Vandaag en de voorbije week kon je, kan je in De Morgen lezersbrieven en opiniestukken lezen die het opsluiten van dieren in een zoo aanklagen. Dieren worden neurotisch in een kooi, hun natuurlijke instinct wordt gefrustreerd. Dat zal wel waar zijn. Maar verbied dan ook de volières met bonte zangvogels, de aquariums met exotische vissen, de leiband voor honden, het castreren van krolse katers etc etc Heeft een zoo enige zin of vervang je hem beter door de schitterende documentaires die op allerlei tv-zenders zijn te zien? Misschien wel, maar is het om het even of je een dier op een scherm ziet dan in levende lijve? Mogen kinderen ook ondervinden dat dieren een geur hebben? Ten gronde is er enkel een gradueel geen fundamenteel verschil met de menselijke situatie. Ook bij mensen wordt het natuurlijk instinct voortdurend gefrustreerd: wij kunnen niet elke keer onze seksuele en agressieve impulsen afreageren, in feite zitten ook wij in een glazen kooi, al bevindt die kooi zich in ons hoofd. Dieren alleen leren kennen via beeldschermen doet denken aan de science-fiction in het laatste boek van Michel Houellebecq, Platform, waar mensen door de tijd heen met elkaar communiceren via beeldbuizen - fysiek contact is er niet en precies daaruit wil het hoofdpersonage ontsnappen met de dramatische, nogal onwaarschijnlijke afloop als gevolg - het zwakste deel van dit boek. Een lezer schrijft terecht dat de menselijke intelligentie impliceert dat de mens verantwoordelijkheid draagt voor het welzijn van de dieren. De vraag is echter hoever je daarin moet gaan: kan je heel emotioneel doen over apen in een zoo en daarna een hamburgertent binnenstappen en zonder enig gewetensprobleem een fijngemalen beest opeten? Kun je betogen voor bedreigde diersoorten en medicamenten slikken die het resultaat zijn van proeven met dieren? Is de kern van alle moreel gedrag niet het vermijden van opzettelijk en nodeloos lijden en , omgekeerd, het bevorderen van welzijn of levensgeluk. En dan is het nog maar de vraag of een dier in een zoo liever wordt opgepeuzeld door een sterker of sneller roofdier dan wel de onvrije veiligheid van de kooi prefereert. Wat verkiezen wij zelf: de onvrije zekerheid van een vaste relatie of de levenslange jachtvelden van de ongebonden intimiteit? Willen wij een job of een vaste job, een inkomen of een vast inkomen, een steeds weer anders huurhuis of een eigen stek? Men zal opwerpen dat het verschil zit in de keuzevrijheid: opgesloten dieren hebben nooit de keuze gekregen, maar is het niet precies die keuzevrijheid die het menselijk leven zo lastig maakt? Hoeveel vrije mensen lopen er rond op deze planeet: de mens is in hoofdzaak, net als de neurotische poolbeer in de zoo, een rondjesdraaier, een gewoontebeest.