Papyrus van Turijn of Canon van Turijn
De Turijnse Koningslijst of de Canon van Turijn is evenzeer een tragisch geval. Het is een unieke papyrus geschreven in het hiлratisch ( =vereenvoudigde vorm van het hiлrogliefenschrift). Hij wordt momenteel bewaard in het Egyptisch museum van Turijn vanwaar zijn naam.
Onvoldoende ingepakt bij transport werd hij beschadigd en bestaat heden uit 160 kleine fragmenten waarvan er ook verschillende verloren zijn gegaan. Toen de payrus in 1822 door de Italiaan Bernardino Drovetti ontdekt werd in begraafplaats te Thebe was hij vrijwel intact. Hij behoorde lange tijd tot de Egyptische collectie van de koning van Sardiniл maar bij zijn aankomst in het museum was hij zwaar beschadigd.
Het belang van deze papyrus werd voor het eerst erkend door Jean-Franзois Champollion, de ontcijferaar van het hiërogliefen schrift die, later gevolgd door Gustavus Seyffarth, de reconstructie en restauratie van de papyrus aanvatte. Alhoewel zij erin slaagden de meeste fragmenten op hun juiste plaats bij elkaar te puzzelen ontbreken nog talrijke stukken.
De papyrus meet 170 bij 41 cm. Het begin en het einde zijn volledig verloren gegaan. Op de voorzijde vinden we een soort taxatie- en belastingsformulier voor personen en venootschappen waarvan de namen zijn aangegeven. Het is echter de achterzijde die ons het meest interesseert. Hier vinden we een lijst van goden, halfgoden, geesten en mythische en menselijke koningen die Egypte hebben geregeerd vanaf het begin der tijden tot de periode waarop de papyrus werd beschreven. De voorzijde dateert zeker van tijdens de regering van Ramses II ( ca 1200 v.Chr.). Op de achterzijde kan geschreven zijn vanaf deze tijd tot eventueel de twintigste dynastie. Het feit dat de lijst op de achterzijde van een ander document werd geschreven lijkt er op te wijzen dat de schrijver het document weinig belangrijk vond. Mogelijks was de lijst bedoeld als oefening in een schrijversschool. We tasten echter in het duister over het feit welke bronnen de schrijver gebruikte als basis voor zijn lijst. Copiëeerde hij een bestaande papyrus ? Indien zo, waarom en wat gebeurde er met het origineel? Hoe werd dit op zijn beurt dan samengesteld ? Of deed de schrijver opzoekingen in de tempelarchieven en compileerde hijzelf een lijst aan de hand daarvan ? Niet zeer waarschijnlijk maar indien zo dan maakt het van de papyrus wel een zeer uitzonderlijk document. Uniek is hij echter toch daar het geen cultus lijst, zoals die van Abydos en Saqqara, is waar de koning zijn voorouders, beter gezegd voorgangers vereerd, om te bewijzen dat hij hun waardige opvolger is. In zo een propaganda document kan de koning naar willekeur namen van koningen die hen niet zinnen weglaten. Niet zo in de Turijnse lijst want zelfs de, bij de Egyptenaren weinig populaire want vreemde Hyksos koningen, worden er in opgesomd.
Begin en einde van lijst zijn verloren gegaan. Een eventuele inleiding en de lijst van de koningen van de zeventiende dynastie vinden we dus niet terug. De papyrus was onderverdeeld in een onbekend aantal kolommen of pagina's waarvan er slechts 11 overblijven. Naar het einde toe neemt het aantal regels per pagina toe alsof de schrijver begon in te zien dat hij niet alle namen op het document zou krijgen. De koningen zijn in groepen gerangschikt. Hun naam komt voor in een cartouche. Dit is een anachronisme voor de eerste koningen tot en met koning Hoeni van de derde dynastien, daar pas van af die tijd een cartouche werd gebruikt. De namen van deze koningen lijken op deze die werden gebruikt in de Abydos en Saqqara lijsten en zijn dus duidelijk verschillend van hun Horusnaam waaronder ze op monumenten voorkomen. Voor de latere koningen van de eerste dynastie lijkt hun "nebti" naam genoteerd. Maar hoe men aan de namen van de rest van de koningen van de eerste en ook deze van de tweede en derde dynastie is gekomen is niet geweten.
Achter de naam van elke koning wordt het aantal van zijn regeringsjaren vermeld; soms top op maand en dag precies. Maar dit aantal jaren schijnt onwerkelijk hoog voor sommige koningen van de eerste en tweede dynastie en is dus waarschijnlijk niet correct. Alhoewel een aantal onderzoekers aannemen dat het in die bijzondere gevallen zou gaan om de ouderdom bij overlijden van de koning. Dit lijkt niet zeer waarschijnlijk
De koningen zijn ook gegroepeerd en wel naar de stad waarin ze resideerden. Dit komt niet helemaal overeen met de dynastiЁëen die Manetho gebruikte. Dit wijst erop dat de notie dynastie zich nog niet ontwikkeld had in de negentiende of twintigste dynastie. Als dit geen contradictio in terminis is! Soms wordt het totaal aantal jaren dat een groep koningen regeerde aangegeven
Dus spijts het feit dat deze papyrus onvolledig is en dat de wijze van ordenen van de fragmenten zo nu en dan eens werd aangevochten is deze papyrus een voorname bron van kennis van de chronologie van de farao's van de eerste tot en met de zeventiende dynastie
