageerden zich ook in de werking van het schooltje vlakbij. Zo is dit nu uitgegroeid tot een bloeiende wijkschool. Een "rijke" abvocaat Claes de Beuckeleere bezat in 1542 een raamhof, een heel bezit in de lakenweverstad, hij komt in het nieuws wegens moeilijkheden in verband met de "religie" maar kon zijn rechters ervan overtuigen dat hij een braaf katholiek is. De verlenging van de straat heette Arme Beukelaerstraat, omdat hier in stegen en gangen niet bepaald fortuinlijke lieden hokten. Het is op hun verzoek dat de straat herdoopt wordt in Franckenstraat naar de Antwerpse schilders uit de 16° en 17° eeuw die in de Augustijnenstraat hun atelier hadden. Dit gebeurde in 1887 en men kan eruit besluiten dat waardigheden vaak het enige bezit van de bezitlozen is. Nr 41, een aardig Spaans deurke met daarnaast nog een rijtje 17° eeuwde gevel, waartussen één 20° eeuws exemplaar onaangenaam stoort. (Bron : "gids door Oud-Antwerpen" van Georges van Cauwenberg en uit de brochure samengesteld door "AntwerpenAverechts).
Recht tegenover dit steegje, aan het nr 4, een mooi arduinen poortje
(foto eigen beheer) met daarnaast een gedenkplaat met vermelding : """Bouwheer Jan Penne & Barbara Peeters anno 1651 1ste lettergieter bij Plantijn & Moretus Arduinen poortje Jean Lermigneau maître de carriète à Feluy en Arquiennes"""
We draaien nu links de Lange Ridderstraat in, kijken even naar rechts en bemerk wat een mooi zicht we van hier hebben op onze O.L.V-toren.
(foto eigen beheer)
Even om de hoek, rechts naast de "blinde" muur, de nummers 61 en 63, 2 kleine burgerhuisjes met geveltjes van niet meer dan 2,90 meter breed, die tevens opgenomen werden in het monumentengeheel als "beschermd monument".
(foto eigen beheer) Een weinig verder aan het nr 79, het huis "De Witte Griffoen"
(foto eigen beheer) Achter de gebeeldhouwde deur met "Privaat" een schilderachtige steeg die op een binnenplaatsje uitgeeft met een madonnabeeldje, overal kleurige kunstbloemen, een tweede gebeeldhouwde deur met een griffoen. Opgelet het is wel privaat domein, maar met een simpele klop op de deur, kan de eigenaar wel de toelating geven dit prachtig steegje te bezoeken.
Zo zijn we dan beland op de
Sint-Andriesplaats
(foto eigen beheer)
De Grote Markt van Sint-Andries, het plein waar spontane en georganiseerde ontmoetingen plaatsvinden.
De creatie van deze plaats kon pas gebeuren na een grondige aanpak met daarbij de opruiming van vele oude stegen en straten.
Historisch valt er weinig te bekijken en te beleven, maar vergeten is het feit dat het Stadsbestuur in het midden van het plein een put liet boren, liefst 200 meter diep in de hoop aan drinkwater te geraken. Een hoop die ijdel bleek, want men ontving slechts een debiet van 10 liter per minuut zodat de hele zaak opgedoekt en .... in de vergeethoek gestopt.
Het stille en vrijwel verkeersvrije plein heeft het karakter voor attractieve ontmoetingen voor de buren van alle ouderdom zowel als speelgrond voor de kinderen. Het is het plein waar spontane en georganiseerde ontmoetingen plaatsvinden. Zo is er het "Parlement van het Sint-Andries". Elke dag om elf uur discussieert een groepje ouderen hier over het nieuws van de dag.
Iedereen vindt er zijn plaats : de kinderen in het spinnenweb, de toekijkende ouders op de banken. Dit plein is een rustpunt in een buurt waar weinigen de luxe van een eigen tuin kennen. Het wordt dan ook druk gebruikt, vooral sinds het in 1979 autoarm heraangelegd werd.
De eensgezinswoningen aan de autovrije kant zijn niet met de grote middelen gerenoveerd, maar zij zijn kleurrijk en behouden daar-door hun volks karakter.
Het vroegere politiekantoor van de 4° wijk (hoek Pachtstraat) is nu ingericht als lokale bibliotheek en bezorgt de wijkbewoners de nodige leesvoer.
Zoals gezegd is hier weinig te beleven of te bekijken. Misschien toch even de verweerde gedenkplaat ter ere van de oprichting van de Belgische Werkliedenpartij Antwerpen, aan de gevel van het huis nummer 3/4 en ge zult verstaan dat we hier wel degelijk in de "Rode Burcht" bevinden.
Na op deze plaats even halt te hebben gehouden, nemen we rechts van de Lange Ridderstraat, de Korte Vlierstraat, waar we het gebouw van de "Rijkswacht"
(foto eigen beheer)
kunnen aanschouwen. Dit gebouw werd met de éénmaking van de politie ingenomen door de stedelijke politie, maar uiteindelijk werden deze diensten terug naar hun oorspronkelijke lokalen van den "Oudaan" overgebracht.
Aan het einde van de straat gaan we links de Kloosterstraat in, de straat die de laatste jaren opgang heeft gemaakt in verband met antiek. Bekijk even de gevel van het nr 81. Wat denken jullie hiervan ?
(foto eigen beheer)
We wandelen verder tot aan het pleintje waar we het standbeeld van de Russische 't Saar Peter de Grote aantreffen
(foto eigen beheer)
We verlaten het pleintje en volgen de Kloosterstraat. Links op de hoek aan het nr 155-157 treffen we "Het Heilig Huisken" aan.
Vroegere namen waren "Sinte Gheertruyt" (nr. 155) en "Ghulden Boom" (nr. 157). Herberg uit XVI, gerestaureerd o.l.v. architect Carl De Ridder, in 1974-75. Hoekpand in traditionele bak- en zandsteenstijl afgedekt met zadeldak.
Juist daar tegenover, op de andere hoek een café, dat vroeger café "Chocolat" was. Vlak daartegenover in de Kloosterstraat was vroeger cinema "Zuidpool", maar nu werd er een flatgebouw ingepland. De Zuidpool was in 1915 de grootste cinema van Antwerpen met 1500 plaatsen. De zaal werd verlicht met 2500 gloeilampjes. Hier waren geen houten cinemazitjes, maar zetels met gebloemd fluweel. De zachte zetels leenden zich vooral op het balkon tot vrijerijen, zodat de Zuidpool een warme reputatie had. (Bron : uit Antwerpen in de 20° eeuw de "Cinema" met tekst van Rik Stallaerts)
We gaan nu de Willem Lepelstraat in en aan de rechterzijde van de straat aan het nr 14 komen we aan de ingang van het "Paardepoortje", kenbaar gemaakt door een kop van een paard boven de ingang.
(foto eigen beheer) Gaat hier gerust eens binnen en geniet van de aanblik.
( foto eigen beheer)
De Willem Lepelstraat, genoemd naar een zekere Wilhelmus Lepel, dateert echter maar van 6 juni 1958. Voordien heette deze straat gewoon Lepelstraat. Was de Lepelstraat voorheen de straat van vele gangen en achterhuisjes, één van de weinige overgebleven is wel zeker "Paardekensgang" of wel "Perdepoort". In het nummer 14 komen we via een smalle verbouwde gang terecht bij 12 achterhuisjes die nog overgebleven zijn, die volgens de aldaar te vinden datum bestaan van 1305.
Bij het buitenkomen gaan we naar rechts en zien achter de nrs 3O-32 nog overblijfselen van het Leprozengasthuis "Ter Zieken", voor melaatsen. Ge moet al aan de overkant van de straat gaan om nog iets van dit "ziekenhuis" te zien.
Ga nu tussen de huizenblokken tot op de mooie binnentuin en wandel hier even rond en geniet van de stilte. Wist U dat zich hier een betonnen bunker bevindt tegen een eventuele bomaanval ?
(foto eigen beheer) Deze ligt er momenteel vervallen bij, alhoewel men inspanningen heeft gedaan om hem te laten dienen als vergader -en cinemazaal.
Na even rond deze bunker gewandeld te hebben gaan we rechtdoor de Van Craesbeeckstraat tot aan de Kronenburgstraat, waar we rechts inslaan en de gebouwen van de "Haringrokerij" aantreffen.
(foto eigen beheer)
De haringrokerij is een industrieel complex in neotraditionele stijl, opgetrokken op het einde van de 19° eeuw. Ze is gelegen aan de Kronenburgstraat 32-36 op de grens van het "Zuid" en sluit aan bij een ruim herenhuis in de aanpalende Scheldestraat. Aanvankelijk werd er alleen vis verhandeld. Het roken zou begin deze eeuw worden aangevat en pas circa 1968 worden gestaakt.
Hier eindigt onze elfde uitstap, alhoewel het Sint-Andrieskwartier zich weliswaar nog verder uitstrekt tussen de Scheldekaaien en Kloosterstraat - Oever en Hoogstraat langs de ene kant en ook tussen Nationale - Begijnen - Brede -en Kammenstraat. Langs beide zijden is er niet veel te beleven alhoewel zij tijdens de geschiedenis hun rol hebben gespeeld in de "Parochie van Miserie".
In de periode van de "Parochie van Miserie" liepen hier nogal wat folkloristische figuren rond zoals Mie Citroen - Zatte Nel - Zotte Rik - en vele anderen. Deze figuren worden allen afzonderlijk besproken in ons blog op het seniorennet, nl. : http://blog.seniorennet.be/alfie.
Dit was wel een kleine uitstap maar kan goed aangepast worden aan onze volgende uitstap nr 12 "de Zuiderdokken en omgeving", die in de onmiddellijke omgeving van de Kronenburgstraat liggen.
Wie echter tevreden is kan op de hoek van de Geuzenstraat en Kronenburgstraat tram 4 nemen of een fikse wandeling maken via de Nationalestraat tot Groenplaats.
Uitstap of Wandeling 12 - Zuiderdokken en omgeving -
Wie onze vorige uitstap nr 11 uitliep tot aan de "Haringrokerij" in de Kronenburgstraat, en de wandeling te kort vond, kan nu de draad terug opnemen en hun weg verder zetten in de Kronenburgstraat richting Kloosterstraat, om de Zuiderdokken en omgeving te ontdekken.
Hiervoor slaan we linksaf in de Kloosterstraat, om aan de verkeerslichten aan het pleintje, het kruispunt over te steken richting Scheldekaaien.
Ter hoogte van de rechts gelegen Riemstraat, waar de vroegere vismarkt zich bevond, steken we de Scheldestraat over richting zuid, zodat we op de Waalsekaai belanden. Tussen de Waalse -en Vlaamse kaai bevinden zich de "gedempte zuiderdokken", die aan heel wat Sinjoren met de nodige nostalgie zullen laten terugdenken aan de Zuiderdokken. Langs de zijde van de Scheldestraat en aan de Namenstraat werden 2 speelpleinen aangebracht. Hieronder ziet U foto van de kant van de Scheldestraat.
(foto eigen beheer)
de zuiderdokken vroeger
Ze werden vervangen door een vrij desolate vlakte,die een enorme parkeerplaats vormen waar grote evenementen doorgaan als circussen,kermissen (de "Sinksenfoor"), e.a.
(foto eigen beheer)
Op 7.1.1881 was de bouw van de Zuidschippersdokken voltooid en de afgewerkte zuiderdokken werden op nieuwjaarsdag 1882, plechtig aan de stad overgedragen. Zij werden gevormd door het "kooldok", het "schippersdok" en het "steendok". In deze dokken werd vooral steenkool, stenen, zand en mosselen aangevoerd. Op 30.6.1967 verliet het laatste schip de Zuiderdokken en daags nadien werden ze buiten gebruik gesteld. Zij verdwenen echter in het jaar 1969. Enige tijd vond op het grote plein de vroegmarkt plaats en reeds jaren slaat de Sinksenfoor er haar tenten op.
In de eerstvolgende volgende straat, rechts, namelijk de Timmerwerfstraat, bevindt zich het MUHKA (Museum van Hedendaagse Kunst),
(foto eigen beheer) ondergebracht in een vroegere (1922) graansilo. Het werd officiëel opgericht op 20.9.1985 en op 20.6.1987 in gebruik genomen met een 100tal kunstwerken van de Gordon Matta stichting, als vertrekpunt voor de verzameling. De recente bijgebouwen vormen het huis voor het tijdelijke kunstpratimonium. Het bovengelegen café geeft een goed zicht over de stad. De inrichting van dit in de jaren '80 museum, speelt een grote rol in de heropleving van dit deel van de stad. (gesloten op maandag, de andere dagen geopend van 10.00 tot 17.00 uur). (Gordon Matta was een Amerikaanse kunstenaar (1943 - 1978). Hij was van opleding architect, en gebruikte de stedelijke omgeving, meer bepaald de gebouwen, als materiaal. Hij bewerkte leegstaande panden o.a. door er fragmenten uit weg te snijden.
Voorbij de eerste straat rechts, op de hoek met de Timmerwerfstraat, zien we het "Zuiderpershuis", een statisch gebouw met 2 torens.
(foto eigen beheer)
Dit 19° eeuws gebouw diende als station voor waterreservoirs, waarvan het opgestuwde water door middel van hydraulische druk (luchtdruk) in een ondergronds net van pijpleidingen werd gestuwd om de bruggen, hijskranen en sluizen, rond de voormalige dokken, te bedienen. Het gebouw wordt nu gebruikt als cultureel centrum, speciaal voor muziek, dans -en theater van niet-westerse culturen.
Op de volgende hoek van de Waalsekaai met Wapenstraat (nr 18), passeren wij het restaurant "La Moule Parquée",
(foto eigen beheer)
een Antwerps restaurant dat zich gespecialiseerd heeft in visgerechten. De vis is er dagvers. Kreeft, fruit de mer ... het zijn maar enkele specialiteiten van de zaak. In de zomer heeft men van op het terras een mooi zicht op de gedempte zuiderdokken.
2 straten verder, aan de Ijzerenpoortkaai, aan het nr 3. "De Ronny Van de Velde" Kunstgalerij, dat slechts geopend is bij speciale tentoonstellingen. In de late jaren '80 tekende architect Baines dit opvallend gebouw. Sindsdien hebben er zich verschillende kunstgalerijen gevestigd aan de zuiderdokken en hebben de omgeving aangezet tot vernieuwing.
Op het vroegere, nu gedempte, verbindingsdok tussen de zuiderdokken en de Schelde, tussen Ijzerenpoortkaai en Visserskaai, bevindt zich het "Hof van Beroep",
(foto's uit eigen beheer)
dat het hoger beroep behandelt tegen vonnissen van de Rechtbank van 1ste Aanleg en de Rechtbank van Koophandel.
Vervolgens zetten wij onze weg verder op de Waalse kaai tot aan het nr 47 waar zich het "Provinciaal Museum voor fotografie"
(foto eigen beheer)
bevindt. Dit museum is open van 10.00 tot 17.00 uur, 's maandags en weekends gesloten. Dit museum werd opgericht in 1986, in een pakhuis "Vlaanderen" (1912). Het bevat unieke en begrijpende verzamelingen van de gedurende de geschiedenis gebruikte techniek van de fotografie. Men vindt er ook tentoonstellingen van tijdelijke fotografen. Achter dit huis werd een prestizieuse nieuwebouw opgetrokken, ontworpen door architect Georges Baines en heeft een oppervlkate van 9.000 m2. Om de 4 maanden wordt er het medium fotografie in een brede sociale en culturele context vertoont. Naast de artistieke foto's is er ook plaats voor journalistieke, wetenschappelijke, documentaire en modefotografie, collecties van verenigingen, familie, reclamefoto's en prentbroefkaarten. Er zijn 2 bovenverdiepingen van de nieuwbouw, met grote tentoonstellingsruimten, ideaal voor hedendaags tentoonstellingen.De aanpalende zalen van het oude pakhuis zijn dan weer geschikt voor historische presentatie. Op de benedenverdieping van het Fotomuseum bevindt zich de eigentijdse fotogalerie waar het hedendaags talent een plaats krijgt. Er is ook een grote filmzaal en een auditorium voor 150 personen.
We verlaten nu de Waalse kaai en nemen rechts de schuinst gelegen straat, nl. de Schaliënstraat, waar we aan het einde op de hoek met de De Gerlachekaai, aan het nummer 3, een prachtig gebouw opmerken.
(foto eigen beheer) In dit gebouw nam "Noorwegen Portaal" haar intrek. Het Consulaat-Generaal van Noorwegen is hier eveneens gevestigd.
Aan de De Gerlache kaai, gaan we links, en nemen de richting Zuid naar de d'Herbouvillekaai. Links van de kaai, op de terreinen van het voormalige goederenstation Antwerpen-zuid, bevindt zich nu het gebouw van de Bank J. Van Breda & C°.
(foto eigen beheer)
Als we nog verder willen stappen vinden we achtereenvolgens de fietsentunnel, de Rijkswacht en juist onder deze instellingen, de Kennedytunnel. De Kennedytunnel is een belangrijke tunnel onder de Schelde, ten zuiden van Antwerpen. De tunnel is genoemd naar John F. Kennedy, de 35e president van de Verenigde Staten. Op 31 mei1969 werd de Kennedytunnel geopend. De tunnel heeft een lengte van 690 meter, hij bestaat uit vier kokers. Verderop aan de Generaal Armstronglaan, de Openbare ophaaldienst en helemaal ten einde de Petroleuminstellingen, maar dan zijn wij in feite al op het Kiel dat de grens vormt met Hoboken.
De grote en vervuilde terreinen van de petroleuminstellingen krijgen echter een nieuwe bestemming. Deze worden de komende jaren grondig gesaneerd en zullen plaats maken voor een duurzaam bedrijventerrein in een groene omgeving.
Wij houden het hier echter voor gezien en keren op onze stappen terug naar de Van der Sweepstraat, wandelen de groene zone van de gedempte zuiderdokken binnen,
(foto's uit eigen beheer)
van hieruit hebben een zicht op de rechts gelegen "Zuiderkroon" aan de Vlaamse kaai, 81, waar het voorbije seizoen heel wat vedetten optraden, waaronder de finalisten van Idool 2003, Belle Perez, M-Kids, Toots Thielemans, en vele anderen.
(foto eigen beheer)
Ten einde aan de doorsteek slaan we rechts af en lopen recht op de "Waterpoort". achterzijde voorzijde (foto's eigen beheer)
De "Koninklijke Poort" (Porte Royale), 'Porta Regia' of "Coninckpoort" werd in 1624 als een soort triomfboog of ereboog werd opgericht aan de Schelde. Ze werd opgevat als een monumentaal uitgewerkte vervanging van de daar bestaande "Maaigatpoort". Pieter Pauwel Rubens zou het ontwerp geleverd hebben, de beeldhouwers Hans Van Mildert (1588-1638) en Huibrecht Van den Eynde (1594-1661) stonden in voor de sculpturale uitvoering van dit prestige-vestingbouwwerk. De poort bracht hulde aan de Spaanse vorst Philip IV. én alludeerde (nota auteur : alluderen = toespeling maken) op de verzuchting van de stad Antwerpen voor de heropening van de Schelde voor het scheepvaartverkeer. Eerst stond deze poort in het oude centrum waar het op 30.8.1881 werd verplaatst naar de Vlasmarkt, om dan later een standplaats te krijgen op het Sint-Jansvliet, waar nu het verluchtingsgebouw voor de voetgangerstunnel staat. Later, in 1936, kreeg ze dan haar uiteindelijke plaats op de Gillisplaats. Sedert 28.11.1985 werd zij bij Ministrieel Besluit geclasseerd als "beschermd monument". (Bron : www.miniatuurstad.be)
We verlaten de Gillisplaats via de rechts gelegen straat, nl. de Gijzelaarsstraat, die we uitwandelen tot op de Bolivarplaats, aan het Nieuwe Gerechtshof, zodat we met de tram lijn 8 naar de Groenplaats kunnen rijden.
Bedankt voor Uw bezoek en misschien tot de volgende keer ?
De volgende uitstap, nl. nr 13, zal een ontdekking zijn van de welgekende "Seefhoek", die volgens Paula De Brie, district raadslid van Antwerpen 2007, meer en meer een voedsel inkoopbuurt is geworden dan de vroegere gekende winkelbuurt. Meer hierover in onze volgende uitstap, waarvan we hopen dat jullie aanwezig zullen zijn en de nodige commentaren en reacties kunnen geven.