WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                                  over -en in ANTWERPEN

DEEL 18 : " 't Eilandje" + omgeving.

               In dit deel bevinden wij ons op het 't Eilandje, dat gelegen is ten noorden van Antwerpen en voor ons een speciale voorkeur heeft, gezien het er volledig gemoderniseerd werd door de hoogbouw, de komst van Red Star Museum en de nu aan gang zijnde opbouw van afgebroken montevidëo-pakhuizen.   Tevens is het er gezellig wandelen langs de dokken en is het een plaats om te onthaasten.

              Het kreeg zijn naam omdat het eertijds omsloten was door vlieten en sloten en heden ten dage door de Schelde, dokken en de oude haven.   Thans is het omsloten door de omliggende dokken Kattendijkdok - Asiadok - Kempische dok - Houtdok en de Kattendijksluis.               

               In ons vorig deel waren we gestopt op de Falconplein, zodat we nu terugkeren naar de
, die gelegen is tussen de Bonapartesluis en de Brouwersvliet.

Wist U dat ... ?

- deze kaai genoemd werd naar Jean Baptist Tavernier (° Parijs 1605-1689) die door zijn reizen de weg voor de handel met Perzië en Indië opende.  

               Op de hoek van de Brouwersvliet en de  Tavernierkaai het prachtige gebouw van het

VLAAMS ECONOMISCH VERBOND

               Schuin tegenover dit gebouw en loodrecht op het Bonapartedok het

LOODSWEZEN 

                            Het prachtig gebouw van het Loodswezen aan de Tavernierkaai.

      
                              Deze 2 mooie foto's geven de achterzijde van het Loodswezen weer.

                     Bekijk de top van het gebouw met een beeld van "Brabo".  (Goed voor een kwisvraagje) 

             

                     Aan de achterzijde van het Loodswezen, aan de trappen bevinden zich het gekende

             "blauw-wit" bordje van "beschermd monument" en het inlichtingenbord van de stad Antwerpen

 Wist U dat ... ?

- dit gebouw dateert eind 19° eeuw naar een ontwerp van Hendrik Kennes en Ferdinand J.A. Truyman.

- de ruwbouw een aanvang nam op 20.6.1892.

- het op 14.7.1895 werd ingehuldigd door Burgemeester Jan Van Rijswijck.

- er enerzijds verschillende zeevaart -en havendiensten, en anderzijds de Zeevaartinspectie - het Loodswezen, Vloot en Schelde in ondergebracht zijn.

- er op het gebouw de inscriptie "S.P.Q.A." (Senatus Populus Antverpiensis, wat betekent "de Senaat en het Volk") is aangebracht..

- dit een beschermd gebouw is bij het definitief besluit van 10.3.2007, besluit dat op 31.7.2007 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

               Via de , de straat gelegen tussen de Schelde en de Tavernierkaai, naast het Loodswezen, komen we op het plein achter het Loodswezen, waar zich het beeld  van de

GESNEUVELDE ZEELIEDEN bevindt

Wist U dat ... ?

- dit opgericht werd op 28.9.1930, en ontworpen door Simon Goossens (zie handtekening op het beeld).

- het gegoten werd door "Ed. Lesetre et Cie / Fondeur Bruxelles" (hantekening op beeld).

- het een hoogte heeft van 9 meter.

- op de zuil een tekst te lezen is ter ere van de gesneuvelde zeelieden gedurende de twee wereldoorlogen (zie tekst op foto).

- de zeeman 3 meter groot is. 

- het een beschermd monument is bij definitief besluit van 10.3.2007, besluit dat op 3.7.2007 verscheen in het Belgisch Staatsblad. 

               Ten zuiden van het Loodswezen ligt het

BOEIENMAGAZIJN 

Wist U dat ... ?

- dit gebouw dateert van 1899.

               Ten noorden naast het gebouw van het Loodswezen het voormalig

RIJKSWACHTGEBOUW 

Wist U dat ... ?

- dit gebouw werd opgetrokken in 1863 en vergroot werd in 1902.

- het van 1974 tot 1986 het thuisfront was van Rijkswachtbrigade-Havenbrigade.

- er in dit gebouw, in 1980 de studio-opnamen voor het TV-feuilleton "Langs de Kade" werden gedaan.

               En dan ... moet men eens goed rondkijken.  Over de rijbaan van de Tavernierkaai, ter hoogte van het voormalig Rijkswachtgebouw, is er een draad over de rijbaan gespannen, nl.

DE JOODSE GRENSDRAAD of EROEV Ziet ge hem ?

Wist U dat ... ?

- deze draad het gebied aftekent waar binnen tijdens de sabbat goederen mogen vervoerd worden.

- deze ook is aangebracht boven het brugwachtershuisje aan de Londenbrug (zie verder).

              Aan de overzijde van het Loodswezen bevindt zich de  die gelegen is ten zuiden van het

BONAPARTEDOK  

Wist U dat ... ?

- dit dok ontworpen en aangelegd werd in 1803 - 1813 door ingenieur J.N. Mengin, ingevolge een decreet van 26.7.1803 door Napoleon (zie gedenkzuil hierna) .

- in 1807 begonnen werd met het graven van dit dok en op 1.1.1811 werd ingevaren.

- het er naastliggend Willemdok in 1808 en voor de scheepvaart geopend werd in 1812. 

              Zo zijn  we gekomen aan de Hanzestedenplaats waar op de Veurnekaai het

DECREET van NAPOLEON staat      

Wist  U dat ... ?

- deze zuil een hoogte heeft van 5 meter en bestaat uit graniet met brons.

- dat het een ontwerp is van Alexis Van Mechelen en Jean Baptist Kerkckx.

- het ter ere van Napoleon werd opgesteld, die het bevel gaf tot het graven van het Bonaparte -en Willemdok en Keizer Willem I die deze dokken in 1815 aan de stad schonk. 

- dit een beschermd monument is bij definitief besluit van 13.9.1996, besluit dat op 28.11.1996 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

               Op de Veurnekaai zelf waar eertijds het Hanzehuis stond bevindt zich nu het

MAS - MUSEUM aan de SCHELDE

Wist U dat ... ?

- hier vroeger het Oosterhuis  stond dat opgetrokken werd in 1564 en gebouwd werd door Cornelis Floris de Vriendt.

- de eerste steen van het MAS werd gelegd in 2006.

- er meer dan 470.000 objecten worden tentoongesteld en nog steeds uitgebreid wordt.

- men op elke verdieping een nieuwe wondere wereld ontdekt.

- men een prachtig zicht over de stad heeft vanaf het dakpanorama dat op 60 meter hoogte ligt.

- er voor het museum op het plein een mozaïek, genoemd "Dead Skul" van Luc Tuymans is naar een ontwerp van Jan Van Haute.                                                                                                                                       

- deze mozaïek gemaakt is naar een gelijnamig schilderij uit 2002, gebaseerd op de gedenkplaat van de Antwerpse schilder Quinten Metsys, op de gevel van O.L.V.-kathedraal aan de Handschoenmarkt.

- deze het heden met het verleden verbindt, evenals het MAS. 

- het museum zijn deuren opende op 14 mei 2011.

                 We wandelen in de verlengenis van de Sint-Aldegondiskaai de Godefriduskaai

op waar zich verschillende gebouwen zijn, die als geklaseerd, bewaard of beschermd zijn, zoals aan het nr  16, het 

STAPELHUIS RUBENS - NOORD

- Wist U dat ... ?

- dit gebouw dateert van ca 1858 en in 1913 werd aangekocht door de stad.

- het beschermd wordt door een definitief besluit van 3.3.1994, dat op 9.6.1994 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

                Aan het nr 26-28 het geklasseerd gebouw van 3.3.1994, nl de Magazijnen

"AMERICA" en "MICHIELS-LOOS" 

Wist U dat ... ?  

- deze werden opgericht in 1863 naar een ontwerp van L.E. Van Opstal.

- deze magazijnen onder het beheer van "Belgian Pakhoed NV" vallen.

-  het magazijn "Arend", gelegen aan de achterkant aan de Oudeleeuwenrui nr 25 hierbij aansluit.

- het interieur vanaf 1941 volledig in beton is. -

               Aan het nr 30 :

STAPELHUIS FELIX  of FELIX ARCHIEF

Wist U dat ... ?

- het gebouwd werd in 1858 naar een ontwerp van Felix Pauwels, voor de "Compagnie Générale de Matériels de Chemin de Fer" uit Molenbeek.

- het in 1861 grotendeels door een brand werd vernield, die ontstond in het aanpalend gebouw van de "Raffinerie Belge".

- het in 1863 heropgebouw werd naar een ontwerp van Felix Pauwels, in opdracht van de "Société et Commandité de l'Entrepôt".

- het bij een definitief besluit van 2.2.1976 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen, besluit dat op 14.4.1976, verscheen in het Belgisch Staatsblad.

- dit nog werd aangepast op 3.3.1994 en op 9.6.1994.

- er een lange gang van 77 meter en 6,45 meter breed de verbinding maakt van de Oudeleeuwenrui naar de Godefriduskaai.

               Aan het nr 36 : het

MAGAZIJN GODFRIED

Wist U dat ... ?

- dit magazijn aanbesteed werd op 9.9.1904.

- er op de gevelsteen de naam "GODFRIED" voorkomt.

- het eveneens een beschermd gebouw is bij definitief besluit van 3.3.1994, op op 9.6.1994 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

                Aan het nr 50 :

STAPELHUIS MARNIX

Wist U dat ... ?

- dit dateert ca 1860-1870.

- het eveneens beschermd wordt door hetzelfde besluit als hiervoor.

               Naast het MAS, aan het Bonapartedok, ligt het Lichtschip de

WEST-HINDER

Wist U dat ... ?

- dit het laatste werkend en bemand lichtschip was in West-Europa.

- het zich nog in de originele staat bevindt.

- het in 1944 vervangen werd door een elektronisch lichtplatform en door de Vlaamse Gemeenschap geschonken werd aan het Nationaal Scheepvaartmuseum.

- het nu te bekijken valt in haar nieuwe thuishaven, nl het Bonapartedok juist naast het MAS.

               We verlaten de Godefriduskaai via de  de plaats waar vroeger den "Entrepot" was en nu de nieuwbouw haar intrede heeft gedaan.  

              Van hier hebben we een prachtig zich op het

WILLEMDOK met zijn YACHTHAVEN 

     Zicht op de prachtige yachten in het Willemdok, men waant zich hier werkelijk zoals in het Zuiden van                          Frankrijk, met haar prachtig aangelegde wandelpaden en zitbanken                                                  

               In de omgeving van de beide dokken bevinden zich verschillende standbeelden van de hand van Eugene Van Mieghem en werd rond hetzelfde tijdstip, ieder jaar een beeld van hem othuld.

           "Wiske" aan het Willemdok - Godefriduskaai                  Augustine Pautre - Entrepotkaai 

    Het Havenboefje aan de Napoleonkaai                                   Het Antwerpse Havenmeisje aan hangar 26

                                   de landverhuizer aan de Rijnkaai
       
Wist U dat ... ?

- er  5 beelden van Eugeen Van Mieghem werden onthuld, doch dat "de landverhuizer" aan de Rijnkaai beschadigd werd door een omgewaaid paneel en in 2010 terug op de Rijnkaai werd geplaatst.

- het standbeeld van "het Antwerpse havenmeisje" werd op onthuld op 24.3.2005, ter gelegenheid van het 75jarig overlijden van de kunstenaar Eugeen Van Mieghem.

- een jaar later "het havenboefje" aan de beurt kwam en onthuld werd op 25.3.2006.

- op 24.3.2007 werd dan "de landverhuizer" onthuld.

- op 24.3.2008 was het de beurt aan "Augustine Peutre" echtgenote van de kunstenaar.

- op 24.3.2009 werd het beeldje van "Wiske" onthuld.

- al deze bronzen standbeelden het werk zijn van de Nederlandse beeldhouwster Carla Kamphuis-Meyer.

               We volgen nu langs het Willemdok de Napoleonkaai en in de eerste straat rechts, nl de    aan het nr 18, zien we aan de gevel , de afbeelding van een piraat, waar vroeger   

HET PIRATENEILAND met PIRAAT KRIKKEBEEN  was

Wist U dat ... ?-  dit een grote indoorspeeltuin was.                                                                   

-  deze plaats tot januari 2005 voor iedereen open was, maar nu definitief gesloten werd (zie tekst op aanplakbord). 

               De volgende straat is de met aan de nrs 12-14 het voormalig      

POLITIEBUREEL van de HAVENPOLITIE  

Wist U dat ... ?

- hier vanaf 2.11.1878 samen met de havenpolitie een verpleeghuis was voor gekwetsten en drenkelingen.

- op de gevel van het gebouw aan het nr 12 het wapen van stad Antwerpen staat, samen met het opschrift "Politiebureel 12° wijk".

- in het nr 14 de verpleegpost was.

- de politie er tot 1989 haar onderkomen vond en dan verhuisde naar de kazerne op de Luchtbal.

- deze straat loodrecht loopt op de , aan het Willemdok.

- er op die plaats het  reeds hiervoor beschreven standbeeldje van het "Havenboefje" staat. 

               We volgens rechts de Napoleonkaai tot aan het

VERBINDINGSDOK

Wist U dat . .. ?

- er op de hoek van het Willemdok en het Verbindingsdok het standbeeld staat van burgemeester

JAN VAN RIJSWIJCK 

Wist U dat ... ?

- deze geboren werd te Antwerpen op 14.2.1853 en op 23.9.1906 stierf te Testelt.

- deze de zoon was van Jan Baptist Van Rijswijck, Belgisch advokaat, staatsman en journalist.

- dit standbeeld onthuld werd op 23 september 100 jaar na zijn dood.

- dit standbeeld verwijst naar de haven en de industrie. 

               Gezien onze weg versperd wordt door het Verbindingsdok zijn verplicht naast het dok verder te wandelen tot aan de

LONDENBURG

Wist U dat ... ?

- deze een hydraulische draaibrug is uit 1913 met een 5,20 meter rijbreedte.

- er op de Oostkaai een Brugwachtershuisje van het jaar 1979 staat.

- daarboven een "eroef" (symbolische grensdraad) van de Israëlitische Orthodoxe Gemeente over de weg is gespannen.

- draad die eveneens is aangebracht aan de Tavenierkaai (reeds vooraan besproken).               

               We wandelen over de Londenbrug via de Amdamstraat tot aan het einde. Op het einde en ter hoogte van deze straat, aan de Rijnkaai, staat het beeld van de

DE LANDVERHUIZER  naar een tekening van Eugeen Van Mieghem (reeds  besproken).

               De kaai die we nu rechts volgen is de Rijnkaai waar het gebouw van de

WAAGNATIE zich bevindt               

 Wist U dat ... ?

- deze natie gelegen is aan hangar 29 van de Rijnkaai 150.

- zij vroeger Boternatie heette en die in 1838 fusioneerde met de Biernatie..

- zij in maart 1874 ontbonden werd maar dezelfde naam bleef houden.

- ze in 1995 vernieuwd werd door middel van nieuwbouw.

- ze eerst gelegen was in de Kronenburgstraat om vanaf 1922 te verhuizen naar de Verlatstraat.                  

               Er juist tegenover ligt het aan de    het

RED STAR LINE MUSEUM

                                             De oude gebouwen van de Red Star Line

Wist U dat ... ?

- dit museum het verhaal vertelt van miljoenen Europeanen die alles achterlieten om naar de Verenigde Staten van Amerika te vertrekken naar betere levensomstandigheden.

- de feiten zich afspeelden tussen 1873 en 1934.

- de teloorgang van de Red Star Line geschiedde op 27.2.1935.

- de Joodse wis -en natuurkundige Albert Einstein een regelmatige reiziger was op de schepen van de RSL.

- hij in 1955 stierf, in Princeton (USA). -

                 Aan de Montevideostraat gaan we rechts af tot aan de  waar we een prachtig zicht hebben op de nieuwgebouwde appartementsblokken.

              Op de hoek met de Montevideostraat het gebouw van het

BALLET van VLAANDEREN 

Wist U dat ... ?

- het Ballet van Vlaanderen op 1.12.1969 werd opgericht door Jeanne Brabants.

- zij in 1984 met pensioen ging en opgevolgd werd door de Russische-Israëlitische choreograaf Valery Panov.

- deze in 1987 werd opgevolgd door Robert Denvers.

- in 2005 nam het tweekoppig artistieke koppel, nl de Australische Kathryn Bennets, het directeurschap over, bijgestaan haar Belgische assistent Jan Nuts.

               We volgen nu het Kattendijkdok-Westkaai  tot aan de Amsterdamstraat, steken de Londenbrug over en slaan links het Kattendijkdok-Oostkaai op tot aan de tweede straat rechts, de Cadixstraat, waar zich op de hoek met de Napelsstraat , het

STEDELIJK LYCEUM CADIX zich bevindt

Wist U dat ... ?

- deze school behoort tot het stedelijk onderwijs

- ze een keuze biedt aan creatieve studierichtingen, zoals kunst - design - media.

       Ten einde van de Cadixstraat komen we op het  waar zich het

AANWERVINGSLOKAAL voor HAVENARBEIDERS zich bevindt.

                                                                  De hall van het aanwervingslokaal

Wist U dat ... ?

- dit gebouw dateert van 1938-1939 naar een ontwerp van E. Van Averbeke.

- het in de volksmond  "Het Kot" wordt genoemd.

- het een beschermd gebouw is bij definitief besluit van 10.2.2007, dat op 3.7.2007 verscheen in het Belgisch Staatsblad. 

               Ten einde van de Kempischedok-westkaai komen op de Noorderplaats waar we rechts afslaan in de Londenstraat.  In deze straat aan het nr 41-43 de

VRIJE TECHNISCHE SCHOOL                                                                                           

Wist U dat ... ?

- dit gebouw dateert van 1898 en opgetrokken werd naar een ontwerp van Edmond Leclef.

- deze school U de richting geeft die je best past, zoals bv opvoeder - leraar - automekanieker of een technische of chemie opleiding. 

               Aan de gevel van dit gebouw dit

HEILIGENBEELDJE 

                                                                          
                 Er juist tegenover op de hoek met de Napelsstraat en de Londenstraat nr 52

SCHUILPLAATS voor WERKLIEDEN

Wist U dat ... ?

- dit gebouwtje dateert van 1908, naar een ontwerp van Jan Van Asperen en Alexis Van Mechelen.

- het sedert 1961 verhuurd wordt aan de Belgische Transportarbeidersbond als tegenhanger van het tegenover liggend

WERKMANSCOLLEGE Wist U dat ... ?

- dit gebouw dateert van 1899, opgericht door de Broeders van de Arbeid.

- het een beschermd gebouw is bij definitief besluit van 3.4.1955, dat op 8.6.1955 verscheen in het Blegisch Staatsblad. 

                Zo zijn we aan het einde gekomen van deel 18.

                Het volgende deel 19 zal handelen over de Franklin Rooseveltplaats en omgeving.

                                                                  -o-o-o-O-o-o-o-