Het tijdperk dat grote dieren als de Sarcosuchus en de Gigantoraptor de aarde bevolkten is voorbij. Hoe was het tientallen miljoenen jaren geleden, toen grootte van groot belang was? Scientias.nl stelt u voor aan negen reuzen, die nu alleen nog maar in de grond te vinden zijn.

Olifantsvogel
De Olifantsvogels (Aepyornithidae) zijn de grootste loopvogels die ooit op aarde rondliepen. Ze konden drie meter lang en vijfhonderd kilo zwaar worden. De planteneters leefden op het Afrikaanse eiland Madagaskar. Toen de Maleiers het eiland tussen de derde en zesde eeuw koloniseerden, werden de vogels snel uitgeroeid. De Maleiers waren dol op het vlees, maar ook op de eieren. De eieren hadden 160 keer meer volume dan kippeneieren, dus een olifantsvogelei was een hele grote maaltijd. En vergeet niet de introductie van ratten en varkens, die ziektes met zich meedroegen. De Olifantsvogels komen nog voor in verslagen van de Franse gouverneur Étienne de Flacourt in het midden van de zeventiende eeuw, maar het kan goed zijn dat hij gewoon goed luisterde naar volksverhalen van de bewoners van het eiland. In Museon in Den Haag zijn verschillende uitgestorven vogels naast elkaar te zien. De Olifantsvogel – met haar dikke olifantenpoten – torent boven de andere vogels uit.

Liopleurodon
Haaien, pijlinktvissen en zeeschildpadden: de grote zeereptiel Liopleurodon at ze allemaal op! De Liopleurodon was met een lengte van vijftien tot twintig meter de schrik van de prehistorische wateren. Het beest had een krokodilachtige kop met een lengte van drie tot vijf meter en een lange rij messcherpe tanden. Het dier maakte gebruik van zijn goede neus om prooien op te sporen. De Liopleurodon leefde 160 tot 155 miljoen jaar geleden en stierf kort daarna uit. Wetenschappers zijn er nog niet achter waarom de reptiel uitstierf.

Sarcosuchus
De Sarchosuchus imperatus was een krokodil, die naast andere krokodillen leefden. Toch at hij er regelmatig eentje op. De reuzenkrokodillen bevolkten 110 miljoen jaar geleden de aarde en konden zeker twaalf meter lang worden. Met zijn 132 kegelvormige tanden at de Sarcosuchus alles wat in zijn bek kwam, zoals vis, andere krokodillen en dinosauriërs. De Sarchosuchus leefde voornamelijk in rivieren, omdat fossielen van het dier bij versteende boomstronken van Araucaria zijn aangetroffen: een conifeer. Verwante Araucaria’s komen tegenwoordig langs de oevers van rivieren voor. De Sarcosuchus deed er vijftig jaar over om volwassen te worden; dan valt de groeiperiode van de mens nog mee. Toch?

Gaston’s Bird
Het roofdier Gaston’s Bird was een groter dier dan de struisvogel en de Giant Moa. Hij had een grote snavel om prooien te doden en uit elkaar te scheuren. Wetenschappers denken dat de vogel geen traditionele veren had, maar een vacht, waardoor het dier beter tegen wisselende weeromstandigheden kon. Gaston’s Bird is vernoemd naar de Franse fysicus Gaston Planté, die de eerste fossielen van Gaston’s Bird ontdekte nabij Parijs.

Amphicoelias fragillimus
De Amphicoelias fragilimus is de grootste dinosaurussoort die ooit is ontdekt. Het gewervelde dier had een lengte van veertig tot zestig meter, en een massa van 122 ton! Overigens hebben wetenschappers nog nooit een volledig skelet gevonden van de Amphicoelias. In 1877 is slechts één wervel gevonden: een dijbeenfragment. Wetenschappers berekenden de totale grootte door middel van extrapolatie. Bizar genoeg verdween het enige bewijs voor het bestaan van de Amphicoelias in 1878. Waarschijnlijk is de wervel verloren gegaan tijdens transport of spontaan verkruimeld. Of is de ontdekking verzonnen? Misschien vinden archeologen ooit een bevestiging van het antwoord op deze vraag.

Gigantoraptor
Nog zo’n gigant: de Gigantoraptor. Deze dinosaurus leefde 85 miljoen jaar geleden in het huidige Mongolië. Met een hoogte van vijf meter torende de Gigantoraptor boven veel andere dieren uit. De kuikens hadden veren voor isolatie, maar die hadden de volwassen dieren waarschijnlijk niet meer nodig. De Gigantoraptor was een herbivoor en at dus geen andere dino’s. Wetenschappers hebben tot nu toe de resten gevonden van één elf jaar oude Gigantoraptor, maar het skelet is niet compleet. Gelukkig was er genoeg om een skelet te reconstrueren.

Quetzalcoatlus
Stelt u zich eens een giraffe voor. Gelukt? Stelt u zich nu eens een vogel voor met de grootte van een giraffe. Opnieuw gelukt? Gefelicteerd, u weet nu hoe groot de Quetzalcoatlus northropi was! Deze pterosauriër uit het late Krijt had een vleugelspanwijdte van tien meter en was daarmee het grootste vliegende dier uit de wereldgeschiedenis. Stel, de Quetzalcoatlus was iets groter, dan was hij niet in staat om te vliegen. De dinosaurus gebruikte op het land zijn vier poten om rond te lopen. De Quetzalcoatlus verdween 65 miljoen jaar geleden samen met andere dinosauriërs. Waarschijnlijk werd hij geveld door de meteorietinslag in het hedendaagse Mexico.

Spinosaurus aegyptiacus
In vergelijking met de Tyranussaurus Rex was de Spinosaurus aegyptiacus een gigantische dinosauriër. De schedel van de vleesetende theropode dino leek op de schedel van een dinosaurus. Toch was de Spinosaurus een landdier pur sang mét een enorm rugzeil. Met een lengte van zestien tot achttien meter, en een gewicht van negen tot twaalf ton, was de Spinosaurus anderhalf keer langer en tweemaal zwaarder dan Sue. Dit is het grootste tentoongestelde skelet van Tyrannosaurus Rex. Groot zijn is natuurlijk leuk, maar het kost ook veel energie. De Spinosaurus had dagelijks 150 kilo vlees of vis nodig om in zijn energiebehoefte te voorzien. En dat is niet mis!

Megaloceros
Het reuzenhert is een uitgestorven hertachtige, die werd gekenmerkt door een zeer groot gewei bij het mannetje. Het gewei alleen had al een gewicht van 50 kilogram en een breedte van 3,5 tot vier meter. Het reuzenhert was ongeveer even groot als het edelhert of het rendier, maar het dier was wel de hertachtige met het grootste gewei. Er is één nadeel: voor de vorming van het gewei zijn calcium en fosfor nodig. Bij een tekort aan voedsel werden deze stoffen aan de beenderen ontrokken. Ruim 10.000 jaar geleden stierf het reuzenhert uit. Waarschijnlijk werden vrouwelijke dieren steeds fragieler, waardoor de mannen een gedeelte per jaar de vrouwen verlieten. Een groot deel van de mannelijke populatie is in de gescheiden periode om het leven gekomen, wat mogelijk leidde tot de uitsterving van het reuzenhert.