Iedereen is van onze wereld, mijn wereld is voor iedereen gidsjoris, -actua, vanons, zielspiegel, blauwe hagen, geestige heiligen
04-04-2015
ER WAS EENS …
... een stille zaterdag.
Iets stiller dan gewoonlijk en met volle overgave gidsten we overal achter de schermen van de kathedraal, op alle plaatsjes waar je nooit mag komen:
Aalmoezenierskamer, sacristie, kapelaansacristie, kerkmeesterskamer, in de kleine toren, op de zolders en boven op de gebroken torentrans met prachtig zicht op onze Schelde.
Alles gegeven, moe maar voldaan, op naar de kaaienparking.
Nonde, nonde, nonde … waar zijn mijn autosleutels?
Mogelijk onderweg ergens zoek geraakt. Bibi dus terug naar de kathedraal, waar onze geliefde bisschop al gestart was met de paaswake.
‘Dju, dedju, dedju …, Dirk, kunt gij mij niet helpen jong, ik ben mijn enige autosleutels kwijt, en die van ons Leentje hebben ze deze maand, samen met haar ‘sacoche’, gepikt’.
Terug de kathedraalsleutels gekregen, en zonder dat iemand het merkte, gans de tour opnieuw gemaakt:
Aalmoezenierskamer, sacristie, kapelaansacristie, kerkmeesterskamer, in de kleine toren, op de zolders en boven op de 4 balkons, … NIETS te vinden, geen sleutels.
Met de moed der wanhoop terug naar de kaaienparking.
Moedeloos staan we bij onze oeroude Nissan, trekken aan de klink en, …die auto was nog open, maar de sleutels zaten er niet op. En dan, …
wordt de parochie van miserie overspoeld door het oorverdovende klokkenspel van de St.-Andrieskerk. Zo hard, dat ze het in Beveren zeker gehoord hebben, het bleef maar duren, en Bibi dacht:
‘Awel, ’t is al goed, mocht ik mijn sleutels terug vinden, dan kom ik ieder jaar hier naar de Paaswake’ …, en ‘den deze’ had het toch zitten zeker!
Het gebeurde onmiddellijk na die belofte: van onder onze oeroude Nissan lachten die autosleutels mij vrij sarcastisch toe: ‘belofte maakt schuld hé makker’.
Ieder jaar, met stille zaterdag, denk ik aan dat waargebeurde verhaal, en ben ik in gedachte bij de Paaswake van St.-Andries.
Het is wansmakelijk om met zweetvoeten aan tafel te gaan, zeker als je niets anders draagt dan sandalen. Daar moet dus iets op gevonden worden dachten ze zowat 2000 jaar geleden: voetjes wassen vooraleer aan tafel te gaan! Dat voeten wassen noemde men pedilarium en was meer dan waarschijnlijk een gebaar van gastvrijheid.
Dat vernederende werkje werd meestal uitgevoerd door slaven. Stel u voor: “schat, we zijn vanavond uitgenodigd bij den Albertus en dat is met pedilarium. Was u voetjes toch maar eerst, dat we niet in affronten vallen!”
Wanneer Jezus dat doet met zijn leerlingen, dan begrijpen zij er niets meer van. Hij dwingt hen als het ware om hier een les uit te leren: het gebaar van de dienende liefde. Wat hij na de voetwassing zegt kennen we als het ‘mandatum novum do vobis’ of “de nieuwe opdracht die Ik u geef”: “bemin elkaar zoals ik jullie bemin”.
Als Hij dan brood en wijn uitdeelt vraagt Hij zijn leerlingen om dan telkens aan Hem te denken als zijzelf brood en wijn uitdelen. Wie daar dan van eet draagt Christus in zich en durft daarvoor uit te komen. Zo simpel is de Eucharistie.
Naar goede oude traditie organiseert het Sint-Julianus gasthuis, gesticht in 1303, het liefdadigheidsfeest der arme pelgrims.
Vandaag, zoals ieder jaar op witte donderdag, worden 12 armen van de stad uitgenodigd voor het beroemde avondmaal der pelgrims, bij ons gekend als de pelgrimstafel (In de Hoogstraat 70-74).
Het is onze sympathieke bisschop zelf, die deze mensen hun voeten gaat wassen, waarna zij samen aan tafel gaan.
Foto JGL2662B: voor Pedilarium op witte donderdag.
Helemaal achteraan in het zuiden, weggemoffeld in het duister, onder het balkon van de preekstoel, waar niemand haar ziet, waar iedereen achteloos voorbijloopt, als een verwaarloosbaar onbelangrijk continent, waar veel te weinig aandacht aan besteed wordt: vrouw Afrika.
Gedurende gans de rondleiding sleurt uw gids een pillamp mee, om er zeker van te zijn dat wij op het einde van onze rondleiding een lichtje kunnen uitstralen naar het bezienswaardige Afrika. Misschien, met een beetje meer licht, begint zij plots te glimlachen, wie weet?
Maar kijk toch eens hoe mooi dat beeld is! En waarom is dat mooi? Omdat het eenvoudig is.
En wat hier bij uw dienaar helemaal in goede aarde valt, is de wijze waarop de armen met de andere continenten verstrengeld zijn, als één beeldschoon vredesymbool.
Het evangelie is voor gans de wereld.
De rijke afgebeelde fauna en flora kunnen hierbij zeer inspirerend werken. Voor de natuurgidsen en freaks gooien we (voorzichtig) een blik naar die fauna en flora.
Foto JGL6517: Dame Afrika - de kathedraal in 100 stukjes (14)
We brengen vandaag woensdag uitzonderlijk ons donderdags rubriekje over de Kathedraal, want voor morgen hebben we iets speciaals in petto. U komt toch ook lezen en kijken?
Met Paasmaandag, 6 april is het weer zover. De spanning stijgt, we gaan weer schilderijen wisselen.
De vasten is voorbij en de kruisoprichting, met zijn hoogte van 5,35 meter, gepenseeld door Gerard Zegers, zakt weg onder het podium, waar de studenten destijds hun toneel mochten opvoeren. De ereplaats is nu voor Onze-Lieve-Vrouw van de Karmel, geschilderd door Gustaf Wappers in de 19e eeuw.
Waarom dit geen schilderij van de 17e eeuw is, vertellen we u een kwartiertje vóór de wissel.
Vanaf 2 uur begint het reuzeschilderij te schommelen. Zou Harry Potter hier iets mee te maken hebben?
In pricipe openen we de deuren om 13u30, maar als er evenveel volk als vorige keer op het plein staat te trappelen van ongeduld, doen we iets vroeger open.
Als je een Heilige ziet met een zoutvat, dan is dat ongetwijfeld de Heilige Rupert. Het is zijn feestdag vandaag want hij stierf op 27 maart 718, in Juvavum (= waarschijnlijk het huidige Salzburg). Hij was de eerste bisschop van Salzburg en bezorgde de streek een grote welvaart door een degelijk beheer van de enorme zoutmijnen. We weten dat deze mijnen reeds door de Kelten, zowat een 2600 jaar geleden, werden uitgebaat. Je kunt de zoutmijnen nog steeds bezoeken. De productie is slechts enkele decennia geleden gestopt.
Wie zout morst op een tafellaken moet daar dadelijk wijn op kappen om geen plekken over te houden. Het zou ook kunnen dat het andersom is, het is al laat op de avond en we worden stilaan moe.
Foto: Zowat 20 jaar geleden bezochten we de zoutmijn. We kropen op een boomstam en gleden daarmee af naar de zoutmijn. Na de rondleiding kregen we de foto. Het is wel even lachen als we ons gezinnetje op die oude foto zien.
Aan de westkant maken we kennis met de verzinnebeelding van Amerika: een prachtige indiaanse dame. Dacht onze beeldkunstenaar Michiel van der Voort nu echt dat er in Amerika alleen maar indianen woonden?
Wel, het komt de oorspronkelijke bewoners toe om hier Amerika te vertegenwoordigen. In 1713 was de kolonisatie nog in geen honderd jaar voltooid. Ook de indianen behoren tot het mongolide ras en vinden hun oorsprong in Azië. We noemen ze roodhuiden, hoewel hun huid eerder lichtgeel tot donker geelbruin kleurt.
En dan hebt ge nog de grote frustratie: te veel gidsen komen hier verkondigen dat deze dame Pocahontas is.
Er wordt zelfs hardnekkig beweerd dat deze dame (in het westen!) Mevrouw Afrika is en dat onze begeleidende tekst foutief is. Een mens zou voor minder overkoken!
Het misverstand over Pocahontas is ontstaan door een (hulp)koster die een babbeltje had met een Amerikaanse prof die vond dat de dame leek op Pocahontas. De (hulp)koster vertelde dit aan kanunnik Prims (te checken), die op dat moment de geschiedenis van de kathedraal aan het schrijven was. Hij schreef toen zoiets als: ‘volgens een Amerikaanse prof zou dit wel eens Pocahontas kunnen zijn’.
Bij een volgende schrijver wordt vermeld dat het Pocahontas is, en zo is deze dwaling een eigen leven gaan leiden.
Foto 150226-124040: Poca Hontas Dame Amerika - de kathedraal in 100 stukjes (13)
Vandaag, exact 9 maanden vóór Kerstmis, herdenken we de boodschap van de aartsengel Gabriël aan Maria: ‘Gij zult zwanger worden en een zoon ter wereld brengen’. Voor ons Christenen is dit een enorm keerpunt in de geloofsgeschiedenis omdat de Verlosser wordt aangekondigd in een tijd die dringend aan vernieuwing toe was.
De annunciatie is weer één van de vijf vreugdevolle mysteries in het leven van Maria.
Achter het hoofdaltaar van de kathedraal is deze gebeurtenis afgebeeld in een formidabele ‘trompe-l’oeil’. Je zou zweren dat dit grisaille paneel een prachtig bas-reliëf in marmer is.
Mathias Van Bree heeft het voor ons rond 1823 geschilderd. Hij was de hofschilder van Josfien, je weet wel, die van Napoleon. Hij was ook de directeur van de ‘Ecole centrale du département des deux Nèthes’, de voorloper van ons Koninklijk Museum der Schone Kunsten (KSMK ).
Nog een laatste keer over die vogelpest van toen. We waren drie dagen niet goed van die ganzenmoorden in het Tillegembos, dus we zochten afleiding in het oude Brugge. De statige witte zwanen op het Minnewater gaven niet thuis, en buiten de kattakloppende paarden was er geen levend dier te bespeuren, tot we twee prachtige zwarte zwanen ontdekten die de paringdans aan het oefenen waren.
Lichtjes onder de indruk schreven we weer een gedicht:
FAUNA ZOEKT FLORA
Hopeloos op zoek naar zilver ganzendecorum
Weggeschoten pracht uit gevandaliseerde schilderij
Water zonder Minne, zwanenmeer zonder zwanen
Nieuwe flora kijkt sprakeloos, want Fauna verpest.
Mochten er diertjes passeren door de deur van St.-Pieter, dan zouden onze Tillegemse ganzen er zeker bij zijn. Ze hebben zoveel schoonheid en leven gebracht en zoveel mensen gelukkig gemaakt met hun vrolijk gekwetter.
De Belgische Post stuurde ze genadeloos naar het Antwerpse vagevuur. Wat hebben die beestjes nu in hemelsnaam misdaan?
20 maart 2006: Het is weeral negen jaar geleden: de ophokplicht wegens de vogelpest en de vogelmoorden. Nostalgius denkt er met een krop in de keel aan terug. Het gedicht werd geschreven in het Tillegembos in Brugge, waar we de moorden zagen gebeuren.
Tillegems verdriet
Geslaagde buiklanding op verraste vijver
Stoeiend merelkoppel in druppelgras
Wilde duivensier met gespreid kleurenpalet
Dwarrelende pastel buikmezen in gefriseerde krulwilg
Jan Breidelgaaien en rood borstgarnituur
Met Pieter het winterkoninkje in het decor gezet
Eek het zaadstelende hoorntje
Sierlijk parasietje in golvende mezenzee
Overdekte kippen, pikplezier met beperkte pret
Wildeganzen decorum in veroverd habitat
Pang – pang – pang – pang – pang
De mens
Foto JGL3406: de overdekte kippen van Tant’Ann mochten niet vrij rondlopen. Zij hadden nog geluk.
De dame in het oosten heeft wel vrij grote ogen om Azië te vertegenwoordigen, als u begrijpt wat we bedoelen.
De Japanners en Chinezen, met de oogjes op een kier, behoren tot het mongolide of gele hoofdras. Blijkbaar vond men het in 1713 representatiever om een oosterse dame uit de sprookjes van 1001 nachten te plukken in plaats van een, in die tijd, wel vreemde Chinese dame. Er was hier nog geen sprake van een Chinees, Japans of Vietnamees restaurant en eens lekker Thais gaan eten was er zeker ook niet bij.
Een betere uitleg hiervoor heb ik momenteel niet, eerlijk is eerlijk. Michiel Van der Voort moet toch geweten hebben dat er gele mensen bestaan, of had men evengoed tegen hem kunnen vertellen dat er ergens op deze wereld ‘appelblauwzeegroene’ mannetjes bestaan met de oren van kapitein Spock?
Hoe dan ook, observeer met ons Lady Azië, met die prachtige rijkelijke kledij.
Klikfoto: 081127-1119-JGL6516, de kathedraal in 100 stukjes (12)
Het is minstens 10 jaar geleden en bitter koud op de fiets. Slechts 7 kilometer doortrappen, van de Kathedraal naar Merksem en binnen een klein half uurtje zit Gregorius gezellig thuis, bij zijn lieve Rosalientje.
In de verte hoort hij plots een diep harmonieus trillend geluid. De betoverende magneetklanken overmeesteren hem en zuigen hem in crescendo naar de bron.
In een droomwereld, aan de grond genageld, blijft hij luisteren en bewonderen. Hij voelt alleen een gelukzalige warmte. Dít heeft hij nog nooit meegemaakt.
Deze heb ik stiekem gepikt bij Mieke, een bevriende blog, omdat ie zo toepasselijk is voor de wandeling van vorige dinsdag.
Wandel mee met onze natuurvrienden in Wortel – Kolonie en de vallei van het Merkske.
Een wespenraat, met grote zeshoekige cellen, zomaar van een boom geplukt. Ik zei nog tegen René dat die beestjes nogal gaan verschieten als ze vanavond terug thuis komen, zo zonder huis. Maar blijkbaar klopt dat niet.
En dan is er nog dat gat in die boom, waarschijnlijk toch geen overijverige fanatieke specht met ingebouwde boorinstallatie.
Daar moet over nagepraat worden, of gaat het over iets anders? Bibi kon het niet horen, want hij moest zo nodig nog maar eens wat foto’s verzamelen.
Het landloperskerkhof van Wortel.
En dan hebben we nog van die prachtige dreven met kromme bomen en een kunstige wirwar van takken.
Op deze plaats is dan weer een bommenwerper, die terugkwam van zijn geallieerde opdracht, neergeschoten door een Duitse nachtjager. 3 Engelsen belanden uiteindelijk op het Schoonselhof, 2 Engelsen, een Canadees en een Australiër konden het nog navertellen.
Verder, via prachtige plassen naar...
... het Bootjesven, een ideale rustplaats.
De vallei van het Merkske lacht ons toe.
Hé gasten, is hier iets te zien?
Mag ik meekijken?
Waar is iedereen plots?
Pfff,... Twee uitslovers van aalschovers.
Ha hier brandt de lamp! Als Wim zijn rugezak meeheeft, dan wordt het altijd een interessante wandeling!
Zou ik er al eentje durven pakken?
Hoe goed is dat? Ik ga eens terug kijken naar die aalschovers.
De borreltjes werken, zijn er nu plots veel meer aalschooiers?
En verder weer prachtige dreven ...
... en plassen. Dank u Leen en Wim voor weer een aangename wandeling met toffe vrienden.
Fotoreeks 150310: Met de natuurvrienden naar Wortel - Kolonie
Hier zijn ze dan, de vier lieftallige dames; voor elk continent eentje.
Vier werelddelen? We hebben toch op school geleerd …
Juist ja, maar Michiel van der Voort, de beeldkunstenaar van deze excellente beeldengroep, had in 1713 nog nooit gehoord van Australië. Het moest nog ontdekt worden. Het is pas in 1788 dat de eerste Engelse bleke kolonist voet aan wal zet via de Australische oostkust.
Hij kon toen op dat gigantische eiland hoogstens 300.000 Aboriginals tegen het lijf lopen.
Iedere keer dat wij Australiërs ontvangen in onze Kathedraal, moeten wij ons dus excuseren. Sorry jongens, waar waren jullie in 1713? Jullie zijn er niet bij, we kenden jullie nog niet.
Vrouw Europa, in het noorden, staat er wel te pronken. Barstend van dominantie toont zij een scepter, symbool voor macht. 1713, we zijn nog steeds in een periode van kolonisatie.
Vele Antwerpenaren vertellen graag dat zij een stadsgenote is, zij hebben het verkeerd voor. Laat ons niet vergeten dat deze preekstoel oorspronkelijk in de St.-Bernardusabdijkerk van Hemiksem stond. Deze dame is een algemene verzinnebeelding van Europa.
Klikfoto: 150226-124100, de kathedraal in 100 stukjes (11)
Er zweeft een inspiratiemosterdpotlepeltje naar me toe. ‘Mooie letters op de muur’ zegt Liesje, ‘mondje open baby’ fluistert ze bekoorlijk en ik slik de ingeving gretig naar binnen.
Sommige letters verPotteren in knalrode hoofdletters en worden Romeinse cijfers.
Het kunstwerk achter de jongleur in de Schrijnwerkersstraat wordt ‘de calvarie’ genoemd, en het verklapt zijn creatiedatum in het Latijn en in het (oud-) Nederlands.
- Hela maat, ge moogt foto’s pakken, maar betalen hé!
- Gooit nummer drie dan zo hoog niet, ik heb al zes keer geprobeerd en zie er steeds maar twee.
- Is ’t zo beter? Krijg ik dan nu mijn centen?
- Amai gast, hebt gij van die geelbruine rotte tanden zeg. Doet dat gene zeer?
Jordi, onze fotograaf, betaalt en heeft geluk dat de slecht gemikte kegels naast zijn hoofd vliegen en dat de hond geen goesting heeft in een achtervolging met bijtplezier.
In de vroege middeleeuwen zorgen VRIJE speellieden voor plezier, kunst en vertier op straat, in herbergen, op jaarmarkten, in kastelen en zelfs in kloosters.
De meeste krijgen fooien, anderen worden ingehuurd, ook door het stadsbestuur.
In de 14e eeuw beginnen de speellieden zich te verenigen in gilden, het wordt zelfs verboden om voor geld op te treden indien men niet tot een gilde behoort.
De Franse revolutie gaat de gilden afschaffen (Liberté!), maar sommige gilden worden later heropgericht. Een goed voorbeeld is de‘Garde Civique’.
De echte, gezaghebbende ‘Antwerpse stadstrommelaars’, werd opgericht in 1898.
Vandaag bestaan die nog steeds: een bende vrolijke kerels (en enkele leuke dames) met aan het hoofd een zeer ernstige Tamboer majoor.
We vinden dit korps terug op het St.-Andriesplein, in de parochie van miserie.
Ga eens met vrienden doodleuk een kerk binnen en vertel hen: ‘Ik ga jullie de tetramorf tonen’. Geloof me, je maakt indruk.
In praktisch iedere kerk vind je hem, ook bijna altijd aan een preekstoel. Tetramorf is Grieks en betekent letterlijk: vier vormen.
Aan iedere hoek, onder de kuip van onze preekstoel, zie je een hoofd met vleugels. Achteraan links ontdek je een gevleugeld leeuwenhoofd, vooraan een gevleugeld engelenhoofd; rechts vooraan een adelaar en daar achter een gevleugelde stier. Vier symbolen, vier vormen (TETRAMORF) voor de vier evangelisten.
Als we nu nog weten wie elke gedaante voorstelt, dan gaan ze nog echt denken dat we er iets van kennen.
De leeuw staat voor Marcus, denk maar aan die gevleugelde leeuw op de Piazza San Marco in Venetië.
Omdat Matheus zijn evangelie begint met Christus te beschrijven als mens, krijgt hij een engel (gevleugelde mens) als symbool.
Als je het evangelie van Johannes leest, dan lijkt hij wel steeds met zijn gedachten in hogere sferen. Denk maar aan zijn Apocalyps; hij krijgt dus een adelaar, dat is ook een hoogvlieger.
En dan hadden ze nog een stier (met een verwrongen hoorn) over, en die is voor Lucas.
Een visioen van de profeet Ezechiel is de inspiratiebron voor deze vier symbolen.
Samengevat onthouden we:
Tetramorf:
Leeuw --- Marcus
Engel --- Matteüs
Adelaar --- Johannes
Stier --- Lucas
Klikfoto 150226-123946/124602/124620/124744: DE TETRAMORF op de preekstoel, de kathedraal in 100 stukjes (10)
Kuierend achter het kasteel van Ursel ziet Georgius een denkbeeldige foto en als Georgius zo een foto ziet, dan grijpt hij dwangmatig naar zijn klikkertje.
Zijn aandacht gaat bovenal naar die afhangende takken. Zij vormen als het ware een veilige vesting waar hij zijn fantasieën in kwijt kan. Het heeft iets autistisch.
Thuisgekomen bekijkt hij de foto nog eens goed en er zweeft een inspiratiemosterdpotlepeltje met een gedicht naar hem toe. Hij slikt het en noemt het Traümerei:
