|
Woensdag 18 maart 1863 :
L’Echo de Courtrai meldt op de voorpagina onder de rubiek “Nouvelles Locales”:
“Le sieur Foulon garde-champêtre de la commune de Marcke, vient d’être mis en arrestation sous prévention d’avoir tué d’un coup de pistolet, le nommé Holgoet (lees Algoed), agé de 24 ans…..diverse versions, que dans ce moment nous passons sous silence, circulent en ville, sur ce terrible méfait qui jette dans la consternation toute une paisible commune…..c’est à la suite d’une dispute, que le garde-champêtre a tiré…..”
Na het overlijden van Ivo Moreels in november 1862 werd Fréderic Auguste Foulon in zitting van de gemeenteraad van 27 november tot veldwachter benoemd . Voordien was Foulon stationsbediende in Moeskroen.Zijn “carrière” zal een kort leven beschoren zijn. Drie kandidaten hadden zich voorgesteld: Eugène Delporte, Henricus Ameye en Fréderic Foulon.
Fréderic Auguste Foulon was geboren te Bellegem op 6 juli 1837 als zoon van Martinus, houtvelder ,en Joanna Theresia Nuyttens. In de nacht van 15 à 16 maart 1863 schoot hij na een cafétwist in “ De Kroon “ (Aloysius) Edouardus Algoed, zoon van Petrus en Florentina Nys, dood . De niet-betaling van de belasting op het houden van een tweede hond lag aan de basis van de ruzie. Op 6 juni 1863 werd hij door het Assisenhof van Brugge vrijgesproken. Het volk van Marke was woedend en maakte de verdere uitoefening van zijn beroep onmogelijk.Noodgedwongen moest hij de gemeente verlaten en na zijn huwelijk in 1864 te Bellegem verhuisde hij ten slotte naar Roubaix, en toen waren wij zijn spoor bijster.
Burgemeester Petrus Franciscus Van Belleghem(°Marke 1785 + Marke 1867 , burgemeester sinds 1830) werd om 12u. ‘s nachts door Henri Leglez (gezegd Algoed , schoonbroer van Edouard) en de onderpastoor( Gaspar baron von Korff zu Harkotten ) van de moord verwittigd. Onmiddellijk werd secretaris Marcellin Van Belleghem ( ° Marke 1819 + Marke 1878) ter plaatse gestuurd. Uit de verhoren afgenomen door de burgemeester op 17 maart worden wij in kennis gesteld dat er in het café “De Kroon” gebold werd (kegelspel midden de gelagzaal).
Henri Jacques Van Beveren, landmeter uit Kortrijk kreeg de opdracht een plattegrond te tekenen, om een beter overzicht te krijgen van de lokaliteit . Hij maakte ook een minutieus plan van café “De Kroon”. Foulon werd verdedigd door de advocaten Salembier van Kortrijk en Soenens uit Brugge.
23 getuigen moesten voor het assisienhof van Brugge verschijnen.
Bij arrest van 9 mei werd Frederic August Foulon aan de hand van alle processtukken , van vrijwillige doodslag beschuldigd.
Uit het arrest:
Op 15 maart zagen Henri Vandenberghe, August Dumortier en Henri Dekimpe rond 11u. in de nacht Fréderic Foulon uit het café “De Ijzere Poort” komen. Foulon leek beschonken. Er volgde een woordenwisseling, waarbij de veldwachter ze dreigde neer te schieten indien een van hen hem aanraakte. Samen traden ze binnen in café “De Kroon”. Ze waren nauwelijks binnen of er ontstond een twist tussen Foulon en de klant Edouard Algoed. Samen gingen ze naar buiten…en toen weerklonk een schot en geschreeuw.Henri Leglez, schoonbroer van Edouard,liep in de richting van het geschreeuw en vond Edouard aan de overkant van de straat aan de gevel van het hoekhuis ( tweewoonst) (nu “De Loco”)*.
*De tweewoonst verdween in 1937 ; brouwer Cyriel De Brabandere bouwde toen op die plaats het café “Het Sportpaleis”( zie ook artikel in de dorpskrant van april 1999 “De Blauwe Croone”van M. Faillie en F. Decock).
De moordenaar was gevlucht. Hij logeerde in een kamer van café “Het Gemeentehuis”.*
* De waard Auguste Stichelbout verliet het café in 1892 om zich te gaan vestigen te Bissegem in café “De Neerbeek”. “Het Gemeentehuis” op Markeplaats werd met de grond gelijk gemaakt in 1959.
Café “De Kroon” bevond zich op de oostelijke hoek van de Aardweg en de Rekkemsestraat. De waardin was Louise Libeer, die het volgend jaar trouwde met August Vandenberghe (timmerman). Later vestigde Hector Casteleyn (°Marke 1879 + Marke 1958) er zich als beenhouwer-herbergier .Theophiel Cagnie (°Marke 1876 + Marke 1949) kocht in 1920-21 heel de hoek en liet in 1924 de beenhouwerij afbreken om er een nieuw huis te bouwen. “De Kroon” zelf ( geen café meer sinds 1920) bleef ongeveer 100 jaar overeind en werd afgebroken in 1959. Op de westelijke hoek van de Aardweg en de Rekkemsestraat stond de hoeve van Petrus Noppe. Het hoevetje, dat laatst bewoond was door eigenaar Evarist Holvoet kwam door ruiling in handen van Gustaaf Lannoo en verdween in 1927 om plaats te maken voor de bouw van een villa (villa Lannoo) . Oorspronkelijk was het een hoeve van 13ha7a80ca , die in 1843 openbaar werd verkocht in verscheidene loten door de notariskinderen Gheleyn uit Poperinge. Onteigeningen hadden plaats in mei 1840, voor de aanleg van de spoorweg .Goed om weten is ook:
Dat in 1949 de NMBS de viaduct die de Aardweg verbindt met de Rekkemsestraat wilde dempen. Het gemeentebestuur wenste de brug te behouden en plooide niet want het kwam niet “ten goede van de nijverheid en de brandweer”. Daarop kwam een voorstel van de NMBS om een nieuwe weg aan te leggen , op haar kosten, vanaf de noordelijke kant van de viaduct aan de Ijzeren Poort tot aan de Leieweg (langs de spoorweg). Maar het gemeentebestuur hield voet bij stuk en liet niet begaan.
De geneesheren stelden vast dat Algoed aan de linkerkant van de borst tussen de derde en de vierde rib een ovale wonde van 1 cm. groot had. “…….door de scheut van een vuurwapen geladen met eenen kogel.” De kogel had de longen doorboord en de verwondingen moesten onmiddellijk de dood veroorzaakt hebben.
Het rechterlijk onderzoek bewees dat Foulon gewoonlijk een pistool bij zich had. Soms paradeerde hij ook op straat met zijn sabel. Enige tijd geleden had hij “moule à balles” gevraagd aan een douanebeambte en de avond zelf van de moord, rond 10 ½ uur in café de “Ijzere Poort”, had hij dronken zijnde, zijn pistool laten vallen. Het pistool werd door de herbergier opgeraapt en terug gegeven aan Foulon. Na de misdaad had hij zijn pistool in de vlucht weggegooid en het werd ’s anderendaags terug gevonden halverwege de weg leidende van de plaats van de moord naar de woning van de verdachte (Markekerkstraat). Fréderic August Foulon werd beschuldigd van in de nacht van 15 tot 16 maart 1863 vrijwillig Edouard Algoed verwond te hebben met de dood tot gevolg.
Wij kijken naar de verklaring van veldwachter Foulon:
“ ….in de herberg de Kroon is bij mij Henricus Algoed (Leglez), op mijn teenen trappelende en mij zeggende dat ik een stront champetre was, omdat ik twee in plaets van een hond, had opgegeven. Ziende dat er veele mannen rond mij kwamen keerde ik mij om ten einde te vertrekken.Op dien moment kreeg ik van Henri Algoed een vuistslag op de neus dat ik bloedde…nam hij mij aen ’t aengezicht en krabbelde…ik wilde vlugten maer over de kalsijde gekomen zijnde , die is over de herberg waer ik uitkwam, vond ik mij omringd van wel tien mannen die achter mij uit de herberg gekoomen waren.Ik zag er twee met open messen, eenen , die ik niet kenne, omdat ik maer twee maenden en half garde ben op deze gemeente, stak met zijn mes naer mij,….en heb ik hem eene slag met mijn stok gegeven,dat hij gevallens is.Daer op zijn zij met zes op mij gesprongen onder andere Henri Algoed (Leglez), den eenigsten dat ik kenne en ik ben in den dijk geslidderd. Het is op dien oogenblik dat zij mijne pistool , die, geladen in mijne borst zat, genomen hebben zonder dat ik zeker kan zeggen wie ze genomen heeft, nogtans denk ik dat het den genoemde Henri Algoed is….al over het land ben ik weg geloopen, maer ik was nog maer uit den dijk dat ik de scheut hoorde losbranden en ik meende dat het naer mij was. Het is maer eene uur nadien dat ik geweten heb dat Edouard Algoed dood was.”
Alle getuigen aan het woord laten, is een onbegonnen werk. Een bijzonder verhaal is dat van Henri Leglez (gezegd Algoed), schoonbroer van het slachtoffer:
“Ik bevond mij gisteren in de herberg de Kroon als wanneer de veldwachter er is ingekomen, hij had eenige woorden met mijn aengetrouwden broeder Edouard Algoed. Welhaest zijn zij te samen uit de herberg gegaen en hoorende zeggen dat de veldwachter zijn broeder had buiten gevraegd ben ik aen de deur gegaen om mijn broeder weder te roepen, maer ik was nauwelijks buiten de deur dat ik hoorde eene scheut afgaen en mijn broeder roepen ,aie,aie ! Ik liep er naer toe, maer hij lag dood, omtrent de gevel van het huis. Ik ben terug in de herberg gekomen, en gezegd, mijn broeder is dood geschoten, men is er naer toegegaen en men heeft hem tegen den westgevel van het huis Petrus Dequenne gelegd( hoekhuis van tweewoonst Rekkemsestraat en Markekerkstraat), als ik tot bij mijn broeder gegaen heb op zijn geroep, heb ik niemand omtrent gezien of gewaer geworden, en ook niemand zien vlugten, want alles is in min dan twee minuten geschied.Henri Vandenberghe, Henri Dekimpe en August Dumortier en nog andere, die in huis waren, zullen kunnen zeggen dat ik in de herberg gebleven ben als mijn broeder met den veldwachter zijn buiten gegaen. En ik houde staende geene hand gelegd te hebben op den veldwachter het zij binnen of ’t zij buiten de herberg, dus is het ten onregte dat den veldwachter zoude beweeren dat ik hem het bloed uit den neus zoude geslegen hebben in de herberg en dat ik buiten zijnde, hem zijn pistool zoude afgenomen hebben.”
Uit de getuigenis van Petrus Noppe, die het hoevetje rechtover café “De Kroon” bewoonde :
“In den nacht van zondag en maandag , reeds in mijn bed zijnde, heb ik eene scheut hooren afgaen, en eene minute of twee daerna een getiersel gehoort- ik heb mijne vrouw ontwekt en gezegd: ik heb daer eene scheut hooren afgaen…..ik zoude wel eens gaen zien…met mijn mijnlanteern…..daer mijn hof paelt aan de herberg de Kroon en er zelfs maer door een wal van gescheiden is….”
Uit een ondervraging van Foulon, vernemen wij :" de voetweg van de Prins naar de Plaets...." Uit andere verhoren bleek dat er een café “De Nieuwe Brug” bestond op de Markebeke (waarschijnlijk dicht bij de brug over de Markebeke).*
* Slosse blz.1189 "op 9 april 1860 werd de eerste steen gelegd van de brug over de Markebeke. De oude brug werd gebouwd in 1764 en lag met een zak en het werd gevaarlijk voor de talrijke vlas- en voermanswagens die er jaar uit jaar in over moesten."
Toentertijd was het justitiepaleis van Kortrijk in de Doornikstraat.
De verhalen van de getuigen waren niet altijd evenwaardig en dat maakte de beoordeling niet gemakkelijk.
Twee vragen waren primordiaal:
1/ Is de beschuldigde Frederik Foulon plichtig van, te Marke, in de nacht van 15 tot 16 maart 1863 bij middel van een vuurwapen, de genaamde Edouard Algoed vrijwillig te hebben verwond?
2/ Is er gebleken dat deze verwonding, kort na het toebrengen , de dood van Edouard Algoed heeft veroorzaakt?
Op de eerste vraag antwoordde de jury: neen. De jury was van mening dat hij handelde uit pure zelfverdediging.
Een hele berg brieven, rondom deze zaak, zagen het daglicht.
Foulon werd tenslotte op 6 juni door het assisenhof van Brugge vrijgesproken, niettegenstaande zijn tegenstrijdige getuigenissen met die van de tegenpartij. Hendrik Conscience (jawel, de schrijver), die toen arrondissementscommissaris was, liet op 29 juni ons gemeentebestuur weten dat Foulon een vrij man was, en op volle toeren zijn ambt kon uitoefenen, en als de gemoedstoestand van het volk de uitoefening van zijn dienst belette, dan was dat feit onafhankelijk van zijn wil. De hele bevolking van Marke was bijzonder ontgoocheld over de vrijstelling van Foulon en besloot om wraak te nemen, als hij toch nog zou aan blijven. Daarop schreef onze burgemeester Petrus Franciscus Van Belleghem naar Conscience “ Wij zouden niet durven verzekeren dat het gevoelen van afkeer welke onze inwoners tegen hem bezield niet zoudt ontploffen; woorden , twist, slagen, en misschien nog voordere voorgevallen zijn te gevolgen welke wij zouden moeten vreezen indien hij weder komt. Moejelijk is het volck in te houden als het te verbitterd is.”
Het gemeentebestuur weigerde het loon uit te betalen aan veldwachter Foulon. Conscience ging op zijn strepen staan en repliceerde het loon toch uit te betalen op voorwaarde dat hij zijn ontslag aanbood. Op 28 juli ontving ons gemeentebestuur een schrijven van arrondissementscommissaris Hendrik Conscience, met de opdracht het achterstallig loon uit te betalen aan Foulon. Vóór hem had hij zich bereid gevoeld zijn ontslag in te dienen. Dat deed hij op 8 oktober.Dezelfde Conscience zond op 20 november een herinnering aangaande de kandidaten in vervanging van Foulon.
Vechtpartijen, messenvechten en dergelijke waren in die tijd aan de orde van de dag. De enige ontspanning was cafébezoek . Ruzies waren er aan de lopende band en het liep dikwijls eens over. Veldwachters van landelijke gemeenten hadden dikwijls de handen vol aan gemene gevallen en soms waren zij ook een mikpunt. De hoogmoedige Foulon, zo werd hij gekenmerkt, was pas garde benoemd en dus een groentje . Bij gemis aan ervaring, wilde hij bij zijn cafébezoek tonen wie de broek droeg, maar dat kon hem toen zwaar tegenvallen. Daarbij hadden de caféklanten niet nagelaten bedreigingen aan zijn adres te uiten:
“ Wij hebben den anderen champetre half dood geslagen, maer dezen gaen wij geheel dood smijten”
Foulon solliciteerde voor de plaats van politieman in Gent. Ook te Brussel trachtte hij aangenomen te worden bij de politie. Ook te Antwerpen klapte de deur dicht voor onze onfortuinlijke veldwachter. Hij trachtte eveneens aanvaard te worden als cipier in de gevangenis. Alles mislukte , niettegenstaande onze burgemeester telkens met lovende woorden voor de dag kwam.
Voor zijn opvolging boden zich 13 kandidaten aan. Eugène Delporte, al kandidaat in 1862 , werd de “gelukkige” nieuwe veldwachter op 16 december 1863.
22-08-2015, 00:00 geschreven door Michel Markenaar
|
