Horus SNEFERKA - Horus Vogel - Horus SEKHET (?) - Horus BA

Nu, voor we ons wenden tot de Tweede Dynastie,  nog even de studie van enkele minder belangrijke koningen, die waarschijnlijk maar korte tijd geregeerd hebben en wiens chronologische positie in de Vroeg-Dynastieke Periode verre van vast staat. Er zijn geen graven of ander architecturaal materiaal dat met zekerheid aan hen kan worden toegeschreven gevonden.

Horus SNEFERKA

Inscripties van S-Nefer-Ka

1. De eerste ( foto en tekening ernaast) is afkomstig uit de gallereien van het complex van de Trappenpyramide van Djoser te Sakkara (PD IV n. 86; Horus Seneferka's Ah-Ntr in Qaw-Ntrw);. Ze is gekrast in een serech op een vaas van leisteen maar bijna zeker over de naam heen van een vorige koning (meest waarschijnlijk Qa'a (aan wie Qaw Ntrw behoorde); de mogelijks officiлle naam ernaast in de rechthoek werd gelezen als Swdj Khnemw (Kaplony).
   
   
2. Een andere korte inscriptie ( boven rechts), door Emery gevonden in graf S3505 te Sakkara, eveneens op een leistenen vaas, toont de serech in tegenstelling tot de twee andere zonder valk. Verder vindt men ernaast de naam van het Memphitisch paleis Hwt Za ha nb.
   
   
3. De laatste inscriptie ( onder links), gepubliceerd door Kaplony (Steingefasse, n.13), komt uit de private collectie van Georges Michailides en, alhoewel de vindplaats niet vasstaat, komt ze meer dan waarschijnlijk uit Sakkara. Er staat geschreven "Hm Shenwwt Hrw Snfrka",en verwijst dus naar de dienst in de graanschuren. Kaplony (ibid.) vermeldt hierbij dat van de weinige bekende inscripties op stenen vazen, deze laatste er een is die ingegrift is in een vaas die speciaal voor deze persoon werd vervaardigd en dus geen uitgewiste en overschreven inscriptie.

Francesco Raffaele denkt dat de aanwezigheid van op zijn minst één serech zonder valk en de mogelijk lezing van de naam als Nefer-Ka-es (Nefer-Ka-s: cfr. met de lezing van de naam van de dochter van Djoser Int-Ka-s  ) eerder zou verwijzen naar een verder regerende koningin dan naar een kort regerende koning.

In maart 2003 hebben opgravingen verricht door Zahi Hawass, het controversiële hoofd van Hoge Raad voor Antiquiteiten van Egypte [ die terugkeer naar Egypte van onder meer de steen van Rosette (British Museum) en de buste van Nefertiti (Berlijn) eist ] nieuwe argumenten voor het bestaan van Sneferka ('Nefer-se-ka') aangebracht. Met name enkele inscripties op fragmenten van een albasten vaas uit een graf van het eind van de Eerste Dynastie. De tombe werd reeds in 1995 ontdekt tijdens werkzaamheden voor de constructie van nieuwe magazijnen voor opslag van vondsten uit de necropool van Sakkara. (Youssef, GM 152, 1996, 105-111) maar grondige opgraving vond pas in 2003 plaats.

We laten Zahi Hawass hier zelf aan het woord: "In 1995 ontdekten we, op 50 m naar het westen van Imry, een grote mastaba uit de Eerste Dynastie. De afmetingen waren 52 m X 32 m en 3 m hoog. De ingang van de tombe was geblokeerd met steenslag en in de grafkamer werden grote hoeveelheden gebroken potten, silex wertuigen en stukken albast, met de naam erop van koning Nefer-sieka, een minder bekende koning, gevonden. Ten oosten van de mastaba werden een tiental even oude graven gevonden. Uit de schachten die door de graven werden gegraven blijkt dat deze laatste in het Nieuwe Rijk en de Late Periode opnieuw gebruikt werden. Een van de graven toonde een unieke valse deur, gemaakt van modderstenen met bovenop een houten blok met een paneel met daarop een scène waarbij de overledene tegenover een offertafel, met offerandes erop samen met een lijst ervan, zit. Boven het hoofd van de overledenen staat zijn naam maar deze kon niet ontcijferd worden daar hij te vaag is. In elk geval is dit wellicht de oudste vorm van valse deur die ooit ontdekt werd."

Graftombe met de valse deur

"In een ander schacht 4 m diep in de rots gehouwen, daald ik af en vond dat deze volledig was afgesloten met moddersteen Het koste mij meer dan een uur om deze stenen één voor één te verweideren en ik vond binnen in de oudste mummie, die ooit in Egypte ontdekt is geweest. Het skelet, in foetale houding, was bedekt met linnen en in goede conditie. "

Oudste mummie ooit in Egypte ?

Niettegenstaande het feit dat de informatie over deze koning zeldzaam is, kunnen we toch aannemen dat de aanwezigheid van deze koning, zij het korststondig, op het eind van de Eerste Dynastie, toch enige schaduw werpt op deze periode uit de Egyptische geschiedenis, waarvan we nochtans dachten dat deze relatief goed bekend was. Alhoewel de mysteries van de Eerste Dynastie, in het niet verbleken bij deze uit de Tweede Dynastie zetten we ze toch even op een rijtje:.

• De positie en status van op zijn minst twee koninginnen
• De geusurpeerde inscripties bij de laatste koningen
• De kortregerende koningen die we nu bestuderen.
• De overgang van de ene dynsastie naar de andere. We beschikken maar over een beperkte documentatie voor deze periode.
• Het feit dat deze overgang gepaard ging met het een concentratie van de koninklijke macht te Memphis, de hoofdstad van Beneden-Egypte. Zo is er geen enkel koninklijk graf uit de vroege Tweede Dynastie ooit te Abydos gevonden.

Uit wat vooraf gaat kunnen we momenteel voorzichtig besluiten dat S-Nefer-ka waarschijnlijk de opvolger was van Qa'a. Hoofdargument hierbij is dat zijn naam op de vazen boven die van Qa'a geschreven is zoals dit het geval was met zijn voorgangers Adjib, Semerkhet en Qa'a (telkens tussen directe opvolgers). Er werden nog geen andere belangrijke suggesties gedaan omtrent zijn positie in de rij der farao's. Een enkele keer werd hij evenals Ba ingevoegd in verschillende problematische posities van de Tweede of Derde Dynastie evenwel zonder overtuigende argumenten.