WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                       over -en in ANTWERPEN

Deel 43 B :

                             "STANDBEELDEN en BEELDEN op het ZUID"

       In dit deel gaan we de standbeelden in kaart brengen in de omgeving van het Zuid.

       Ingevolge de vele standbeelden die wij gefotografeerd hebben in onze koekestad en die te vinden zijn op dit blog en op Facebook, gaan we ze nu als wetens -en bezienswaardigheden onderbrengen in deze rubriek, met hun "wist-je-datjes" .

       We zijn begonnen met Deel 43 A op het Kiel en stopte onze wandeling aan de Kolonel Silvertopstraat aan de "Totempaal".  

     Vandaag beginnen wij onze tocht op het Zuid, waar we starten op de Bolivarplaats waar we op het plein voor het Vlinderpaleis het standbeeld van

JAN DE LICHTE aantreffen.

Wist U dat ... ?

- op het plein het 3,30 meter hoog beeld van Jan DE LICHTE van Roel D'Haes (1921-1996)staat.

- het daar geplaatst werd op vraag van L.P. Boongenootschap als illustratie bij de roman "'de bende van Jan De Lichte" (dS De Standaard)

- er op het beeld zich de leuze bevindt ""veur giene chanterie peur" wat betekent "voor geen gendarme bang".

 ht bronzen beeld tot stand is gekomen op verzoek van het Louis Paul Boongenootschap, als illustratie van de roman die de auteur aan figuur had gewijd. Het beeld was bedoeld een plaats te krijgen op de Grote Markt van Aalst, waar Jan De Lichte in 1748 geradbraakt werd.

- het plan werd afgewezen door het toenmalige college. Men toen de Zottegemse deelgemeente Velzeke voorstelde, waar De Lichte in 1723 geboren werd, maar ook dat ging niet door. Het beeld heeft weliswaar één dag tentoongesteld geweest in Velzeke.

- op 1 mei 1987 in het Antwerpse Middelheimmuseum het 3,30 meter hoge beeld Jan De Lichte van Roel d'Haese (1921-1996) opgenomenwerd  in de collectie.

- Ivo Moyersoen, gewezen voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, die mee het gebouw onder zijn hoede had, lang op zoek was naar een beeld voor op het plein voor het gerechtsgebouw.

- Jan De Lichte een optie was, en dat plan in 2009 werkelijkheid is geworden en het standbeeld in bruikleen is gegeven aan justitie.

- heden ten dage je de figuur van de vermeende moordenaar, stroper en vogelvrij verklaarde Jan De Lichte dus kan bewonderen voor de rechtbank. Op zijn borst prijkt veelzeggend de leuze: veur giene chanteric peu (voor geen gendarme bang). 

Een beetje uitleg bij de figuur van Jan De Lichte :
In het midden van de achttiende eeuw duiken de Vlaamse bokkenrijders op om gegroepeerd rond Jan de Lichte en vervolgens rond diens zoon een bloedig spoor door de Vlaamse historie te trekken. De weerklank van hun revolutie en rebellie was wel verspreid terug te vinden in documenten, pamfletten en satires, maar Louis Paul Boon heeft al dit materiaal voor het eerst in bezield verband bijeengebracht. Jan de Lichte was de onverschrokken zoon van een kroegbaas. Om deze historische figuur hangt een waas van legende en fantasie, maar uit de wirwar van tegenstrijdige en legendarische gegevens heeft Boon toch het portret geboetseerd van een nu nog intrigerende, op drift geraakte idealist. De schelm Jan de Lichte, die dieven, landlopers en bedelaars bij duizenden verenigt tot een geregeld leger, plundert kastelen en postkoetsen volgens plan en verdeelt een ruim deel van de buit onder de armen. Het leger en de politie krijgen pas gelegenheid de rebellie van Jan de Lichte te onderdrukken als een aantal van de bendeleden zich tegen Jans leiding gaat verzetten en op eigen houtje begint te opereren. Galg en rad rijzen dan uit gebeurtenissen vol verraad en knevelarij boven het land rond Aalst. De droom van Jan de Lichte gaat - voorlopig - onder in vuur en bloed op die ene dag dat er honderden worden terechtgesteld.

 - het beeld werd ingehuldigd op 12.12.2009 door
                                                   Dhr Stefaan De Clerck
                                                      minister van justitie
                                                      Dhr Philip Heylen
                                       schepen voor cultuur stad Antwerpen
                                                   Mevr. Chris Anseeuw
                                 ere-voorzitter rechtbank van eerste aanleg
Geschonken door de Middelheim promotors

- op de zijkant van de sokkel staat het volgende vermeld :
                                            Jan De Lichte (1723 - 1748)
                                     Hommage aan de schrijver L.P. Boon
                                              van Roel D'Haese (1987)

Bron : - Nieuwsblad
          - www.standbeelden.be

- - - - - - - - - -

          We verlaten nu de Bolivarplaats via de Amerikalei, waar we links aan de Baron Dhanislei het standbeeld van 

QUINTEN MATSIJS    aantreffen.

Wist U dat ... ?

- het oorspronkelijk aan de ingang van het stadspark aan de Quellinstraat stond, waar het onthuld werd op 14.8.1881.

-het een werk van Jaak De Braekeleer is.

- er niet met zekerheid is geweten waar Quinten Matsijs geboren is,  was het Antwerpen of Leuven, evenals wzijn geboortedatum. Sommige bronnen vermelden tussen 10.9.1465 en 10.9.1466.  Hij stierf in de zomer van 1530.

- we in de stad nog de putkevie op de Handschoenmarkt - de Quinten Matsijsdoorgang (tussen Handschoenmarkt en Oude Koornmarkt) en de Quinten Matsijslei (aan het stadspark) vinden.

Bron : - Antwerpse standbeelden van Piet Schepens.

Wist U ook dat Quinten Matsijs 
- een Zuid-Nederlandse schilder was en de belangrijkste vertegenwoordiger van de Vlaamse Primitieven. - deze veelal religieuze werken maakte.

             We verlaten de Baron Dhanislei langs de Emiel Banningstraat tot aan de Lambermontplaats waar we vewelkomt worden door

BARON LAMBERMONT 

Wist U dat ... ?

- Baron F.A. Lambermont geboren werd te Dionleval in 1819 en gestorven te Brussel in 1909.

- hij secretaris-generaal van Buitenlandse zaken was.

- zijn grootste verwezenlijking het vrijkopen van de zware Scheldetol van de Nederlanders.

- het beeld gemaakt werd door Léandre Grandmoulin (° Terhulpen 1873 en + Ukkel 1957).

          Het bronzen beeld maakt deel uit van het       

HET STENEN BOOTJE  dat centraal op de plaats staat en zeker de moeite waard is om te bekijken.  Wandel hier maar eens rond en ontdek de mooie beelden en de vele inscripties die er te lezen vallen. 

                    

Wist U dat ... ?

- in het centrum van de vijver, een stenen boeg van een schip is waar te nemen.

- de onthulling van dit monument gebeurde op 14 augustus 1912 in aanwezigheid van koning Albert I en koningin Elisabeth.

- er langs weerszijden prachtige beelden te bekijken vallen, zoals op de westelijke kant een gehurkte mannenfiguur met een wereldbol en in zijn rechterhand een passer (zie foto hierboven).

- op de oostelijke zijde, een gehurkte vrouw met een kind liggend over haar beide dijen en drinkend aan haar rechterborst. (zie foto)

     We verlaten nu deze mooie plaats via de Leopold De Waelstraat naar de richting van de Leopold De Waelplaats waar we aan onze rechterzijde voor het Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen, aan de Beeldhouwerstraat op een ronde    

ZITBANK  kunnen plaats nemen.

Wist U dat ...?

- wij deze "zitbank" gecatalogeerd hebben bij de stads - en stadsbeelden, gezien dit toch iets speciaals is.

- deze ontworpen werd in de vorm van een hoefijzer door modenontwerpster Ann Demeulemeester . 

- ze werd 'ingezeten'  op 22 december 1999.  

Wist U dat ... ?

- dit beeld eveneens past in de reeks van de "stadsbeelden".

- het  een waterpartij is naar een ontwerp van de Spaanse beeldhouwsterCristina Iglesias. 

- deze zogezegde fontein een cyclus heeft van ca 64 minuten om helemaal vol en op nieuw leeg te lopen.

- zij een weergave geeft van ebbe en vloed.

          Aan de noordzijde van het plein staan enkele overblijfselen van het voormalige monument Frans Loos 1876, dat voorheen op de Loosplaats stond, nl

BORSTBEELDEN
                                                                                            

      

 

Wist U dat .. ?

- dit een 3 meter hoog standbeeld is van de 16° eeuwse stadhouder en opstandleider Willem van Oranje en diens rechterhand Marnix van Sint-Aldegonde, de zogenaamde "buitenburgermeester" van Antwerpen tijdens de jaren van de val van de stad in 1585 ( was burgemeester van 1583 tot 1585)

- het standbeeld omringd wordt door 17 zuilen voor elk van de toenmalige Zeventien Provinciën (de huidige Benelux).

- het werk  van wijlen de Mechelse kunstenaar Jean-Paul Laenen. (Bron : GvA) is.

- de beelden in de tuin van het Museum voor Schone Kunsten er staan sedert 2012 en van de hand van Jean-Paul Laenen zijn. - deze 3 maanden voor de onthulling overleed.

- Willem van Oranje prins van Oranje was en graaf van Nassau - hij "Willem de Zwijger" werd genoemd - zijn lijfspreuk "Je maintiendrai" (ik zal handhaven) was.

- Marnix van Sint-Aldegonde een schrijver, diplomaat en geleerde was, en tevens assistent van Willem van Oranje. 

        Wanneer we dit prachtig kunstwerk bekeken hebben gaan we verder en gaan links de Plaatsnijderstraat in, waar we op de hoek met de Schilderstraat het niet kunnen nalaten dit prachtige bootje op foto te plaatsen.

                                  


         We volgen gewoon de Schilderstraat richting Leopold De Waelplaats en tegenover de Coquilhatstraat treffen we dit eigenaardige kunstwerk aan, nl

QUAND LE CIEL BAS ET LOURD 

Wist U dat ... ?

- deze constructie in ijzer opgericht werd ter gelegenheid van de tentoonstelling America. Bruid van de zon" (1992).

- dit het werk is van David Lamelas (° Buenos Aires, Argentinië 1946).

          We verlaten de Schildersstraat richting Leopold De Waelplaats en slaan rechts de Vrijheidstraat in, zodat we recht op de Marnixplaats uitkomen waar we het 20 meter hoge monument

SCHELDE VRIJ kunnen bewonderen.  

Wist U dat ... ?

- in Antwerpen dit standbeeld ook het standbeeld van Marnix van Sint-Aldegonde wordt genoemd.

- het onthuld werd op 14.8.1883,  20 jaar na de afschaffing van de tol.

- er helemaal bovenaan Neptunus, de god van de zee, met zijn drietand troont. 

- de  beeldhouwer hiervan Jaak De Braekeleer was.

- er aan de voorzijde (noord) wordt vermeld : "DOOR DE STAD / ANTWERPEN / OPGERICHT / 1883".

- er op de drie andere zijden zich telkens de naam van een historisch figuur staat, die door de eeuwen heen een rol speelde in de vrijmaking van tol op de Schelde.

- er aan de westzijde "MINISTER / KAREL ROGIER", op de oostzijde "BARON / AUG. LAMBERMONT" en op de zuidzijde "BURGEMEESTER / MARNIX / VAN / ST. ALDEGONDE / 1583-1585" wordt vermeld..

 - er aan de voorzijde van het monument, een geknielde naakte vrouwenfiguur wordt afgebeeld, die op de bovenliggende obelisk schrijft: “1863 / SCHELDE VRIJ”.

P.S. : Ingevolge enkele politici werd de Scheldetol, in voege ingevolge een akte van 6.12.1838, op 12.5.1863 afgeschaft.          
            
             We verlaten de Marnixplaats via de De Vrièrestraat richting leien , die we oversteken en door de Bresstraat wandelen, om ten einde aan de Paleisstraat rechts af te slaan, waar we voor de brandweerkazerne het standbeeld voor de

GESNEUVELDE BRANDWEERLIEDEN  aantreffen. 

         Verder zuidwaarts in de verlengenis van de Paleisstraat bevindt zich de Balansstraat, waar op de hoek van de Balansstraat en de doorsteek Halvemaanstraat, bijna aan de ingang van het woningcomplex "Hof ter Beke" deze gezoete hardstenen zuilen in verschillende formaten terugvinden en de naam dragen van

STELES

 Wist U dat ... ?

- deze van de ambachtelijke steenhouwer Jacques Guilmot (Soignies 1927) zijn.

- een Stele (ook stèle en stela; meervoud: stelae of steles) de archeologisch term is voor een (meestal uit één stuk steen of hout gehouwen) tablet of pilaar, met daarin een in reliëf gebeeldhouwde voorstelling en/of tekst.

- deze Steles onder andere door de oude Egyptenaren, de Perzen, de Grieken en de Romeinen werden gebruikt om graven en speciale plaatsen te markeren of als monument om de herinnering aan belangrijke gebeurtenissen vast te leggen (bron : Wikipedia).

- de afgebeelde stèles zijn opgesteld in een verzonken vierkante basis. De hoogste meet 192 cm met een breedte die versmalt van 42 naar 32 en een diepte  van 13 naar 26. - De laagste meet 162 cm met een breedte die versmalt van 33 naar 23 en een diepte van 13 naar 26.

           Hier sluiten we het deel 43 B af om ons voor te bereiden op Deel 43 C dat zal handelen over de beelden die we terugvinden in het Sint-Andries-kwartier.

                                                        -o-o-o-O-o-o-o-