WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                      over -en in ANTWERPEN

DEEL 5 : omgeving "Vrijdagmarkt"

               In het vorige "Deel 4 - Sint-Andrieskwartier" waren we aangeland in de Korte Riddersstraat.  Voor "Deel 5" zetten we onz zoektocht verder in de omgeving van de Vrijdagmarkt.  Voor alle duidelijkheid valt deze omgeving niet in het Sint-Andrieskwartier.

               We beginnen aan de   Een straat bezijden de Nationalestraat juist tegenover de Theodoor Van Rijswijckplaats.

               Aan het begin van de straat is een doorgang naar een binnenplaats waar deze prachtige beelden staan.    We hebben echter niet kunnen achterhalen van wie deze zijn.

       

               Even verder aan de nrs 18-20 kunnen we het gebouw aanschouwen gebouwd door de Spoorwegmaatschappij.

Wist U dat... ?  

- dit gebouw gebouwd werd ca 1895, waarvan het opschrift in de gevelplaat getuigt. 

               Ten einde van de Drukkerijstraat, bevinden wij ons links en rechts in de 

                                       waar we aan het nr 48 het gebouw van de voormalige beenhouwerij E. Raes - Daems vinden, nl.

HET DAGELIJIKS BROOD

Wist U dat ... ?

- dit in neo-Vlaamse-barokstijl werd gebouwd in 1881 en geklasseerd staat als bewaard

- dit naar een ontwerp van de architect F. Hompus is.

- op de ballustrade 2 zware Hermesfiguren  uit de Griekse mythologie, werden aangebracht

- Hermes zoon van de oppergod Zeus en de bergnimf Maria was

- hij de god was van de handel, reiziger, wegen, en dieven.  Hij ook de boodschapper was van de goden   

             Verder Schelde-opwaarts aan het nr 28 het gebouw

NEPTUNE 

Wist U dat ... ?

- dit gebouw bij een definitief besluit van 5.11.1946 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouw en monumenten, welk verscheen in het Belgische Staatsblad op 21.12.1946.

- hier eertijds een hotel van de Fuggers was

- het huis in de Lodewijk XV° stijl werd gebouwd uit de XVIII° eeuw

                 Aan het nr 22  het gebouw van

Den GROOTEN DONDER CLOOT aan de hoek met de Korte Riddersstraat 

met op de hoek het O.-L.-V-met kind op de arm, en in de achtergrond de Sint-Andrieskerk.

                 Even verder in het straat het geboortehuis van

KAREL vanden OEVER 

                     .

Wist U dat ... ?

- Karel Van den Oever een strijdbaar katholiek dichter, essayist en toneelschrijver was

- hij geboren werd te Antwerpen op 19 november 1879.

                In de Steenhouwersvest aan het nr 11 bevindt zich het geboortehuis van

FRANS FLORIS de Vriendt      

 Wist U dat ... ?

- hij steenhouwer en later kunstschilder was

- hij geboren werd te Antwerpen in 1519 of 1520 en aldaar stierf op 1.10.1570 

              Op onze stappen terugkerend gaan we via het Vrijdagmarktstraat de 

                                 op, waar we onmiddellijk het museum

PLANTIN en MORETUS aantreffen 

Wist U dat ... ?

- dit gebouw bij definitief besluit van 25.3.1938 werd opgenomen in de lijst van de beschermde gebouwen en monumenten en dit besluit in het Belgisch Staatsblad van 27.4.1938 verscheen.  

-  dit een historisch museum is over de drukkersfamilie Plantin-Moretus

- de boekdrukkerij in de 16° eeuw gesticht werd door Christoffel Plantin

- het na diens dood werd overgenomen door zijn schoonzoon Jan I Moretus

- het gebouw en de volledige inboedel  in 1876 verkocht werd aan de stad Antwerpen en de Belgische Staat

- het in 1944 zwaar beschadigd werd door een Duits V2-raket en in 1951 heropend werd

- het in 2002 genomineerd werd als UNESCO werelderfgoed en effectief in 2005

             Juist naast het museum het

PRENTENKABINET

  Wist U dat ... ?

- dit prentenkabinet een rijke verzameling heeft van oude tekeningen en grafiek van Antwerpse meesters van de 16° tot de 18° eeuw            

                Midden op de markt staat het standbeeld van de

HEILIGE CATHARINA

Wist U dat ... ?

- zij de patrones was van de oude kleerkopers

- het beeld met een definitief besluit van 8.3.1940 werd beschermd, wat bevestigd wordt in het Belgische Staatsblad van 11.4.1940

- de XVIII-eeuwe sokkel en voormalig beeld van de hand is van J.B. Mareels

- het in 1945 gedeeltelijk en geheel door een bominslag vernield werd

- het huidige beeld dateert van 1961-62 en gebeeldhouwd werd door Mariette Coppens

- de reconstructie van het bovendeel van de sokkel voltoid werd in 1960

- het fraaie smeedwerk rond het standbeeld dateert van 1900

          Op het plein van de Vrijdagmarkt is een verjaardagssteen te vinden die aangebracht werd ter gelegenheid van de 450ste verjaardag van de aankoop van de nieuwe heerlijkheid door

ANTOON van STRALEN, burgemeester van Antwerpen

Wist U dat ... ?

- in het midden van de 16° eeuw enkele jaren burgemeester van Antwerpen was

- de straat aan het Koninklijk Atheneum te Antwerpen, de Van Stralenstraat, naar hem genoemd werd

- hij stierf op 24.9.1568 na tot de dood veroordeeld te zijn door het zwaard 

                      Via de    gaan we richting

Op de zijgevel van de Heilig Geeststraat en de Vrijdagmarkt bemerken we de gevelsteen met de volgende tekst             

Wist U dat ... ?

- deze steen verwijst naar de Duitse V2-raketinslag op 1949 

              Op de hoek met de Hoogstraat aan 

't HALF SOUKE deze tekst op de gevel van Wannes Van de Velde 

                Richting Sint-Pietersvliet, op de hoek met de Hoogstraat

Het GEBOUW met nr 76

              Aan het nr 70-72

HET SINT-JULIANUSGASTHUIS

Wist U dat ... ?

- dit de oudste liefdadigheidsinstelling is van Antwerpen

- het gesticht werd in 1303 door Ida Van der List en kannunik Jan Tuclant

- hier gedurende een aantal nachten onderdak werd verschaft aan arme vreemdelingen en aan personen op doorreis in Antwerpen

- hier een Pelgrimstafel was uit 16-17° eeuw

- deze aanvankelijk werd gehouden op Goede Vrijdag, en nu op Witte Donderdag, en er een maaltijd wordt voorgeschoteld aan 12 pelgrims of 12 armen                 

               In de Hoogstraat of "Alta Platea", letterlijk hoege straat, was eens de belangrijkste landweg voor iedereen die van het Kiel, Kronenburg, de St.-Michielsabdij of van de oude oever naar de nieuwe stad wilde komen.  In deze straat bevinden zich vele oude gebouwen, zoals "den Grooten Gulden Schilt" aan het nr 15 - Huis "Brantyser" (1579) aan het nr 65 - "den Houten Hon(d)t" aan het nr 5 - "Den Peerboom" aan het nr 62 - "De Gulden Ster" en "Sint-Aubert" aan het nr 61 en nog vele anderen.

               Het voornaamste is echter 

HET PARADIJS : aan het nr 13.  Hier bevindt zich een gedenkplaat dat luidt : "Geboortehuis van J. Jordaens, kunstschilder 1593-1678"                

Wist U dat ... ?

- dit gebouw bij definitief besluit van 2.9.1976 opgenomen werd in de lijst van de beschermde gebouwen.

- dit besluit op 21.9.1976 in het Belgisch Staatsblad verscheen 

              Aan het nr 3 van de Hoogstraat "Krieckboom" en "Gulden Cam" van 1585 met de tekst op de gevel :

""PSA (L) : 8 (I) (S) ALI (CH) IS DEN RICHTER D(IE) (D)EN G(E)RECHTEN R(ET)/PROV (:) II MAE(R° (VAL) SC (H° IS (T)ONG (H) E (DIE) HAEREN NA (E) S(T°EN (BE)DERF (T) 1578 "

Wist U dat ... ?

- deze psalmtekst betrekking heeft op de familiegeschiedenis van de bouwheer

              Wij gaan nu op onze stappen terug tot aan de  nr 31-33 waar we deze 2 huizen met trapgevels aantreffen

Wist U dat ... ?

- deze dateren van 1579.

- deze bij definitief besluit van 24.6.1981 geklasseerd werden als beschermde monumenten (zie plaatje op de gevel)

- dit besluit op 16.9.1981 verscheen in het Belgisch Staatsblad 

               Even verder kunnen we deze "ingangstravee" bekijken van Jongensschool OLVrouw

Wist U dat ... ?

- hier de voormalige Sint-Salvatorkapel van het Pieter Potklooster was gevestigd.

              De eerstvolgende straat is de Grote Pieter Potstraat, die de verbinding maakt tussen de Suikerrui en de Vlasmarkt.  

Wist U dat ... ?

- de eerste benaming van deze straat "Monster" - of "Munsterstrate", misschien wel genoemd naar de stad Münster.

- zij in de 16° eeuw de naam ontving van Pieter Potstraat,

- naar de stichter van de priorij van Sint-Salvator. 

- deze Pieter Pot, geboren werd te Utrecht in 1375, en Egypte en Arabië bezocht

- zich vestigde te Antwerpen en in een korte tijd rijk werd

- hij in 1433 samen met zijn vrouw Maria Terrebroodt de ontwerpers waren om een aalmoezeniers of godshuis te stichten binnen hun woning. - hij brood liet bezorgen aan al de opgesloten gevangenen van het "Steen".

               Aan het nr 24 van de  bevindt zich

DEN HOPSACK 

Wist U dat ... ?

- dit gebouw dateert van 1642.

- het bij definitief besluit van 2.9.1976 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen

- het besluit op 21.9.1976 verscheen in het Belgisch Staatsblad

               Schuin tegenover op de hoek met Kleine Pieter Potstraat bevindt zich de oude gevel van de Sint-Salvators -of Pieter Potpriorij en aan het nr 9, het huis van vrouwe

TERREBROODTS met het recent aangebracht opschrift:

                "t' Terrebroyke opgebouwd bij vrouwe Terrebroodts anno 1442" 

          In de Kleine Pieter Potstraat aan het nr 21, de huizen 

SINT-DOMINICUS en SINT-ERASMUS  

Wist U dat ... ?

- deze huizen werden opgericht door de lakenkoopman David Haecke

- er nu een architectenbureau van R. Steenmeijer en W. Vlaanderen is in ondergebracht

               Bij het verlaten van de Kleine Pieter Potstraat komen we terug in de Hoogstraat waar juist tegenover de straat deze poort zich bevindt.  Deze geeft toegang tot de 

met haar prachtige binnenplaats en gang                            

Wist U dat ... ?

- er ook een uitgang -of ingang is in de Pelgrimstraat en Oude Koornmarkt 16

- het steegje dateert van 1591

- het 11 achterhuisjes telt

- er twee versies zijn wat betreft de naam : 1ste : naar vlaaien -of wafelhuis hier in de gang van de schoenmakers en de klokkenluiders 2de : naar een rijstpelderij die gelegen was in de nabijgelegen Hoogstraat 15

- in 1969 de antiquair Axel Vervoordt het steegje van de ondergang redde door het te kopen en te herwaarderen als een typisch Antwerpse stadswijk

                We verlaten de Vlaaikensgang via de

en bewonderen de vele oude gevels met aan het nr 18-20

DEN GULDEN BOK

Wist U dat ... ?

- dit huis dateert van 1534

- het een beschermd gebouw is b ij definitief besluit van 2.9.1976 en op 21.9.1976 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

               Aan het nr 25 het

GRAND CAFE DEN ROODE HOED met op de achtergrond de mooie OLV-kathedraal

Wist U dat ... ?

- dit een zéér gekende instelling betreft gekend voor zijn vis -en mosselgerechten

               We verlaten nu de Oude Koornmarkt via de Pelgrimstraat en belanden in de Reyndersstraat waar onmiddellijk het gebouw van

DE WITTE AREND of "de groote witte Arend" is te bekijken

Wist U dat ... ?

- dit gebouw bij definitief besluit van 2.9.1976 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen.

- het op 21.9.1976 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

- het van 1910 af in het bezit was van de kloostergemeenschap "Les Filles de la Charité de St.-Vincent de Paul"

- het nu een cultuurcentrum is.

- er naast de binnenplaats een kapel is met boven de ingangsdeur "Chapelle à la mémoire de Karel Ooms".

              Dat waren in grote lijnen de wetens -en bezienswaardigheden van en rond de Vrijdagmarkt in Antwerpen.  

              In Deel 6, dat zal handelen over het "Modekwartier", zal later volgen.   Veel kijk -en leesplezier.

                                                      -o-o-o-O-o-o-o-