game over. In De Morgen van zaterdag noemt Noël Slangen, de spin doctor van de VLD, de pogingen om gewelddadige computergames te verbieden een uiting van massahysterie. Hij verwijst naar de tijd toen de kinderen met cowboys en indiaantjes speelden. We zouden er de westerns en oorlogsfilms uit de jaren vijftig en zestig kunnen aan toevoegen.
Wat is het verschil: in onze fantasie gingen de gevechten in die tijd om een strijd tussen goed en kwaad, hoe naïef en pertinent vals die voorstellingen ook waren.
De laatste decennia is het geweld in films en, recenter, in games gratuit. Het gebeurt omdat het leuk is iemand in elkaar te timmeren of overhoop te schieten.
Slangen schrijft deze nogal duistere zin: Door de gewenning aan bepaalde beelden schuift de norm op zonder dat de gevoelsintensiteit toeneemt. Wat hij met het zinsdeel na zonder bedoelt is mij niet duidelijk, het eerste deel van zijn zin echter wel.
Het kan best dat wetenschappelijk onderzoek aantoontdat de voortdurende blootstelling aan gratuit geweld slechts in een beperkt aantal gevallen leidt tot imitatiegedrag of normvervaging. Maar pas dit in analogie toe op cannabis: dit wordt aan minderjarigen verboden onder meer omdat het in een beperkt aantal gevallen verslaving veroorzaakt.
Mocht men alleen die fenomenen verbieden die een epidemie kunnen teweeg brengen, dan moet men ongeveer alles toelaten. Naar mijn aanvoelen is één aanslag in een school al meer dan genoeg. Zou Slangen ook zon pleidooi houden mocht het gaan om expliciete porno: is deze tolerantie tegenover extreem en ongemotiveerd geweld de compensatie voor een falend libido of een uiting van bindingsangst en van een onvermogen tot empathie?
nog wat aforismen van Konrád (uit Tuinfeest, uitgegeven bij van Gennep)
11. Een zwerver is ook een zwerver in zijn eigen bed. 12. Hij is de sterkste, die ook alleen kan zijn, die in mindere mate afhankelijk is van de ander dan de ander van hem. 13. Als ik wil weten wat voor mensen mijn tijdgenoten zijn, kan ik het beste naar mijzelf kijken. 14. De macht van de kunst is gelegen in haar vermogen te verleiden. 15. Literatuur is pas literatuur als de auteur de tekst ook niet helemaal begrijpt.
Droompje. Je partner was niet thuis en waar was die thuis dan wel: zonovergoten, ergens in de natuur, zeker niet hier. Plots staat een naakt meisje in de achterdeur. Je tilt haar op, ze is verrassend slank en licht, haar billen geven sponzig mee. Je merkt onder haar rechterborst een dot zwarte haren. Ze fluistert de naam van een haarziekte: je kan de dot met plukjes tegelijk uit rukken. Uit de haarwondjes komen ontelbare fijne witte maden gekropen, een witte krioelende vlek. Met je vlakke hand sla je ze weg zoals men een jas afstoft. Je schiet wakker met de levensechte herinnering aan haar billen en in je mond een smaak om van te kotsen.
Wie was zij? Veertig jaar geleden zou je haar een zinnebeeld van de zonde hebben genoemd, maar vandaag? Breng het naar de dromenleer van Freud in verband met recente ervaringen. Er zijn de fotos die je haalde van het internet: mooie lichamen met een ontgoochelend detail onderaan. Zoals Félicien Rops schreef onder een tekening: même la plus belle ne peut donner que ce quelle a Waarom takelen die modellen zich zo toe door zichzelf kaal te scheren, door de natuur te trimmen tot een belachelijk streepje dat van hun geheime plekje een lidteken maakt. De droom gaat over walging en de wirwar van haren was wat Orhan Pamuk noemt een zwaluwnestje, alleen op de verkeerde plaats. In je mond de smaak van de dood: but at my back I always hear times wingéd charriot coming near . Deze verzen van Andrew Marvell beheksen je al meer dan dertig jaar en hoe dichter je bij het einde komt, hoe luider het hoefgetrappel en het geratel van de wielen. Schrijven is je met je vingernagels en tenen vastklampen aan een verschuivende afgrond.
In Morgen Beter van vrijdagavond heeft Bart Brinckman van De Standaard iets heel treffends gezegd: mijnheer Dewinter, wij konden hier net zo goed niet zitten. U ratelt maar door en antwoordt niet op onze vragen.
Wij dat waren vier kritische journalisten: Brinckman, Yves Desmet en het vaste duo Cools en Pauwels.
De kern van de zaak: Dewinter is een volbloed demagoog die zijn slogans afraffelt als een mitrailleur en in wezen niets nieuws zegt. Blijft de vraag waarom die man dan telkens opnieuw wordt uitgenodigd naar een vrt-studio. Iets gelijkaardigs kan men zich afvragen over JM Dedecker die de voorbije week (weken?) niet weg te branden was van het tv-scherm en iedere keer onderstreept dat hij niet uit zichzelf komt maar op uitnodiging. Voelt de vrt zich geroepen om de nieuwe partij van deze man te helpen lanceren, zoals de openbare omroep zich blijkbaar verplicht voelt om de kijkers geregeld over te leveren aan de propaganda van het VB? Het medium van de boodschap is medeplichtig aan de boodschap, zeker als het niet bij machte is die boodschap tegen te spreken.
enkele aforismen uit 'Tuinfeest' van György Konrád (uitg. van Gennep) 1. Mijn levensopvatting is besloten in mijn daden, staat geschreven op mijn gelaat. 2. Het nageslacht heeft geen belangstelling voor de doden, hoogstens voor een paar anekdotes. 3. Elk moment heeft een veel grotere waarde dan de sporen die het achterlaat. 4. Ik ben verantwoordelijk, zowel voor mijn zwijgen als voor mijn spreken. 5. Het is goed dat metafysische perspectieven aardse vindplaatsen hebben. 6. Als we iemands leven betreden, zouden we dat even omzichtig moeten doen als we de slaapkamer van de kinderen verlaten. 7. Ik radbraak een paar talen, alleen mijn Hongaars is behoorlijk. 8. Je steekt je hoofd steeds weer uit een ander raam en elke keer met een ander masker voor. 9. Als men zich niet ergert aan wat je schrijft, heeft je werk geen betekenis. 10. Je bent niet wat je wilt zijn, maar wat je kunt opbrengen te zijn.
Wie zich vergist van tegenstander, verliest al bij voorbaat.
559.
We zijn een volk van mopperkonten en als een chef ons vraagt hoe het gaat, zeggen we: prima, met mij gaat het opperbest. Het doet denken aan een jeugdherinnering van LP Boon. Die zat naast zijn grootvader op de stoep en de pastoor kwam langs. De grootvader nam zijn pet af en riep: dag, mijnheer pastoor.
En toen de zwartrok zich verwijderd had: val dood, klootzak.
film op tv Zap op een willekeurige avond van zender naar zender: hoeveel films kom je tegen die niet afkomstig zijn uit de USA? Hoe vaak heb je al geschreven dat Europa en andere werelddelen cultureel worden gekoloniseerd en dat de meeste media, de tv-zenders in het bijzonder, kruiperige collaborateurs zijn bij dit kolonisatieproces? Jaarlijks worden honderden boeiende films gedraaid in alle continenten, die onze bevolking de kans zouden kunnen bieden om met andere culturen kennis te maken. Doch neen, onze Vlaamse en Europese zenders kiezen voor de gemakkelijkste en misschien goedkoopste oplossing: zij blijven klant bij de filmstudios van Hollywood, bij de producenten van de wansmaak en van de oppervlakkige sensatie.
Droef en moedeloos word je ervan: kan een volk dat zichzelf niet respecteert het respect van anderen opeisen? Waar is de tijd van de grote Italiaanse films, de Scandinavische en Tsjechische, de Russische en Joegoslavische. Hoe kunnen Vlaamse films optornen tegen deze stortvloed van Amerikaanse serieproducten. Hoe breng je als leraar je leerlingen goeie smaak bij, het besef dat film terecht de zevende kunst wordt genoemd tenminste als ze gemaakt worden met stijl, inzicht en artistieke verbeelding.
verduidelijking Men kan zich afvragen waarom deze jongen zo fors ingaat tegen de dopinghysterie. Naar mijn mening is het volk geestesziek wanneer het zich alleen nog kan opwinden over een probleem als de doping (en er zijn er nog dwazere zoals de prestaties van de Rode Duivels of van Kim Clijsters). Verontwaarding heeft met waarden te maken: welke waarden staan vooraan op het lijstje van onze prioriteiten? Wie schuimvlokken van woede op de lippen krijgt vanwege een zich doperende wielrenner, houdt geen schuim meer over om essentiële schandalen aan te klagen. Wie van de dopingdominees ligt wakker van Afrika, van de kansarmoede in eigen land? Stel je voor dat een fractie van de mediahypes die nu aan de doping worden verspild, zouden gaan naar de strijd voor een veiliger en meer rechtvaardige wereld. Onze politici zouden zich in het nauw gedreven voelen en wel verplicht zijn om dringende maatregelen te treffen. Dan zou de kans bestaan dat de beschaving een pas vooruit maakt. Doping is een drug, niet alleen voor de gebruikers, maar net zo goed voor de consumenten van het mediacircus: de blik wordt vernauwd en alle emoties worden als in een hypnose gericht op dat ene onderwerp de wezenlijke uitdagingen van onze tijd loopt men onverschillig of moedeloos voorbij
Scoutsleider Bert Anciaux wil van Vlaanderen een modelstaat maken inzake dopingbestrijding. Hij denkt aan spijtoptanten en al de moderne opsporingstechnieken. Wellicht gaat hij in de leer bij het Amerikaanse gerechtsapparaat waar zij ervaring hebben in het vogelvrij verklaren van hun eigen burgers. Een kliklijn mag zeker niet ontbreken: verklikken wordt stilaan de opperste nationale deugd, de DDR is alive and kicking made in Flanders.
Een paar bedenkingen.
Ten eerste: zowat twee jaren geleden werd de voetballer Tony Herreman toen spelend voor Charleroi voor drie maanden geschorst wegens te veel cafeïne in zijn body. Voor zover ik weet is cafeïne intussen van de dopinglijst gehaald, maar dit heeft alleszins niet geleid tot enig eerherstel voor de betrokkene. Bovendien: in hoeveel competitieve beroepen bleef men toen (en nu nog altijd ) aan de slag dankzij zwarte koffie; zijn er ooit controles geweest bij politici wanneer die wat ouwere mannetjes en has-been beauties nachtenlang zaten te vergaderen?
Ten tweede: ik heb als student zelf tweemal doping gebruikt, eenmaal op doktersvoorschrift en een andere keer via een student dierengeneeskunde die het spul toegeschoven kreeg op medicamentenbeurzen. Zijn er ooit controles geweest bij de studenten, in het bijzonder tijdens de examenperiodes?
Ten derde: iedereen weet dat fotomodellen slikken, snuiven en spuiten om extra slank te blijven. Gebeuren er in dat milieu systematische controles en in the scene van popvedetten?
Ik blijf uitgaan van het gelijkheidsbeginsel in onze grondwet en in de Universele Verklaring over de Rechten van de Mens. Aan één bepaalde beroepscategorie normen opleggen kan pas wanneer die normen ook gelden voor gelijkaardige burgers: topsport is een competitief beroep; de politiek, de zakenwereld, de amusementsindustrie zijn dat ook. En gezien de waarde van een diploma op de arbeidsmarkt geldt deze redenering net zo goed voor studenten.
Kortom, zolang dit beginsel niet wordt gerespecteerd, zijn voor dappere Akela Anciaux en soortgenoten drie woorden van toepassing: willekeur, machtsmisbruik en hypocrisie.
Anders gezegd: kan er over doping nog geschreven worden met enige wetenschappelijke afstandelijkheid, met zin voor verhoudingen en met de noodzakelijke zelfkritiek?Nu ontstaat het beeld van de zuiveren versus de corrupten: de zuiveren zijn de dopingdominees à la Michel Wuyts, en bij uitbreiding wij brave burgers allemaal; de corrupten zijn de beroepssporters en de primussen onder de verdorvenen zijn de wielrenners.
Hoe vaak heeft Het Laatste Nieuws al geschreven over de slachtpartijen in Oost-Congo, over de schande van Darfour: aan je prioriteiten herken je de waarde van je moraal.
Soms weet je niet meer wat je leest: minister Vandenbroucke wil volgens De Morgen investeren in cultuur voor het technisch en beroepsonderwijs en wat hoor je op de werkvloer?
Een leraar Nederlands in het BSO beschikt over slechts twee uurtjes en krijgt vanwege een vakinspecteur de banbliksems naar zijn hoofd omdat hij even verwijst naar Oscar Wilde: 'u smokkelt de literatuur in uw lessen...'
Leerlingen uit deze studierichting mogen dus niet besmet worden met literatuur, volgens de handhavers van de didactische orde.
De intenties van deze minister zijn onverdacht, maar het gaat in essentie niet om geld wel om een andere mentaliteit, om tijd en intellectuele vrijheid. Iedereen weet dat een probleem zoals het racisme zich het scherpst voordoet in tso- en bso-richtingen, wat niet wil zeggen dat xenofobe reflexen niet in het aso voorkomen, maar welke leerkracht krijgt de ruimte en de tijd om er iets aan te doen? Een vak maatschappelijke vorming is in alle studierichtingen een must, zeker in de derde graad waar de leerlingen weldra stemrecht zullen hebben of het reeds uitoefenen.
Hoe breng je leerlingen respect bij voor hun eigen cultureel patrimonium en dat van anderen als je niet eens over literatuur mag praten in de lessen Nederlands?
En nogmaals: niet deze minister verdenk ik van onwil, wel de mandarijnen met wie de leerkrachten worden geconfronteerd en die zich steeds vaker gedragen als verlichte despoten.
Tuinfeest is uit, het epos van György Konrád. Verwantschap en bevreemding: hoe vaak moet je zinnen aanstrepen die haarscherp formuleren wat je zelf hebt gedacht maar nooit zo helder onder woorden kon brengen. En verbazing om Konrad en andere grote joodse kunstenaars die de Endlösung hebben overleefd en blijven of bleven herhalen in hun werk. Hoe valt zon man in slaap die in de loop van een pistool heeft gekeken, die een oom voor zijn voeten zag neervallen met een kogelgat in zijn hoofd? Iemand die achteraf moest vaststellen dat er van de 200 schoolmakkers slechts zeven overbleven. Iemand die de dagelijkse taferelen heeft gezien in Boedapest van joodse mannen, vrouwen en jongeren die naar de Donaukade werden opgedreven en daar met een nekschot afgemaakt. Niet door Duitsers, wel door volks- en dorpsgenoten, door Pijlkruisers, de Hongaarse fascisten. Dit alles in één enkel jaar: honderdduizenden Hongaarse joden die werden afgevoerd naar de gaskamers of stierven op straat. En zovele die de kans hadden te vluchten en dit niet deden: gehoorzaamheid is de meest verfoeilijke deugd. Wie opvoedt tot gehoorzaamheid, bereidt kinderen erop voor om dader of slachtoffer te worden. Leer kinderen neen te zeggen en geef het voorbeeld: zeg zelf luid en duidelijk neen tegen de dwazen, de massamoordenaars die de titel dragen van president, maarschalk of generaal. Haal die blikken bordjes van de muren, de protserige namen die straten en pleinen onteren met hun geschiedenis. Eis een Gandhistraat, een Jaurèsplein, een Frederik van Eeden- en Sigmund Freudlaan: eer de mannen en vrouwen die ijverden voor het voorkomen van een oorlog, niet de schurken die hem zogezegd wonnen.
Een regering en een bevelhebber winnen wel eens een oorlog, een volk nooit
Kan het debat over de didactiek in ons onderwijs nog gevoerd worden zonder te vervallen in simplismen en karikaturen? In De Standaard van vandaag is het alweer prijs: veel leraars houden vast aan hun jaarlijkse monoloog voor de klas en noemen "dynamische werkvormen" nieuwlichterij. Een leraar aan de Leuvense hogeschool Groep T noemt dit niet verwonderlijk want in de nieuwe vormen kruipt meer tijd dan in het traditionele lesgeven.
Besluit: de traditionalisten zijn luierikken die niet mee willen met hun tijd.
Dan volgt een opsomming van de vernieuwende projecten in een modelschool in Schoten.
Uit al deze voorbeelden blijkt dat er weinig nieuws aan is: wij hebben onze leerlingen altijd toneel laten spelen en hebben dit zelfs uitgebreid tot podiumkunsten in de ruimere zin. Na de lectuur van Het Huis van Mama Pondo zijn mijn leerlingen reeds in het schooljaar 77-78 op bezoek geweest bij de auteur Aster Berkhof en hebben zij met de hele klas een enquête gehouden over het racisme in Brugge en Gent. En later over de vervuiling door de suikerfabriek in Veurne. Een collega ging jaarlijks met zijn klas naar een Turks jeugdcentrum in Gent om zijn West-Vlaamse leerlingen met die grote onbekenden te laten kennis maken.
Bij anderen moesten de leerlingen een nieuwsoverzicht samenstellen op basis van hun zelfstandige lectuur van de kranten etc etc
So whats new, pussycat? Stop toch eens met de leerkrachten die pleiten voor een meer inzichtelijk en kennisgericht onderwijs voor te stellen als verstarde ouwe knarren die alleen nog één deuntje kunnen neuriën: vroeger was het beter
Het team Medisch Verantwoord Sporten van de Vlaamse Gemeenschap publiceert in DS de resultaten van zijn dopingonderzoek. Aan de top van betrapte sporters staan de powerlifters die in meer dan 28 % van de gevallen positief testten. De wielersport komt op de vijfde plaats met 5 %. Wat valt hierover te zeggen? Op zijn minst dat de mediabelangstelling zeer eenzijdig focust op de wielersport. Ten tweede: wat is de grond van het probleem? Opvallend is het aantal 50-plussers dat werd betrapt, en mannen testten drie keer vaker positief dan vrouwen. Gaat het in wezen niet om de prestatiecultus die in onze maatschappij en in ons persoonlijk leven zo dominant aanwezig is? Zelfs tot in het bed willen we presteren: een man voelt zich gefrustreerd als hij zijn partner geen orgasme kan bezorgen.
Vandaar ook een fundamenteel bezwaar tegen de willekeur in de dopingrepressie: er zijn nog zoveel andere beroepen waarin de prestatie primeert en die worden nooit gecontroleerd. De zakenmensen niet, de politici niet, de studenten niet etc
Wat dit team nu eist is nog meer onaangekondigde tests waarvoor nog meer sporters lang van te voren zullen moeten bekend maken waar zij zich zullen bevinden. Hebben deze mensen dan geen recht op privacy, is het in overeenstemming met het gelijkheidsbeginsel uit onze grondwet dat een deel van onze bevolking onderworpen wordt aan het regime van een politiestaat?
Zolang de prestatiecultus, met zijn voordelen van status en geldelijk gewin, centraal staat in ons leven, zal een groter aantal onder ons dan nu in kaart wordt gebracht naar middeltjes blijven grijpen om die prestatie op te krikken. Viagra is niet voor niets een goudmijn voor de farmaceuticareus die deze powerlifter heeft ontworpen
Het initiatief van De Standaard doet denken aan de demarche van het weekblad Knack dat de licentiaatsverhandeling van Freya Vandenbossche op zijn website plaatste. Het fundamentele verschil is de intentie: De Standaard wil geen hetze voeren. Om die reden ben je niet van plan je abonnement op te zeggen, wat je wel hebt gedaan in het geval van het achterbakse en platvloerse Knack. Maar het kernprobleem blijft hetzelfde: hoeveel lezers kunnen zon rapport correct interpreteren? Er is niet alleen de terminologie, er zijn ook de verwijzingen naar documenten zoals het leerplan: wie weet wat er in zon leerplan staat?
Eén detail uit het rapport van onze school: de leerlingen van de eerste graad klagen over de werkdruk. Nu heb je nooit anders meegemaakt dan dat leerlingen kloegen over weer eens een overhoring, weer een huistaak. En op het einde van elk trimester kreeg je de vraag: hoeveel van de leerstof gaat u laten vallen?
In scherp contrast daarmee hoorde je van oud-leerlingen enkele jaren later: op onze school hebben we nooit leren werken, we zijn niet voorbereid op het hoger onderwijs
Ouders die zich zorgen maken omtrent een schoolkeuze zouden daarom beter persoonlijk contact opnemen met alle betrokkenen: directie, leerkrachten, oud-leerlingen. Het papier is geduldig: met rapporten kan men zowel verdoezelen als ten onrechte aanklagen.
In de praktijk is het zo dat in de weken voor de aankomst van een doorlichtingcommissie gauw gauw allerlei documenten worden bijgewerkt, maar wat zegt dit over de dagelijkse kwaliteit van het onderwijs en de opvoeding in een school? Is een goeie leerkracht iemand die stipt een agenda bijhoudt? Scholen worden geprezen om de bijscholing van hun personeel, kun je hier en daar lezen. Wat betekent dit in de feiten: leerkrachten gaan naar een symposium, laten een kruisje zetten bij hun naam en ze zijn bijgeschoold. Wat nog nooit is gevraagd, noch door zon team van doorlichters, noch door een pedagogische begeleider (de vroegere diocesane inspectie) : wat doet een leerkracht thuis aan zelfstudie, blijft een leraar Nederlands boeken lezen, onderhoudt een leraar Engels zijn kennis van deze taal etc
Kortom, het is niet met bureaucratie dat je mensen beter doet functioneren. En het is evenmin aan de hand van paperassen dat je een correct beeld krijgt van het niveau van menselijke arbeid of van de waarde van een persoon: er bestaat geen prikklok die enthousiasme meet.
nog wat aforismen van Konrád (uit Tuinfeest, uitgegeven bij van Gennep)
