WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                           over -en in ANTWERPEN

DEEL 34  A :

                                                       " KERKEN en SYNAGOGEN"

                Om dit deel te kunnen weergeven heeft het ons veel inspanning en onderzoek gevraagd en konden wij toch 39 kerken, waaronder 3 synagogen, 3 zeemanshuizen en 1 kerkschip, terugvinden. Gezien de uitgebreidheid van dit deel hebben we het moeten splitsen in twee delen, nl 34 A en 34 B.  

               Wij begonnen ons onderzoek op het Zuid, waar we op de hoek van de Van Schoonbekestraat en de Markgravelei de

SINT-LAURENTIUSKERK konden bekijken 

Wist U dat ... ?

- de Parochie gesticht werd in 1659, en de kerk aan huidige Fransenplaats opgericht werd in 1660-61.

- zij vergroot werd in 1683 en 1701.

- ze zwaar geteisterd werd in 1746-47 en herbouwd in 1770-77 naar het ontwerp van Ing. Majoor C.F. Detraux.  de kerk in 1814 op bevel van generaal Carnot gesloopt werd om strategische redenen.

 - de Nieuwe kerk in 1824-26 werd opgericht op de huidige plaats naar ontwerp van P. Bourla; vergroot met westelijk transept en westgevel met torens in 1892-94 naar ontwerp van J.A. Van der Gucht.

- de werken aangevat werden in augustus 1932, de kerkwijding op 9 augustus 1934 en de voorlopige aanvaarding op 3 april 1935.

- ze beschadigd werd tijdens de Tweede Wereldoorlog,en  hersteld in 1947.

- de voltooiingswerken (binnenbepleistering, koperen dakbedekking) onder leiding van J. Smolderen werden uitgevoerd in 1948-49.

- dit een beschermd monument is bij KB van 24.12.1988. 

               Op het Zuid, meer bepaald in de Lange Elzenstraat bevindt zich de kerk van

SINT-JAN-de-DOPER

Wist U dat ... ?

 - in 1962  het oude bisdom Antwerpen herverdeeld werd en de decanaten geherstructureerd.

- het doel was dat in stadsparochies maximum 10.000 inwoners zouden wonen.

- op 5 september 1968 door Mgr. Raes, de vicaris van Mgr. Daem aan E.H. Jan Bourguignon de opdracht werd gegeven uit te kijken naar een plaats voor een nieuwe kapel.

- in afwachting van een geschikte locatie gebruik mocht gemaakt worden van de eetzaal van het Koninklijk Instituut in de Jonghelinckxstraat.

- de eerste eucharistieviering door ging op 28 / 29 november 1969. 

 - het huidige kerkgebouw van garage omgevormd werd tot bidplaats.

- de plechtige inzegening door monseigneur Eykens plaats vond op 1 mei 1971 en de heer Jan Bourguignon op 15 juni officieel werd benoemd tot kapelaan van de kerkelijke kapelanie Sint- Jan-de-Doper.

- op 1 mei 1976  hij vervolgens werd aangesteld tot eerste pastoor van de parochie 
Sint- Jan-de-Doper.

- hij  toegewijd pastoor bleef tot op 21 april 1999, dag van zijn plotseling overlijden.

               Aan de Amerikalei bevindt zich de

SINT-MICHIEL en SINT-PETRUSKERK      

Wist U dat ... ?

- het terrein waar deze kerk zich bevindt in 1882 of begin 1884-84 aan het bisdom geschonken werd door de "Société Anonyme du Sud d'Anvers".

- de eerstesteenlegging plaats vond op 1 augustus 1893 en de machtiging tot opbouw verleend werd bij KB van 26.10.1893.

- de inwijding gebeurde op 4 mei 1897 wat kan vastgesteld worden door een gedenkplaat in het interieur.

- deze parochiekerk gebouwd werd in de periode 1893-97. 

- zij ontworpen werd door Frans Van Dijk

- het een beschermd monument bij KB van 18.9.1984

               Verder op het Zuid, in de Bouwmeesterstraat aan het nr 7 de

SYNAGOOG SHOMRE HADASS

Wist U dat ... ?

- de bouw van de synagoge Shomre Hadass in Antwerpen in 1893, ligt in de lijn van een evolutie die tussen 1865 en 1914 plaatsvindt.

- in deze periode  in België zeven synagogen worden opgetrokken.

- het  gepaard gaat met een emancipatieproces van de Joodse gemeenschap, die na de wet op de Wereldlijke Status der Godsdiensten uit 1870 wordt aangemoedigd haar identiteit te bevestigen door synagogen op te richten.  

-sinds 1880 de bevolkingsgroei binnen de Joodse gemeenschap in Antwerpen drastisch toeneemt.  

- architect Jean Van Gastel in 1870 de eerste van ontwerpen voor een synagoge klaar had.

- het Antwerpse stadsbestuur  in 1884 een terrein ter beschikking stelt in het Zuidkwartier.

- de opdracht toegewezen wordt aan de jonge architect Ernest Storidau (1855-1937), die ondanks zijn weinige ervaring in 1884 er in een monumentale synagoge en aanliggend rabijnshuis in oriëntaalse stijl te ontwerpen.

- in 1890 besloten wordt dat het toegewezen terrein uit 1884 te ruilen voor een perceel tussen de Bouwmeestersstraat en Schildersstraat, wat leidt tot een derde ontwerp dat totaal afwijkt van de vorige versies.

- de fakkel wordt doorgegeven aan collega Joseph Hertogs (1861-1930), die het ontwerp van Stordiau in grote lijnen overneemt.

- 2 jaar later na de eerstesteenlegging op 22 december 1891 de bouw van de synagoge is voltooid en  ze aan de vooravond van het Joodse nieuwjaar, Rosj Hashana, op 7 september 1893 wordt ingehuldigd.

- tijdens WO II de synogoog zwaar beschadigd werd en in 1958 gerestaureerd werd door architect Mirkine.

- op 17.9.1976 een beschermd monument wordt.

- de fakkel wordt doorgegeven aan collega Joseph Hrtogs (1861-1930), die het ontwerp van Stordiau in grote lijnen overneemt..

- 2 jaar later na de eerstesteenlegging op 22 december 1891 de bouw van de synagoge is voltooid en  ze aan de vooravond van het Joodse nieuwjaar, Rosj Hashana, op 7 september 1893 wordt ingehuldigd. .

- tijdens WO II de synogoog zwaar beschadigd werd en in 1958 gerestaureerd werd door architect Mirkine.

- op 17.9.1976 een beschermd monument wordt.

               Meer naar het centrum van de stad toe, nl in de Volkstraat aan het nr 41 bevindt zich de

SINT-WALBURGISKERK die doorloopt tot aan de Karel Rogiersstraat nr 12   

Wist U dat ... ?

- op 23 april 1900  beslist werd om op het Zuid een nieuwe parochie op te richten, gewijd aan Sint Walburgis.

- Architect J. Bilmeyer  de eerste voorlopige kapel ontwierp, gelegen op de grond tussen Volkstraat 41 en Karel Rogierstraat 12.

- deze parochiekerk voltooid werd in 1936 naar een ontwerp van architect F. Van Reeth.

- dit een beschermd monument is bij KB van 8.6.1995.

               Van de Volkstraat naar het Sint-Andrieskwartier vinden we aan de Waaistraat de

SINT-ANDRIESKERK

Wist U dat ... ?

- op het open grasplein het beeld van "Netje", de figuur uit een roman van L. Zielens gemaakt door W. Van Esbroeck staat.

- Sint-Andries de patroonheilige is van het huis van Bourgondië.

- de oudste restauratieplannen dateren van 1937.

- het daaropvolgende jaar de kerk als monument werd beschermd (K.B. van 25 maart 1938).

- er ernstige beschadigingen werden aangericht door het inslaan van enkele bommen in de onmiddellijke omgeving (1944-45).

- in 1961de toren wegens bouwvalligheid werd gesloopt. 

               Aan het Mechelseplein bevindt zich de

SINT-JORISKERK         

           

Wist U dat ... ?

- er in XIII op deze plaats reeds sprake was van een St.-Joriskapel, vergroot tot kerk in XIV b, ca. 1500 grotendeels herbouwd en in 1799-1800 gesloopt.

- er met de bouw van de nieuwe kerk werd begonnen eind 1847 n.o.v. Leo Pieter Suys, en dat de inwijding plaats greep op 5 september 1853.  

- de kerk als monument beschermd wordt bij K.B. van 29 februari 1976.

            Niet ver daar vandaag, nl in de Kammenstraat bevindt zich de

SINT-AUGUSTINUSKERK

Wist U dat ... ?

- deze voormalige kloosterkerk van de augustijnen-observanten; sedert 1803 hulpkerk van Onze-Lieve-Vrouw, later parochiekerk en thans voorbestemd tot museum van kerkelijke kunst is.

- de kerk, voornamelijk gebouwd tussen 1615 en 1618, de noordhoek beslaat van het vroegere kloostercomplex.

- de ontwerper en leider van de werken was Wenzel Cobergher (1561-1634) was.

- de bouw van de Onze-Lieve-Vrouwekapel naar ontwerp van architect J. De Ro in 1857 werd uitgevoerd.

- bij KB van 31.3.1939 de kerk en bijgebouwen beschermd werden als monument.

- de restauratiewerken in uitvoering werden geleid door architect J. Frickel.

               Aan de Handschoenmarkt lift de

ONZE-LIEVE-VROUW KATHEDRAAL

Wist U dat ... ?

- de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal een gotische kruiskerk is die gebouwd werd tussen 1352 en 1521.

- bij de bouw van de kathedraal onder meer bouwmeester Rombout II Keldermans betrokken was.  de kathedraal bekend is geworden door zijn indrukwekkende westgevel met zijn timpaan dat het Laatste Oordeel weergeeft.

- de noordelijke toren 123 meter hoog is en is sinds de sloop van de Sint-Lambertuskathedraal te Luik in 1794 de hoogste kerktoren van de Nederlanden is.

- aan de toren  jaren werd gebouwd en hij in 1518 voltooid werd .

- er 515 treden in deze toren zijn, maar daarboven zijn nog trappen die alleen voor personeel toegankelijk zijn. 

               Aan het Hendrik Conscienceplein staat dan de

SINT-CAROLUS BORROMEUSKERK

Wist U dat ... ?

- de kerk werd ontworpen werd door leden van de jezuïetenorde zoals François d'Aguillon en Pieter Huyssens.

- ze gebouwd werd tussen 1615 en 1621bovenop de toenmalige Ankerrui (niet te verwarren met de huidige) voor die aansloot met de Minderbroedersrui.

- ze oorspronkelijk gewijd was aan Ignatius van Loyola, stichter van de jezuïetenorde.

- na het opheffen van de orde in 1773 de kerk opnieuw werd gewijd, ditmaal aan Carolus Borromeus.

               Aan de Veemarkt is de

SINT-PAULUSKERK gelegen

Wist U dat ...?

- de Antwerpse Sint-Pauluskerk in het oude stadscentrum ligt, op een steenworp van de rivier de Schelde..

- de kerk oorspronkelijk een dominicaner kloosterkerk is uit de 16e eeuw.

- de kerk vanaf 1517 een gebouw verving dat in 1276 was ingewijd en grotendeels gebouwd is  in laat-gotische stijl.

-  Domien de Waghemakere en Rombout de Drijvere de vermoedelijke architecten zijn van de kerk.

- tussen 1699 en 1747 naast de Sint-Pauluskerk een Calvarieberg werd opgericht als "levend theater", in een tuin versierd met talrijke beelden op sokkels langs een pad dat tot de heuvel leidt waar het kruis is geplaatst.

- na de sluiting van het klooster door de Fransen in 1796 de kerk door de stad werd aangekocht en bestemd als parochiekerk.

- in 1968 de kerk door brand zwaar werd beschadigd; en omwonenden, voor een groot deel parochianen, een groot deel van de kunstwerken in de nacht uit het interieurwisten te redden. 

               Bezijden de Lange Nieuwstraat bevindt zich de

SINT-JACOBSKERK met een uitgang in de Sint-Jacobsstraat. 

Wist U dat ... ?

- ze ontworpen is door architecten Herman de Waghemakere , zijn zonen Domien de Waghemakere en Herman de Waghemaeker en Herman de Waghemakere de jonge, en Rombout Keldermans, lid van het Mechelse architectengeslacht Keldermans.

- er aan de zij-ingang van de kerk zich een herdenkingspaneel bevindt dat verwijst naar het verblijf van Ignatius van Loyola in de stad Antwerpen tijdens zijn opleiding.

-  in tal van andere Europese steden bedevaarders op weg naar het graf van Jacobus in Santiago de Compostella een onderkomen vonden in Antwerpen. 

               Aan de Paardenmarkt vlak tegenover de Rodestraat bevindt zich de

SINT-ANTONIUSKERK 

Wist U dat ...?

- deze kerk opgericht werd in 1910 door J.P.Bilmeyer  (1850-1920)naar een ontwerp van F.Baeckelmans, op de plaats van de in 1908 afgebroken Kapucijnenkerk.

- de ongewone rijkdom aan aanwezige kunstwerken zijn oorsprong  vindt in de oude Kapucijnenkerk uit 1613.

- de kunstwerken die ingebracht werden na de bouw van de kerk (schilderijen, beelden, altaren, preekstoel) samen met de architectuur een organisch geheel vormen.

              Aan de Mechelsesteenweg tegenover de Gounodstraat bevindt zich de

HEILIGE GEESTKERK

Wist U dat ... ?

- dit een georiënteerde neoromaanse kruisbasiliek van 1927-1931 iw naar ontwerp van de architect Jos. Evrard.

- de parochie erkend werd bij Koninklijk Besluit van 6 december 1909.

                 Aan de Tabaksvest aan het nr 59 de

EVANGELISCHE LUTHERSE KERK

Wist U dat ... ?

- de kerk een kerkgenootschap is dat in verscheidene westerse landenactief is.

- de oorsprong ervan wordt gevonden in het werk van de 16de eeuwse Duitse kerkhervormer Maarten Luther.

              Bezijden de Frankrijklei even voorbij de Louiza Marialei bevindt zich de kerk van

ONZE LIEVE VROUW VAN GRATIE KERK 

Wist U dat ... ?

- kort na de opening van de gronden op de geslechte Spaanse vesten, de jezuïeten een klooster en een school bouwen naar een ontwerp van Héliodore Leclef van 1871.  

- een paar jaar later besloten werd  een kerk naast het college te bouwen, toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Gratie.

- in 1878 de bouwaanvraag met een neogotische ontwerp door J. Bilmeyer en J. Van Riel werd ingediend.

- in 1909 de kerk vervolledigd werd met twee torenspitsen, een bouwdossier dat door Bilmeyer werdopgemaakt.             

               Aan de Loosplaats ligt de

SINT-JOZEFKERK

Wist U dat ... ?  

- de kerk een oorspronkelijkrooms-katholieke kerk is.

- ze werd ingewijd in 1868 en opgetrokken in neoromaanse stijl naar een ontwerp van Eugeen Giffe.

- ze sinds 2000 wordt  gehuurd door deRussisch-orthodoxe Christus' Geboorte parochie (Russisch :: Приход Рождества Христова).

- het gebouw ernstig beschadigd werd tijdens de 2° WO, waardoor herstellingen werden uitgevoerd in 1948 en 1950

               Het vervolg van de "Kerken en Synagogen" kunt U terugvinden in het DEEL 34 B.

                                                              -o-o-o-O-o-o-o- 

                                            WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                           over -en in ANTWERPEN

DEEL 34 B :

                                     """Vervolg van de KERKEN en SYNAGOGEN"""

               Wegens de omvangrijkheid van dit thema werden er twee delen van opgemaakt, zodat wij ons in de Gretrystraat bevinden waar zich de

PROTESTANTSE EVANGELISCHE KERK

              Aan de Korte Winkelstraat -Ossenmarkt bevindt zich dan de               

SINT-FRANCISCUSKERK en het klooster van de paters Kapucijnen

Wist U dat ... ? - de kerk en het klooster beschermd zijn.             

                In de Lange Winkelstraat aan het nr 5 vinden we de 

PROTESTANTSE KERK

Wist U dat ... ?  

- de kerk gebouwd werd in het eerste kwart van de 17de eeuw (waarschijnlijk) naar een ontwerp van W. Cobergher voor de zusters annonciaden die in 1610 naar Antwerpen kwamen.

- na de afschaffing van de kloosterorde in 1784 de gebouwen achtereenvolgens dienst deden als gasthuis, magazijn en kazerne.

- in 1817 de kerk en de kloostergebouwen afgestaan werden aan de protestantse gemeente.

- de kerk in de 19de eeuw werd hersteld en uitgebouwd.

- de voorgevel  rond 1975 werd gerestaureerd.

- de kerk als beschermd monument werd beschermd bij KB van 5.2.1982. 

               In de Rodestraat bevindt zich het Begijnhof, waar vanachter in de tuin, de

SINT-CATHARINAKERK zich bevindt              

 Wist U dat ... ?

 - deze oorspronkelijke kerk werd verwoest in 1799.

- de huidige Sint-Catharinakerk werd gebouwd in 1827, waarschijnlijk onder leiding van Pierre Bruno Bourla.

               In de Bexstraat bevindt zich de

CHRISTUS GEMEENTEKERK

Wist U dat ... ?

- De Christusgemeente al meer dan 150 jaar bestaat .

- zij sinds 1856 de gemeente is onder de naam ‘Belgische Christelijke Zendingskerk’ aanwezig in de stad Antwerpen.

- ze vanaf 1893 de gemeente onafgebroken huist in het kerkgebouw aan de Bexstraat. 

                            Provinciestraat aan het nr 112B, even voorbij de Ploegstraat de

SINT-DOMINICUSKERK

                           

Wist U dat ... ?

-  in 1925 de paters Dominicanen een kerk neerzette in de Provinciestraat.

- de Kerk en klooster hun godsdienstige functie verloren in 1999.

- toen een projectontwikkelaar er kantoorgebouwen wilde neerzetten, de buurtcomités en de krakers kerk en klooster redden van de sloop.

- in 2007  de Provincie Antwerpen de gebouwen kocht om in de toekomst een onderdak te bieden aan de buurtwerking en sociale organisaties.

               Op de hoek van de Van den Nestelei vonden wij de 

SYNAGOGE ROMI GOLDMUNTZ

Wist U dat ... ?

- de Joodse gemeenschap in 1912 een stuk grond verwierf op deze plaats voor de bouw van een synagoge.

- deze werd ontworpen door de joodse architect Joseph De Lange.

- ze werd ingewijd in 1929, maar volledig verwoest werd tijdens de WO II.

- de overlevenden van de "Endlösung"" zich na de oorlog inzette om de verwoeste joodse instellingen te doen herleven.

- in 1954 de hernieuwde synagoge aan de Van den Nestelei opnieuw werd geopend en de naam draagt van één van haar mildste schenkers, Romi Goldmuntz.

               Achter de hoek in de Oostensraat bevindt zich aan het nr 43 

SYNAGOOG MACKSIKE HADASS

Wist U dat ...? ,

- de benaming komt uit het Hebreeuws (מחזיקי הדת) en betekent "Vasthouders van het Gebod" of ook "Handhavers van het Geloof".

- de hoofdsynagoge van deze Israëlitisch-chassidische gemeenschap werd in 1913-14 werd opgetrokken naar een ontwerp van J. Hofman.

- de hoofdsynagoge een centrale toegang voor mannen  heeft en hiervan gescheiden twee ingangen heeft voor vrouwen.

-het gebouw in zijn geschiedenis tweemaal ernstig werd beschadigd.

- de eerste maal tijdens de WO II waarbij de bovenverdieping getroffen werd en een tweede maal tijdens een brand aan het voorgebouw op 6 april 1963.       

                           Aan de Dageraadplaats de

SINT-NORBERTUSKERK

Wist U dat ... ?

- architect Frans Ernest Dieltiens (° Grobbendonk 18.4.1844  † Pulderbos 1920), die eerste laureaat was van de"Prijs van Rome 1871" (afdeling Bouwkunde), werd aangesteld als bouwmeester.

- op 20 september 1901 de aanbesteding volgde die door Louis G. Jansen-Van der Veeken in de wacht werd gesleept.  

-  op 15 december 1901, de bouwvergunning werd verleend en bijgevolg konden de grondwerken aanvangen.

- de eerste steen op 15 mei 1902 werd gelegd door kardinaal Petrus Lambertus Goossens en minder dan twee jaar later, op 7 mei 1904,  deken Theophiel Jan Emmanuel Roucourt (van Sint-Willibrordus te Berchem) de kerk voorlopig zegende.

- in juni  1926 pastoor Lauwers overleed als bezieler en oprichter van de huidige Sint-Norbertuskerk.

                         In de Van Kerckhovenstraat bevindt zich de

SINT-AMANDUSKERK

                   


Wist U dat ... ?

- de Parochiekerk St.-Amandus, gedeeltelijk een vrijstaande neogotische N.-Z. georiënteerde driebeukige kruisbasiliek van 1869-74 n.o.v. L. Baeckelman is.

              In de Van Helmontstraat ligt de

SINT-ELIGIUSKERK


                  

Wist U dat ... ?

- de Sint-Eligiuskerk, structurerend en beeldbepalend voor de Stuivenbergwijk (Antwerpen-Noord), dateert uit 1903-1905.

- deze in Sint-Lucasneogotiek werd ontworpen door architect Jules Coomans.

               Aan de Twee Nethenstraat ligt de kerk

SINT-LAMBERTUS

Wist U dat ... ?

- de Parochiekerk St.-Lambertus, een eenvoudige N.-Z. georiënteerde neogotische kruiskerk met basilicale opbouw van 1910-13 n.o.v. J. Evrard. is.

- de Parochie gesticht werd in 1899 en voorzien werd van een kapel.

- de kerk beschadigd werd in 1940 en 1944, hersteld in 1950-51.

                 Aan de Ossenmarkt - Korte Winkelstraat bevindt zich de kerk 

              Op het Kiel bezijden de Sint-Bernardsesteenweg aan het Sint-Catharinaplein bevindt zich de

SINT-CATHARINAKERK

Wist U dat ... ?

- de parochie opgericht werd op 16 januari 1863 (toelating bij K.B. van 27 december 1862) omwille van de militaire erfdienstbaarheden voorzien van een voorlopige houten kapel.

- de opheffing van de krijgserfdienstbaarheden na 1864 het mogelijk maakte bestendige stenen gebouwen op te trekken.

- de huidige kerk opgetrokken werd nabij het kerkhof in 1870-72 naar een ontwerp van P. Dens; en werd ingewijd op 23 juli 1877.

- de vergroting tot stand kwam, wegens bevolkingsaangroei, in 1912-14 n.o.v. J. Bilmeyer (openbare aanbesteding 30 maart 1912, voorlopige aanvaarding 14 februari 1914, inwijding 27 april 1914).

- de zijingang in Z.-transept naar ontwerp van E. Goossens in 1956 is.

               Nog op het kiel in de   aan het nr 124 de

SINT-BERNARDUSKERK

Wist U dat ... ?

- dit gebouw niet de indruk geeft van een kerk, gezien het gelegen in een gebouw dat aansluit aan het Pius XI instituut.

               Eveneens op het Kiel, aan de Jan de Voslei, treffen we de

CHRISTUS KONING KERK aan 

Wist U dat ... ?

- het gebouw gelegen is aan de Jan De Voslei te Antwerpen centraal in de terreinen van de wereldtentoonstelling waarop het diende als Museum voor de Vlaamse Kunst..

- het ontworpen werd door Jos Smolderen een moderne romaans-byzantijnse stijl.

- het gebouwd werd tussen 1928 en 1930.

- het sinds 1988 is opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen. 

                 We verplaatsen ons nu naar de leien waar we aan de Italiëlei de

FINSE ZEEMANSKERK terug vinden

Wist U dat ... ?

- deze kerk in een gebouw van een rijhuis was ondergebracht.

- een deel van dit gebouwe te koop werd aangeboden, maar op de een of andere manier toch aanwezig wilde blijven in Antwerpen.

- de Zeemanskerk in Antwerpen  in het bezit was van 2 gebouwen.

- Het "nieuwe gebouw"  verworven werd in 1993 en tot 2006 in gebruik was om het Fins Cultureel Instituut voor de Benelux te huisvesten.

- naast er ook nog het "oude gebouw" is, waar de kapel van de Zeemanskerk sinds 1924 is gevestigd.

 -alleen het "nieuwe gebouw" verkocht is.                

               Aan de overzijde van de Italiëlei bevindt zich het

INTERNATIONAAL ZEEMANSHUIS

Wist U dat ... ?

- dit huis in 1951 ingehuldigd werd onder de naam "Stella Maris" en herdoopt tot "Seafarer's Center" in 1972.

- het werd opgericht door de Belgische afdeling van het Apostolatus Maris, de internationale katholieke organisatie voor zeeliedenapostolaat.

- het, het apostolaat behartigd bij zeelieden, en fungeert als ontmoetingsplaats en centrumvoor sociale dienstbaarheid.

- het ontworpen werd in een gematigd modernistische stijl van traditionalistische inslag, representatief voor het vroege naoorlogse oeuvre van Robert Van Averbeke 

               Verder noordwaarts aan de Tunnelplaats bevindt zich de

NOORSE ZEEMANSKERK

Wist U dat ... ?

- De Noorse Zeemanskerk op de Italiëlei 8 al in 1865 werd opgericht naar een ontwerp van de architect Charles Dorsch.

- de evangelisch-lutherse 'Sjomannskirk' in Antwerpen  in 1870 werd gewijd en de oudste zeemanskerk is ter wereld die nog in functie is.

- in de oorlog een V-bom de kerk bijna tot puin herleidde, en alleen de witte Jezus boven het altaar intact bleef. 

               Via de "konijnepijp" of "Imalsotunnel" komen we op de linkeroever waar de

SINT-LUCASKERK, gelegen is aan de Ernest Claesstraat 5B.                                                                                

Wist U dat ... ?

- deze kerk genoemd werd naar de evangelist Lucas, één van de eerste Griekse schijvers uit de eerste eeuw voor Christus.

- hij de patroonheilige is van de schilders.

- zijn feest gevierd wordt op 18 oktober.

               Aan de Haenegraefstraat ligt dan de

FIETSKERK ST-ANNA-ten_DRIEËN of FIETSKERK of ST.-ANNA & JOACHIM

Wist U dat ... ?

- Gaston Karel Mathilde Bursens (Dendermonde 18.2.1896 -+ Antwerpen 29.1.1965) een Belgisch expressionist-dichter was.  

               Terug op rechteroever richting Luchtbal vonden wij op de Canadalaan aan het nr 105 de kerk

O.L.V. BOODSCHAP

Wist U dat ... ? - de parochiekerk in modernistische stijl, in zijn huidige vorm in 1961 is ontworpen door de architect René Van Steenbergen (senior), en opgetrokken werd in 1964-1967. 

              En..... tot slot in de haven aan het houtdok 25 het

KERKSCHIP SINT-JOZEF

Wist U dat ... ? -

een kerkschip of kapelboot een schip is dat het pastoraat voor zeevissers en scheepvaart of in kustgebieden faciliteert. 

- dit een stilliggend schip is en een voormalig bevoorradingsschip voor de Kriegsmarine was.

- het in Rotterdam werd gebouwd door het Parijse bedrijf "La Maison Saintrap et het inBrice", maar nooit oorlogdienst heeft gedaan.

- dit schip valt onder het Schippersapostolaat dat resorteert onder Aartsbisdom Mechelen

Bronnen : - de foto's zijn ons eigen werk, uitgezonderd deze van de OLV-Boodschap en het Kerkschip Sint-Jozef die wij overnamen uit Wikipedia.

               - Wikipedia

               - inventaris bouwkundig erfgoed.

                                                                   -o-o-o-O-o-o-o-

                                                  WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN    

                                                                  over -en in ANTWERPEN

DEEL 36 :

                                      "" DE STEEGJES en DOODLOPENDE STRATEN"""

                Om de zoektocht naar de wetens -en bezienswaardigheden over -en in Antwerpen voort te zetten hebben we besloten op zoek te gaan naar de "steegjes en de doodlopende straten".  Vele van die verborgen plaatsjes zullen jullie niet kennen en het weze gezegd het is de moeite waard om ze te gaan verkennen of op te zoeken.

                 Maar wat verstaan we in feite door een "steegje" ?  Een steeg wordt algemeen opgevat als een smalle straat. De grens is niet duidelijk te trekken: veel straatnamen, eindigend op '-steeg' zijn in de 20e eeuw omgedoopt in '-straat', omdat het wonen in een steeg als minderwaardig werd beschouwd dan resideren aan een straat.   Maar wat is dan het verschil met een "gang" ?  Dat zullen we wel zien in aflevering Deel 37.

                Tot hiertoe vonden wij 18 van deze plaatsen en hebben we speciaal deze met de naam "gang" zoals Roskamgang, e.a. weggelaten, die zullen besproken worden in een deel 37, nl "de gangen", zoals Crauwelengang, Mazengang, enz...

                Zoals altijd beginnen we op het Zuid en daar vinden we een straat, die in feite geen steeg is maar een doodlopende straat , nl.  

 met zichten zoals hieronder afgebeeld.

   
Wist U dat ... ?  

-  dit een doodlopende straat is ten N. van de Haantjeslei, geopend ca. 1850.

- de naamgeving in 1852 tot stand kwam i.v.m. de toenmalige herberg "de Hertsdein" (van hert en daim, het Franse woord voor damhert) gelegen op de hoek van Haantjeslei en Sint-Laureisstraat.

- het een gekasseide straat is met een gebogen tracé, met woonhuizen, garages, ateliers uit XIX d-XX a

- er aan Z.- en O.-zijde, ateliers, kantoren en stapelruimte van voormalige conservenfabriek, opklimmend tot 1896-97 doch later aangepast zijn.

               Nog een straat die in feite een steeg is, is de 

DIAMANTSTRAAT of DIAMANTSTEEG

Wist U dat ... ?

- de Diamantstraat een korte, doodlopende is en zijstraat van de Paleisstraat, bebouwd met een neoclassicistische eenheidsbebouwing van een twintigtal burgerhuizen.

- de straat  op 22 april 1884 geopend werd als "Diamantsteeg" in opdracht van Jacob Karsman (1818-1886), een zeer welgestelde diamantair, die onder meer in de Paleisstraat talrijke bouwgronden bezat.

- het ontwerp van de burgerhuizen die Karsman (1818-1886) in de Paleisstraat en in de nieuwe Diamantstraat liet optrekken, toe vertrouwde aan de Antwerpse architect L. Hamaide.  

- het nummer 9, een woning die circa 1888 gebouwd werd naar een ontwerp van Aug. Godderé voor Aerts,.

- in de volksmond wordt er nog altijd van de Diamantsteeg gesproken i.p.v. Diamantstraat.

               Nog op het Zuid, bezijden de Boudewijnsstraat aan de zijkant van het gebouw van den Bell bevindt zich de

.  Hieronder  enkele met zichten op de steeg

Wist U dat ... ?

- deze steeg gelegen is tussen de nrs. 25 en 27 van de Boudewijnsstraat.  

- deze in 1885 genoemd werd naar de langere straat,nl. Boudewijnsstraat

               Meer oostwaarts van de stad aan de

   even voorbij de Heilig-Geestkerk is er een doodlopend steegje.

               Als we verder stadinwaarts trekken dan vinden we in de omgeving van de Sint-Andriesplaats, aan de Rijke Beukelaarstraat,  de

GAZETTESTEEG

Wist U dat ... ?

- de Gazeltesteeg waarmee we hier worden gekonfronteerd dus nooit bestaan heeft .

- er trouwens op de plaats ervan nooit een gang of een steeg liep

- het een fiktieve of gefingeerde steeg is, ontstaan in de rijke verbeelding en uitgevoerd met het knappe artiestentalent van de kunstschilders Jeroom Maeckelbergh en Nico Parassiadis.  

- deze personen de Gazettesteeg schilderden op de houten poort van pand nr. 7, die langs achter uitgaf op de Handelsdrukkerij van de Pompstraat. -

- deze "deze steeg" (?)aldus plechtig" geopend" werd tijdens het weekeinde van 23-24 juni 1979.

- zij  een curiosum is in het Sint-Andrieskwartier.

                  Bezijden de Nationalestraat bevindt zich de Aalmoezeniersstraat met aan de rechterkant van de straat de

AALMOEZENIERSSTEEG

Wist U dat ... ?

- deze steeg is gelegen tussen de Nationale- en Begijnenstraat.

- deze werd geopend ca. 1510 op het erf z.g. "St.-Jan" .

- zij verbreed werd in 1882 (nrs. 1-3A). - tot 1920 "St.-Jansstraat" werd genoemd, en nadien "Aalmoezenierstraat". 

               Aan het einde van de Kloosterstraat, daar waar  de straat over gaat in den Oever, en recht tegenover de Muntstraat, bevindt zich aan de linkerkant het

STEEGSKEN

Wist U dat ... ?

- op de hoek van de straat deze merkwaardige houten gevel is aangebracht               .

             Als we nu verder de stad intrekken tot aan de Grote Markt, dan vinden we bezijden de Oude Beurs de

                                                  Zicht op de Spanjepandsteeg

Wist U dat ... ?

- in deze steeg nog een "pagaddertoren" te bekijken valt.

Als ge in dit steegje rondwandelt en even omhoog kijkt zult ge ongetwijfeld een
pagaddertoren zien.  Welke  Antwerpenaar kent het woord "pagaddertje" niet, maar weten ze wel 
waar die naam vandaan komt ?

                        Volgens Wikipedia is de naam “pagadder" afgeleid van het Spaanse woord “pagadores". Dit waren de betaalmeesters van de soldij voor de Spanjaarden die in Antwerpen gelegerd waren en die te klein van stuk waren om deel te nemen aan de gevechten. Vandaar de latere bijnaam voor kleine kinderen die nu nog gebruikt wordt: “pagadders".           

                      Een pagaddertoren is daarentegen een die in sommige havensteden (o.a. Antwerpen, 
Gent, Brugge) in de werd gebruikt door reders om hun schepen te zien aankomen. Dagen van tevoren 
stonden zij op hun torentjes de einder af te turen in de hoop de hun vertrouwde vlag van hun schip 
(meestal geladen met specerijen) boven de kim te zien verschijnen.

                    Het waren traptorens die los van het gebouw stonden en waar je de Schelde kon zien.  
Het was vooral een statussymbool. Een huis zonder toren in dit lage land, dat was maar niks, het was
een kwestie van prestige. 

                    In de omgeving van de Meir bevindt zich de

                                        een doodlopende straat met een ingang naar

de Handelsbeurs, die ook nog ingangen heeft via de Israëlietenstraat, aan de Sint-Katelijnevest - Borzestraat en Korte Klarenstraat.

    

                          Ingang Jeruzalemstraat                                    Ingang Korte Klarenstraat                                                        

                                                                              Ingang Borzestraat

               Nog een doodlopende straat die zich bevindt in de

                                              



                Gezien in deze omgeving geen  verdere steegjes te bespeuren zijn, begeven we ons naar de Seefhoek waar wel verschillende steegjes zijn te ontdekken, zoals de

Wist U dat ... ?

- dit een doodlopende steeg is gelegen in de wijk "Seefhoek" tussen de Peren -en de Van Ursulstraat . - deze geopend werd in 1889.

- zij  vroeger "Deurnesteeg" werd genoemd, doch sedert 1920 Duinsteeg.

- zij geopend werd bij KB van 11.2.1889 voor rekening van E. Van Roy en vermoedelijk het jaar daarop Deurnesteeg werd genoemd. 

              In de wijk bevindt zich ook de

Wist U dat ... ?

- deze gelegen is tussen de nrs. 71 en 73 van de Handelsstraat.

- dit een L-vormige steeg is die geopend werd in 1886.  

- er zich zesendertig woningen, enkelhuizen en dubbelhuizen bevinden

- de boog toegang verschaft tot het Willy Vandersteenplein.

               Aan het Schoolplak of Lange Stuivenbergstraat is er dan nog de

 met zichten zoals hieronder afgebeeld

Wist U dat ...?

- deze steeg genoemd werd naar de weduwe Johanna Meyers.

- de huisjes in deze steeg al vroeg waren ingericht met stromende water en watercloset.

               Verder is er dan nog de

NEEFSTEEG

Wist U dat ... ?

- als je door de Lange Beeldekensstraat rijdt, is een groene oase waarschijnlijk het laatste waaraan je denk.

- de Neefsteeg een onopvallend, pittoresk straatje is dat je absoluut niet verwacht in een buurt als Antwerpen Noord. Je waant je eerder in een middeleeuws dorpje op het platteland.

- het een T-vormig straatje is en telt een 20-tal arbeiderswoningen en dateert uit het eind van 19de eeuw. 

- deze steeg geopend werd in 1881 op gronden De Neef.

- dit een T-vormige steeg is met eenentwintig huisjes te dateren in het laatste kwart van de 19de eeuw. 

TIEN GEBODENSTEEG

Wist U dat ... ?

- dit is geen straatje is in de Provence.

- het de 10-Gebodensteeg in Antwerpen 2060 is.

- deze steeg vlak naast de Neefsteeg is, verborgen achter een smal doorgangetje.

- je  het moet weten liggen, anders zou je het nooit vinden. 

                Als we onze stappen terug richten richting stad, aan de Rodestraat en de Paardenmarkt dan er respectievelijk in de Rodestraat, in het Begijnhof, het

BEGIJNHOFSTEEGJE

               Verlaten we nu de Rodestraat dan komen we op de Paardenmarkt,met de Sint-Antoniuskerk.   Aan de rechterzijde naast de kerk is er de               

                                                            Zicht op de Ulrikstraat                        

 Wist U dat ... ?

- deze straat genoemd werd naar ene Ulrick Pels

- ze in de 16° eeuw volgens George Van Cauwenbergh ook "opt clapdorp int Ulrickstraetke" genoemd werd.

- ze in de 18° eeuw in de volksmond "Donderickstraetke" genoemd werd.

- en in de 19° eeuw "Vliegenstraatje", vermoedelijk door de paardevijgen die daar leuk werden achtergelaten.

En..... tot slot is er dan nog het

HESSENSTRAATJE.

Wist U dat ... ?

- dit een klein straatje is waar de firma Ruys-Natie zich bevindt

- er een zich een complex van stapelruimten en dienstgebouwen aan weerszijden van de privé-binnenstraat bevindt.

           Via de Oude Leeuwenrui, richting Godefriduskaai komen we op het Van Schoonbekeplein waar aan de rechterzijde zich de

bevindt

                                                 Zicht op de Spanjaardsteeg

Wist U dat ... ?

- deze steeg voorheen z.g. Accijnsplein (XIX), Fruitmarkt (XVI-XVII) of Cisternestraat (XVIII) genoemd werd.

- ze zich bevindt tussen de nrs. 9 en 11 van het Van Schoonbekeplein

- het een afhellende doodlopende steeg is genoemd naar het z.g. Spanjaardshof, een bleekhof gelegen aan de W.-zijde van de Fruitmarkt. 

               We verlaten nu het noorden van de stad en trekken in één trek naar het zuiden, nl het Kiel waar zich in het eerste straatje links van de De Bosschaertstraat de

 zich bevindt.                                               

                                                      Zichten op de Gabriellestraat

Wist U dat ... ? - de straat een klein doodlopend straatje bezijden de De Bosschaertstraat is met een 20tal huisjes rond een pleintje. 

Bronnen : - eigen foto's

                - wikipedia

                - inventaris bouwkundig erfgoed.

                                                                  -o-o-o-O-o-o-o-

                                                WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                               over -en in ANTWERPEN

DEEL 35 :

                             """DE KAPELLEKES - CALVARIEBERGEN en BIDPLAATSEN"""

               Na de wetens -en bezienswaardigheden over de kerken en synagogen in Antwerpen, gaan we op vraag van enkele geïnteresseerden op zoek naar de kapellekes en aanverwanten in onze stad.

               We beginnen zoals altijd op het Zuid waar we in de Haantjeslei tussen de huizen met de nummers 16 en 18  het

O.-L.-VROUWEKAPELLETJE  terug vinden.

                                            De voorgevel van het O.L.V.-kapelletje

                                              Het binnenzicht van het kapelletje

              Alvorens we stadinwaarts trekken gaan we even langs de Hemelstraat waar we de 

 KAPEL van het ALLERHEILIGST SACRAMENT aantreffen

Wist U dat ... ?

- dit een 19e eeuwse neogotische kapel is die van 1890 - 1892 gebouwd werd door architect Ernest Stordiau.  

- er aan de gevel van de kapel  zich een beeld van de Maagd Maria met goddelijk Kind bevindt.

                Aan de Brialmontlei naast de Kerk Sint-Jozef aan de Brialmontlei

                Als we verder de stad intrekken via de Nationalestraat dan bevindt er zich aan het nr 109 de

 SINT-FRANCISCUSKAPEL 

Wist U dat ... ?

- achter de monumentale poort in neo-barokke stijl

– zo typisch voor na de aanleg van de Nationalestraat aan het einde van de negentiende eeuw

-  de Sint-Andriesparochie rond WO I haar sociaal centrum uitbouwde  met onder meer een school, een volksspaarkas en de parochiezaal ‘De Kring’.

- na de verkoop van dit complex aan het Algemeen Christelijk Vakverbond (ACW) in de jaren 1980 de (oude in)gang met art-deco-wandbetegeling als sociale opslagplaats diende.

- na de sluiting van de naburige kloosterkapel van de zusters kapucinessen in de St.-Rochusstraat maakte de parochie er in 2003 een ‘zonnige’ kapel van, als een kleine oase van rust, bezinning en gebed. 

                In de Lange Gasthuisstraat bevindt zich in het Sint-Elisabethgasthuis de

ONZE-LIEVE-VROUWE KAPEL ELZENVELD.

Wist U dat ... ?

- deze oude Kapel dateert uit de 15de eeuw (1442).

 - er elk jaar hier nieuwjaars- en musicalconcerten met een kleine receptie achteraf worden gegeven..

               Enkele straten verder in de Kammenstraat aan het nr 51 de inkompoort van het voormalig KLOOSTER van de WITZUSTERS

Wist U dat ... ?

- dit klooster gesticht werd in 1312 en wettelijk erkend werd in 1353.

-  in 1483 het aanpalende huis z.g. "Den Winthaes" (nr. 53) aangekocht werd teneinde het klooster te vergroten.

- de kerk voltooid werd in 1491, de rest van de gebouwen ca. 1545.- het portaal aan de straatzijde dateert van 1652.

- in 1799 het openbaar verkocht en in 1846 aangekocht werd cdoor het St.-Vincentius Genootschap.

- een gedeelte van de kapel en de achtergebouwen  in 1914 vernield  en wederopgebouwd werden in 1920-21.

- het bij KB van 11.2.1986 een beschemd gebouw is.

              Aan de Reyndersstraat 18 vinden we het gebouw "de witte arend" of "de groote witte arend"

              Bij de installatiewerken in 1901 ontdekte men in één der kamers een merkwaardige reeks muurschilderingen die men tussen 1480 en 1510 dateert, drie sybillen voorstellende, benevens een tafereel met de verschijning van Maria aan Keizer Augustus. Gerestaureerd; het tafereel werd gekopieerd op doek dat voor de sterk beschadigde schildering geplaatst werd.

             De kamer werd ingericht als kapel

CHAPELLE ST.-CHARLES à la mémoire de KAREL OOMS, (aldus opschrift boven ingangsdeur) met belangrijk neogotisch mobilair. 

               Aan de Schoenmarkt aan het nr 8 vinden we de

KAPEL van O.L.VROUW GEBOORTE

Wist U dat ... ?

- deze kapel in de volksmond ook "Schoenmakerskapel" wordt genoemd.

- het Godshuis ("Onse Vrouwen Convent") gesticht werd in 1343 door Hendrik Suderman voor behoeftige vrouwen, werd ook "Aelmoesenhuys" genoemd.  

- het Godshuis opgeheven werd in 1887, de huisjes die er nog staan werden grotendeels verbouwd in XIX .

- de Gotische kapel dateert uit XV (jaartal 1477 op een recente gevelplaat).

- na de afschaffing van het godshuis de kapel onder het beheer van het kerkbestuur van de kathedraal kwam te staan.

- dit een beschermd gebouw is bij KB van 21.9.1976.

          In de Lange Nieuwstraat aan het nr 31 is er de 

KAPEL van BOURGONDIË

Wist U dat ... ?

- de kapel  al is ontstaan in 1497.

- de kapel vele Laatgotische schilderingen op de wanden wanden van de kapel heeft.

- de kapel gebouwd is door de raadsman van de Bourgondische hertog van Maximilaan, Jan van Immerseel.

- Jan van Immerseel ook schout en marktgraaf was. 

             In de Korte Nieuwstraat daarentegen bevindt zich de

SINT-ANNAKAPEL

Wist U dat ... ?

- het meest opvallende aan het gebouw is het XVII-barokportaaltje met rijk gesculpteerde rondboogdeur.

- het gebouw beschermd wordt bij KB 27.4.1938.

                In de Keizerstraat aan het nr 23 bevindt zich de

KEIZERKAPELof SINT-ANNA KAPEL

        

Wist U dat ... ?

- de Keizerskapel  voor velen nog een verborgen parel in de stad blijft .

- ze ook bekend staat als Sint-Annakapel of Droogscheerderskapel.

-  ze in 1513-14 als ambachtskapel en statussymbool gebouwd werd door de lakenbereiders of droogscheerders.

- het in 1670 werd geschonken door een dame die in het klooster ging en zich hier letterlijk en figuurlijk de hemel kocht.

- in de 18de eeuw de kapel een tijdlang werd gesloten onder het Franse Concordaat.

- ze in 1800 heropende werd voor de katholieke eredienst als hulpkapel van de naburige Sint-Carolus-Borromeuskerk.

- het een beschermd monument  is bij KB 22.2.1936.

                 In de Rodestraat, waar zich het Begijnhof bevindt, is er de Sint-Catharinakerk met kapel

ONZE-LIEVE-HEER op de KOUDE STEEN

                                                      Binnenzicht van de kerk

Wist U dat ... ?

- Het kapelletje de Franse bezetting heeft overleefd en waaraan de legende is verbonden van de ‘sprekende God’.  wanneer de Fransen in aantocht waren, hoort een begijn tijdens het bidden in de kapel het beeld van ‘Christus op de koude steen’ zeggen: ‘breng mij naar de kelder’. 

-wat ze zelf onmiddellijk doet, zonder hulp.  

- maar na de Franse bezetting blijken 3 sterke mannen van doen om het beeld terug op zijn plaats te zetten. 

- het Begijnhof een beschermd monument is bij KB van 9.9.1975. 

                Steken we de Schelde over dan vinden we op de Gloriantlaan het parochiekerkje 

SINT-ANNA-ter-SCHELDE
                     

                                                       Binnenzicht van de kapel

Wist U dat ... ?

-  dit uitgegroeid is uit de 3 parochies : St.-Anna - St.-Lucas en O.L.V.-ter-Schelde.

- in 1945 pater-pastoor Frans Janssens al een aanvraag had ingediend bij het Bisdom Gent om van het noordelijk deel van de Sint-Annaparochie een kapelarij "OLV-van-Vrede" te maken in aanloop naar een afzonderlijke parochie.

- St.Anna de patrones is van de huismoeders, weduwen, dienstmeisjes en naaisters.

                In de Zwartzusterstraat aan het nr 25 bevindt zich de kapel van de

SINT-AUGUSTINUSORDE  

Wist U dat ... ?

- De kapel met haar Z.-zijde aan de Zwartzustersstraat paalt.

- men ze bereikt via de W.-ingang langs een doorgang die naar de kloostergebouwen en naar de binnenplaats leidt.

- het een beschermd monument is bij KB van 12.5.1976

              Aan de Beukenlaan nr 20, bijna schuin tegenover de Middelheimlaan, bevindt zich het kapelleke 

HEILIGE MAAGD MARIA MIDDELARES VAN ALLE GENADEN
                        

Wist U dat ... ?

- deze Kapel in neogotische stijl gewijd is aan de Heilige Maagd Maria Middelares van alle Genaden, naar een ontwerp door de architecten Vincent Cols en Jules De Roeck uit 1932, volgens de gevelsteen opgetrokken in 1933.

- de initiatiefnemers de erfgenamen van René-Jacques della Faille de Waerloos waren.

              En... tot slot in de Abdijstraat, in het gebouw van de Sint-Bernarduskerk de

SINT-BERNARDUSKAPEL

                                                Binnenzicht van de kapel

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

CALVARIEBERGEN

Wist U dat ... ?

- dit de oorspronkelijk buiten Jeruzalem gelegen heuvel is waar Jezus gekruisigd werd.

- de naam komt van het Lat. calvaris dat schedel betekent (Golgotha is de Griekse vertaling van schedel uit het Aramees).

- de heuvel werd geacht de plaats te zijn waar Adam begraven was en stond derhalve bekend als de `plaats van de schedel`.

                 Wij vonden de hierna afgebeelde calvariebergen :

                 - In de Sint-Pauluskerk, die gelegen is aan de Veemarkt, bevindt zich deze prachtige calvarieberg met langs weerszijden van het wandelpad prachtige heilige beelden tot aan de grot.

            

Wist U dat ... ?

-  deze calvarieberg tussen 1699 en 1747 naast de Sint-Pauluskerk werd opgericht als "levend theater", in een tuin versierd met talrijke beelden op sokkels langs een pad dat tot de heuvel leidt waar hetkruis is geplaatst. .

               - aan de Wilde Zee ter hoogte van  het pleintje aan de Schrijnwerkersstraat deze

               - aan de Korte Nieuwstraat

               - en aan de Drie Hespenstraat, nl de

BLOEDBERG

              Een mooie bidplaats vonden wij terug in de tuin van de Sint-Pauluskerk aan de Sint-Pieter en Paulusstraat, gekend als de

GROT van LOURDES.

              Tevens zou er een identieke grot zijn in de tuin van het rusthuis gelegen aan de Waarlooshofstraat.

              Tot slot willen we de hieronder afgebeelde groep niet voorbijgaan, die zich bevindt op de hoek van de Lange Nieuwstraat en Sint-Jacobsmarkt en de naam draagt van

HEILIGE DRIE-EENHEID, ENGEL en TWEE SLAVEN.

Wist U dat ... ?  -Hij was eertijds het 'uithangbord' van het 'Aartsbroederschap van de Heilige Drievuldigheid tot verlossing der Christene Slaven' die in de naburige Sint-Jacobskerk in 1643 werd opgericht. Naast de Triniteit (God de Vader, Zijn Zoon Jezus en de H. Geest) vormde het 'Visioen van de H. Johannes van Matha' (een engel tussen geketende slaven) het visuele programma van dit broederschap. 

Bronnen :  

- eigen foto's uitgezonderd "De groote witte Arend" - kapel aan de Brialmontlei en grot in de tuin van het rusthuis aan de Waarlooshofstraat, die komen van het internet

- Wikipedia

- inventaris bouwkundig erfgoed

                                                                 -o-o-o-O-o-o-o-

                                          WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                           over -en in ANTWERPEN

DEEL 37 :

                                                   """De GANGEN in ANTWERPEN"""

          In ons vorig deel 36, dat handelde over de steegjes en doodlopende straten, gaan we ons nu concentreren op de gangen.  Maar wat is in feite een gang ? dat kan gaan van :

- een ruimte in een gebouw (doorloop, overloop)

- een  door een dier gegraven gang onder de grond of onder de zeebodem

- als onderdeel van een diner

- een manier van beweging: bv : paardengang

- opeenvolging van gebeurtenissen

-  een groep misdadigers, een bende

-  een jaargang van een tijdschrift of lichting (van studenten).

           Maar wij houden het bij straten, zoals de

TERNINCKGANG  

Wist  U dat ... ?

- deze gang gelegen is tussen de Kasteelplein en Schermersstraat.

- deze straat geopend zou zijn ca. 1570 aan de buitenzijde van de omwalling van 1314.

- zij gelegen is ter hoogte van nr. 28 en dateert van 1868-69.

- dat een vroegere benaming "Muntersstraat" was.

               Inhet Sint-Andrieskwartier aan de Willem Lepelstraat nr 14/1-12 bevindt zich de

PAARDEKENSGANG of PEERDENPOORT

Wist U dat ... ?

- deze gang reeds vermel werd in XVI° eeuw en één van de weinige overgebleven gangen is.

- deze dateert van 1305.

- het een smalle gang  met 12 overgebleven  met arbeidershuisjes is.

- de huizen alleen uit een gelijkvloers en een zolderverdieping bestaat.

               Nog in het Sint-Andrieskwartier aan de Lange Ridderstraat nr 79 is er de

CALLOEISGANG

Wist U dat ... ?

- het pand de “ Witten Griffoen “ heet en dat het huis dateert van 1515.

- de trapgevel werd gereconstrueerd in 1977.  

- er links een smalle deur toegang geeft tot de Calloiesgang, een binnenplaats omgeven door witgeschilderde lijstgeveltjes.  

- het poppentheater “ De Poesje van Sint-Andries “ speelde en dat hier Celina Hannes verleef, een telegrambestelster die met een autoped de post bracht, wat haar de bijnaam “ Mie Trottinet “ opleverde.

               En nog in het Sint-Andrieskwartier aan de Augustijnenstraat bevindt zich de

MAZENGANG

Wist U dat ... ?

- het godshuis Mazengang gesticht werd in 1636 door Antonius Geeraerts, in de Jan Maesganck, Keizerstraat tussen de nummers 67 en 69; in 1779 en overgebracht werd naar de huizen zogenaamd "de Ooievaar, de Pelikaan, de Valk en de Eend" deel uitmakend van de Fondatie Van Nispen. Godshuis Van Nispen in 1625 gesticht door Balthazar Van Nispen en herbouwd in 1844.

- deze gang zich bevindt in de straatwand, smalle spleet met daarachter enge gang.

- achter een deur en meer oostwaarts, zich een rechthoekig binnenplaatsje bevindt.

- er ook een arduinen gedenkplaat tegen de zuidgevel is aangebracht waarop: "Fondatie / van Balthasaer Van Nispen voor / Twelf oude Manne / A 1643" te lezen valt.

- deze gang geschermd wordt door het KB van 23.4.1992.

Bron van deze foto's : - de hierboven afgebeelde foto's eigendom zijn van het blog van het seniorennet "Verborgen Plekjes" van Ludo de Groof.  

               Als we het Sint-Andrieskwartier verlaten en de Oude Koornmarkt inwandelen bevindt er zich aan het nr ... de

VLAAIKENSGANG    

Wist U dat ... ?

- de Vlaaikensgang een schilderachtig steegje is opklimmend tot de tweede helft van de 16de eeuw.

- het een L-vormige, gekasseide doorgang is, bestaande uit elf achterhuizen met oude kern in traditionele bak- en zandsteenstijl,

- de naam 'Vlaaikensgang' is jonger dan de gang zelf, die dateert van het jaar 1591.

- er twee versies van een anekdote menen de naamgeving te verklaren

- beide versies verwijzen naar een vlaaien- of wafelhuis dat hier in de gang van de schoenmakers en de klokkenluiders zou hebben bestaan.

- meer precies de tweede versie duidt de rijstpelderij aan, gevestigd in het aanpalende pand Hoogstraat 15.

- in de jaren 60 van de 20ste eeuw er plannen bestonden om dit idyllische steegje te slopen en er een parking neer te zetten.

- de Vlaaikensgang in 1969 van de ondergang gered werd toen antiquair Axel Vervoordt dit historische stukje Antwerpen kocht en herwaardeerde als typisch Antwerpse stadswijk.

- deze gang beschermd wordt door het KB van 20.6.1973.

               Schuin over Vlaaikensgang in de richting van de Suikerrui bevindt zich de

QUINTEN MATSIJSDOORGANG die de verbinding vormt van de Oude Koornmarkt naar de Handschoenmarkt.

              Als we nu de stad ingaan richting "Vogelenmarkt" dan bevindt er zich een straat genaamd

LANGEGANG    Deze straat maakt de verbinding van het Hopland naar de Tabaksvest.

Wist U dat ... ?

- het een 140m lange, smalle gang is, die door G.Despommeraulx in 1583 geopend werd op het Mollekesraamhof.

- er in de 18e eeuw hier nog aan weerszijden van deze weg een aantal pittoreske, rustiek woningen stonden .

- toen de eigenaars zich in de loop van de 19e eeuw verder van het stadscentrum gingen vestigen, hier een herverkaveling vormde en er een aaneengesloten reeks kleinburgelijke huizen, kwamen, die de jongste decenniën één voor één opnieuw verdwenen zijn.

- de Langegang geruime tijd een privéweg was en pas bij raadsbesluit van 23 september 1848 hij in het publiek wegennet werd opgenomen. -

- er in 1856 hier nog bij nr 26 een binnenplaats was met een twaalftal huisjes.

               We begeven ons nu naar de Sint-Paulusplaats waar aan de Noordzijde van de plaats, de

CRAUWELENGANG is gelegen

                                                                               Ingang van de Crauwelengang

Wist U dat ... ?

- dit het zogenaamde "Crauwelenhof" was, mogelijk een overblijfsel van het oorspronkelijke godshuis (XVII d) . 

- hier vroeger een godshuis was voor vrouwen, in 1695 gesticht door Anna Van Havre en herbouwd in XIX..

- het er nu een school is voor buitengewoon onderwijs. 

- het werd opgenomen in de lijst met beschermde gebouwen met een definitief besluit van 28.11.1985, besluit dat op 11.2.1986 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

               We konden in deze omgeving geen verdere gangen ontdekken, zodat wij onze stappen richten naar de kanten van het Frans Halsplein waar zich de

ZWANENGANG zich bevindt

               Voor alle duidelijkheid heeft de "Zwanengang" niets met zwanen te maken, maar gezien de naam er in voor komt, nemen we dit stratennaambord op in onze reeks.

Wist U dat ... ?

- de Zwanengang bevindt bezijden het Frans Halsplein.  

- de oorspronkelijke gang  vroeger een smal straatje met minihuisjes was omringd door de Sint-Jacobsmarkt - Rozenstraat - Paradijsstraat en Kattenstraat.  

- de gang gesloopt werd om er het Frans Halsplein van te maken.

- in de Zwanengang ooit lief en leed werd gedeeld.

 - in 1960-65 hij afgebroken werd en tot de dag van de afbraak er geen elektriciteit, gas of water was en halverwege slechts alleen een pomp stond.

               Als we onze stappen nu richten in de richting van de Paardenmarkt dan vinden we gang, nl de

NIEUWEGANG

  Wist U dat ...?

- deze gang van de Paardenmarkt naar de Stijfselrui loopt               

             En ... de

ROSKAMGANG die gelegen is naast het nr 28 van de Paardenmarkt

Wist U dat ... ?

- in 1427, het magistraat, voor het gemak der kooplieden, een stal liet bouwen, genaamd "de Roskam", in een steeg die er de naamvan heeft ontvangen.

- de opening plaats had op 2 oktober.

- het een stal was waar iedereen zijn paarden kon stallen tot op het ogenblik vande verkoop, op last, per paard, behalve het onderhoud, een maat Rijnse wijn en een gand te betalen.

                Een zijstraat van de Paardenmarkt is der Venusstraat.  In deze straat is de

HALFMANENGANG

Wist U dat ... ?

- aan het einde van de Halfmanengang, een straatnaam die terugslaat op de 16de Eeuwse bleekhof "Halffmane".

- er zich vroeger op een binnenplaats een 12tal gezinnen woonden.

              Om onze zoektocht naar de gangen voort te zetten trokken wij verder richting Congresstraat en omgeving waar we de

ARTIESTENGANG vonden

               In de omgeving van de Seefhoek, meer bepaald aan de Handelstraat, vonden wij nog het

BURGERWELZIJN

Wist U dat ... ?

- dit in feite geen gang is maar een straat die doodloopt op een pleintje

- dat er voorheen de lange muur gebruikt werd voor tekeningen van Willy Van der Steen

                Tot slot van onze zoektoch begaven we ons naar het uiterste noorden van de stad waar zich aan de aan de linkerkant een steegje bevindt leert ons dat dit de

JOOSSENSGANG is 

Wist U dat ... ?

- dit een doodlopende steeg is.

- hier veel om te doen was met betrekking tot de heraanleg.

- de heraanleg eerst op 5.12.2013 door het districtscollege werd goedgekeurd.

               Voilà dat we enkele gangen die te vinden zijn in Antwerpen.

                                                                -o-o-o-O-o-o-o-