|
LIJNWAADWEVERIJ SA. DERYCKERE FRERES & VANDERMEERSCH
_______________________________________________________
Ligging: Statiestraat , nu Michel van de Wielestraat, tussen de firma Van de Wiele en de verdwenen gebouwen van de pannenfabriek. Men kon de weverij bereiken geraakte , via een brede aardeweg , gelegen aan de westkant van die straat. De weverij lag aan de linkerkant van de aardeweg. Op de rechterkant lagen de gebouwen van de pannenfabriek. Nu is alles ingenomen door de firma Van de Wiele.
Tussen 1890-1895 pachtte Adolf Deryckere (Deerlijk 1857-Marke 1931), nog vóór hij trouwde, de hoeve ‘Hof de Klarenhoek’ (1) ; die was laatst tot 1976 bewoond door Nestor Terryn (Marke 1912 – Rekkem1994). Adolf trouwde in januari 1895 in Deerlijk met Marie-Louise Benoit (Deerlijk 1869- Marke 1914).
Op een dag kwam de ‘domestiek’ dronken binnen en werd er buiten gezet. Die dreigde toen de hoeve in brand te steken. Van dan af was Marie-Louise zeer bang. Henri Terryn ook uit Deerlijk, en vader van Nestor, betrok daarna de hoeve.
Adolf zocht natuurlijk om weg te geraken.In maart 1900 werd de hoevepacht opgezegd. Door toedoen van Baron Emmanuel, die toen burgemeester was, mocht hij een huis (nr.13), die zijn eigendom was, betrekken in de Kerkstraat.
In 1900 opende het echtpaar een winkel (naaibenodigdheden zoals naaigaren,kleerstoffen en voedingswaren) in de Kerkstraat nr.13 (Markekerkstraat) ‘In den Goeden Koop’ genaamd (2). Marie-Louise is gestorven ,tijdens de eerste wereldoorlog,achter haar toog, uit eeuwige schrik voor de Duitsers, die regelmatig naar de winkel kwamen. Uit vrees gaf ze veel gratis weg. Een Duitse arts , die gelogeerd was in de onderpastorie werd er bij geroepen, maar het kon niet baten. Het was de arts zelf die een briefje bevestigde aan de voordeur : ‘ Gesloten wegens sterfgeval’. Hélène (Marke 1895-1973), de oudste dochter deed de winkel voort.
“Toen mijn ouders winkel hielden in de Kerkstraat, kwamen er de zondag vele Fransen over de vloer. Ze kwamen aan met de trein van 15u. uit Moeskroen en gingen hun kinderen bezoeken in het Pensionaat in de Kloosterstraat te Marke. Ze kochten vooral snoep.Toen ze terugkeerden kochten ze nog van alles wat goedkoper was dan in Frankrijk: vooral lucifers. Ze staken de doosjes tussen hun kousen… ze hadden immers lange rokken aan.Ze kwamen dan ook binnen in de keuken en dronken een tas koffie met koekjes.
Dat was de mode in die tijd te Marke, niet alléén voor die pensionaatbezoekers maar ook voor de Markenaren. Iedereen kende toen iedereen en de ouders die hun kinderen kwamen bezoeken in het pensionaat kenden op den duur ook de mensen die het winkeltje openhielden.”
De kinderen Hélène ,Achiel (Marke 1896-1972) , Maurice (Marke 1900- Kortrijk1969) en Anna (Marke 1898-Kortrijk 1976) zijn geboren op de hoeve.
Robert (Marke 1901-1997) , Aloïs (Marke 1902-Jette 1979) en Marie-Louise (Marke 1908-Kortrijk1987)zijn geboren in de Kerkstraat.
Adolf werd toezichter van de werken bij de bouw van de nieuwe kerk in 1900 en ook van de nieuwe Leiebrug in 1908. In 1906 was hij toezichter bij de bouw van de kerk op Sint-Jan in Kortrijk.
HOE HET BEGON
______________
Omer Vandermeersch en zijn vrouw Cyrie Everaert kwamen iedere zondag op bezoek bij Deryckere in de Kerkstraat. Cyrie vroeg altijd : “ We zouden eens iets moeten oprichten samen, zoals een weverij.” Dat paste in het kraam van Achiel Deryckere.
Achiel was werkzaam als boekhouder bij de firma De Witte-Lietaer en volgde ’s avonds lessen van weefkunde, met het doel een firma op te richten.
Men kocht twee weefgetouwen in 1925 en Aloïs begon te weven in een gebouwtje achter het huis van Omer Vandermeersch (2e huis naar ‘De Prinse’ toe in de Hellestraat).
Men kocht nog twee getouwen.
Clémence Frappez was spoelster en bobijnster.
Op 22 oktober 1927 kochten Omer Vandermeersch en Achiel,Maurice, Robert en Aloïs grond aan de ‘Pannenfabriek’ van Marke (46are SA deel van 101b,103e en 103h). De fabriek werd gebouwd door de Gebroeders Vandermeersch Omer (Marke 1882-1960) en Cyriel (Marke 1880-1952) ( een wagenmakers- timmerwerk- en metselbedrijf) (3)uit Marke. Er was geen architect van doen.
Men had toen al 8 getouwen.
Men weefde er lijnwaad, nappen in zuiver lijnwaad,lakens en kussenslopen (inslag vlas en katoen).
De beheerders waren:
Omer Vandermeersch, Achiel Deryckere,die de weverij onder zijn beheer had en Robert Deryckere, die samen met Marie-Louise en Anna Deryckere het atelier beheerden.
Commissaris : Hélène Deryckere (Marke 1895-Marke 1973).
Vennoot : Aloïs Deryckere.
Achiel maakte zelf de kartons met tekeningen, voor de inwevingen in de lakens, in plaats van naar een kartonkapper te gaan.
Robert was in 1922 bediende bij de ‘Comptoit Tuilier’ en vanaf 1927 werd hij boekhouder in de vlasspinnerij ‘Linière de Courtrai’.’s Avonds werkte hij nog in de pas opgerichte weverij. Na enkele tijd nam hij zijn ontslag in Kortrijk om zich volledig te kunnen geven in zijn eigen weverij.
Aloïs was aangesteld als verantwoordelijke voor de stoomketel , de blekerij en de ‘chauffage’. Hij vertrok naar Brussel en nam daar een bakkerij over. Robert verving hem dan en deed ook nog het bureauwerk. Wat was niet te doen en Gerard Brasseur werd aangeworven om de blekerij en de stoomketel in de gaten te houden.
Afzetgebieden: lakens voor Duitsland en Schotland en binnenland.
Vertegenwoordigers: 1 voor Parijs, 1 voor Belfast en 4 voor België.
Men weefde op NORTHROP-getouwen. De monteerder was een Engelsman, die bij Achiel logeerde.
Toen alles geautomatiseerd was werkten : spoelsters,bobijnsters en wevers 15 man ; er waren 3 spoelmolens.
Er werkten 22 meisjes in het atelier-borduren, dat het daglicht zag in 1928. De verantwoordelijken voor het atelier waren Marie-Louise en Anna Deryckere .In de fabriek werkte men altijd met tenminste 35 man. Men werkte met maximum 40 volautomatische getouwen, die bediend werden door 2 wevers en 1 hulpwever. Men weefde op 2m80 breedte.
Later werden nog 4 kleine RÜTI-getouwen gekocht voor het fabriceren van handdoeken. Men hield dat 5 jaar uit.
Anna (Marke 1898-Kortrijk1976) ging met pensioen en Marie-Louise (Marke 1908-Kortrijk1987) had een slecht oog, en er waren geen opvolgers meer, genoeg om in 1965 alle activiteit te staken. De getouwen werden verkocht.
Fabriek werd verkocht aan WEYDTS, die ze op zijn beurt verkocht aan de Steenbakkerij Ostyn.
Het gebouwencomplex werd volledig afgebroken in 1989-90.
In 1943 , tijdens de oorlog,werd de fabriek stilgelegd. Enkel het atelier werkte voort ; een geluk dat men veel stock had, want men kon moeilijk tot niets kopen.
(1)De hoeve was eigendom van Virginie Tack, weduwe van Petrus Carpentier.
(2)De bewoners in de Kerkstraat in 1914:
Nr.1 : Brasseur Karel (gemeente-ontvanger + winkel)
Nr.3 : Vandaele Emiel (directeur NV Ern.De Witte-Visage)
Een poort
Nr.7 : Boussier Emiel ( gemeentesecretaris)
Nr.9 : Craeynest Odilon (bakker)
Nr.11 : Weduwe Saint-Guilain (winkel)
Nr.13 : Deryckere Adolf (winkel) + poort.“Keuken Kommandantur: naast ons huis in de Kerkstraat n°13 was een poort. De Duitsers kwamen door de poort, tot in de serre, waar de keuken was en vulden hun gamellen en vertrokken dan weer naar de broederschool, waar de Kommandantur was.”Het kasteel Blommeghem had toen het nr.21. Het was de enige toegang tot het kasteel.De huizenrij werd gebouwd in 1890 naar de plannen van architect Baron Jean de Bethune (Jantje Gothiek). In 1971-72 kwam er het huidig appartementencomplex.
Sedert 21 oktober 1916 was de Kommandantur gevestigd in de villa Ernest De Witte-Filliers in de Rekkemsestraat .Vanaf 17 januari 1917 verhuisde ze naar de jongensschool in Markekerkstraat.
(3)In 1954 had de fusie plaats in het toen nog bestaande metselwerk- en timmerwerkbedrijf.
Palmer, de zoon van Omer, werd aannemer metselwerken tot 1981. Jacques, de zoon van
Cyriel, werd aannemer timmerwerken tot in 1970.
FOTO’S:
_______
1/ Markekerkstraat in 1907 (vroeger Kerkdreef).
In het deurgat Marie-Louise Benoit en Alida d’Heygere.
Vooraan Anna Deryckere-Achiel Deryckere –X – Isaïe Vanhoenackere – Robert Deryckere.
2/ De lijnwaadweverij SA Deryckere Frères en Vandermeersch.
3/ Factuur.
5/ Werkneemsters atelier in de jaren ’50:
Raïce Janssen-Paula Berthier – Rafaëlla Dendooven –Thérèse D’Haene – Cécile Catteeuw
Marie Jeanne Haesebrouck –Mariette Buyck- Erna Verrue – Denise Janssen
Yvonne Maertens –Clarisse Maertens – Odette Packet- Marcella Dendooven- Georgette
Snauwaert – Julienne Ferlin
Denise Berthier
6 1/Achiel Deryckere in de weverij.
6 2/Werkneemsters atelier jaren ’30. Op de achtergrond de pannenfabriek.
21-06-2020, 00:00 geschreven door Michel Markenaar
|
