GEDENKPLATEN -en STENEN

                                                              in ANTWERPEN

DEEL 5 : 

                     "Gedeelte rond en achter de Grote Markt tot aan de Sint-Paulusstraat"

         In ons vorig deel 4 verlieten we de Grote Markt en om dit deel aan te vangen verkozen wij nu richting Sint-Paulusplaats -en straat te gaan.  

         Maar eerst nog enkele gedenkplaten, die wij in ons vorig deel over het hoofd hebben gezien.   Daarom gaan wij langs de Suikerrui en op de hoek met de Gildekamersstraat vonden we dit hieronder afgebeelde bord van de

Het eerste Nederlandse UILENSPIEGEL-VOLKSBOEK 

Wist U dat ... ?

-  naar aanleiding van het "Eerste Uilenspiegel Volksboek" op de gevel van de Gilderkamersstraat hoek Suikerrui, de volgende gedenkplaat door de Vlaamse Toeristenbond werd aangebracht in 1974 :

      "Te Antwerpen verscheen ongeveer 1515 het eerste Uilenspiegel Volksboek"" .

-  Uilenspiegel uit de Nederlands-Duitse folklore komt, die in Vlaanderen legendarisch werd als held.  

- hij  iedereen voor de gek hield en meestal op trok met zijn vriend Lamme Goedzak en zijn vriendin Nele, volgens de roman van Charles de Coster uit 1896.

- de eerste verhalen over Uilenspiegel geschreven werden door Herman Bote, waar hij wordt  beschreven als een vrijdheidsstrijder.  

- in 1949 Wilhelmus Johannes Maria Antonius Asselbergs, geboren te Bergen-op - Zoom (NL) op 26.8.1806 en gestorven aldaar op 23.11.1885, een heruitgave van "Het  Volksboek vanTijl Uilenspiegel" publiceerde.

  Bron : - Wikipedia
             - Tijl Uilenspiegel.be

          Verder richting Schelde, aan de linkerzijde van de Suikerrui, in de Grote Pieter Potstraat de gedenkplaat voor             

ERNEST VAN DIJCK

             

Wist U dat ... ?

- hij geboren werd te Antwerpen, op 2.4.1861 en overleed te Berlaar, op 31.8.1923.

- hij een Belgische tenor was, die zijn opleiding genoot als jurist en journalist bij het blad La Patrie. 

         We gaan nu terug naar de Grote Markt om in de Braderijstraat uit te komen op de Oude Beurs en Vleeshouwerstraat waar aan de rechterzijde zich een doorgang bevindt naar de Ruckersplaats.  Onder het gewelf een gedenkplaat ter ere van

SAM HERCIGER

 Wist U dat ... ?

- deze bronzen plaat het feit herdenkt van "De Hand" van de Antwerpse kunstenaar Sam Herciger.

- ze onthuld werd op 29.9.1978 door staatssecretaris Roger De  Wulf.

          Schuin tegenover de Ruckersplaats bevindt zich het

VLEESHUIS

Wist U dat ...?

- het Vleeshuis een gildehuis van de slagers uit de middeleeuwen was.

- meestal deze gebouwen in de loop der tijden verschillende functies hebben gekregen en vaak  tegenwoordig gebruikt worden als museum.

         Wanneer we nu terug naar de doorgang van de Ruckersplaats gaan en verder wandelen richting Lange Doornikstraat dan bevinden zich op de gevel van het pand 27 deze onderstaande gedenkplaten voor

LOUIS ROESSINGH

Wist U dat ... ?

- Louis Albert Roessingh, geboren werd te Assen, op 10.12.1873 en stierf te Antwerpen, op 18.1.1951, waarna hij in Westerbork begraven werd.  

- hij een Nederlands kunstschilder en dichter was. -

hij een zoon was van de president van de arrondissementsrechtbank te Assen, Izaac Roessingh en Trijntien Bouwina Homan.

- hij in een impressionistische stijl schilderde.

- hij zijn schetsen van de Drentse natuur  hij in zijn aterlier in Antwerpen uitwerkte in olieverfschilderijen.

- hij na 1910 hij ook ging dichten en dit vanaf 1923 deed voor de Nieuwe Drentsche Volksalmanak.

         We gaan nu verder richting Grote Koraalberg en recht tegenover het pleintje aan de Zirkstraat 17-19, hoog op de gevel en praktisch onleesbaar van op de begane grond, de gedenkplaat voor

Egidius Karel Gustaaf WAPPERS

  Wist U dat ... ?

- hij een kunstschilder was die geboren werd te Antwerpen op 23.8.1803 en stierf te Parijs op 6.12.1874 op 71jarige ouderdom aan een beroerte.  

- hij werd begraven te Montmartre en de zoon wasvan : - Karel en : - Maria Leonard.

- de boodschap luidt echter :
                                        """Geboortehuis van
                                             Gustaaf Wappers
                                                kunstschilder
                                                 1803-1874"""
  - op 13.6.1835 Gustaaf Wappers het bezoek kreeg van de Belgische vorsten aan zijn atelier
   toen gelegen in de Gratiekapelstraat.

- op 27.1.1840 hij na het overlijden van Mattias Van Bree, directeur van het Academie werd. -in 1869 hij zijn straat kreeg, nl de Wappersstraat (de huidige De Keyserlei tussen Frankrijklei en Van Ertbornstraat).

- in 1893 de huidige Meir en Schuttershofstraat de naam van Wappersstraat kreeg en tijdens het Rubensjaar in 1977 hij uiteindelijk de plaats aan het Rubenshuis, nl. "De Wapper" kreeg.

- pas vele jaren na zijn dood men zijn waarde als kunstenaar, leermeester en Vlaming ontdekte.
  Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens.

           We verlaten de Zirkstraat en tegenover de eerste straat links, de Stoelstraat de gedenksteen van

DE GULDEN HAND  op de cartouche boven de poort van pand 34           

Wist U dat ... ?

- hier momenteel "El Valenciano" gevestigd is, een speciaal zaak met Spaanse produkten

- een respectable renaissancepoort ons op een binnenplaats brengt met een ingebouwde galerij  uit de 17° eeuw.

-  A. De Lattin hier het huis "De Gulden Handt" (1563) vermoedde dat misschien wel als zoutbeurs functioneerde.

Bron : - Antwerpse gids voor Oud-Antwerpen van George Van Cauwenbergh.

         We verlaten de Zirkstraat via de Stoelstraat en komen in de Zwartzusterstraat waar we het geboortehuis van           

Jan Cornelis VAN RIJSWIJCK aantreffen

               
Wist U dat ... ?

- hij de meest geliefde burgemeester van de stad Antwerpen was.  

- hij geboren werd in de Zwartzusterstraat aan het nr 13, op 14.2.1853 en stierf te Tesselt
op 23.9.1906.

-  deZwartzusterstraat  een huis betreft uit de 17° eeuw, dat verbouwd werd in de 19° eeuw.

- de gedenkplaat omringd is door een bronzen bloemenkrans en medaillon en vervallen is zodat het opschrift nauwelijks te lezen is.  Het luidt als volgt :
                                          """Geboortehuis van Jan Van Rijswijck
                                                oud-burgemeester van Antwerpen 
                                                                14.2.1853"""
- Jan Van Rijswijck gemeenteraadslid was in 1881 en Schepen van onderwijs in 1889.

- hij  burgemeester was tijdens de wereltentoonstelling in 1894 en bij de werken en bouwen
 van de Middenstatie, het Tolhuis, het Loodswezen en de uitbreiding van de haven.

   Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens.

          Ten einde van de Zwartzusterstraat komen we op de Veemarkt, die we verlaten via de Nosestraat en op de Sint-Paulusplaats belanden.  Hier aan het nr 25 de gedenkplaat voor

Henri JESPERS 

  Wist U dat ... ?

- deze man geboren werd te Zoersel op 21.1.1878 en zijn leven gaf voor het vaderland.

- hij een scheepsbevrachter was en aangeklaagd en aangehouden werd op 4.8.1917 voor spionage en hiervoor de doodsstraf kreeg.

-  Jespers tijdens de wereldoorlog II op 16.3.1918 gefusilleerd werd na een bijzonder vage beschuldiging door de Duitsers in Fort 5 te Edegem, nadat  hij door het Duitse Krijgsgerecht tot de dood werd veroordeeld.

  Bron : - Antwerpse Gedenkplaten van Piet Schepens.

            We verlaten de Sint-Paulusplaats via de Sint-Paulusstraat en naast de blinde muur van de Sint-Pauluskerk bevindt zich een poort die toegang verleent tot de binnenkoer van de kerk. Op de binnenkoer bevindt zich het graf van de 

ONBEKENDE VLUCHTELING          waar we in de inkom ook de hierna vermelde tekst konden terug vinden. 

Wist U dat ...?

 - deze plaat verwijst naar alle vluchtelingen die hun tocht naar het rijke Westen niet overleefden.

           Hier eindigt ons deel 5 zodat we met ons deel 6 onze stappen richten naar de Orteliuskaai om zo verder langs het Loodswezen, het Eilandje kunnen verkennen.

           Veel kijk -en leesplezier.

                                                        -o-o-o-O-o-o-o-

Toeristische wandeling met aandacht voor de Madonna-beeldjes in de stad

Op verzoek van vele bezoekers en wandelaars aan mijn blog "Antwerpen, mijn geboortestad", hebben wij besloten de "Madonna's" zo goed mogelijk te situeren met bijhorende tekst en foto’s, mits toelating van www.verbeelding.be. 

 Wij kregen hierbij ook de hulp van de vzw ‘Voor Kruis en Beeld’ en Vrienden van de Antwerpse Madonna's.

(nota auteur : naar aanleiding van 75 jaar werkzaamheden in de straten van Antwerpen geeft deze vzw een nieuwe publicatie uit met als titel "Madonna en heiligenbeelden in de Antwerpse binnenstad"  Prijs : 19,50 €.   Vanaf mei 2010  bestelbaar bij het secretariaat tel. 03/455.58.44  Email iha@scarlet.be  surf ook naar www.verbeelding.be

Tevens is alle steun welkom op 220-0131937-53) .   Voor de liefhebbers een must.

           In het voorwoord schrijft Schepen Ph.Heylen:
“””In het recente verleden werden we ons als Antwerpenaren opnieuw meer bewust van deze uitzonderlijke rijkdom. Enkele jaren geleden verscheen onder impuls van de stedelijke erfgoedcel, in samenwerking met de vereniging ‘Voor Kruis en Beeld’, een overzichtswerk over beelden van Maria in de Antwerpse binnenstad. Dit werk ondersteunde de gevoeligheid voor dit kwetsbaar patrimonium en was zowel een retrospectief bilan als een meer proactieve impuls voor de toekomst”””.
         

In deze wandeling komen vele anecdotes en uitspraken van George Van Cauwenbergh uit zijn boek "Gids voor Oud Antwerpen".

     Wij zullen trachten de beelden te situeren en deze in te lassen in de reeds bestaande en aangename toeristische wandeling (zie wandeling nr 29 op het blog : http://blog.seniorennet.be/alfonsvc).  Het is in feite het vervolg aan deze wandeling.

     Het was de wandelaar opgevallen dat er tijdens deze wandeling zoveel "Madonna-beeldjes" de gevels versierden en… inderdaad waar men zich ook bevindt in Antwerpen
men kan er niet naast kijken.  Maria is namelijk de patroonheilige van de stad en versiert vele huisgevels op straathoeken, steegjes en binnenplaatsen, zelfs op het Stadhuis.

     De meesten zijn van de hand van Walter Pompe, Artus Quellin, Pieter Verbrugge (de Oude), e.a.  Vroeger waren er zo'n 160, waarvan 60 historische beelden. In de kernstad zijn het meestal beschermde monumenten.  Hoeveel er nu nog zijn kunnen wij niet zeggen(*) gezien vandalisme, diefstal, ouderdom maar vooral het slopen van gebouwen hier de oorzaak van zijn.

     In de 16° eeuw was de Spaanse invloed onmiskenbaar en was het plaatsen van Madonnabeelden op straathoeken een algemene regel. Zij hadden ook een doel want de weinige verlichting onder de beelden was in feite de enige straatverlichting.  Onder de sansculotten (wet tot het verwijderen en vernietigen van heiligenbeelden, 1795) verdwenen de madonnatjes en komen in 1814 feestelijk terug te voorschijn.  Aug. Thijssen vermeldt in zijn voortreffelijk boek "Antwerpen vermaard door den eeredienst van Maria" (1922) 500 Mariabeelden, van de prachtigste kunstwerken uit de gotiek, barok en rococo tot de eenvoudige uitingen van primitieve volkskunst en 19° eeuwse"bondieu-serie".

     Maar laten we eerst beginnen met onze zoektocht naar de Madonna's op het traject Centraal Station, via Meir, Groenplaats, Grote Markt, het oude stadscentrum en terug, traject dat is terug te vinden op onze wandeling "Wandeling voor de toerist".   

                     
     Op de De Keyserlei konden wij geen enkel beeldje terugvinden, maar eens de leien over, zoveel te meer.  Beginnen we op de Meir, dan bemerken wij aan het nr 39, aan de hoek
met Lange Klarenstraat een "Madonna met Kind", één van de meest bezienswaardige en opvallendste verschijningen in Antwerpen.                      
                                  
Het blijkt gemaakt te zijn door de Antwerpse
beeldhouwer Laurentius Gillis (1688-na 1740), een onbekend gebleven leerling van Michel Van der Voort (1667-1737).
Beschermd monument door het Besluit van de Vlaamse Executieve dd. 2.3.19834.  

Meir 79 :      Madonna met Kind gerealiseerd door (Jan) Frans Deckers (1835-1916).

Het beeldje  bevindt zich op het huis "Het Wapen van Spanje".  Madonna kijkt
hier glimlachend naar haar naakt kind dat ze op de linkerarm draagt en tevens aan het handje neemt.
Beschermd monument op 2.3.1983. 

Meir 105 : Madonna met Kind

                                                             

Dit beeld bevindt zich hoog naast het balkon, op de scheidingswand met het pand 107, dat sinds 1896 een uitgang heeft van het Instituut van de Dames van het Christelijk
Onderwijs.  Hier draagt Madonna het Kind eveneens op de linkerarm en staat op een wereldbolvormig voetstuk met slang.

Huidevettersstraat (hoek Meir, aan de Meirbrug)
Een vrij imposant madonnabeeld dat de volledige hoogte inneemt van de tweede verdieping.

Schoenmarkt 12 : Madonna met Kind 

                  
                     
Bevindt zich in een halfronde gevelnis met schelpmotief.  Maria getooid met een mantel over het hoofd, houdt haar kind op de linkerarm.  Jezus rust met zijn hoofdje
tegen haar schouder.  Beiden dragen een aureoolring.  Het werk is van (Jan) Frans Deckers (1835-1916)

Schoenmarkt 8 : Madonna met Kind, gemaakt door J.B. Vos in 1840

                                    

                                                 "Schoenmakerskapelleke" 

  Jezus leunt hier met zijn hoofdje op de schouder van Maria en kijkt kinderlijk nieuwsgierig toe hoe zijn moeder de Slang van het Kwaad vertrapt.
Beschermd monument bij KB 2.9.1976.

Schoenmarkt 3 (Torengebouw)
                                
                     
Hier op de 7° verdieping bevindt zich een uitvergroot beeld van een werk van de Franse beeldhouwer Roger de Villiers (1887-?) uit 1925.  Moeder en Kind zijn hier eveneens getooid met een aureool boven het hoofd.
Beschermd monument dd. 2.9.1976.

Groenplaats 28-29 - Hoek St.-Pieterstraat - "Madonna "OLV.-ten-hemel-opgenomen" -
                          
                    
In juni 1918 viel het broos geworden terracottabeeld, van Michiel Van der Voort (1667-1737) naar beneden.  Twee jaar later werd het gecopiëerd door beeldhouwer Petrus De Roeck (1862-1931).  In 2004 werd het gerestaureerd en herschilderd.
Beschermd monument KB 2.9.1976.

Groenplaats 22 "Madonna en Kind"

                               

In 1982 stortte dit beeld van Albert Poels naar beneden tijdens een storm.  In 2003 werd het vervangen door een in natuursteen herkapte versie van Dirk Lenaerts.  Het origineel wordt bewaard in en depot.

Handschoenmarkt 4   "Moeder Gods (O.L.V. op Handschoenmarkt)
                               
                    

Maria staat hier op de maansikkel, met Kind op de rechterarm, die zich stevig aan zijn moeder vasthoudt.  Bijzonder artistiek isq de dubbele lichtarm in smeedijzer, gevormd door 2 bloemenranken waaraan een sierlijke lantaarn hangt (1947).

Handschoenmarkt - OLV-kathedraal -westportaal 
                            
                    

Maria's laatste oordeel met heiligen e.a.

Handschoenmarkt - OLV - onbevlekt ontvangen  westportaal kathedraal
                      
Werd in 1855 geplaatst.  Is een sculptuur van J. Van Aerendonck (1822-1881) uit witte Franse Grès-steen.

Oude Koornmarkt - Groenkerkhofstraat 1 - Madonna en Kind "OLV Medeverlossers"
                     
Het steekt hier  met een kruisstaf de slang aan de voeten van Maria dood.
De luifel is bekroond met een kruis op een bol.
Onder aan het beeld hangt een smeedijzeren arm met een lantaarn.  Het beeld zou van J. Timmermans zijn met als datum 1853.
Beschermd Monument KB 2.9.1976.

Oude Koornmarkt 32  Pelgrimstraat  "OLV Onbevlekt Ontvangen"

                    
                               
Mooi verzorgd beeld van Madonna en Kind, die onder een prachtig versierd baldakijn staat met in de top een kruis.  Achter het beeld een duif met stralenkrans.  Maria vertrapt hier de slang, symbool van het Kwaad.  Onder aan het beeld engeltjes, een wolkendek en sterren.
Beschermd Monument KB 2.9.1976.

Reyndersstraat 26-28 - Leeuwenstraat -   "Moeder Gods"

                   
 
Maria staat hier onder een veelhoekig baldakijn met 15 vergulde kwasten.  OLV vertrapt de slang die zich met een appel in zijn bek rond de wereldbol slingert.
Beschermd Monument KB 2.9.1976.

Hoogstraat 15 (inkom Vlaaikensgang) - Madonna - "OLV Onbevlekt ontvangen"

           In de deuromlijsting 3 heiligen St.-Margaretha met de draak - in het midden Johannes de Evangelist met de opvliegende adelaar en tegen de stijl van het bovenlicht Maria.

Het serpent, met de appel in de muil, wordt vertrapt en hangt diep teneergeslagen.  Maria staat op de maansikkel met achter het hoofd een krans met 12 sterren.  Boven haar hoofd een gevleugeld engelenhoofd.

Grote Markt 15 - Wisselstraat   Madonna en Kind "OLV Medeverlossers"

                   
                           
Eén van de mooiste beelden van de stad.  Jezus zou hier met een kruisstaf, die verdwenen is, de kop van de slang verpletteren.

Grote Markt 60  - Torgfbrug  - Moeder Gods (OLV op de Tromp)
                           
                       

Moeder God staat hier in een prachtig kapelletje
Beschermd Monument KB 2.9.1976.

Grote Markt 1 - Stadhuis - OLV van Loreto -

              

   Hoog in een nis, versierd met 12 sterren staat Maria, met haar lange golvende haar tot haar middel, op een maansikkel.
Beschermd Monument dd. 6.2.1936 
Loreto is een plaatsje in Italië waarheen het Nazarethse huisje van Maria door engelen zou zijn overgebracht en dat daardoor is uitgegroeid tot een bedevaartsoord.  En OLV van Loreto meteen ook patrones van de vliegeniers is geworden.

Suikerrui 18   - Madonna met Kind" - "Moeder Gods".

                   
                              
Dit beeldje is een nieuw 20 eeuwse uitgave.  Het stond vroeger op de hoek van de Boterrui en de Kaasrui, maar wegens verbouwingswerken kwam het op haar huidige plaats te staan.

Driehespenstraat  Calvariegroep

    

 Christus, Maria, Johannes staan tegen de gevel van het Vleeshuis op de zogenaamde "Bloedberg".  Het is een werk van meester-timmerman Cornelis Van Dael.
Beschermd monument KB 2.9.1976

Repenstraat - Vleeshouwerstraat 38-40  "Madonna met Kind"- OLV Medeverlossers.

                                     

 Dit beeld  is van Alexander Van Papenhoven (1668-1759).
Bekijk het kleed van Maria.  De H. Maagd toont trots haar kind en vertrap de slang.
Beschermd monument KB 2.9.1976

Lange Doornikstraat 27  - "Madonna met Kind" - "Moeder Gods" (OVL van de Rozenkrans).

                           

Dit beeldje stond vroeger op de hoek van de Kleine Koraalberg en de Zirkstraat. 

Oude Beurs 48 - Schoenmakersstraat

                          

De Moeder Gods draagt het Kind op de linkerarm. Dat Maria haar uitverkiezing als moeder van Jezus te danken heeft aan Gods genade wordt ook hier verzinnebeeld door de duif van Gods Geest boven haar hoofd, in een grote stralenkrans. De console is met drie kleine engelenhoofden getooid.

Hendrik Conscienceplein 12 - Carolus Borromeuskerk- "Madonna met Kind" - "Moeder gods"

Omstreeks 1980-1990 werd dit zoeterige, witte madonnabeeldje hier op een cirkelvormig diepblauw gevelveld aangebracht.
Onze-Lieve-Vrouw houdt het kindje op de rechterarm.


Wolstraat 23 - "Madonna met Kind" - "Moeder Gods"

Prachtig beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind getiteld 'De geboorte der Allerheiligste Maagd en Moeder Gods Maria' is

Maria, gekleed in zware drapering, houdt haar Kind zwierig voor zich uit; Jezus is met een been over haar arm gekropen. In zijn rechterhand heeft hij enkele roosjes die hij zijn moeder wil aanbieden.

De luifel wordt bekroond door een indrukwekkend grootse stralenkrans met Mariamonogram.
De console is overvloedig versierd, hij wordt geflankeerd door twee gevleugelde engelenkopjes en bevat een cartouche met een Latijnse tekst als chronogram: 'ILLUXIt MUnDo eXUrgIte CIVes’ – ‘Hij bracht het licht in de wereld, sta dan op, burgers’, dit duidt het jaar 1744 aan.

Het geheel van sculptuur met baldakijn, console, lantaarn en bijwerk werd in november 2006 in situ gerestaureerd door Dirk Lenaerts. De stralenkrans met mariamonogram werd verguld door Geneviève Hardy.

• Beschermd monument, K.B. 2 september 1976.

Bontwerkerplaats - Wolstraat 37 -"Madonna met Kind"
           
                         
Boven een deur van deze binnenplaats werd in de loop van de 20ste eeuw een eenvoudige gepolychromeerde huismadonna in een open toonkast geplaatst.
De ganse Bontwerkersplaats, inclusief het madonnabeeld, werden als monument beschermd bij K.B. van 17 juli 1981.

Hier eindigt deze uitstap.  We gaan een 20tal meter verder in de Wolstraat en kunnen hier de tram nemen in de richting van het Centraal Station.  Aan de 4e halt, (Koningin Astridplein), verlaat U het tramrijtuig en U bent terug aan het Centraal Station.

Bronnen :
- Gids voor Oud Antwerpen, van George Van Cauwenbergh
- Vzw Voor Kruis en Beeld & Vrienden van de Antwerpse Madonna's
- Erfgoedcel"
- Materiaal van Wim Strecker
- Foto’s komen, mits toelating, uit de site www.verbeelding.be

___________________________________________________                                                  

(*) zie de inventaris der gevelbeelden in "Madonna en heiligenbeelden in de Antwerpse binnenstad" .

                                                         -o-o-o-O-o-o-o-

 

          Na het Zuid en het Kiel bezochten wij ook meestal de filmzalen die gelegen waren in het Sint-Andrieskwartier.   Hier waren 8 zalen, die ook allemaal verdwenen, met in de eerste plaats degene die gelegen waren in de Nationalestraat, nl.
de Kinox : het was de verbouwde danszaal Minerva, gelegen aan de nummers 128 - 132.  Hier werden vanaf 1931 films vertoond door de architect Robert Soebert, die eveneens de eerste uitbater was.  Het was één van onze favoriete zalen. 

                                       

                            
          In 1971 maakte de zaal deel uit van de Verenigde Onafhankelijke Cinema's, die opkwamen tegen het Georges Heylen-Imperium.  Spijtig genoeg moest men ook de zaal sluiten rond 1975 en werd ze gesloopt en vervangen door een appartementsgebouw waar nu op het gelijkvloers de art-galerij Wo-Men en een bureel van de mutualiteit De Voorzorg is gevestigd.  Naast deze gebouwen verwijst de naam van een café naar de vroegere filmzaal, nl. Café Kinox.   

                           
                                                      (foto eigen beheer)

          Een zaal die velen onder ons niet kennen was de zaal
Sint-Andries, gelegen aan het nr 109 van de Nationalestraat.  Het was een volkshuis waar vanaf 1913 filmvoorstellingen werden gegeven. Op dit adres bevindt zich het ACV-hoofdkwartier.  Wanneer de voorstellingen hier stopten is niet geweten.

                      
                                        (foto eigen beheer) 

          Even verder aan het nr 86 van de Nationalestraat bevond zich de filmzaal
Peter Benoit door ons beter gekend als " 't Peterke"

                         
                         
                                                   (foto eigen beheer)

Een zaaltje dat vooral geschikt was voor verliefde koppeltjes, gezien er op het balkon, helemaal van achter een inham was met 3 rijen van 2 stoelen, echt geschikt om ongestoord zijn partner te kunnen liefkozen.
De eigenaar van dit pand deed in 1917 een aanvraag om van het aldaar gelegen café-chantant een bioscoop te maken.
Op 29.12.1960 werd de zaak gesloten door de eigenaar Max Morel, gezien het vertonen van films niet meer in trek was.

          Verlaten we nu de Nationalestraat en begeven we ons naar de Aalmoezeniersstraat 61, waar zich de zaal
Antverpia bevond.  Van deze zaal weten wij alleen dat ze geopend werd in 1912 en dicht ging in 1953 (?) en de naam droeg van Sint-Jozef Kring.

                                  
                                                (foto eigen beheer) 

          Wanneer wij de Aalmoezeniersstraat verlaten naar rechts belanden wij in de Begijnenstraat waar aan de nrs 29-34 de 
cinema Cameo was gelegen, nog één van de filmzalen uit onze jeugd.

                                           

Deze zaal ging open in 1934 en gesloten voor 1970.
Gans het gebouw werd afgebroken voor 2000, voor het aanleggen voor een parking van het gevangenispersoneel.
                     
              
                                                 (foto eigen beheer)

           Verderop in de Lange Gasthuisstraat was er aan het nr 34 nog een katholieke feestzaal waar vanaf 1914 filmvoorstellingen werden gegeven en heette toen "Family Kinema".
In 1928 veranderde deze naam in "Cinema Splendid", daarna werd de zaal omgedoopt in

Pro Arte.           
In 1942 bleek de zaal "Concordia" te heten met een nooduitgang op het Vleminckveld.
Thans zijn er de burelen van het O.C.M.W. gevestigd.
             
            In het Sint-Andrieskwartier bevond zich nog de
Zuidpool gelegen in de Kloosterstraat aan het nr 128. 
        
                                      

          Hier was de voormalige rolschaatsbaan "Skating Rink" gelegen, die in 1910 werd omgebouwd tot een filmzaal.  Deze cinema was in 1915 de grootste cinema in Antwerpen met zijn 1500 plaatsen.
Eerst werden hier deftige films gedraaid maar in 1935, bij de overname werd het één van de beruchtste zalen van de stad, waar het balkon zich uitstekend leende tot vrijpartijen.  Vooral horror -en cowboyfilms stonden er op het programma.                         

Het visbedrijf De Jaeger kocht de zaak op en liet ze in 1975 afbreken.  In 2006 werd het herbouwd tot woning -en winkelcomplex met de naam "Zuidpool"             
                                    
          En... om te besluiten was er nog 
Ciné Alhambra in de Hoogstraat nr 35.  Hier was vroeger een musichall gevestigd.  De ciné ging open in 1907 en werd één van de vaste bioscopen van de stad, een echte wijkzaal. 
  
                         
               
           In de er nu gelegen decoratiewinkel "Homeland" en in de "Zwarte Zaal" van het Fakkeltheater in de Reyndersstraat blijven nog vage herinneringen over van de bioscoop.                   
                                                                                                       
          Voor het volgende Deel IV gaan we nu naar de Meir en de Frankrijklei waar eveneens bekende en niet bekende filmzalen waren.
         
Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen. 

                                                       -o-o-o-O-o-o-o-     

          Voor het tweede deel van de verdwenen cinema's gaan we naar het Kiel.  Hier waren 6 filmzalen, en eveneens hier bleef er geen enkele overeind.  Om te beginnen nemen we de Sint-Bernardsesteenweg onder de loupe.

          Op het nr 238 werden vanaf 1920 in de feestzaal Modern, aansluitend aan de aldaar gelegen herberg films vertoond. 
In 1938 werd de zaal verbouwd tot ciné Micro.                                                                                                                                                                                  
De Kielenaars spreken nog altijd over "'t bakske", omdat het piepklein was en er alleen houten stoelen waren.
Toen de 'Modern Palace' in de Abijstraat sloot in 1963 werd de Micro herdoopt in Modern.
De zaal bleef open en het gebouw veranderde in een café-dancing. 
                     
                     
                                                 (foto eigen beheer)
 
          Verder op de steenweg, juist voor den "TIR" op het nr 318, was er de prachtige filmzaal "Nova".
  

                                                          (foto eigen beheer)

Hier werden films vertoond vanaf 1929.  Het was de enige pure art-decocinema en werd ondanks protest gesloopt in het jaar 1998.  De zaal behoorde dan tot een stadsschool en moest plaats ruimen voor het TIR-winkelcomplex.
              
                                    
          Nog verder op de hoek van de Sint-Bernardsesteenweg en de Alfons De Cockstraat, was er cinema Centra, die op 1938 open ging als wijkzaal van het Kiel.  Het hoekgebouw werd in de jaren 90 gesloopt voor sociale woningen (zie hieronder).  
          
            
                                      
            
          Keren we op onze stappen terug tot aan het "TIR-winkelcomplex" en wandelen er recht tegenover de Abdijstraat in dan zien we aan de linkerzijde van de straat de "C & A".                                        Eens werden hier vanaf 1920 films vertoond.  Het was één der mooiste en knapste zalen van het Kiel, dat ook bekend was onder de naam "Modern Palace".
Op 29.3.1963 ging deze ook onherroepelijk dicht, werd gesloopt en vervangen door verschillende zaken, zoals Mevrouw Mady De Lauw terecht opmerkte in haar reactie.  Het begon met de supermarkt Priba, daarna is er nog een GB supermarkt geweest.  In één van beiden is er nog een brand geweest.   Daarna is er nog een zaak geweest, maar daar is niet geweten welke ?  In ieder geval vond ik een knappe reactie van die Mevrouw.
Momenteel is er dus nu de C & A gevestigd. 

          Verder in de straat in het nr 43 was er dan nog ciné Eendracht.  Een filmzaal die door velen onder ons niet gekend zal zijn.  Deze bestond al vanaf 1912 en de films werden georganiseerd door de pastoor van de parochie en vertoond in de feestzaal van de Sint-Catharina parochie.  Nu is den "Blokker" er gevestigd.               
                                        
          En 'last but not least' was er op het Kiel nog de cinema Maxim,gelegen in Wittestraat 93 met achteruitgang in de Landbouwstraat 76.  Het was Camille Roels die in 1923 de dans -en rolschaatsschool Sparta tot cinema Maxim verbouwde.  Spijtig genoeg sloot deze zijn deuren al in 1939.  Het doet nu dienst als garage (zie hieronder)    

              Wittestraat 93                                                Landbouwstraat 76
                              
                                               (foto's eigen beheer)

           Deel III zal de verdwenen filmzalen uit het Sint-Andrieskwartier bespreken.  Hier waren er ook verschillenden, die meer tot de verbeelding van de bezoekers zullen spreken.

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.      

                                                       -o-o-o-O-o-o-o-
       

        Buiten een rondrit in de Haven van Antwerpen, hebben wij zowat alle wijken, plaatsen, enz... tijdens onze 25 uitstappen of wandelingen, bezocht.  Wij zijn dus verplicht andere ideeën op te doen en tijdens een gesprek met de familie kwamen we op het idee om in het Antwerpse verleden te graven, nl. i.v.m. de "verdwenen cinema's".  Een thema dat elke Antwerpenaar moet boeien en ook in ons blog past.

          Kennen jullie de vele cinema's nog van vroeger ?  Neen ? Reis dan met ons terug in de tijd naar de jaren toen de cinema nog symbool stond voor glamour en glitter (dixit Frank Heirman uit zijn boek "Het Paleis om de hoek" - een eeuw cinema in Antwerpen).

          Voor de ouderen onder ons zal het een vat vol herinneringen zijn en voor de jongeren iets nieuws over het onbekende verleden.
Waar is de tijd dat wij met onze ouders of ons vriendinnetje naar de film gingen kijken.  Toen was het nog een feest en keken we elke week uit naar de volgende vertoning.  Een familiale ontspanning voor groot en klein die wegviel door de opkomst van de Televisie, de video, de DVD, Belgacom-TV, en wat gaat er nog allemaal volgen ?

          In bijna iedere belangrijke straat in de wijk was er vroeger een cinema, maar wegens de afgang in de jaren 1980-1990 en het faillissement van het Rex-concern van Dhr Georges Heylen, zijn ze verdwenen.  De film zag echter de wederopstanding met de megacomplexen van Gaumont-UGC en Metropolis, alhoewel .... ?

          Geen enkele overleefde de crisis.  Het werden ofwel winkels, hotels, flatgebouwen of een shoppingcenter.

          In dit blog gaan we trachten alle verdwenen cinema's terug te vinden, met ze te situeren, waar ze vroeger gevestigd waren.  Wij zullen ze onder verdelen in 11 afleveringen.

           Om met onze wijk, nl. 8° wijk (of liever het Zuid) te beginnen, beginnen we in de Brederodestraat waar 2 cinemazalen waren.
De "Cinex" en de "Forum".

De Cinex  was de favoriete zaal van vader-zaliger, die wekelijks zijn filmpje meepikte in zijn favoriete zaaltje, vooral om de films met Fernandel te bekijken.  Deze zaal was eigendom van de beddenverkoper Dhr Geertsen, die naast onze woning, in het nr 146, een beddenbedrijf bezat.
De zaal ging open in 1917 en had toen de naam van "Américain".  Het was een verbouwde danszaal.  Werd een bioscoop met klein balkon en met 500 plaatsen.
In 1941 werd de zaal even "Ciné Corso" genoemd maar daarna herdoopt in "Ciné Cinex".
Nadat de zaal gesloopt werd, werd het pand in gebruik genomen door het computerbedrijf NV Apchard.                      
                                      
          Een paar honderd meter verder in het nr 101 bevond zich
Cinéma Forum

                             

In 1921 was er danszaal Apollon.  Later werd het een feestzaal met podium, orkestbak en een omlopende galerij.  Architect
C. Van der Voordt herbouwde de inkom, verving de scène door een scherm en maakte afgescheiden balcons.   Boven op de gevel bevond zich een beeld van een Griekse God.
Na de topjaren werd de zaal samen met ciné Alhambra op 4 november 1948 openbaar verkocht in het notarishuis aan de Koningin Elisabethlei.
Later werd ze omgebouwd tot supermarkt, maar de pronkgevel (zonder beeld) werd behouden.

                          
                                                    (foto eigen beheer)

De "Forum" was voornamelijk de zaal van de gegoede burgerij, de luxezaal van de buurt.
Tijdens de pauze verplaatsten zich verkoopsters met houten bak gevuld met frisko's (alaska's) tussen de kijkers om hun waren aan te prijzen.
Naast de filmzaal, herinneren wij ons, bevond  zich een kleine snoepwinkel die voor -en na de vertoningen gouden zaken deed, en aan de overzijde was de alomgekende lekkere ijscrème van "Vainqueur".

          In onze jeugd gingen wij buiten het bezoek aan de Forum en Cinex ook naar het Kiel en het Sint-Andrieskwartier waar eveneens nog vele filmzalen waren.  Maar die bespreken we in volgende delen.

          Verder op het Zuid bevonden er zich nog de Monty, de Hippodroom en den "Artis".

Ciné Monty
was gelegen in de Montignystraat nr 5.
Al vanaf 1925 vonden hier filmvoorstellingen plaats in het huis St.-Michel.  Het was een katholieke zaal die eerst na de Tweede Wereldoorlog bekend geraakte.

                                  

In 1958 werd de zaal verbouwd en werd ze één van de betere wijkzalen.
In 1971 behoorde zaal Monty tot de Verenigde Onafhankelijke Cinema's maar moest snel zijn deuren sluiten.
Vanaf 1976 tot 1980 werd het de eerste cinefiele bioscoop in Antwerpen.
Midden de jaren 80 veranderde de zaal in een theaterzaal, die ten huidige dage nog steeds bestaat.

                       
                                       (foto eigen beheer)

Den Hippodroom was gelegen aan de Leopold de Waelplaats 24.

              
                             (foto archief Gazet van Antwerpen)

Zij werd gebouwd door architect de Bondt, samen met de Scala in de Anneessensstraat en Théâtre des Variétés op de Meir.
In dit gebouw werden talrijke revues opgevoerd en grote circussen wisselden af met wereldwijde beroemde spektakelgroepen, en men mag zeggen dat het ganse Zuidkwartier bloeide zolang het goed ging met het Hippodroompaleis.
Vanaf 1907 werden er filmpjes gedraaid tussen de attracties in en ging men ook over met het organiseren van filmvoorstellingen.

Wij herinneren ons nog, als kleine jongen, het optreden van "Loewieke Staal" en "Charel Janssens". Sketchen waar naar uitgekeken werd.  Ook de circussen met hun wilde dieren trok menig Antwerpenaar naar dit gebouw.

Toen later het verval intrad en na jaren van leegstand, nam de wijkbedrijvigheid ook gevoelig af en werd het in 1972 gesloopt.

              
                             (Foto archief Gazet van Antwerpen)

Heden ten dage is er de "residentie Hippodroom",een "Supermarkt Delhaize" en werden er prachtige appartementen en loften gebouwd.

                       
                                                   (foto eigen beheer)

          Als laatste in de rij was er dan nog mijn favoriete filmzaal
Ciné Artis.
Wekelijks gingen wij naar de Verlatstraat 20-22, waar Cinema Artis gelegen was. 

                                   

Het was een zaal die in oosterse decoratie werd gebouwd.
Tijdens de voorbereidingen naar de Wereldtentoonstelling van 1930 maakte cinema Tokio (toen zo genoemd) reclame voor het "schoonste en deftigste theater van de stad".  Na de WO II werd de decoratie verwijderd en kreeg de zaal de naam van Artis en werd moderner ingericht.
Vandaag is er het veilighuis Bernaerts gevestigd.
                       
              
                                                   (foto eigen beheer)

          Dat was een eerste kennismaking met de verdwenen cinema's.
De volgende zalen die gelegen zijn op het Kiel zullen besproken worden in Deel II. 

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.             
                                                                         
                                                          -o-o-o-O-o-o-o- 

          In ons vorig deel bespraken we de verdwenen filmzalen in de Seefhoek en bevonden wij ons in de Lange Dijkstraat.

          In Deel XI en tevens het laatste deel van onze zoektocht naar de verdwenen filmzalen, begeven we ons naar de Intaliëlei, waar we de Paardenmarkt inwandelen.

          Aan de linkerzijde, aan de open ruimte (Hamerplaats) was vroeger aan het nr 94 van de Paardenmarkt
Het Winterpaleis    

                                 

  
In 1913 werd een bouwblok omgevormd tot café met een achterzaal, die geleidelijk uitgroeide tot een vaste cinema.
Gezien de verschillende eigenaars, veranderde de zaal dikwijls van naam in
1914-1920 Imperial (naam die toepasselijk was op het  
                 voedingsfabriek dat er vlak naast lag)
Langs de straatzijde lag er toen een winkel en een café.
Het Winterpaleis sloot haar deuren op 4.9.1964.
Gans het gebouw werd gesloopt in 1980.            
Het terrein dat er nu onbebouwd it.

          Wandelen we nu via de Venusstraat tot aan de rechts gelegen Lange Brilstraat, dan zien we aan het nr 12, discotheek "De Cinema".
Vroeger was hier in een achterpakhuis van de Stadswaag de Centrale Filmclub en opende in 1979 een filmzaal onder de naam van
Het Filmhuis

                        
                                      (foto eigen beheer)

De films die daar toen gedraaid werden kwamen meestal uit eigen huis, maar ook klassiekers en nieuwigheden werden er getoond.

          Keren we terug op onze stappen naar de Venusstraat en gaan we naar rechts richting Gratiekapelstraat, dan lopen we recht in de Keizerstraat, waar zich aan het nr 38 de Zaal
King Kong bevond.  

                                                    .                                                (foto eigen berheer)

          Deze zaal was gevestigd in een oude woning.                         
Hier werden vooral toneelstukken opgevoerd zoals "mannen van den Dam" - "Sam Bogaerts" en "Tone Brulin".  Er werden ook veel films vertoond. 
Een niet opgehelderde brandstichting op 8.7.1982 betekende het einde van deze zaal.

          Gaan we nu via de Ambtmanstraat en de Mutsaertstraat, richting Falconplein, dan was daar in de Verversrui aan het nr 13-15
Ciné Ritz

       
     
          waar een beenhouwer in 1931 de dancing "Zwarte Kat" veranderde in cinema "Poccardi".  Deze ging echter 5 jaar later over kop.  Zijn zoon stopte bij het overlijden van zijn vader in 1972.
De zaal veranderde in een autoscooter-homobar en daarna in de huidige dancing "Café d'Anvers".                       
Er zou tevens een uitgang zijn geweest in de Schippersstraat 20.

           Trekken we nu naar de Veemarkt, dan was daar
Ciné Brabo

              
                                       (foto eigen beheer)

die in 1912 zijn deuren zou geopend hebben, maar veel meer over deze zaak is er niet geweten.

          Wanneer we de Veemarkt verlaten via de Zwartzusterstraat dan komen we in de Lange Koepoortstraat, waar 2 cinema's waren gevestigd, namelijk : aan het nr 45
Ciné Belgica (of beter gekend als Lido)

              
                                       (foto eigen beheer)

De volkszaal Belgica opende haar deuren op 15.1.1910.
Een gang tussen een woon -en een koffiehuis leidde naar de achterin
gelegen zaal.
Samen met de galerij er rond, werd ze een bioscoop.
In 1958 werd ze gesloten wegens een brand.

           Juist er over, aan het pand nr 52 bevond zich de
Ciné Kemo (Phono)

                           
                              

Deze was één van de eerste wijkbioscopen en bevond zich achter een
17° eeuws huis.                                         
Ging open in 1909 en sloot de deuren in 1965.

           Volledigheidshalve moeten we nog één verdwenen filmzaal vermelden die gelegen was aan de St.-Jacobsmarkt en dat was de
El Bardo die geopend zou zijn in 1907.
Het was een revue-theater en vertoonde dagelijks een film
In de jaren '20 deed het dienst als liberaal volkshuis.                       
Werd gesloopt en vervangen door een parking (?).

          Dat waren ze dus allemaal, de verdwenen filmzalen in de stad, alhoewel er zich toch nog één bevond op de linkeroever, namelijk de
Tijl
Deze ging open in 1952 en sloot na 1967.
Hiervan is weinig gekend.  Deed in de jaren '70 dienst als jeugdhuis "Jelinko".  Nadien werd ze opgeslorpt in een drukkerijcomplex.

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.      

                                         -o-o-o-O-o-o-o-   

          We verlaten nu de Carnotstraat en gaan de verdwenen filmzalen in de Seefhoek trachten te achterhalen.

          Naar wij uit onze jeugdjaren nog kunnen herinneren was er in de Offerandestraat, aan het nr 90
Cinema Festa

     In 1938 vroegen de eigenaars van het gebouw om de feestzaal te mogen ombouwen tot cinemazaal.
Vanaf 1987 werd het gebruikt als werkplaats voor het maken van "calicots" (het beschilderen van grote doeken, met reclames over films).
De Festa veranderde daarna in een supermarkt en werd in 2002 opgenomen in de lijst van de beschermde monumenten.
Verschillende decoratie-elementen zijn nog intact.
                                       
                        
                 Wanneer we de Offerandestraat verlaten en rechts de Lange Beeldekensstraat in wandelen, bevond er vroeger een zéér bekende filmzaal aan het nr 152, nl.
Ciné National

                               

In 1918 kon apotheker Frans Hellemans de zaal toch openen nadat er protest was gekomen wegens het te veel aan cinema's in de wijk.
In deze zaal werden zowel toneel -als filmvoorstellingen gegeven.
Zij werd vermoedelijk gesloten in het jaar 1968.
Sedert 2003 is er een meubelzaak gevestigd.                            
                                       
          Aan de nrs 127-129, richting Diepestraat, lag dan
Ciné Van Dijck (ook gekend onder de naam van Central).
Was één van de vele zalen van de NV International cinema.
De cafézaal werd echter nooit tot een echte cinema uitgebouwd, alhoewel er filmen te zien waren vanaf 4.4.1914.
Vanaf die datum is de zaal gekend onder de naam Central.
In 1920 werd het dan Van Dijck Cinema.

              
                                         (foto eigen beheer)

          Gaan we dieper in het kwartier dan waren er de Sint-Willebrord en de Valentino, respectievelijk gelegen aan de Pastorijstraat 23 en de Lange Van Bloerstraat 131.

Zaal Sint-Willebrord 
Op 2.5.1913 werd deze zaal opgericht om filmen te draaien in de feestzaal van de parochie.  Het meest werd ze gebruikt als theaterzaal die het toneelgezelschap "De Vrede" bekendheid gaf.
De zaal werd gesloten in het jaar 1934.

                       
                                     (foto eigen beheer)

Ciné Valentino
In het jaar 1912 kende deze ciné verschillende eigenaars en werden er voortdurend veranderingen aangebracht.
De zaal werd omgebouwd tot cinemazaal nadat ze eerst gebruikt werd als feestzaal.
Op 1.5.1930 werd de zaal overgedragen aan de directeur van de Hippodroom, die ze veranderde in "Rio".
                               
                            
                                           (foto eigen beheer)

          Begeven we ons nu richting Stuivenbergziekenhuis, meer bepaald "Schoolplak" en wandelen we links de Handelsstraat in, dan was er aan de nrs 47-49 den
Ciné Dixi gelegen.

                     

Hiervan is alleen geweten dat hij open ging in 1918 wanneer na de verbouwing de "Volkslust" ciné Dixi werd.
Op 1.12.1962 ging de zaal dicht en werd ze gesloopt.                        
                                       
          Wanneer we de Handelsstraat uitwandelen en richting Diepestraat gaan dan waren hier in de Diepestraat 3 filmzalen op rij, namelijk :
Américain Palace dat gelegen was aan het nr 143.

                                
In 1906 ging deze zaal open en was één van eerste wijkzalen die sneuvelden na de tweede wereldoorlog.  
Eerst was het een dancing "Flora", daarna werd het cinema "Excselsior".
De attractie was dat de vertoonde films begeleid werden door een groot orkest.

          Aan het nr 47 was er dan
Ciné Victoria

                          
                                            (foto eigen beheer)     

In 1922 werd deze geopend door een oudstrijder die het 20 jaar vol hield.  De zaal was driehoekig met een orkestbak en de hoofdingang was niet meer dan een lange pijp in de Diepestraat.

         En dan was er nog
Prins Albert gelegen aan het nr 16.

                                    
Vroeger was hier de danszaal "Variétés" en kreeg de eigenaar in 1907 toelaging om filmvoorstellingen te geven.
De zaal werd ook het "vlooienbakske" genoemd.
Na de oorlog veranderde de zaal in RAF maar sloot haar deuren op 28.9.1951
                        
                                     
         Dat waren dus zowat alle verdwenen zalen in de wijk "Seefhoek", alhoewel er aansluitend aan het Sint-Jansplein, namelijk in de Lange Dijkstraat nog
Ciné Pax  was gevestigd aan het nr 70.

                   
Hier werden vanaf 1907 filmvoorstellingen gegeven en in 2002 werd het als monument "beschermde feestzaal" gecatalogeerd.
In 1952 kreeg de zaal de naam van PAX en in 2003 werd het te koop gesteld.
Momenteel is er een werkhuis/stapelhuis van het OCMW.              

                                  
         In het volgende deel XI en laatste deel, zullen we de verdwenen zalen bespreken in de 1ste wijk of zone West, waar filmzalen zoals
Lido - Brabo - El Bardo - het Filmhuis - King Kong - Kemo, om natuurlijk de Ritz niet te vergeten, gelegen.

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.      

                                         -o-o-o-O-o-o-o-                   
                                      

          In Deel IX gaan wij 5 verdwenen filmzalen bespreken die gelegen waren in de Carnotstraat en de Provinciestraat, nl. Ciné Rubens, Ciné Astra, de Carnot Palace, de Majestic en verder afgelegen de "Lux".

          Vooraan in de Carnotstraat aan het nr 13-17 was de cinemazaal
Rubens gelegen.

                                                        

Deze zaal was in 1921 gebouwd als feestzaal Olympia, met aan de straatkant een groot woonblok.
Op 14 januari 1922 had iedereen in Antwerpen het al over het Rubenspaleis, ten onrechte nochtans gezien de aan het tegenover liggend pand nr 12 de "Palatinat" reeds de naam werd toebedeeld als "Rubenspaleis".
In deze zaal werden vooral in 1952 spektakel -en rampenfilmen vertoond.
Op 23.4.1993 werd de zaal gesloten.
Nu is er iets in de aard van "Jesus Christ"                    
                                          en "Dolphin Super Market"

                     
                                      (foto eigen beheer)
gevestigd.

          Dus aan de overkant van de straat aan het nr 12 was dan de
Palatinat gevestigd.  Deze zaal lag recht tegenover de Rubens, en is dus te verwarren met het "Rubenspaleis" zoals de Palatinat door de sinjoren werd genoemd.
De Palatinat ging open in 1918.
Hier stonden meestal shows op het programma en werden er ook regelmatig filmen vertoond.
Na de dood van de eigenaar veranderde de zaal al vlug in een revue-theater.  Werd gesloten in 1930.
Vanaf 1932 werd het Luna-theater-Palatinat en daarna gewoon Lunatheater.

          Op dezelfde kant van de straat, aan het nr 28 was de
Ciné Astra 
   
  
                         
gelegen.

In 1936 werd de aldaar gelegen danszaal verbouwd tot een moderne bioscoop.
Vandaag herinnert zich alleen de luifel aan de straatzijde dat hier ééns een filmzaal was.
In 1987 werd de zaal gesloten.
Nu bevindt zich er de schoenwinkel "Scapino".       

                            
                                     
         Verder in de straat aan het nr 96, was er dan nog de
Carnot Palace (ook gekend als Rio en Scala).                              
                                         
Deze zaal ging open in 1911.
Eerst was er het cabaret "Palais d'été", dat omgedoopt werd tot Carnot Palace.
Daarna werd de zaal in 1938 verbouwd en wijzigde de naamin "Rio".
Onder de naam van "Scala" werd het tussen 1970 en 1997 een seksbioscoop.
               
                 En om het rijtje af te maken was er aan het nr 98-104 de
Majestic

                                  

Deze zaal opende in 1924 en wisselde zijn ontstaan tot het einde af met film en revue, volgens de periode.
In 1956 kwam de naam in de cinema-index niet meer voor, de zaal deed dan al een tijdje dienst als concertzaal.
Ella Fitzgerald en Johnny Hallyday traden erop.
Zij was tevens de thuishaven van het jeugdtheater, een functie die ze tot 1967 behield.
Begin 2000 werd de zaal gesloopt voor een flatgebouw, met op het gelijkvloers de meubelzaak "Veduko".
                       
              
                                             (foto eigen beheer)

           Dat waren dus 4 verdwenen filmzalen die gelegen waren in de
 Carnotstraat. 

           Verlaten we nu even deze straat en zien niet tegen de moeite om de Provinciestraat te nemen, dan was er aan het nr 147 nog Ciné Lux die in 1913 de eerste zaal was die als bioscoop kon beschouwd worden.
Zij werd gesloopt voor een garage, maar ten huidige dage is er een mini-supermarkt gevestigd.

                     
                                           (foto eigen beheer)

           Voilà, deze kant hebben we nu ook bezocht.  In ons volgend
Deel X, gaan we richting Offerande - Diepe - en Handelstraat.  In deze omgeving waren er eveneens vele filmzalen, die spijtig genoeg ook verdwenen zijn.

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen. 

                                          -o-o-o-O-o-o-o-      

   

          In onze vorige uitgave waren wij op het "Statieplein", zodat wij nu richting Koningin Astridplein gaan.  Hier waren eveneens verschillende zalen die tot de verbeelding spraken, zoals Ciné Astrid.

          Aan het nr 42 bevond zich de
Ciné Kursaal/Savoy     

          
                                      
waar in 1902 reeds filmvoorstellingen werden gegeven in café Arabe.
In 1912 verbouwde Jacques Souen het café tot een gezellige cinemazaal en veranderde de naam in "Kursaal".
Na 15 jaar leegstand werd de zaal in 2004 afgebroken voor een kantoorgebouw.               

          Aan het nr 43 liet een bakkersfamilie, in het Panhuis, een garage ombouwen tot 
Studio Movy                               
                                      
Daarvoor was er in die café al eens Ciné Royal gevestigd.
Eind jaren '50 was de zaal al slecht onderhouden en vertoonde men er gewaagde films die een speciaal publiek aantrokken.
De zaal werd na de sluiting, in 1964, snel afgebroken en vervangen door Hotel Agora.

           Naast de Kursaal en Studio Movy, aan het nr 43, verscheen er een derde zaal, . Ciné Astrid

    

                             
genoemd naar de overleden vrouw van Koning Leopold III en nam in 1938 de plaats in van café Pelikaan en een bankgebouw.
Ciné Astrid sloot zijn deuren op 12.4.1992

In 2004 werd het gebouw afgebroken, samen met de Savoy voor een kantoorgebouw.

                                       

          Volledigheidshalve vermelden wij aan de overzijde van het Koningin Astridplein, Ciné Royale (alhoewel deze zaal ten huidige dage nog bestaat en dagelijks seksfilms op het programma heeft staan) en Zaal Zoölogie.

Ciné Royale (ook gekend als Calypso Zoo en Pigalle) is gevestigd aan het nr 12 van het Koningin Astridplein.
Sedert 1951 doet het dienst als sekszaal. 

                        
                                     (foto eigen beheer)

          Aan het nr 19 bevond zich de zaal
Zoölogie
In 1915 vonden in de feestzaal van de dierentuin al vertoningen plaats met de cinematograaf.
De zaal ging echter al open op 25.7.1897 en was toen vooral bestemd voor symfonische concerten.
In de jaren '60 werd ze herbouwd tot Koningin Elisabethzaal.

          Alvorens we het Koningin Astridplein verlaten om de verdwenen filmzalen te bespreken in de Carnotstraat, gaan we toch even richting Van Wesenbekestraat, waar aan het nr 16, vanaf 1907 cinévertoningen werden gegeven in de aldaar toen gelegen populaire music-hall.
El Dorado.Deze zaal ging ten onder bij de opkomst van de professionele films, en ten huidige dage is er nu de versmarkt, de "Criée".

                                       

          Vooraan in de straat aan het nr 10, was er nog een filmzaal
Ciné Splendid (ook gekend onder de naam van "Stereo")
In 1932 bevond zich hier lokaal "De Lamp" en in 1937 werd het een vaste bioscoop. 
In 1943 verschenen er programma's onder de naam van "Ciné Stereo".
De Vlaamse film "Janssens tegen Peeters" werd hier vertoond in 1944.                              

In oktober 1944, na de bevrijding, heette de zaal opnieuw "Splendid".
In de huidige Supermarkt "Sun-Wah" zijn er nog delen van de
bioscoop bewaard.                           
                                       
          Voor ons volgende deel (Deel IX) gaan we nu de Carnotstraat in richting Borgerhout, om de verdwenen filmzalen zoals de "Rubens", de "Astra", de "Carnot Palace"en "de Majestic", en gaan we even richting Provinciestraat om de afgelegen "Ciné Lux" te bespreken.  

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.      

                                         -o-o-o-O-o-o-o-

          In het stadscentrum waren er eveneens filmzalen, alhoewel deze door ons niet zo goed bekend waren.  Uit ons onderzoek bleek dat er op de Meir, 3 filmzalen waren.

          Op het nr 36 was er in het Sint-Jans Berchmans reeds in 1909 sprake van sporadische filmvoorstellingen, maar vanaf 1920 werd het professioneler aangepakt.  Onder het impuls van de priester werd het gezellige zaaltje, de favoriete ontspanningszaal voor de zondagnamiddag.  De vertoningen waren steeds uitverkocht.
In 1970 stopte alle cinemavertoningen en werd de zaal omgebouwd tot turnzaal van het college.

           Op het nr 65 was er
Ciné Coliseum.  

                                      
                        
          In 1910 kreeg de eigenaar Mathonet de toestemming om in de music-hall "Wintergarten" filmvoorstellingen te organiseren.
In 1920 heropende de Wintergarten als vaste cinema onder de naam van Coliseum.
In 1929 beheerde de NV Gerex de Coliseum, een bioscoop met 500 zitjes.  In de zaal werden veel Duitse films vertoond.
Toen in 1935 Dhr J. Vanderheyden  "de Witte" draaide, kreeg de Coliseum hem in première.
Rond 1959 werd de zaal gesloten en omgebouwd tot winkel
                                                                           
                                       
          Aan de overzijde van dit pand bevond zich toen een huizenblok waar de Wapperstraat gelegen was.  Nu heet deze open ruimte gewoon "Wapper".
In 1904 werd hier de zaal "Folies Bergère" opgericht als revuetheater waar ook filmen werden gedraaid.  De zaal deed even dienst als rolschaatspiste.
Wanneer Ciné Roxy op de Meir openging, ging de Folies Bergère berg af en werd gesloopt na de 2° wereldoorlog.
Waar deze gelegen was konden wij niet achterhalen.  Vermoedelijk
moet zij gelegen hebben in één van de panden waar nu de sportwinkel, de Slegte of de Free Shop is gevestigd.

          Aan het nr 68 op de Meir was de befaamde
Ciné Roxy gelegen,

                                             
                        
waar in 1924 de eigenaars Spanoghe - De Paep het "Théâtre des Variétés", een 19° eeuwse operetteschouwburg kochten.
Zij verbouwden de spektakelzaal in 1927 tot een cinemapaleis met 2000 zitjes.
Een attractie was dat het cinemaorgel uit de vloer kwam.
Bij het gebouw hoorden een café-restaurant en een hotel.
Tijdens de 2° wereldoorlog werd de Roxy ingepalmd door de Duitsers.
Nadien werd de zaal te duur en te groot in het onderhoud en kon niet op tegen de concurrentie van Dhr Heylen.
De eigenaars bleven bij hun standpunt en weigerden de zaal te verkopen aan de Rex-baas, zodat men ze verhuurde aan de Televisie voor het houden van bals en shows.
De bouwmaatschappij M. Peeters kocht de goedgelegen bioscoop op en sloopte het gebouw.  In de plaats staat er nu een winkel van Urban Outfitters en een C & A winkel.                       
                                                                      
          Bekijk de bogen aan de gevel van "Urban Outfitters" en vergelijk deze met de vroegere foto van de Roxy, dan ziet men dat de gevel praktisch in zijn oorspronkelijke staat is gebleven.

          Als we de Meir, via de Leysstraat verlaten, komen we aan de Frankrijklei, waar onmiddellijk rechts aan het nr 48
Ciné Odeon  was gevestigd.  
                
                                          
                             
In 1912 besloot een groep diamantairs, onder de naam van NV Odeon, een bioscoopzaal te openen
.  Het was een middelgrote zaal in een woonhuis, gelegen aan de Tabaksvest.
In 1928 werd Dhr V. Neutgens uitbater en noemde de zaal naar het huisnummer van de Frankrijklei "Studio 48".

                             

Het gebouw werd beschadigd door een V-bom en veranderde even in de naam van "Vog", naar een filmverdeler.
In 1952 was de zaal in handen van Dhr Heylen die ze liet moderniseren en er veel Franse films liet draaien.
In 1985 was de Ciné Odeon één van de eerste cinema's die er moest aan geloven en door de filmbaas Heylen werd afgestoten.
Een luxeboetiek palmde de bioscoop in maar bewaarde enkele artitecturale elementen.       

             Verder op de Frankrijklei, richting zuid, aan het nr 85, naast de Jezuïetenkerk is er de zaal
Elckerlyc
                           
                                         (foto eigen beheer)

 die geopend werd op 25.1.1958 en bestemd was voor het draaien van films.
In 1981 ging de zaal dicht voor de film, maar nu is zij nog steeds open als theaterzaal.

          We komen nu zo stilletjes aan het centrum van de stad, het mekka van de film.  In ons volgende deel V gaan we de verdwenen filmzalen bespreken in het traject  Quellinstraat - De Keyserlei - Appelmansstraat en gaan we in de volgende delen stelselmatig verder richting Centraal Station en Koningin Astridplein. 

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.      

                                                   -o-o-o-O-o-o-o-
                

          In onze vorige aflevering (Deel VI) bevonden wij ons op de De Keyserlei en bespraken wij reeds de verdwenen filmzalen op deze lei.
In dit deel bespreken wij nu de andere zijde, beginnend met de 
Ciné Rex die samen met Ciné Metro de meest bekendste filmzalen waren en die door iedere rasechte Antwerpenaar gekend waren         
 
      We beginnen met Ciné Rex, die gelegen was aan het nr 13 van de De Keyserlei en geopend werd in 1935.

           
                              
Op 16 december 1944 vernietigde een V2-bom de Rex en vielen er 567 doden en 291 gewonden, tijdens de vertoning van "Buffalo Bill",                                           
waaronder veel Britse soldaten.
Een jaar later werd de Ciné terug herbouwd door Georges Heylen en ontstond het Rex-concern.                   

          Met de film van Fassbinder "Die Ehe der Maria von Braun"      
opende Dhr Heylen, in de kelder van de Rex zijn eerste filmstudio onder de naam van "Rex Club".  Het luidde de voorbode van een hele reeks kleine zaaltjes (zoals Ambassade 1 tot en 5, en Odeon 1 tot en met 5), waarmee hij de concurrentie aanging met opkomende filmclubs.  Deze zaaltjes werden gebruikt om geflopte films te draaien.
                          
De zaal ging failliet in 1993 en werd gesloopt voor het huidige UGC-complex, met een ingang via de De Keyserlei, Van Ertborn -en Anneessensstraat.                           

                                 
                                (foto eigen beheer)

          Wanneer wij het complex verlaten langs de zijde van de Anneessenstraat, dan was hier vroeger aan de nummers 20 en 22, respectievelijk Ciné Metro en Ciné Ambassade gelegen.

                                  

Ciné Metro  ook gekend als Ciné Scala.

                                  
Op het einde van de 19° eeuw bouwden de gebroeders Blomme de Scala in moorse stijl.  De prachtige gevel was versierd met mozaïeken en raambogen en werd snel een toonaangevend revuetheater.
Een brand in 1906 vernietigde het theater dat onmiddellijk terug werd opgebouwd.
Als één van eerste theaters nam de "Scala" films op in zijn programma.
In 1935 werd de zaal verbouwd tot een cinema voor rekening van de Société Ananonyme d'Entreprises Cinématographiques (Sanec)
De V2 die in 1944 de Rex vernietigde, verwoeste eveneens een groot deel van de Scala.   Uit het puin verrees dan de Ciné Metro, gefinancierd door Metro Goldwyn Mayer.
In 1962 palmde Dhr G. Heylen ook deze zaal in en in 1981 verdeelde hij de Metro in 2 zalen, t.t.z. Metro 1 op de benedenverdieping en
Metro 2 op de bovenverdieping.
.          
              
                    reclamestunt met den "Dikke en den Dunne" 

                
          Beide zalen sloten bij het faillissement van het Rex-concern en enkele tijd later werd het afgebroken om plaats te maken voor het Gaumont-UGC-complex               
                            
                                                             
                           
Die andere filmzaal, nl.
Ciné Ambassades 

                                 

lag juist naast Ciné Metro.  Deze zaal werd opgericht in een bestaand pand met een brede zaal, zonder balkon en met een klein scherm.
Dhr Heylen, weer hij, kocht de zaal op in de jaren '60 en voegde aan de naam van Ambassade een "s" toe, zodat er in de kelder 4 kleine zaaltjes werden geïnstalleerd met een beperkt aantal stoelen.
Nadat Dhr Heylen de zaal Sinjoor sloot, kreeg de Ambassade's de naam Sinjoor.
Ingevolge het faillissement van het Rex-concern gingen alle Ambassade's dicht om daarna gesloopt te worden voor de bouw van het Gaumont-UGC-complex (1995).                      
                                    
           Even verder, langs dezelfde zijde, in de straat, richting Franklin Rooseveltplaats was er aan het nummer 10 de
Studio de Paris 
Architect A. Van Copenolle bouwde dit clubhuis, incluis de bar en speelzaal in 1931, in art-decostijl.
Vanaf 1935 gaf beenhouwer Gyles er filmvertoningen in een zeer klein zaaltje (156 zetels).
Na de tweede wereldoorlog werden er pikante films vertoond uitsluitend voor volwassenen.  Net zoals de Royal, de Plaza en de ABC had de Studio de Paris een "slechte" reputatie.
Nadien deed dit zaaltje dienst als dancing 'the President', maar staat momenteel leeg.
                          
                                        
          Gaan we nu terug richting de De Keyerslei, dan bevond er zich schuin over de Ciné Metro
Ciné Vendome één van de bekendste zalen uit de jaren '30.
Eerst heette de zaal "Studio Savoy" daarna "Stuart",

                        

daarop "ABC",die de eerste sekszaal werd in de stad.
De laatste eigenaar gaf de cinemazaal haar laatste naam "Vendôme"
Na 1991 werd de zaal verbouwd tot restaurant, maar momenteel is het leegstaand.       
                                                  
       We verlaten we nu de Anneessensstraat en begeven we ons in het "statiekwartier" dan was er op het "Statiepleintje", zoals de Antwerpenaren dit pleintje noemen, de 
Ciné Plaza, in feite gelegen in de Breidelstraat 19
In 1933 werd de dancing Royal verandert in een cinemazaal, nl Cinema Plaza.
 
                        

Zij was ook één der eerste sekszaaltjes, alhoewel...
In de jaren '50 de film van Ingmar Bergman "Een zomer met Monika"

            
                              
als verdorven werd beschouwd, omdat er voor de eerste maal, een blote borst werd vertoond ?
In 1960 werd het echter een echt sekszaaltje en werd er later tussen de films aan striptease gedaan.
In 1995 veranderde het in een Lunapark.        
          
          In ons volgende Deel VIII, gaan wij ons bezig houden met de verdwenen filmzalen die gelegen waren op het Koningin Astridplein.

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.      

                                         -o-o-o-O-o-o-o-
         

         Zoals in ons vorig Deel V beschreven, betreden wij nu terug de De Keyserlei en volgen deze richting Centraal Station.

         De eerste filmzaal die aldaar gelegen was aan het nr 42 was 
Ciné Regina.  In dit pand, een winkelhuis, werd in 1950 een kleine bioscoop geïnstalleerd met een beneden -en bovenverdieping met in het totaal 280 zitplaatsen.  De eigenaar, Dhr De Backer, bezat toen ook de "Capitole", die verder wordt besproken, en de "Cameo" in de Begijnenstraat (zie deel III - verdwenen filmzalen in het Sint-Andrieskwartier). 

In 1958 draaide gedurende lange tijd "The Bridge on the River Kwai".
                           
                        
In de jaren '60 veranderde de zaal "Regina" in het sekszaaltje "Paris". In 1995 verbouwde juwelier Slaets het pand volledig.
 
                                     
                                                (foto eigen beheer)

          Even verder in het nr 54 was de alomgekende
ciné Capitole gelegen.                         

                                  

Met de Rankfilm "Victoria en haar Huzaar" opende deze eerste bioscoopzaal, die L. Stynen bouwde, haar deuren.
Een ingang, met lange gang op de De Keyserlei, leidde naar een zaal die in de Vestingstraat (nr 30) lag.
In 1936 werd de zaal vergroot.
Na de tweede wereldoorlog werd Ciné Capitole opgenomen in een groep waaronder "Ciné Ambassade" - "Regina" en de "Cameo" zaten en die eigendom waren van Dhr De Backer.
In 1960 werd de Capitole eigendom van Dhr Heylen, die er een persfilmzaal van maakte.
In het jaar 1987 sloot de Capitole om plaats te maken voor winkels en een diamantbeurs.                  
                                                          
          Naast de Capitole in de nummers 60-62 was de
Cineac gelegen. 
In 1929 werd het "Century Hotel" gebouwd in art-decostijl.  Daarvoor bevond zich op die plaats Cinema Palace, waar korte filmpjes werden vertoond voor de wachtende treinreizigers.  Het zeer groot hotel had in de kelders een filmzaal.
In 1934 specialiseerde Cinema Cineac zich in het vertonen van tekenfilms en actualiteit.  
Op het einde van de jaren '60 werd het zaaltje gesloten.
Na leegstand opende de toenmalige eigenaar J. Rastelli 2 studiozaaltjes die in 1974 moesten sluiten voor de concurrentie met Dhr Heylen.  
Nu is er het Hotel De Keyser gevestigd.

                 
                                              (foto eigen beheer)

          Verlaten we nu de De Keyserlei, en begeven we ons in de Pelikaanstraat, dan was er juist achter de hoek de ingang naar
Studio Century 

                                            
Eind jaren '70 wanneer het publiek de weg niet meer vond naar de filmzalen begon G. Heylen zijn grote filmzalen op te delen.
Met Brabo - Tijl en Wapper opende hij 3 nieuwe zalen in de kelder van het Century Center, die te bereiken waren via de Pelikaanstraat.
Gezien deze eveneens geen groot succes waren werd de zaal herdoopt tot "Century".
Met de komst van de Mediamarkt en de reorganisatie van het Century Center verdwenen de zalen volledig in 1993.
           
                        
                                                      (foto eigen beheer)

          Wandelen we verder in de Pelikaanstraat richting Belgiëlei, dan was er ter hoogte van het nr 102 een filmzaal, die ons totaal onbekend is, nl. de "Tivoli" 
Vanaf 1906 tot 1907 zouden hier filmvoorstellingen gegeven zijn in het aldaar toen gelegen café Tivoli.                        
                                                  
          Keren we nu op onze stappen terug richting de De Keyserlei, dan gaan we in het volgende Deel VI, het traject De Keyserlei - Anneessensstraat en Breidelstraat, waaronder de Rex - Studio de Paris - Ambassades - Metro - Scala en Plaza, bespreken.

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen.      

                                                    -o-o-o-O-o-o-o-
        

          In dit deel treden we binnen in het mekka van de film, waardoor Antwerpen de naam kreeg van hoofdstad van de film in België en waren de meeste zalen eigendom van filmbaas Heylen.

          Niet alleen op de De Keyserlei en het Koningin Astridplein waren er bioscoopzalen, maar ook in de aanpalende straten rezen de zalen als paddestoelen uit de grond.

          Beginnend in de Quellinstraat werd in 1916 door de eigenaar P. Tyck (ook eigenaar van de Anvers Palace en de Pathé), de zaal ontworpen als zaal "Eden". Eerst ging het om een grote gelijkvloerse zaal met daarrond een galerij.  Er was tevens een accomodatie voorzien voor het opvoeren van revues.

          In 1960 nam Dhr Heylen de zaal over en voegde ze toe aan zijn Rex-imperium.  De zaal werd gemoderniseerd en kreeg de naam van
Ciné Quellin.
  
                                     

          In 1982 verdeelde Dhr Heylen de zaal in 3 delen, zodat de kelder - het gelijkvloers en het balkon, respectievelijk de namen kregen als "Quellin 1 - 2 en 3".

          De zalen werden allen gesloten wegens het faillissement van Dhr Heylen en werd in 2000 verbouwd tot kantoorruimte.  Alleen de gevel werd bewaard.

                        
                                             (foto eigen beheer)

          Schuin tegenover Ciné Quellin bevond zich  Ciné Crosly,                   
waarvan de ingang gelegen was op de hoek van de De Keyserlei en de Quellinstraat, met aan een blinde muur in de Quellinstraat de nooduitgang.              
                                     
          In 1920 opende de NV "Trocadero" de verbruikerszaal met filmvoorstellingen.  Na de tweede wereldoorlog speelde de Britse soldaten er bowling.  Na de oorlog heropende de zaal onder de naam van Ciné Calypso

                                          

          Na jaren van leegstand in de jaren 60 richtte de Nederlandse Calypsogroep er in 1973, 3 filmzalen.                         

          Na de overname door Superclub (1986) - E. Kloeck - Cartoon's (1992) en Gaumont (1995) ging het met Ciné "Calypso" bergaf.  De zaal werd gesloten in 2000 tot een bankgebouw van ING.                
                                
          Begeven we ons nu terug naar de De Keyserlei, richting Centraal Station, dan was er op de hoek met de Appelmansstraat
Ciné Pathé                                                                                                      

 

                  In 1907, vestigde de eigenaar F. Krüger, in een voormalig herenhuis van burgemeester Jan Van Rijswijck, de eerste vaste bioscoop van Antwerpen.                 
Voordien vertoonde hij slechts films op kermissen. De cinemazaal kreeg toen de naam van "Krüger".

             
         
Tijdens de tweede wereldoorlog kwam deze zaal in handen van de Duitsers onder de naam van "El Dorado" en veranderde het interieur in zijn geheel.  Na de bevrijding werd de zaal eigendom van de groep Tyck en kreeg het zijn oorspronkelijke naam terug van "Pathé".                

Wanneer de cinema in handen kwam van Dhr Heylen werd het "De Sinjoor". 

                      

Gans het pand werd gesloopt en vervangen door het "Hylit Hotel".
                                                

          Het operette-theater Palladium ging open in 1920, op nieuwjaarsdag.  Wegens het geringe succes, werden A. De Paep en Spanoghe eigenaars en gaven de zaal de naam van "Empire".

                
                                            
waar men onmiddellijk films begon te draaien.  
        
  In 1927 kreeg de zaal een bioscooporgel dat tijdens de pauze gebruikt werd. 
                           
Tijdens de tweede wereldoorlog weigerde De Paep Duitse films te draaien.

          In de jaren 60 deelde ze mee in de malaise en moest de zaal eveneens sluiten zoals de naastgelegen "Anvers Palace"  voor een shoppingcenter.

          In het nummer 31 naast de Empire was de
Anvers Palace gelegen.

                                       
         
In 1915 liet de eigenaar P. Tyck het gebouw optrekken om de gegoede stand naar de film te lokken.  De inkomprijs was vier maal hoger dan in de andere zalen, maar de luxe was enorm. Er was plaats voor 1500 personen.  De zaal was voorzien van een groot doek en tijdens de voorstellingen werd er koffie en gebak opgediend. Hij maakte in de kranten met de vermelding dat het de "mooiste zaal van de stad" was, dat de "consommaties van de beste kwaliteit waren" en dat de cinemazaal geschikt was voor een "select publiek".

          Tijdens de tweede wereldoorlog deed de zaal dienst als soldatentheater en werd ze beschadigd door een V-bom.

          De Anvers Palace behoorde tot de groep die eveneens de Pathé, de Eden en de Empire beheerde.  In de jaren 60 probeerde Dhr Heylen het volk terug naar de bioscoopzalen te krijgen, maar tevergeefs, de Anvers Palace moest eveneens de duimen leggen voor
een parkeertoren en een shoppingcenter.

                     
                                               (foto eigen beheer)

          In ons volgende deel VI keren we terug naar de De Keyserlei en volgen deze richting Centraal Station en gaan dan de Pelikaansstraat in. 

          Hier zullen we achtereenvolgens de filmzalen Capitole - Cineac - Palace -- Regina - Century met Brabo-Tijl-Wapper en Tivoli bespreken. 

Bron :
De meeste inlichtingen en gegevens werden gevonden in het prachtig boek van Frank Heirman
- Het Paleis om de hoek - een eeuw cinema in Antwerpen -
uitgegeven door de                             
Uitgeverij : Book & Media Publishing, Katwilgweg 2 bus 3 - 2050-Antwerpen (Frank Jaspers), waarvan wij de toelating kregen om de gegevens en foto's te publiceren en waarvoor onze hartelijke dank.

Buiten de foto's uit eigen beheer werden er ook foto's uit dit boek overgenomen, alhoewel ze niet van goede kwaliteit zijn, waarvoor onze verontschuldigingen. 

                                                            -o-o-o-O-o-o-o-     

                                      GEDENKPLATEN -en STENEN

                                                   in ANTWERPEN

DEEL 4 :                     

                                   " van Groenplaats naar Grote Markt "

         In het Deel 3 waren we geëindigd aan de Kruidtuin gelegen aan de Leopoldstraat.  Om onze zoektocht naar de gedenktekens verder te zetten, vertrekken we aan de Lombardenvest, een straat die we in deel 3 over het hoofd hadden  gezien en waar zich aan de gevel van het huis nummer 6 de hieronder afgebeelde steen bevindt, voor

ABRAHAM VERHOEVEN 

   Wist U dat .... ?

- Abraham Verhoeven geboren werd te Antwerpen ca 1575 en aldaar stierf ca 1652.

- zijn gedenkplaat werd uitgebeiteld in de steen van het pand nr 6 van de Lombardenvest, waar het Dagbladmuseum was gevestigd.

- hij journalist was en één van de eerste krantenuitgevers.

- hij uitgever was van "Zijn Nieuwe Tijdinghe" waarvan het eerste exemplaar verscheen op 27.6.1629.

- hij tevens een straatnaam  kreeg op Linkeroever.

   Bron : - uit schrijvers op Linkeroever (uitgave dd. 4.5.2003)
             - erfgoedcel Antwerpen, AMVC - Letterhuis.
             - Wikipedia

          Na dit recht gezet te hebben, begaven we ons via de Pandstraat naar de Groenplaats waar op de hoek het Postkantoor Antwerpen 1 was gelegen. Groot was onze verbazing vast te stellen dat dit kantoor gesloten was en een andere bestemming had gekregen.  Gezien wij in het verleden, in een lokaal aan de kant van de Pandstraat, de hieronder afgebeelde gedenkplaat 

IN MEMORIAM voor de POSTBEDIENDEN hadden gefotografeerd voelden wij het onze plicht deze toch kenbaar te maken

         Na dit recht gezet te hebben, kunnen we beginnen met ons Deel 4 en begeven we ons

via de Schoenmarkt aan het nr 8 waar zich het kapelleke

O.L.V. van TOEVLUCHTSOORD bevindt.

Wist U dat ... ?

- dit kapelleke bij de Antwerpenaren  gekend is onder de naam van het oudste ambacht, omdat de beoefenaarsters hier kwamen mediteren.

- de kapel dateert van ca 1477.

- het hoorde bij het godshuis "Onser vrouwen convent" of "Aelmoesenhuys" dat zijn ontstaan te danken heeft aan Hendrik Suderman, de milde gever, ditmaal om arme jonge maagden, weduwen en eerbare vrouwen te huisvesten (1343).

- wanneer het godshuis verdween,de kapel bloeiender dan ooit is geworden.

Bron : - Gids voor Oud-Antwerpen van George Van Cauwenbergh

          Na even het interieur bekeken te hebben, steken we straat over  richting Beddenstraat en op de hoek met de Eiermarkt, aan het GB-shoppingcenter het standbeeld van

TEUN DE EIERBOER met de volgende inscriptie op de steen 

Wist U dat ... ? - de tekst op de steen als volgt luidt :

                             """Ik ben Teun de Eierboer ook genaamd Koekeloer 
                                         alle grieven van 't volk kozen mij als tolk 
                                                                  Anno 1667""" 

  - een citaat van hem luidt :  """Op 't Steenen Kerkhof ofte Waaigat kunnen vertier en logement komen en gaan.  Het Putteke en den toren zullen er altoos staen"""...

 - het Steenen Kerkhof in het verleden samen met het Groenkerkhof, de kathedraal omringde.

- met het "Waaigat"  bedoeld wordt, de hevige windstoten, die door de 123 meter hoge kathedraal wordt veroorzaakt in het straatje tussen Handschoenmarkt en Groenplaats.

 Bron : - Gazet van Antwerpen.

          We volgen de Eiermarkt tot aan de Groenplaats en wandelen via de Jan Blomstraat naar de Handschoenmarkt, waar we in een nis van de zuidertoren, het standbeeld van "De Steenkappers kunnen bekijken.  Aan de voet van het standbeeld de gedenkplaat voor

PIETER APPELMANS

 Wist U dat ... ?

- Pieter Appelmans geboren werd te Antwerpen in 1373 en aldaar overleed op 25.5.1434.   Hij architect en steenkapper was.

-  de Jan Blomstraat, vroeger het "Molengat" werd geheten en dat het vanaf de 18° eeuw  het nog Rioolstraat. was.

- in 1968 de Jan Blomstraat naar de van Duitsland afkomstige stadsbouwmeester werd genoemd.

- ter gelegenheid van het bezoek van koning Leopold III en koningin Astrid aan Antwerpen, de gedenkplaat op 12.5.1935 plechtig werd onthuld samen met het Appelmans monument.

- er tegenover dit monument aan de Tempelstraat een inscriptie te vinden is met de naam   "R. Appelmans".  Wijst dit naar 'rue Appelmans' ?.  We weten het niet, maar willen het toch vermelden.

                                       
           Wij begeven ons naar de ingang van de O.L.V.kathedraal

waar we ongeveer naast de prachtige ingang van de kathedraal de gedenkplaats voor het graf van

QUINTEN MATSIJS aantreffen
       

         Ongeveer in het midden van de Handschoenmarkt werd deze gedenkplaat tussen de kasseien aangebracht met tevens een  granieten blok ter ere van  

NELLO  & PATRASCHA geschonken door Toyota.

                                                                 

                    

           We verlaten de  Handschoenmarkt, langs het kleine straatje, aan de Putkevie, nl de Maaldersstraat en komen alzo op de Grote Markt.  Aan het nr 4 het geboortehuis van

ANTOON VAN DIJCK

Wist U dat ... ?

- volgens Augustin Thijs Ernest Van Dijck hier niet geboren zou zijn, maar in de Korte Nieuwstraat op 22.3.1599.

- hij als wonderkind, assistent was van P.P. Rubens.

- hij in Londen overleed op 42 jarige ouderdom op 9.12.1641.

          Aan het nr 9 vinden wij een inscriptie op de gevel van het 

Voormalig huis "DE SPIEGHEL"

Wist U dat ... ?

-  dit voormalig huis in 1620 eigendom was van een gewapende gilde "De Jonge Handboog of Ghebrokene Pese"

-  de inscriptie op de gevel luidt :

                                  """Der vaadren kunst lag hier bedekt
                                         en sliep tot ik haar heb gewekt 
                                    U glanst en lacht nu weer, vol pracht 
                                     vol vreugde van ons en 't nageslacht
                                                   1500 - - - 1904"""

Bron : - Gids voor Oud Antwerpen van George Van Cauwenbergh

     Aan het nr 58 de gedenkplaat van het geboortehuis van

ALICE NAHON 

Wist U dat ... ?

- zij geboren werd te Antwerpen op 16.8.1896 en gestorven aldaar op 21.5.1933.

- zij een Antwerpse dichteres was met een wankelende gezondheid en verbleef vaak als kind in  sanatoria.

- zij in haar laatste levensjaar in de Carnotstraat woonde.

- in Vlaanderen Nahon wellicht het meest bekend is van de versregels van haar  "Avondliedeke III"", dat luidt :

              """ 't is goed in 't eigen hert te kijken, nog even voor het slapen gaan,
                   of ik van dageraad tot avond, geen enkel hert heb zeer gedaan """.  

- er nog twee dichtbundels van haar bekend zijn,  zoals :
- Vondelingskens (1920) en Op zachte vooizekes (1921)

  Bron : - Antwerpse gedenkplaten van Piet Schepens.
            - Wikipedia

           Aan het nr 44 het geboortehuis van

JEF LAMBEAUX

                                          GEDENKPLATEN -en STENEN

                                                      in  ANTWERPEN

DEEL 3 : 

                          "tussen Nationalestraat en Lange Gasthuisstraat"

         Aan het einde van deel 2 bevonden wij ons in het Sint-Andrieskwartier, meer bepaald aan de Reyndersstraat.

         In ons huidige deel gaan we de gedenkplaten -en stenen trachten te vinden in het gedeelte begrepen tussen de Nationalestraat en de Leopoldstraat.

         Als bronnen kunnen wij vermelden :

        - Antwerpse gedenkplaten van Piet Scheepens en Wikipedia

        - de meeste foto's zijn eigendom van de auteur, mits uitzondering van enkele waarvan wij dan uiteraard de herkomst van vermelden.

          We begeven ons naar de Begijnenstraat, waar zich de

CELGEVANGENIS bevindt.   

                              
   Wist U dat ... ?

- deze gedenkplaat een hulde brengt aan de gefusilleerden en politieke gevangenen uit de oorlogen 1914-1918 en 1940-1945, die in de gevangenis opgesloten waren.

          We verlaten de Begijnenstraat via de Sint-Rochusstraat richting Schermersstraat en nemen daar de eerste straat links, nl. het Mechelseplein, waar zich de Sint-Joriskerk bevindt.  In de kerk vonden wij de gedenkplaat voor

JAN SWERTS    Deze foto is wel onduidelijk wegens het flitsen,maar toch herkenbaar.

Wist U dat ... ?

- Jan Swerts een Belgisch schilder was die geboren werd te Antwerpen, op 25.12.1820 en gestorven is te Mariënbad op 11.8.1879)

- hij een student was van Nicaise De keyser die zich verdienstelijk maakte voor de monumentale kunst van België door de Belgische overheid er toe te brengen in 1859 een tentoonstelling van kartons van Duitse meesters in Brussel en Antwerpen te organiseren.

- hij samen met Godfried Guffens omvangrijke muurschilderingen met een religieuze en historische inhoud maakte, die aansluiten by de richting van de nieuwe Duitse classicisten. - er een werk  van hem te zien is in de Sint-Joriskerk te Antwerpen waar zij aan werkten van 1859 tot 1871

- hij vanaf 1874 directeur was van de Academie voor Schone Kunsten in Praag.

          Na het verlaten van de kerk begeven we ons naar de Lange Gasthuisstraat waar rechts vooraan in de straat het

MARNIXHUIS is gelegen.   In de inkomhal hangen deze twee gedenkplaten

Wist U dat ... ?

- Filips Van Marnix verbleef ten huize "Marnix" in de Lange Gasthuisstraat.

- er een gedenkplaat "in Memoriam" in de gang van het Marnixhuis hangt . Bekijk de plaat maar goed, want in die tijd was "Alfons Van Camp" (Nvdr : zelde naam als deze van de auteur) reeds bekend onder het personeel van de Commissie van Openbare Onderstand.

          Naast het Sint-Elisabethziekenhuis en het Elzenveld ligt het

MAAGDENHUIS

Wist U dat ... ?

- deze gedenkplaat, in een glazen kast, in de gang van het Maagdenhuis staat, met de vermelding dat dit museum werd opgericht ten jare 1930 

          Gaan we nu verder richting Korte Gasthuisstraat dan bevindt zich aan het nr 23 van de Lange Gasthuisstraat de gedenkplaat voor          

MAYER VAN DEN BERGH  (1858 - 1901) In de hal de hieronder afgebeelde gedenkplaat

 Wist U dat ... ?

-  Fritz Mayer een verwoed verzamelaar was, van schilderijen, beeldhouwwerken, wandtapijten,   tekeningen, glasramen, enz...

- hij voor ieder werk hij een geschikte kamer vond in zijn museum  en hierdoor een uitzonderlijke collectie kreeg.

- hij in 1887 tot de adelstand verheven werd en de toelating verkreeg zijn naam te binden aan
 zijn moeder en van toen af  hij Fritz Mayer Van den Bergh heette.

- zijn al te vroege dood in 1901 voor zijn moeder, Henriette Van den Bergh, een enorme klap was en zij besloot zijn  verzameling voor het geslacht te vrijwaren.  

- zij hem altijd heeft gesteund en het museum liet bouwen (1901-1904) om het levenswerk van haar zoon te bewaren.

 Bron : - Ippa's museumgids van Julien Remoortere, dd. sept. 1987 

          Aan de overzijde van de straat aan het nr 23 .....         

           We wandelen nu tot aan de eerste straat links, nl de Oudaan met het

ADMINISTRATIEGEBOUW dat momenteel onderdak verschaft aan verschillende politiediensten, echter niet voor lang, want deze gaan allemaal richting Luchtbalkazerne.   Voor het gebouw staat de hieronder afgebeelde gedenksteen

Wist U dat ... ?  

- dit gebouw beter bekend is als de "Politietoren"

- dit Torengebouw 12 verdiepingen telt en ontworpen werd door de architect Braem.

- om de plannen te verwezenlijken de "Cité" uit 1880, van architect De Cluysenaer, en een modern bedrijfsgebouw uit 1941 van architect De Koninck onteigend en gesloopt moest worden.

- het tot 9 oktober 1958 duurde tot de eerste steen werd gelegd.

            In de hal van het gebouw de hieronder afgebeelde "in memoriam" gedenkplaat voor de gevallen slachtoffers van hun plicht

 Wist U dat ... ?

- deze gedenkplaat zich vroeger in de Bogaerdestraat te Antwerpen bevond, waar de toen onder gebrachte Politie Mobiele Brigade was gekazerneerd.

- door het in gebruik nemen van het gebouw aan de "Bijenkorf" de plaat een plaatsje kreeg onder de trap aan de liften.

          We verlaten de "Politietoren" langs de zijde van de Everdijstraat en aan het nr 13, aan de gevel van het huis "De Stad Duinkerke" ,de gedenkplaat  voor

Adriaan DE BROUWER en Pauwel du PONT
            

 Wist U dat ...?

- Adriaan De Brouwer, kunstschilder, geboren te Oudenaarde in 1605, (sommige   bronnen spreken van 1606) en overleden in 1638, samen met Pauwel du   Pont, gewoond zou hebben, wat eveneens door diezelfde bronnen in twijfel wordt getrokken.

- zij toch beiden hier hun gedenkplaat kregen.

-  Adriaan De Brouwer een onregelmatig leven leed en er maar wat op los leefde, wat blijkt uit zijn werken met onder andere marginalen, moordenaars, dronkelappen en dorpsidioten.  

- hij dan de schilder van de ellende der behoeftigen genoemd werd.

- hij in 1633 in de gevangenis belandde en door tussenkomst van P.P. Rubens  hij echter  in vrijheid gesteld.

- hij overleed in 1638.

Wist U dat ... ?

-  Pauwel du Pont, alias Pontius, geboren werd te Antwerpen 27.5.1603, en daarentegen een plaatsnijder was, die in 1641 het huis "De Stad Duinkerke", aan de Everdijstraat liet bouwen.

- hij er tot zijn dood, tot 16.1.1658, woonde.

- du Pont één der grootste plaatsnijders van zijn tijd was en zijn voorkeur ging naar portretten  en religieuze taferelen. 

Bron : - Antwerpse Gedenkplaten van Piet Schepens.

          We betreden één van ingangen van de "Bijenkorf", langs de zijde van de Everdijstraat en vinden langs de kant van de Korte Gasthuisstraat, weggedoken in een gang, de gedenkplaat voor

François Ferdinand Louis (LODE) CRAEYBECKX  Een plaats die hij volgens ons niet verdient

                      
Wist U dat ... ?

- Lode Craeybeckx geboren werd te Antwerpen op 24.11.1897 en  aldaar stierf op 25.7.1976.

- hij eenVlaams socialistisch politicus, volksvertegenwoordiger (1932-1968), burgemeester van Antwerpen (1947-1976), was.

- in de periode 1933-1937 burgemeester was van Deurne en in 1946 minister van Koloniën.

- zijn "flamingatisme" samen ging met zijn sociale bewogenheid en maatschappijvisie.

- hij tijdens wereldoorlog II duidelijk afstand deed van de collaboratie.

          We verlaten de "bijenkorf" langs de zijde van de Korte Gasthuisstraat en voor het wandel -en winkelcentrum staat het beeldje van

DEN DEUGNIET met onder het beeldje een gedenkplaat 

Wist U dat ... ?

- dit beeldje verwijst naar de lokale mentaliteit van de Antwerpenaar met het gezegde : "mé iel Antwaerpen, moar ni mé mij". 

- Luc Verlee  Den Deugniet maakte in opdracht van de stad Antwerpen in 1976.

- er een liedje bestaat, gemaakt door John Lundström, ° 6.10.1919 en + Merksem 25.7.1990, waarvan de tekst op het plaatje onder het beeldje luidt :

                                     à ventje in z'n blote ku

                                     't is famile van "Manneke Pis"

                                    ge kunt goe zien dat ne'n "Deugniet" is

                                       Refrein : ja, ja, ja ...

                                    Mensen bleft toch staon

                                    en komter mor is aon

                                    mor dooget met fatsoen

                                    dan moude "wenske" doen

                                    't is 't allerschoenste "gat"

                                    van hiel de koekestad

                                    ja hiel de waereld rond

                                   vind men gien schoener "kont"

                                      Refrein : ja, ja, ja ...

                                   Er staot geschreve onderaon

                                   "Met hiel de Stad, mor nie me mij"

                                   En die da nie goe verstaon

                                  zen nie van hier, geloofd me vrij

                                      Refrein : ja, ja, ja...

- dit beeldje gegoten werd bij Kunstgieterij Ferbuyt en gemouleerd werd in zand,een uniek procedé die nu nog bij Kunstgieterij De Clercq-Ginsberg wordt uitgevoerd.

          'Hedde on zen kont gekomen', ja ? dan gaan we verder langs de Huidevettersstraat rechts af naar de Komedieplaats, waar we het prachtig gebouw van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg, nl. "Den Bourla" zien oprijzen.  Op de gevel, op de hoek, van de Orgelstraat werden de hieronder  afgebeelde gedenkplaten aangebracht i.v.m.

Pieter Bruno BOURLA

                       

 

                

 

Wist U dat ... ?

- 

Pieter Bruno BOURLA (° Parijs 19.12.1783 -  + Antwerpen, 31.12.1866) meer 

dan 40 jaar stadsbouwmeester was.

- h

ij o.a. de bouwer was van de KNS (Koninklijke Nederlandse Schouwburg), gelegen aan de 

  Komedieplaats.  Vroeger heette de KNS "Grand Theâtre Royal Français", en vanaf 1853

  werd de toen geheten "Schouwburgplaetse", Komedieplaats.

- i

n 1862 Bourla ontslag nam als stadsbouwmeester.  Hij is dan 79 jaar oud.

- h

ij overleed te Antwerpen op 31.12.1866, n

a begraven te zijn naast zijn kerk op het Sint-Lauretiuskerkhof werd hij wegens het 

verdwijnen van dit kerkhof ontgraven op 12.12.1929, en op 4.1.1930 overgebracht naar het

 erepark van het Schoonselhof.

- op 7.1.

1938 zijn bronzen gedenkplaat kreeg die te vinden is langs de zijde van de Orgelstraat.

- het, het werk is van J. De Braekeleer en dat deze gedenkplaat een afgietsel is van het bas-reliëf  in gebakken aarde dat op zijn graf staat.

- op 19.4.1991 het restauratiewerk van het Bourla-theater werd aangevat in aanwezigheid van   verschillende hoogwaardigheidsbekleders, zoals ministers, de gouverneur, burgemeester van  Antwerpen en Schepen.  De architecten waren De Winter & Van Hunsel.

            We gaan verder richting Leopoldplaats, maar gaan even naar links, de Arenbergstraat in waar aan het nr 17 de gedenkplaat voor

Jan BRUEGHEL de oude met de volgende tekst te zien is, nl. "in dit huis stierf / 1568 / Jan Brueghel / 16.25 / kunstschilder / 1568 - 1625 "

 Wist U dat ... ?

- hij geboren werd te Brussel in 1568 en gestorven te Antwerpen op 13 januari 1625, op 57jarige ouderdom tengevolge van cholera.

- hij stierf in het huis gelegen aan de Arenbergstraat nr 17, waar tevens zijn gedenkplaat is  aangebracht.

- Jan Brueghel  een Brabantse kunstschilder was uit de barokperiode en zoon van : - Pieter Brueghel de Oude en  vader van Jan Brueghel de Jonge.

- hij ook de fluwelen of bloemenbreughel werd genoemd.

- in 1589 hij naar Italië trok , waar hij in Napels, Rome en Milaan werkzaam was.

- in 1596 hij naar Antwerpen kwam waar hij tot zijn dood verbleef.

-  Jan Brueghel de oude één van de meest gezochte schilders was naast Pieter Paulus Rubens
en  benoemd werd tot hofschilder van aartshertog Albrecht van Oostenrijk en de infante Isabelle   van Spanje.

          We gaan terug naar de Leopoldstraat waar tegenover de Henri Van Heurckstraat de

KRUIDTUIN of in het Antwerps "Den Bottanieke nof"

Wist U dat ... ?

- dit blauw-wit bord van beschermd monument zich bevindt aan de ingang van de Kruidtuin.

- de huidige inkompoort  in 1826 ontworpen werd door architect Pierre Bourla en gerangschikt werd als landschap in 1950. 

         Hier eindigt het deel 3, zodat we ons kunnen klaarmaken om het deel 4 op papier te zetten, waar we zullen beginnen aan het Postkantoor op de Groenplaats om zo verder te gaan richting Grote Markt en omgeving.

         Veel kijk -en leesplezier

                                                         -o-o-o-O-o-o-o-

                                                GEDENKPLATEN -en STENEN

                                                              in ANTWERPEN

DEEL 2 A :

                    "Sin-Andrieskwartier tussen Scheldekaaien en Nationalestraat"

         In ons vorig deel waren we geëindigd in de Kronenburgstraat aan de haringrokerij.  In dit deel nemen we aldaar de draad op en gaan via de Nationalestraat tot aan het pleintje tussen de Preker -en Lange Vlierstraat.

         Op het pleintje staat een nagemaakt toneelpodium met het poppetje 

DE NEUS uit het poesjenellentheater.  Hier bevinden zich de hieronder weergegeven teksten op de gedenkplaten 

Wist U dat ... ?

- de Neus een folkloristisch volksfiguur was uit het Sint-Andrieskwartier en werdb etiteld als de hoofdfiguur in de Poesje van DE REEP sinds 1862 en de Koninklijke Poppenschouwburg VANCAMPEN sinds 1935.

- het beeldje en de daarbij horende twee gedenkplaten zich bevinden langs weerszijden aan de onderzijden van het beeld.  

- het tot stand kwam dank zij de steun van :  Winkelcentrum Nationalestraat en werd overgedragen aan de stad Antwerpen op 7 april 1990 door  "De Vrienden van de Neus" vzw, en  op initiatief van Karel Reinehr naar een idee van Guy Van den Casteele.

- het onthuld werd in aanwezigheid van Vice-minister Hugo Schiltz en burgemeester H.B. Cools en  door 6 Antwerpse jongeren

        We wandelen nu in de Prekersstraat richting Kloosterstraat waar op het pleintje ter hoogte van de Riemstraat het standbeeld van

PETER DE GROOTE staat, met daaronder de volgende gedenkplaat                                                           

Wist U dat ... ?

- zijn echte naam luidt : Peter I Aleksejevitsj Romanov,geboren te Moskou op 9.6.1672 en gestorven te Sint-Petersburg op 8.2.1725,bijjgenaamd Peter de Groote.  

- hij van 1682 tot 1721 de eerste Russische 't Saar en tot zijn dood  keizer was van Rusland. 

-achter zijn beeld een tekst is aangebracht die wij echter niet kunnen ontcijferen.

          De volgende straat is de Korte Vlierstraat waar de vroegere

GENDARMERIE BRIGADE ANTWERPEN  was bevestigd.  

Wist U dat ... ?

- deze brigade opgericht en ingekwartierd werd  in de Sint-Jacobsmarkt op 11il 1797 en op 6 mei 1839 hier haar inrek nam.    

           In de Kloosterstraat, in de hovingen, ter hoogte van de Prekerstraat vinden de gedenkplaat voor

JOHN WILMS     

Wist U dat ... ?

- John Wilms geboren werd te Antwerpen in 1893, in stierf in het Sint-Andrieskwartier in 1978.

- hij een Vlaams politicus en schrijver was, die de harde arbeid en het samenhorigheidsgevoel van de bevolking beschreef.

- hij de eerste steen legde van de woonwijk gelegen aan de Klooster - en Prekersstraat, alwaar tevens in het plantsoen, de hierboven afgebeelde gedenksteen werd aangebracht. - het opschrift op deze steen luidt :

                                            """John Wilms
                                          Antwerpen 1893-1978
                                       Ereschepen van Antwerpen
                Voorzitter en erevoorzitter van de SM "Huisvesting Antwerpen
                               auteur van de "De Parochie van miserie"            
                                   Legde de eerste steen van deze woonwijk

     We blijven in de Kloosterstraat en aan de eerste straat rechts, de Korte Vlierstraat gaan we naar rechts richting Sint-Andriesplaats.   Links ligt de Lange Ridderstraat waar we aan het nr 79 het huis

 DEN WITTEN GRIFFOEN aantreffen

Wist U dat ...?  

-  griffoen = een dier met het bovenlijf van een arend en het onderlijf van een leeuw is.

- het in de volksmond ook de "de Calloies gang" genoemd. wordt en het reeds zou bestaan van 1515.

- het een privaat domein is, doch mits een klop de deur bestaat de mogelijkheid om het te  bezoeken.   Via de deur belanden we dan op een schilderachtig binnenplaatsje dat omgeven wordt door witgeschilderde lijstgeveltjes.   Tegen het nr 3 bevindt zich een Onze-Lieve-Vrouwbeeldje dagtekenend van 1854.  Er is tevens een tweede gebeeldhouwde deur met griffoen te bezichtigen.

         We volgen echter de Lange Ridderstraat niet, maar gaan terug naar de Sint-Andriesplaats die we links opgaan en de eerste straat links nemen zodat we in Pompstraat aan het nr 30 komen waar we de gedenkplaats van aan het geboortehuis van

HENDRIK CONSCIENCE  aantreffen                                                                                                               

Wist U dat ... ?

-  hij de man was die zijn volk leerde lezen en van de historische roman "De Leeuw van Vlaanderen".

- wij van deze schrijver  3 verschillende adressen vonden, waarop gedenkplaten werden  aangebracht, nl. in de Pompstraat 30  - Prinsesstraat 14 en Carnotstraat 93.

- de mooie gedenkplaat in de Pompstraat aangeduid wordt als zijn geboortehuis. 

           Aan het nr 17 het geboortehuis van

LODE ZIELENS 

            Als we rechtdoor gaan en in de Sint-Andriesstraat komen vinden wij op de gevel van het parochiehuis  de gedenkplaat voor

FRANK GHYS

We blijven in de Pompstraat en nemen de eerste straat links, nl De Rijke Beukelaerstraat waar we aan het nr 4 naast het 

Poortje SINT-JAN
het hieronder afgebeelde plaatje het volgende opschrift aantreffen :
                                                      
                     

                                                        Bouwheer : Jan Penne
                                                     & Barbara Peeters a° 1651
                                                1ste lettergieter bij Plantin Moretus
 
                                                           Arduinen poortje van :
                                                               Jean Lermigneau
                                             maître de carrière à Filuy en Arquenne
                                  Restauratie : Dr Yvan De Grave & Ria Symus a° 1981-96

         Deze straat verlatend richting Oever vinden we aan de rechterzijde het

MERCATOR-ORTLIUSHUIS met de volgende gedenkplaat

Wist U dat ... ?

- dit huis sedert 1949 eigendom is van de stad Antwerpen.

- de gedenkplaat werd aangebracht door de VTB (Vlaamse Toeristenbond) op de gevel van de Kloosterstraat nr 11, te Antwerpen, en vertelt zo maar eventjes een heel hoofdstuk Antwerpse  geschiedenis.

- het opschrift luidt als volgt :
   """Tegenover dit Mercator-Orteliushuis strekte zich van de 12° eeuw tot het einde van de 18e eeuw het complex van de premonstratenzer Sint-Michielsabdij uit. Bloeiend en invloedrijk centrum van godsdienstig leven, moederabdij van Middelburg,  Averbode en Tongerlo.
        In het Prinsenhof werden vorsten en beroemde personen plechtig onthaald.
        Begraafplaats van vele hoogwaardigheidsbekleders.  Eind 18° eeuw en begin 19° eeuw  was het achtereenvolgens rechtbank, scheepstimmerwerf, tuchthuis, stapelplaats en militair arsenaal."""

           Even verder komen we in de verlengenis van de Kloosterstraat aan den Oever, waar het standbeeld van Jacob Jordaens staat, met daarvoor een plaatje voor

JEF VANCAMPEN

 Wist U dat ...?

- Jef Vancampen geboren werd te Antwerpen op 6.2.1934 als zoon van : - Constant, restaurateur van kunstvoorwerpen, kunstschilder, oprichter van de Poppen schouwburg Vancampen.

- Jef een Belgische kunstschilder is en vooral bekend  is door zijn maritieme werken (havenimpressies, rivieren en de zee, maar vooral schepen).  Ook van zijn portretten en stillevens.

- hij sinds 1990 een professioneel kunstschilder is en woont en werkt in Antwerpen. - er voor het standbeeld van Jacob Jordaens,  een schilderij en een tekst staan, beiden mooi omkaderd door een stenen kader.

- het opschrift van één der werken luidt :
                                                              Zee
                                     wiegend als een wellustige deerne
                                         tonend haar wulpse rondingen,
                                                   in bronstige stormen,
                                 lieflijk haar donkere diepten aanbiedend 
                                        van haar nooit eindigende lusten
                                                        O, zee, hoezee !
                                                                                   Jef Vancampen

         Schuin links van het standbeeld aan het nr 4 de gedenkplaat aan het geboortehuis van

 CONSTANCE TEICHMANN
                      

Wist U dat ... ?

- zij geboren werd in 1824 en overleed in 1896.

- zij op deze plaats voor het eerst Peter Benoit ontmoette, voor wie ze haar ganse leven een grote vriendschap zou  koesteren.

- het gebouw niet in zijn oorspronkelijke staat is gebleven.  Zo zijn de ramen  veranderd en is de gevel in een afschuwelijke blauwe verf geschilderd.

- zij de Antwerpse Florence Nightingale was die in 1846 de oprichtster was van het Louise-Marie ziekenhuis voor arme kinderen.  

- zij tijdens haar leven een belangrijke rol speelde in het Antwerpse muziekleven.

- zij door haar liefdadigheidsconcerten, waar ze haar zangkunst demonstreerde, ze geld inzamelde om het hospitaal te financieren.

          We verlaten den Oever en komen alzo op het Sint-Jansvliet waar aan het verluchtingsgebouw van de voetgangerstunnel deze volgende plaat is bevestigd.

SINT-ANNATUNNEL 

Wist U dat ... ?

- dit gebouw een beschermd monument is, vandaar de gevelplaat.  

- het toegangsgebouw van de hand van Emiel Van Averbeke is .

- het de voetgangers -en fietsentunnel onder de Schelde is, die de verbinding geeft tussen rechter -en linkeroever.

- hij  572 meter lang is en zich  31,57 meter onder de grond bevindt.

 - tevens een lift heeft  voor 40 personen en kan maximum 3000 kgr dragen.  

- er roltrappen zijn, waarvan de diameter 4,74 meter bedraagt en het inwendige van de tunnel een diameter van 4,30 heeft.

          We wandelen nu terug in de richting vanwaar we gekomen zijn tot aan de Hoogstraat. Aan  de

HOOGSTRAAT 76   vinden we nog een beschermd monument.

      


 Wist U dat ... ?

- uit reden deze woning dateert van ca 1760.

- het huis een merkwaardige deuromlijsting in eenvoudige rococostijl bevat.

           We laten de Hoogstraat voorlopig links liggen en begeven ons in de Steenhouwersvest, waar we aan het nr 18 de gedenkplaat van

KAREL vanden OEVER 

                
  Wist U dat ... ?

- hij een Vlaams schrijver was, die geboren werd te Antwerpen op 19.11.1871 in het huis  "De ghulden Bock",en er ook stierf op 6.10.1926, als zoon van :  - Jakob, kleinhandelaar in textielwaren, en   Paulina Teysen, dochter van de burgemeester van Putte.

- hij in 1905 de stichter was van het maandblad "Vlaamsche Arbeid".

          Aan het nr 14 vonden wij onderstaande gedenkplaat als herinnering aan de
   herwaarderingsoperatie van de gebouwen in deze omgeving.

C.V. DE GOEDE WONING

Wist U dat ... ?

-  het opschrift luidt als volgt :  """Dit project werd als herwaarderingsoperatie                       gerealiseerd door de C.V. De Goede Woning.  Het werd op 25 oktober 1990 plechtig ingewijd door de heer L. WALTNIEL.  Gemeenschapsminister                                             A. Smets  voorzitter / J. Veltmans Directeur-zaakvoerder  /A. Verhulst Ondervooriztter".

         Aan het nr 11 de gedenkplaat aan het geboortehuis van

FRANS FLORIS      

Wist U dat ... ?

- Frans Floris werd geboren in 1520 in het huis "De Steenrotse" , gelegen in de Steenhouwersvest 11  en gestorven op 1.10.1570, als zoon van : - Cornelis/Floris de vriendt
 en : - Margareta Goos.

- het huidige gebouw in 1876 gebouwd werd en stond dus, voor alle nauwkeurigheid, niet op deze plaats.

- op de onleesbare gedenkplaat wij met moeite de volgende tekst kunnen lezen                                                      """Geboortehuis / van / Frans / Floris
                                                kunstschilder 
                                                1520 - 1570""" 

- Frans Floris eerst beeldhouwer was, maar na de dood van zijn vader hij schilder werd.

- enkele van zijn werken : - Mars en Venus gevangen door Vulcanus en Ordeel van Salomo.

          In de Steenhouwersvest komt de Korte Ridderstraat  uit waar we  op de gevel van de het  nummer 8 een

STRIPFIGUUR van SUSKE en WISKE aantreffen
           .    

   Wist U dat ... ?

- deze tekening uit één der populairste Vlaamse stripreeksen is van Willy Vandersteen.

- op zaterdag 13.5.2006 deze stripmuur onthuld werd met een afbeelding van de cover van  "Op het eiland Amoras".

          Even verder aan de linkerkant bevindt zich het

HUIS DE SWAENE Dit huis bevindt zich in de Korte Riddersstraat.
                              
   Wist U dat ... ?

- in het uitstalraam er zich een soort gedenkschrift werd aangebracht, dat de beschrijving van het pand bevat.

- kort gezegd : Balthazar Van Nispen het postuum stichte, in 1625, voor 12 ouderlingen in een  gang, de zogenaamde "Swaenengang" . tot zijn testamentuitvoerders Pieter Paulus  Rubens behoorde die ervoor zorgde dat het godshuis er, volgens de wens van Van Nispen kwam. - het in 1844 werd herbouwd.

         We gaan nu terug richting Steenhouwersvest die we over steken naar het Vrijdagmarktstraatje zodat we op de Vrijdagmarkt komen.  Links van het straatje bevindt zich het

PLANTIN-MORETUSMUSEUM waar we rechts naast de ingang de onderstaande tekst op een plaat aan de gevel terugvonden  die het complex woning-atelier  Plantin-Moretus beschrijft.                               

Wist U dat ... ?

- het Plantin-Moretusmuseum een historisch museum is over een drukkersfamilie

-  er in de 16° eeuw zich hier de boekdrukkerij Plantijn bevond, die door Christoffel Plantin werd  gesticht.  

- na zijn dood de drukkerij werd overgenomen door zijn schoonzoon Jan Moretus.

- in 1876 de drukkerij en gans de inboedel verkocht werdaan de stad Antwerpen en de Belgische staat.  

- een jaar later, in 1877, het publiek het woonhuis en de drukkerij kon bezoeken.

- in 1944 het gebouw zwaar beschadigd werddoor een V2-raket en het in 1951 terug werd  heropend.

- in 2002 het genomineerd werd als UNESCO-werelderfgoed en in 2005 effectief als eerste  museum op de lijst van het werelderfgoed geplaatst.

          Op de Vrijdagmarkt bevindt er zich een gedenktsteen, die aangebracht werd tussen de plaveien (probeer hem maar eens te vinden)

VRIJDAGMARKT

 Wist U dat ... ?  

- deze gedenksteen ter gelegenheid van de 450ste verjaardag (van wat hieronder wordt  vermeld) geplaatst werd door het districtsbestuur van Merksem, op 23.5.2011.

- deze verhaalt dat :    """in 1560 Jan IV van Glimes, heer van Bergen op Zoom, de grenslijn liet trekken tussen  Schoten en Merksem. Het jaar daarop liet hij Merksem en Dambrugge als afzonderlijke heerlijkheid erkennen. Op 23.5.1561 kocht Antoon Van Stralen, burgemeester van Antwerpen en eigenaar van het kasteel te Merksem, de nieuwe heerlijkheid hier op de Vrijdagmarkt voor 43.000,- gulden.""".

            We verlaten de Vrijdagmarkt via het Heilig Geeststraatje en komen alzo terug in de Hoogstraat waar aan het nr 19, op de gevel op de hoek , waar het café "'t Half Souke" zich bevindt, een mooie tekst van Wannes Van de Velde, die als meest bekend Bard mag en ooit vergeten zal worden, werd aangebracht

 Wannes VAN DE VELDE
    

  Wist U dat ... ?

- Wannes opgroeide in het volkse -en levendige Schipperskwartier en plastische kunsten volgde aan de Akademie.

- hij in onvervalst Antwerps klassiekers schreef  als "Ik wil deze nacht in de straten verdwalen'".

              Schuin links in de Hoogstraat het

 Sint-JULIANUSGASTHUIS  /  DE ZWARTE PANTER
                                   

Wist U dat ... ?

- dit ten eerste een passantenhuis was voor pelgrims en ten  tweede het een kunstgalerij is.

- het passantenhuis gesticht werddoor Jan Tuclant en Ida van der List in de 14° eeuw.

- het vanaf 1702 de instelling werdbeheerd door het Broederschap der Loretanen.

- de traditie  van de pelgrimstafel vertelt ons, dat een maaltijd werd aangeboden aan 12 pelgrims of aan de  armen van de stad op Witte Donderdag  .Deze traditie dateert uit de 16° en 17° eeuw.

- Jaarlijks  hier dit evenement nog wordt ingericht.

   - - - - - - - - - 

- dit ten tweede in 1903 dit voormalige Sint-Julianusgasthuis werd gesticht.

 - bij een verbouwing in 1505 de huidige kapel tot stand kwam, waarin sinds 1970 de kunstgalerie "De Zwarte Panter" is gevestigd.

- 40 jaar later de galerie, in het centrum van de stad Antwerpen, nl. in de Hoogstraat, is uitgegroeid tot een monument, de oudste in Vlaanderen en een trekpleister voor beeldende    kunstenaars, muzikanten, schrijvers en kunstliefhebbers.  

- er reeds 500 tentoonstellingen, een 150tal boekvoorstellingen en 10tallen film -en concertavonden plaats vonden.

 - er wisselende exposities en een permanente expositie zijn o.m. Fred Bervoets.

             Aan het nr 13 bevindt zich het geboortehuis van

JACOB JORDAENS

            
 Wist U dat ...?

- Jacob Jordaens geboren werd te Antwerpen op 19.5.1593 en  overleed op 18.10.1678.

- hij een  kunstschilder was en zoon van Jakob Jordaens, handelaar in lijnwaad en Barbara Wolschaeten.

- hij  in één adem vernoemd wordt met die van Rubens en Van Dyck.  

- hij samen met hen betrokken was bij het intens werken aan de schilderijen in de Sint-Pauluskerk en de Sint-  Augustinuskerk.  

- hij  zijn gedenkplaat kreeg tegen zijn geboortehuis in de Hoogstraat nr 13, dat eertijds de naam  droeg van het "Paradijs".

- we op de gevel wij de volgende boodschap kunnen lezen :

                                 """Geboortehuis / van / Jacob Jordaens
                                                     kunstschilder
                                                     1593 - 1678 """

          We volgen de Hoogstraat richting Grote Markt en aan het huisnummer  3 bevindt zich het Renaissancehuis

DEN BAERS

Wist U dat ...?

- op de gevel van dit huis in de Hoogstraat nr 3, het voormalig huis "den Bers ( 1395-1399), "den Grooten Baers (1577-78)", "den Crieckboom (1578)", "Gulden Cam (?1507-?1569)","den Kam" (?1852) kan men de volgende tekst lezen :

             """PSAL : 82 - Salich is den rechter die den oprechten erft &&&& 1578
                   Prov' II - Maer valsch is die Tonghe die haeren naesten bederft"

         Via de tegenovergestelde straat komen we in de Haarstraat waar we vervolgens in de Kleine Pieter Potstraat op zoek gaan naar het huis

VROUWE TERREBROODTS

  Wist U dat ... ?

- deze gedenkplaats zich bevindt aan de gevel van pand nr 9 van de Kleine Pieter Potstraat.

-  Vrouwe Terrebroodts, evenals Pieter Pot, een weldoenster was die de armen en zieken in het oude Antwerpen hielp.

- het opschrift aan de gevel luidt als volgt  :

                                          """ 't Terrebroyke 
                                                  opgebouwd 
                                                  bij vrouwe 
                                                Terrebroodts   
                                                 anna 1442"""

  - er rond deze plaat e het volgende  kunnen lezen : "Domina illa panem pauberibus donabat"".

           Dit zou het einde moeten zijn van ons deel 2 A, maar kregen in laatste instantie nog een gedenkplaat doorgestuurd door onze medewerker Jan Soenen,die in de Reyndersstraat aan het pand 19 het huis

DE ROODE ROOSE ter kennis bracht                                                                                                                                    

Wist U dat ... ?

- men moet teruggaan tot 1624 voor de geschiedenis van dit huis te kennen.

 - er verschillende huurders dit pand bewoonden tot het op 20.3.1624 verkocht werd.

  - op 18.4.1698 de erfgenamen het huis verkochten en in de periode die volgde het nog van verschillende malen van eigenaar veranderde, tot het in  1898 leeg kwam te staan.

          Ziezo, dat was en hele wandeling in het Sint-Andrieskwartier,die de moeite waard was en waar we vele wist-je-datjes over gedenktplaten -en stenen konden te weet komen.

          Wij hopen dat we bijgedragen hebben tot een betere betekenis over deze platen en stenen, en gaan met het volgende deel 3, naar de andere richting van het Sint-Andrieskwartier, het gedeelte tussen Nationalestraat en Lange Gasthuisstraat.

                                                            -o-o-o-O-o-o-o- 

                              ANTWERPSE GEDENKPLATEN -en STENEN

DEEL 1 :

                                    "Middelheim - het Kiel en het Zuid"

          Na het afhandelen van het werk "wetens -en bezienswaardigheden over -en in Antwerpen", gaan we over tot het opzoeken van de Antwerpse gedenkplaten -en stenen in de verschillende wijken.  

          Wij hadden deze reeds verzameld in dit blog, maar wegens omstandigheden buiten mijn wil, werden de meeste foto's onbegrijpelijk van het blog verwijderd, zodat wij dit hoofdstuk herbeginnen, waar de foto's en "wist-je-datjes" per omgeving zullen vermeld worden.

           In tegenstelling met de stad Gent, waar vele gedenkplaten gerenoveerd zijn, blijft Antwerpen in gebreke.  De platen zijn nauwelijks leesbaar en hangen soms te hoog op de gevels.  En het meeste wat ons opvalt is dat er weinig aandacht wordt besteed aan de vrouwen.

           Met deze rubriek willen wij een eerbetoon brengen aan de vele kunstenaars, politici, gebeurtenissen, e.a. omdat de lezer zou weten wat hun verdienste waren tijdens hun leven of wat er in de stad gebeurde.  Bron : Antwerpse gedenkplaten van Piet Scheepens.

           We beginnen onze zoektocht aan de Middelheimlaan, in de voortuin van de Koloniale Hogeschool, in het uiterste punt, gevormd door de Floraliëlaan, met de gedenksteen

PATRIAE LIBERANDAE PROPRIGNATORIBUS

Wist U dat ... ? 

- dit monument in hardsteen is ter nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers van de Koloniale Hogeschool. 

          We blijven in de buurt van het Open luchtmuseum Middelheim en gaan via de ingang aan de sportvelden het Nachtegalen park in, waar we de gedenksteen van

NICOLAAS CUPERUS " mens sana in corpore sana" - aantreffen.

Wist U dat ... ?

- Nicolaas Cuperus geboren werd te Antwerpen in 1842 en overleed op 1928

- hij van Friese afkomst was en in feite "de Kuyper" heette.

- dit monument naar een ontwerp is van F. Van den Heede, met medewerking van H. Pick.

- het oorspronkelijk op het Sint-Jansvliet stond aan de kant van de Hoogstraat.

- het ingewijd werd op 16 augustus 1930, 2 jaar na de dood van Cuperus.

- het sinds 1949 in het Nachtegalenpark staat, waar het opnieuw onthuld werd op 15 mei. 

- er op de achterkant in het Nederlands en het Frans enkele belangrijke turndata zijn uit zijn leven zijn vermeld zoals "Koninklijke Belgische Turnbond 1865 - Internationale Turnbond 1881 - De turnvaktaal 1885".

- hij de man was die de Sinjoren leerde turnen. 

           We verlaten het Nachtegalenpark via de speeltuinen en het houten bruggetje richting de vroegere paardestallen, waar we de gedenksteen voor de

GESNEUVELDEN VAN HET 7° LINIE aantreffen

Wist U dat ... ?

- dit een beschermd monument is bij een definitief besluit van 17.12.2002, besluit dat op 22.1.2013 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

- dit ter ere werd gemaakt voor de helden bij de slag aan de Ijzer (17-23 okt. 1914) en de gevechten bij Lombardzijde (4.11.1914).

- er een film "Patria" bestaat, die gaat over de eerste wereldoorlog.

- we volledigheidshalve ook het 17de - 27ste regiment en de 7de vestigingsregiment van WO I vermelden. 

- het monument naar een ontwerp is van Antoon De Mol (1891-1962) en Edward Verreycken (1893-1967). 

- de dame bovenaan het monument de dame "Patria" met 2 lauwerskransen wordt genoemd.

          Dan maken we een hele sprong naar het  Kiel aan de sociale woningen met de gedenkplaat

V-BOM OP SINT_BERNARDSESTEENWEG

Wist U dat ...?

- op 9 december 1944 te 11.37 uur het Kiel zwaar getroffen werd door een inslag
van een V-bom op de Sint-Bernardsesteenweg te Antwerpen, ter hoogte van de 
Alfons de Cockstraat.

- bij deze inslag 42 doden en 94 gewonden vielen.

- de gedenkplaat zich bevindt aan de ingang van de binnenkoer van de sociale woningen,gelegen aan de Sint-Bernardsesteenweg.

          Als we de Sint-Bernardsesteenweg volgen richting stad, dan gaat deze over in de Kolonel Silvertopstraat, waar deze gedenkplaat ter ere van het 3_° Royal Tank Regiment werd aangebracht op de ballustrade over de brug van de Ring in Antwerpen.          

 3° ROYAL TANK REGIMENT
                       
   Wist U dat ... ?

- deze gedenkplaat werd aangebracht ter herinnering aan het binnentreden van het 3° Royal Tank   Regiment, op 4 september 1944.

- er op die datum Luitenant-Kolonel David Silvertop, via Breendonk, Antwerpen binnen kwam, nadat hij een andere weg had genomen als Generaal-Majoor Roberts.

- Antwerpen  bevrijd werd door het Britse Armoured Division, Taurus Pursuant genaamd onder de leiding van deze Generaal-Majoor, bijgenaamd "Pip Roberts", die via Mortsel was gekomen doch vele obstakels moest overwinnen.  

          We verlaten het Kiel en gaan rechtstreeks naar de Jan Van Rijswijcklaan, waar schuin tegenover de fontein het Generaal Robertsplantsoen is gelegen.   Op het plantsoen staat de tank die vroeger aan de grens Antwerpen-Wilrijk, ter hoogte van Permeke stond.   Deze tank werd verplaatst ingevolge de werkzaamheden aan De Lijn en waar het eindstation "Olympia" werd ingelast.

BEVRIJDINGSTUNNELS 

Wist U dat ... ?

- De plaat werd aangebracht onder de tank ter ere van :   - Major General G.P.B. Roberts   - Major General J.B. Churcher en   - Brigade Brigadier C.B/C. Harvey

-  en... dit ter gelegenheid van de 35° herdenking van de bevrijding van de stad Antwerpen op  4 september 1944.   

- ze onthuld werd op 9 september 1979 door Zijne Excellentie Sir Peter Wakefield, Ambassadeur van Groot-Britannië.

- de gedenkplaat geplaatst  is onder de tank A27 Cruiser Mark VIII, simpelweg 'Cromwelltank' geheten. 

- het een unieke Britse tank is uit de Wereldoorlog II, die aan de stad Antwerpen werd geschonken.

- er nu de nieuwe hieronder afgebeelde gedenkplaat werd aangebracht                       

Wist U dat ... ?

- de bevrijding van Antwerpen gebeurde op 4.9.1944 door de 11th Armoured Division onder het bevel van Major-Generaal G.P.B. Robert, ook gekend als Pip. 

          Van het Kiel naar het Zuid is maar een boogscheut, zodat we deze bereiken via de Jan Van Rijswijcklaan waar aan het pleintje de tanks

          We steken de Jan Van Rijswijcklaan over naar de Desguinlei waar het Open Zwembad Wezenberg is gelegen.  In de inkomhal vinden we de gedenkplaat voor

MAURITS BLITZ

 Wist U dat ... ?

- hij geboren werd op 28.7.1891 en stierf op 2.2.1975.

- hij een Belgische waterpolospeler was, die tweemaal deelnam aan de olympische spelen en er 2 zilveren medailles won met het Belgisch waterpoloteam.

- hij een fervent bezoeker was van het zwemdok op 't Zuid aan de Brederodestraat en zich inzette om de zwemsport te promoten.  .

          We gaan terug richting Jan Van Rijswijcklaan steken deze over tot aan de Bosmanslei richting Arthur Goemaerelei.

          In de Arthur Goemaerelei , straat die naar hem genoemd werd tussen de Markgravelei en de Desguinlei,  aan het nr 28 bevindt zich onder het straatnaambord de gedenkplaat van

ARTHUR GOEMAERE

Wist U dat ... ?

- hij een militair, journalist, schepen, leraar, zakenman en vader van de Leysstraat was.

- hij geboren werd te Gent op 28.10.1841.

- hij aan de gevolgen van een bloedaandrang stierf op 25.9.1902, in zijn woning gelegen aan de Harmoniestraat.

- hij gehuwd was met Gabriëlle De Keyser, dochter van de kunstschilder Nicaise De Keyser, naar wie de De Keyserlei werd genoemd. -  

                    De Arthur Goemaerlei verlatend richting Markgravelei, die we links ingaan richting Sint-Laurentiuskerk en de eerste straat rechts, de Van Schoonbekestraat ingaanb komen we aan de eerste links in de Lemméstraat nr 21 , waar de gedenkplaats van

WILLEM ELSSCHOT aan de gevel is bevestigd

Wist U dat ... ?

- hij tijdens een wandeling in de nabijgelegen Markgravelei onwel werd op 31 mei 1960 en een bijgeroepen dokter geen hulp meer kon bieden.

- zijn echtgenote één dag later overleed.

- hij op 7 mei 1882 geboren werd te Antwerpen., als Alfons De Ridder. 

           We verlaten de Lemméstraat richting Robert Molsstraat, die we rechts ingaan tot de Haantjeslei en in de verlengenis daarvan komen we in de Belegstraat, die verder loopt voorbij de Brederodestraat en waar aan het nr 5, het geboortehuis van Jef Van Hoof gelegen is.

 JEF VAN HOOF

Wist U dat ... ?

- hij een toondichter was die geboren werd in de Belegestraat nr 5 op 8 mei 1886

- Jef Van Hoof stierf wanneer hij bijna 73 jaar oud was, op vrijdagavond 24 april 1959 in de Eeuwfeestkliniek te Antwerpen, tengevolge van ingewandskanker en begraven werd te Boechout op 29 april. 

          We keren op onze stappen terug en verlaten de Belegstraat tot aan de Paleisstraat, waar links voor de brandweerkazerne de gedenkzuil voor de gesneuvelde brandweerlieden staat.

 BRANDWEER - ZUID

Wist U dat ... ?

- deze gedenkplaat is aangebracht voor de kazerne van het Brandweer - zuid in de Paleisstraat   nr 124, die reeds bestaat vanaf 1910 en gebouwd is met hoge muren en ramen.

- het monument zich bevindt voor de kazerne en ter nagedachtenis is van de overleden brandweermannen in de concentratiekampen en degenen die omgekomen zijn door het 
oorlogsgeweld. Ook voor degenen die gestorven zijn in bevolen dienst.

- de inscriptie werd aangebracht onder het beeld van een brandweerman met bloot bovenlijf  en helm.                       

            Niet ver daar vandaan aan het gebouw van den Bell bevindt zich op de hoek van de Diercxsens -en Boudewijnsstraat het monument voor de

GESNEUVELDE SOLDATEN en WEERSTANDERS WO I  - 1914-18

          We keren op onze stappen terug via de Bresstraat in de richting van de Amerikalei en schuinlinks over de lei, nemen we de Bouwmeesterstraat waar in de ingang van de syngagoog deze verschillende gedenkplaten hangen.

SYNAGOOG BOUWMEESTERSTRAAT                   
 
       


 Wist U dat ... ?

- deze Joodse synagoog werd gebouwd in 1892 - 1893.                                                                                      
- en werd ingehuldigd op 7 september 1893.

            We verlaten  de Bouwmeesterstraat richting Museum voor Schone Kunsten, waar we richting Schildersstraat gaan.  Aan het einde van de straat is er tussen de plaveien de gedenkplaat te vinden van de

V-BOM                                                      
    
Wist U dat ... ?

- op 13 oktober 1944 de eerste V-bom viel te Antwerpen in de Schildersstraat.  

- hierbij 1.993 doden en vermisten en 3.434 gewonden vielen als gevolg van de 722 bominslagen tussen oktober 1944 en maart 1945.

-deze gedenkplaat werd aangebracht in de vorm van een steen, tussen de plavuizen gelegen voor het Museum voor Schone Kunsten aan de Leopold de Waelplaats, kant Schildersstraat.

- ze  ingehuldigd werd op initiatief van de VZW "Herdenking 1° V-bom Antwerpen"- 4.9.2004.

          Via de Karel Rogierstraat gaan we via de Vrijheidstraat tot aan de Kasteelpleinstraat 31, waar we naast de ingang van het Sint-Lievenscollege de gedenkplaat van de milde weldoener

- Lieven GEVAERT konden bekijken  .    

                          

Wist U dat ... ?

- hij geboren werd te  Antwerpen,op 28 mei 1868 - en stierf in 1935) als zoon van : - Ludovicus (° Ath)    en : - Maria Theresia Bruynseels.

  - de naam werd gegeven aan de industriëel Lieven Gveaert, en werd opgericht
  naar het inzicht en door de inzet van deze man.

  - het opschrift luidt als volgt :
  """Dit eerste Vlaams kollege opgericht in 1930 dankt zijn ontstaan aan het Vlaams
       dynamisme en aan de mildheid van Lieven Gevaert (1868 - 1935)"""
       27 september 1980.

-  Lieven Gevaert bezeten was van de fotografie en na enkele jaren van ervaring als fotograaf
  (in Brugge) opende hij in 1890, in de Montignystraat, een atelier.

- in 1897 hij naar Mortsel vertrok, waar in 1904 de eerste steen werd gelegd van een nieuwe
  fabriek, die uitgroeide tot het huidig complex.  

           We verlaten het college via de Kronenburgstraat  en gaan in westelijke richting naar de zuiderdokken waar we links in de Kronenburgstraat de                                                    

 HARINGROKERIJ aantreffen

 Wist U dat ... ?

- dit een beschermd monument is, waarvan de plaat tegen de gevel van het pand van de  Kronenburgstraat is bevestigd.

- de firma Van den Bemden sinds de jaren 1700 actief in de visnijverheid vestigde zich hier in 1893.  

- het pand aansluit op de voormalige directeurswoning in de Scheldestraat.

- rond 1920 er gestart werd met  het ambachtelijk roken in twaalf hoge schouwen.

- na langdurige leegstand het complex in 1986 is aangekocht door particulieren.  

- het in 1993 gerestaureerd en omgebouwd werd tot woon -en kantoorruimte.

          Hier zijn we aan het einde gekomen van onze zoektocht naar de gedenkplaten -en stenen op het Kiel en het Zuid, zodat we in het Deel 2 over gaan tot het zoeken in het Sint-Andrieskwartier.

          Veel kijk -en leesgenot. 


                                                             -o-o-o-O-o-o-o-


 

                                               WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                           OVER -en in ANTWERPEN

DEEL 43 J :

                                  "Standbeelden en beelden omgeving Koningin Astridplein

                                   Sint-Jansplein, Seefhoek en Stuivenberg en..... Luchtbal"

          Na de mooie omgeving van 't Eilandje verkend te hebben gaan we nu richting het Koningin Astridplein, het Sint-Jansplein, de Seefhoek en de wijk Stuivenberg, en bespreken we enkele beelden die zich bevinden op de Luchtbal.

          Maar eerst richten wij onze stappen naar het Koningin Astridplein waar naast het Centraal Station en voor de ingang van de Zoo, twee

MONUMENTALE VERLICHTINGSPALEN staan opgesteld.

Wist U dat ... ?

- deze het werk zijn van Frans Joris (Deurne 1851 - Antwerpen 1914) voor het beeldhouwwerk en van Jan Kerckx (Antwerpen 1853 - 1915) voor de decoratie.

- deze gebouwd werden in 1911.  

- de putti's die er zich op bevinden geen originele zijn, gezien de echte gestolen werden vanuit het stadsmagazijn. 

- deze gedeeltelijk opgericht werden in 1914 en afgewerkt in 1920.

          Het tweede opmerkelijke feit zijn de beelden op het gebouw aan de ingang van de Zoo. Zo hebben we de

KAMEEL en zijn BERIJDER

Wist U dat ... ?

- dit beeld een hoogte heeft van 22 meter.

- het van de hand is van Josué Dupon evenals de beiden beelden op de op de twee gebouwtjes aan de ingang, t.t.z. links

TWEE KROESKOPPEN(ca 1905)  en rechts   GIER op OLIFANTENKOP (ca 1905)

         We gaan de Zoo niet binnen, maar willen er wel op wijzen dat er in de dierentuin vele prachtige beelden te bewonderen zijn, zoals bijvoorbeeld :

                    de gorilla Kaisa                                          het everzwijn  

- 2 naakte jongens en een slang. - angstig paard aangevallen door een panter. - zittend jachtluipaard en  - stappende jachtluipaard van Albéric Collin. - de zeeolifant van Monique Donckers - Boduognat van Josep Jacques Ducaju - de briesende leeuw van Lucas Van Haegenborgh - de ijsbee van Erwin Peeters - de heilige familie van Rik Poot - 2 koppelpelikanen op een scheepswrak van Josué Dupon - een staande gans van Paul Hanrez - een indiaanse jager met buit van Josef geefs - Promotheus en Hulde aan Darwin van Jef Lambeaux - Suske en Wiske en een zéér eigenaardige boomstan met hoed en bril                                                                 .

         Allemaal beelden die de moeite waard zijn om bekeken te worden en om een bezoek te brengen aan de Zoo.    Als voorsmaakje verwijzen wij jullie graag naar ons Deel 30 van de wetens -en bezienswaardigheden verschenen op 11.7.2005.   Volg het "archief" op de linkerzijde van het blog en U kunt U onmiddellijk een beeld vormen.

        We verlaten het plein via de Van Wesenbekestraat, waar op de beide hoeken van de straat  een marmeren 

CHINESE LEEUW staat.   Deze leeuwen bevinden zich ook aan het uiteinde van de straat aan het de Coninckplein.     

Wist U dat ... ?

- deze er geplaatst werden in 2001 als bewaking van de Chinese wijk.

- de eerste Chinezen naar Antwerpen kwamen in de jaren 1930.

- de leeuw in de Chinese cultuur onderaan de ladder staat en de eenhoorn en de draak boven hem.

           We wandelen door de Van Wesenbekestraat tot aan het de Coninckplein en steken het plein over om de Rotterdamstraat in te wandelen.  De verlengenis van deze straat is de Hollandstraat waar voor het Dienstencentrum de "Olijftak"in de voortuin het beeld

DE INWENDIGE RUIMTE staat.

Wist U dat ... ?

- dit beeld van Mark Verstokt (Lokeren 1930) is.

- het opgericht werd op 10 maart 1995.

- er op een plaatje de volgende tekst staat : "Mark Verstokt / Inwendige Ruimte".

           We gaan nu richting Sint-Gummarusstraat, waar we links afslaan richting Sint-Jansplein, waar we onmiddellijk de blikvanger van het plein opmerken, nl.  

DE VLIEGENIER

Wist U dat ... ?

- deze sculptuur van  Panamarenko, alias Henri Van Herreweghe (° Antwerpen 5.2.1940) is, die een buitengewoon en niet te classeren individu binnen de hedendaagse kunst is.

- hij als kunstenaar, ingenieur, fysicus, uitvinder en visionair een uitzonderlijk onderzoek gevoerd heeft naar begrippen als ruimte, beweging, vlucht, energie en gravitatie.

- zijn werk een combinatie is van artistiek en technologisch experiment, en verschillende vormen aanneemt zoals : vliegtuigen, duikboten, auto's, vliegende tapijten en vogels.

- zijn werken telkens spectaculaire constructies van vreemde schoonheid, tegelijk speels en indrukwekkend zijn.

- hij van 1970 tot 2003 gewoond heeft in de Biekorfstraat 2 te Antwerpen.  

          We richten onze stappen terug in de Sint-Gummarusstraat steken de straat over naar de Dambruggestraat om uiteindelijk in de Lange Beeldekensstraat te komen waar we de eerste straat rechts, nl de Klappeistraat, ingaan om ten einde  aan het plein voor de Sint-Willibrorduskerk te komen, waar ter hoogte van de Sint-Willibrordusstraat het beeld van

JULIEN SCHOENAERTS staat opgesteld 

Wist U dat ... ?

- dit beeld van de hand is van de beeldhouwer Wilfried Pas.

- het op 13.9.2008 aldaar onthuld werd.

- Julien Schoenaerts in 1955 debuteerde als hoofdpersonnage in de film "Meeuwen sterven in de haven" van Roland Verhavert, Ivo Michiels en Rik Cuypers.

- hij de vader is van de beroemde Antwerpse filmakteur Matthias Schoenaerts.

- Julien een veelzijdig acteur was gezien hij de film, televisie en het podium ten zeerste beheerste.

          We verlaten het plein en gaan rechts van de kerk de Kerkstraat in tot aan het kruispunt met Lange Beeldekensstraat, waar het Stuivenbergziekenhuis gelegen is.  Via de hoofdingang bereiken we het binnenplein waar rechts het beeld

DE WACHTER tussen het onkruid staat.

Wist U dat ... ?

- dit een beeld is van de beelhouwer en graficus, Rik Vroman (Antwerpen, Deurne 1964).

- het aldaar opgesteld staat sedert 1990.

- het samengesteld is uit wrakhout.

- het door de kunstenaar geschonken werd aan het Stuivenbergziekenhuis.

- het verwijst naar het symbool van een wachter die waakt over de goede gezondheid van de patiënten. 

          Aan de linkerzijde het beeld

HET HUWELIJK 

Wist U dat ... ?

- dit beeld van de hand van Frans Van den Brande (Mechelen 1935) is.

- het aldaar opgericht werd op 14.12.1995.

- door de kunstenaar gemaakt werd in 1959 als kroon op zijn eigen huwelijk.

           Bij het verlaten van het ziekenhuis begeven we ons rechts in richting van de eerstvolgende Pesthofstraat, waar het beeld

DE WACHTTIJD staat opgesteld.

Wist U dat ... ?

- de maakster van het beeld Francine van Mieghem (Oostende 1930) is.

- het opgericht werd op 1.9.2000.

- het een levensgrote vrouw zittend op een bankje voorstelt.

- het als model reeds in 1995 werd tentoongesteld op het kasteel van Ardooie onder de titel "Femme agée".

- op de linker bil van het beeld de volgende tekst te lezen valt : "Francine van Mieghem / 1/3/gieterstempel : Fonderie / Fondation George Grard."

          Dit zijn dus alle beelden die wij terugvonden in de voormelde wijken.  

         We doen nu een hele sprong naar de Luchtbal waar we de volgende beelden terugvonden.

BEVRIJD(T) DE KINDEREN UIT DE KROKODIL

- dit beeld staat op de hoek van de Santiagostraat        

Wist U dat ... ?

- het van de hand van Mark Jambers (Antwerpen 1947) is.

- op een koperen plaatje voor het beeld de volgende tekst te lezen valt : " Bevrijd(t) de kinderen uit de krokodil / Volgens een Indisch  Godenverhaal is de krokodil  / een metafoor voor de uitbuiting van kinderen /Mark Jambers 1997                                                                                          

Wist U dat ... ?

- dit één van de vier beelden van Wilfried Pas is, zoals besproken in ons deel nr 24, dd. 23.6.2015 ('t Kiel en de vestingwateren)  - dit deel gemakkelijk te bekijken valt via het archief in de linkerzijde van het blog onder de "maand juni, jaar 2015".

- het staat opgsteld in een grasperkje tussen de woonblokken op de Luchtbal.

            Bezijden de Noorderlaan voor een gebouwencompleks, staat in de voortuin het beeld van DE LOPERS

Wist U dat ... ?

- het van de hand van Gerhard Marcks (Berlijn, 1889 - Brugbrohl 1981) en twee mannelijke estafettelopers voorstelt die het 'stokje' wisselen.

- het beeld op 24.11.1958 aangekocht werd door de gemeenteraad en het definitief opgesteld werd bezijden de Noorderlaan. 

          In een een grasperk aan de Venezuelastraat bevindt het monument van

SIMON BALTHAZAR

           
    
Wist U dat ... ?

- op elk muurtje onderaan het beeld een tekst werd aangebracht, links : "SIMON BOLIVAR / 1783-1830 / El Liberttador / De Bevrijder" en rechts : " Zuid-Amerikaanse Vrijheids / strijder en staatsman / gift van de Republiek Venezuela aan de stad Antwerpen 1930".

- Simon José Antonio de la Santisima Trinidad Bolivar y Palacios, of kortweg Simon Balthazar (Caracas 24.7.1783 - Santa Maria 17.12.1830) genoemd werd

- het aldaar werd opgesteld op 5 mei 1976.

         Tussen de woonblokken van een nieuw wooncomplex staan de

TWEE BOERINNEN

        foto door auteur genomen, als ze nog in het Openluchtmuseum Middelheim stonden.

Wist U dat ... ?

- deze van de hand zijn van Gottfried Eickhoff (Frederiksberg 19021 - Kopenhagen 1982).

- dat er links achter op de plint de volgende tekst is aangebracht : "Gottfr. Eickhoff / 1938-39" en rechts achter : Lauritz Rasmussen Kobenhavn".

- er op een plaatje op sokkel wordt vermeld : " 2 Boerinnen / 1938 - 1939 / Gottfried Eickhoff / bezit van openluchtmuseum Middelheim / alhier geplaatst naar aanleiding van / de inwijding van dit woongebied / 11 maart 1983."

- het beeld oorspronkelijk bij de kunstenaar werd aangekocht in 1951 en bestemd was voor het openluchtmuseum Middelheim.

             Hier eindigt ons deel 43 J, zodat we verder kunnen met Deel 43 K, dat zal handelen over het Stadspark - Belgiëlei - Markgravelei en omgeving.

                                                       -o-o-o-O-o-o-o-

                                          WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                         over -en in ANTWERPEN

DEEL 43 K :

               "Standbeelden en beelden in de omgeving van het Stadspark en Belgiëlei ".

          In ons vorig Deel 43 J waren we geëindigd op de Luchtbal.  In dit deel trekken we in de richting van het Stadspark - de Belgiëlei en zo verder naar de richting van de Markgravelei op het zuid.

          Maar eerst gaan we naar de omgeving van het stadspark.   In de onmiddellijke omgeving treffen wij aan de Frankrijklei op het grasplein van de Maria-Louizalaan het beeld van HENDRIK LEYS aan 

Wist U dat ...?

- Hendrik Leys geboren werd te Antwerpen op 18.2.1815 en aldaar overleed op 26.8.1869, amper 54 jaar oud, aan een hartziekte.

- hij een Belgisch graficus maar vooral schilder van historieschilderijen, genrestukken en portretten.

- er zich 4 van zijn historische schilderijen in de Leyszaal van het stadhuis bevinden.

- zijn standbeeld gemaakte werd door Jozef Jaak Ducaju (Antwerpen 1823 - 1891), die tevens een getalenteerd schilder was.

- volgens Amand de Lattin het hoofd van het standbeeld van Hendrik Leys is, maar niet zijn lichaam, dat volgens hem toebehoren aan Rik Schaeffels die er voor model stond , gezien Leys een klein en dik ventje was, in tegenstelling tot wat het beeld weergeeft.   

           Op hetzelfde grasplein aan de zijde van de Rubenslei bevindt zich een mooi beeldje van

HET MEISJE MET DE GEIT

Wist U dat ... ?

- dit idyllisch beeldhouwwerk van de Franse beeldhouwer Marcel Courbier (1899-1976),
gegoten door F. Barbedienne (Parijs), en in 1932 werd geplaatst in het plantsoen van de Louiza Marialei, zijde Rubenslei.

 - Marcel Courbier  de persoonlijke vriend was van de grote weerstandsheld Jean Moulin, die,
voor hij prefect en begenadigd tekenaar was, zelf in 1943 door de Gestapo gemarteld en vermoord werd. Courbier wijdde een reeks memorialbeelden aan zijn vriend.   Marcel Courbier overleed in 1976.               

 - het beeldje in 1930, op de wereldtentoonstelling, tentoongesteld werd in het Frans paviljoen.

 -  het 17jarige model, Marcelle Battu, later op 30.8.1944, bij de bevrijding van Nimes, schuldig geacht werd wegens het aanpappen met de Nazi's, en publiekelijk werd gekastijd en geschoren.

- op 3.10.1944, zij, na een twijfelachtig proces wordt terechtgesteld.

-  Marcel Courbier de persoonlijke vriend wasvan de grote weerstandsheld Jean Moulin, die,
voor hij prefect en begenadigd tekenaar was, zelf in 1943 door de Gestapo gemarteld en vermoord.

- Courbier een reeks memorialbeelden wijdde aan zijn vriend  Marcel Courbier die overleed in 1976.

          We steken nu de Rubenslei over en betreden het Stadspark waar vele standbeelden en beelden te bewonderen zijn, doch die wij hier niet gaan weergeven, gezien deze reeds vervat zijn in ons deel 28A van de wetens -en bezienswaardigheden en die kunnen bekeken worden op dit blog via het archief, nl juli 2015. (zie linkerrand van het blog).

          We verlaten het Stadspark aan het "Beeld der gesneuvelden" en gaan even tot aan de hoek Van Breestraat, Mechelsesteenweg waar de waterfonteinen van de A.W.W. zijn.  Rechts aan de zijde van de gebouwen het beeldje

DE DRIE FONTEINEN + BADENDE KINDEREN

Wist U dat... ?- dit beeldje de "Badende Kinderen", op het pleintje  met de 3 fonteinen tegenover het gebouw van de Antwerpse Waterwerken, (één van de grootste drinkwaterproducenten in de Benelux), aan de Mechelsesteenweg staat.

- dit van de hand is van Stig Blomberg (° Linköping 1935).

-  het hier werd geplaatst op 22 juni 1981 naar aanleiding van 100 jaar water voor Antwerpen. 

- Wannes Van de Velde het volgende schreef : "een teken van leegte van een namiddag met blote kinderen lopend naar de toekomst". (bron : de Tijd). 

          We richten onze stappen terug naar het Stadspark en volgen de Van Eycklei in de richting van de Loosplaats.   Voor de Sint-Jozefkerk staan verschillende betonnen blokken opgesteld en kunnen aanzien worden als een kunstwerk.

          We verlaten de omgeving van het Stadspark en begeven ons via de Brialmontlei naar het kruispunt Simons - Mercatorstraat - Belgiëlei waar op de hoek tegenover de centers het 

MONUMENT voor de GEDEPORTEERDE JOODSE BEVOLKING

dat  met ijzeren platen afgeschermd  wordt 

 Wist U dat ... ? 

 - dit het werk is van Willem Bierwerts dat ingehuldigd werd op 27 mei 1997.

- Willem Bierwerts (Brasschaat 1927)  : veelzijdig kunstenaar als tekenaar, schilder,
ontwerper van glasramen maar vooral bekend als monumentaal beeldhouwer.

- er links voor de pyloon de volgende tekst op een sokkel te lezen valt : "Waar boze geesten heersen/ en het mensenvolk geen naammeer heeft/ ter nagedachtenis / aan de Joodse gedeporteerde burgers (Hebreuws) 1940 - '45". //  het op initiatief van 'Forum der Joodse organisaties en de / Stad Antwerpen // 27 mei 1997 .

- op een andere sokkel rechts) (Hebreuwse tekst) : " Al wat wij vernomen hebben van onze voorvaderen / laten wij wij het niet weerhouden voor het nageslacht // Psalm 78"   

- en op de voorste sokkel : "Wij zijn / eeuwige dank verschuldigd / aan allen die, / op gevaar van hun eigen leven, / ons uit de gruwel der nazi's / hebben gered".

Bron : Stadsbeelden Antwerpen Anno 2001 van Antoon Van Ruyssevelt
- De foto's komen uit ons eigen archief.

          Gezien deze kant dicht bij de wijk Zurenborg aanleunt, gaan we even tot op de Door Verstraeteplaats, waar op het rondpunt het beeldje van

MEISJE OP BLOESEMDE TAK uit 1951 

Wist U dat ... ?

- dit het werk is van de Zweedse beeldhouwer Axel Wallenberg (1874-1963).

         Einde van deel 43 K.

         Het volgende deel 43 L, zal in de lijn liggen van de Belgiëlei die we na een bezoek aan de Door Verstraeteplaats verlieten,zodat we het Albertpark - de Harmonie en de omgeving van de Markgravelei kunnen bezoeken.

                                                         -o-o-o-O-o-o-o-

                                             WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                           over -en in ANTWERPEN

DEEL 43 L :

                                          "Standbeelden en beelden in het Albertpark -

                                        Harmonie en de omgeving van de Markgravelei".

          In ons vorig deel 43 K bevonden wij ons op het einde aan de Door Verstraeteplaats.   Om onze zoektochten naar de standbeelden en beelden voort te zetten, gaan we in dit deel terug naar het einde van de Belgiëlei, waar tussen de Koningin Elisabethlaan - de Prins Albertlei en de Mechelsesteenweg zich het "Albertpark" bevindt.

          Op de hoek van de Mechelsesteenweg en de Kon. Elisabethlei stond vroeger het beeld van

MATHATMA GHANDI  of Mohandas Karamchand Ghandi ° Porbandar 2.10.1869 aan de Westkust van India. 

 Wist U dat ... ?

- de 'buste' van Mahatma Ghandi reeds geruime tijd ontbreekt op de sokkel, gezien het gestolen werd.

- het door 3 onbekenden van zijn sokkel werd gehaald en in een personenauto Ford Focus werd geladen waarop zij in de richting van de Jan Van Rijswijcklaan vluchtten.  

- er tot op heden geen dader(s) werden gevonden, noch het beeld.

- hij dank zij zijn strijd voor de mensenrechten er in slaagde om India eindelijk onafhankelijk te maken, volledig zonder geweld.

- zijn uitspraak luidde : "geweldloosheid zou nooit gebruikt mogen worden als een schild voor lafheid. Het is een wapen voor dapperen".

- hij die dus zijn leven lang voor geweldloosheid was geweest, op 30.1.1948, bij een gebedsbijeenkomst, werd doodgeschoten door een extreme hindoe, nl. Nathuran Godse.

               Langs de zijde van de Mechelsesteenweg, juist tegenover het gebouw van Electrabel, bevindt zich het standbeeld  :

CAMILLE COQUILHAT

  Wist U dat ... ?  

-  Camille-Aimé Coquilhat werd geboren te Luik op 15.10.1853.

- hij samen met Stanley de beroemde tocht langs de bovenloop van de Kongostroom tot aan de Stanley Falls maakte.

- hij op 24.3.1891, op 37 jarige ouderdom, stierf te Boma aan de gevolgen van kronische dysenterie.

-  het monument van de hand is van graaf Jacques de Lalaing en in 1895 in het Albertpark werd geplaatst.

- hij in 1891 een straat, naar hem genoemd, kreeg tussen de Zwijgerstraat en de Verbondstraat. 

 Oa de uiterste hoek, van de Mechelsesteenweg en de Prins Albertlei, tussen  het struikgewas

DE HAND 

Wist U dat ... ?

- dit monument de grens aanduidt tussen Antwerpen en het district Berchem.

               Langs de zijde van de Koning Elisabethlei, ter hoogte van de tramhalte, over het in aanbouw zijnde Provinciehuis, in het mooie grasplein het standbeeld van 

DE DANSERES

 Wist U dat ... ?

- het knappe bronzen beeld door het Antwerpse stadsbestuur op 20.11.1959 werd aangekocht.

- het van de hand is van beeldhouwer Oscar Jespers (° Borgerhout 22.5.1887 -  Sint-Lambrechts-Woluwe 1.12.1970).

- hij de zoon was van Emiel Jespers, een verdienstelijk beeldhouwer en broer van schilder Floris Jespers.

           Even verder voor het huisje het beeldje van

BEER      

  Wist U dat ... ?

- volgens een vermelding aan het beeld de naam DERZOU (1964) wordt vermeld, wat vermoedelijk duidt op de ontwerper.   

           We verlaten nu het Albertpark langs de zijde van de Koningin Elisabethlaan en betreden het Harmoniepark.  Helemaal achteraan in het park, tegenaan de gebouwen bevindt zich het monument van

PETER BENOIT

Wist U dat ... ?

- op 11 maart 1901 de Vlaamse komponist Peter Benoit (° Harelbeke 17.8.1834 - + Antwerpen 8.3.1901), ten grave werd gedragen en burgemeester Jan Van Rijswijck beloofde hem te bedanken met een monument.

- hij lange tijd op het monument heeft moeten wachten, want meer dan 30 jaar later werd het ingewijd op de Frankrijklei voor de Koninklijke Vlaamse Opera.

- op 27 december 1951 de gemeenteraad besliste het monument naar de tuin van het Harmoniepark te verplaatsen.

- het daar op een ongelukkige plaats staat en er wat verlaten bijligt en door de sinjoren "Het Plonsbad" wordt genoemd .

- dit het werk was van bouwmeester en esteticus Henry van de Velde (° Antwerpen 3.4.1863 en + Zürich 15.10.1957).

          In het Harmoniepark, dat een hele gedaantewisseling heeft ondergaan bevinden zich op het hoofdgebouw achte verschillende borstbeelden van vermoedelijke componisten.  Tot op heden hebben we niet kunnen achterhalen wie deze figuren zijn.

         We verlaten het Harmoniepark via de Kon. Elisabethlaan tot aan de Jan Van Rijswijcklaan, steken deze over naar de Karel Oomsstraat tot aan de Desguinlei waar schuin rechts van ons, het Openluchtzwemdok Wezenberg gelegen is.  Voor het gebouw het beeldje van de

ZWEMSTER

 Wist U dat ... ?

- dit standbeeld sinds 1986 staat opgesteld in het plantsoen, aan de ingang van het zwemdok.

- de naam van de beeldhouwer Hubert Yencesse (Parijs 1900 - 1987) rechts boven aan het beeld wordt vermeld.

- er op achterkant van de sokkel staat vermeld : "Alexis Rudier - Fondeur Paris".

- Maurice Blitz (1891-1975) de promotor was van de zwemsport in het Antwerpse.

- hij nationaal zwemkampioen en winnaar van de een zilveren medaille op de olympische spelen.

- het een olympisch zwemdok met een 50 meter bad is.

          We volgen nu de Desguinlei richting Jan Van Rijswijcklaan, steken het kruispunt over en aan de overkant, op de hoek met de Kielse Vest, staan in de hoogte van het gebouw deze onbekende beeldhouwwerken.

          We gaan nu rechts de Bosmanslei in tot voorbij het rondpunt tot in de Arthur Goemaerelei.  Aan het nr 22-24 enkele beelden, met o.a.

DE PANTER

Wist U dat ... ? - deze bronzen beelden gemaakt zijn door de "animalier" Albéric Collin. 

          Verder in deze straat, aan de linkerzijde, het gebouw Vinck-Heyman met bovenaan in de top het beeld van 

O.L.V. met KIND 

Wist U dat ... ?

- dit oorspronkelijk een meisjespensionaat was, opgericht door de Congregation des Réligieuses de Notre Dame de Sion, een van oorspronkelijke Franse zusterorde.

- de weduwe Vinck-Heyman een belangrijk legaat schonk aan de C.O.O. -

- de naam IN SION FIRMATA SUM aanwezig is op het gebouw.

- het gebouw naar een ontwerp van August Cols en Alfried Defever uit 1907 is dat in 1909 voltooid werd. 

- het in 1958 door de Commissie van Openbare Onderstand tot bejaardentehuis werd omgevormd met 116 bedden.

- het geopend werd in 1962.

          We verlaten de Arthur Goemaerelei via de Markgravelei en gaan deze links in richting Van Schoonbekestraat - Hof van Leysen.    Op de hoek bevindt zich het majestueuzegebouw van de Sint-Leurentiuskerk, waar naast de kerk het beeld van

HEILIG HART van JEZUS 

Wist  U dat ... ?

- dit standbeeld van deze Christusfiguur van Bruno Gerrits (° Antwerpen 1881 - 1970) is.

- het ingehuldigd werd in 1927.

- er op voorzijde van het beeld de volgende tekst is te lezen : saCratissMo CORDI JüsV / Christl regis pII partiter exeXer paroChlari". wat betekent : "Heilig Hart van Jezus / ons toekome. Uw rijk.

- er op de zijkanten van de kerk deze twee heiligen beelden staan opgesteld

   

Mannelijke heilige aan de kant Van Schoonbekestraat      Vrouwelijke aan de kant van de Markgravelei                          

            We slaan nu de Van Schoonbekestraat in richting Lange Lozanastraat, steken deze over richting Mechelsesteenweg en voor het dienstencentrum "Van Schoonbeke" troffen wij  deze BEELDBOOM aan                                                                             

          Hier eindigt ons deel 43 L, zodat we verder kunnen gaan met Deel 43 M, het voorlaatste deel, dat zich vooral zal richten naar de omgeving van het Middelheim , met o.a. het openluchtmuseum en de beelden rond de Koloniale Hogeschool.

          Het laatste deel 43 N zal dan het slot worden met de standbeelden en beelden van het Nachtegalenpark - het park Den Brandt - de begraafplaats Schoonselhof en om te eindigen op de Linkeroever.

          Wij hopen nogmaals dat wij U veel kijk -en leesgenot hebben verschaft en dat U ook aanwezig zult zijn bij de volgende 2 delen.

                                                        -o-o-o-O-o-o-o-