Rik Pinxten over het hoofddoekenverbodxml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Het verwondert mij dat antropoloog Rik Pinxten in De Morgen van 26 juni zo weinig empathie vertoont tegenover de godsdienstbeleving.

Hij kan het niet aanvaarden dat gelovigen hun godsdienst belangrijker vinden dan de wetgeving. Nochtans is het zo dat ondanks de legalisering van abortus en euthanasie heel wat gelovigen die ingrepen voor zichzelf niet toestaan en er evenmin aan wensen mee te werken.

Dat is geen probleem zolang zij  hun opvattingen niet opdringen aan de andersdenkenden.

Deze druk komt ook in beeld bij het hoofddoekendebat maar als je daartegen in wil gaan moet je de onderdrukkers aanpakken en niet degenen die eventueel onderdrukt worden.

Pinxten stelt de essentiële vraag: ‘Vinden wij het normaal dat jongeren al vanaf hun zesde geïndoctrineerd worden (...)?’

Dit geldt voor elke vorm van indoctrinatie, ook voor de katholieke en voor de rabiaat vrijzinnige: het gaat bij indoctrinatie altijd om gesloten systemen waarin geen tegenstem of twijfel wordt toegelaten. En precies deze veelstemmigheid zou in het onderwijs moeten worden aangeboden – ook in het katholieke onderwijs.

Pinxten gaat voorbij aan de kern van de zaak: wat is doel en wat is middel?

In zijn ‘Idee’ over het ‘divertissement’ merkt de filosoof Pascal op dat beide wel eens worden verwisseld zodat het middel een doel is geworden.

De doelstelling moet zijn tot een pluralistische en verdraagzame samenleving te komen.

Gedragscodes en kledijvoorschriften kunnen daartoe een middel zijn maar ze zijn nooit een doel op zich. Ik stel gewoon vast dat het hoofddoekenverbod contraproductief werkt wat bewezen wordt door de oproep van de Antwerpse imam om desnoods het onderwijs te verlaten.

Bij mijn weten is deze fanaticus nooit eerder in dit atheneum aanwezig geweest: het  verbod zorgt ervoor dat hij het spontane protest kan recupereren voor een heel wat gevaarlijker betoog.

Ik ben een overtuigd atheïst en worstel telkens weer met de vraag of mijn toegeeflijkheid ten opzichte van de hoofddoek geen verraad aan de principes van de Verlichting betekent.

Ik denk het niet omdat vrijheid  eveneens impliceert dat een individu zich mag onderwerpen aan godsdienstige regels, hoe bizar deze houding voor mijzelf ook mag zijn.

Tolerantie en opvoeden daartoe betekent leren omgaan met het verschil: dit bereik je niet door de verschillen weg te moffelen met een verbod. Zoals je evenmin de ene dwang opheft door een andere in te voeren.

De sterkste krachten in het integratieproces zijn het onderwijs en de tewerkstelling: doe er dan ook alles aan om jonge mensen binnen deze systemen te houden, vermijd de uitsluiting.

Een hoofddoek – of een kledingcode in het algemeen - is te futiel om daarvoor de grote doelstelling te ondermijnen: het gaat om medeburgerschap en participatie aan een maatschappij die voortdurend in verandering is. Een verbodsbepaling heeft meestal als gevolg dat houdingen worden verhard en verstarren of zelfs terugkeren in de tijd wat het tegendeel is van een evolutie naar meer  emancipatie en ruimdenkendheid. Wat in de hoofden zit is belangrijk, niet de haartooi of het hoofddeksel: op het denken heb je geen impact meer als je mensen uitsluit en terugjaagt naar een ‘Igelstellung’, een oninneembare burcht van fanatisme.

De geschiedenis bulkt van de bewijzen: godsdienstig  fanatisme is altijd en overal een zwam die woekert in de duistere sfeer van de onderdrukking.

de haan 26 jun. 09