JAMES H. BIRTWELL - EEN KACHEL WERD HEM FATAAL.

___________________________________________

Op de begraafplaats van Marke ligt welgeteld één Britse militair begraven: private (= soldaat) James H. Birtwell van het 17th Battalion van de Lancashire Fusiliers van de 104th Brigade. Hij overleed in tragische omstandigheden in Marke op 20 oktober 1918, amper drie weken voor het einde van de vijandelijkheden.In de registers van de Lancashire Fusiliers stond als enige vermelding bij zijn overlijden :”Overleden op 20 oktober 1918.”Een verdere doodsoorzaak was er niet genoteerd.

Soldaat James Birtwell werd op 24 mei 1896 geboren in Clitheroe, Lancashire en was de vierde zoon van het echtpaar Thomas Birtwell. Vader Birtwell was toezichter in een houthandel die leverde aan de vliegtuigfabriek in Southport. James werkte in Preston, maar zijn wens om bij het leger te gaan was zo sterk dat hij al in maart 1915 het kaki uniform van het Britse leger droeg.

Als 18-jarige, in januari 1915, meldde James Birtwell zich als vrijwilliger aan en werd hij ingelijfd bij het 17th Battalion Lancashire Fusiliers, ook gekend als het "1st South East Lancashire Battalion". Dit was aanvankelijk een echte Bantam-eenheid. Aan de hand van dit gegeven kan met zekerheid worden gesteld dat James klein van gestalte was, maar daarom niet zwak. Zijn bataljon is tijdens de Eerste Wereldoorlog voortdurend tussen de Somme en Vlaanderen actief geweest.

Bij het geallieerde eindoffensief in september en oktober 1918 moest het 2de Britse Leger Kortrijk veroveren. Het 17th Battalion Lancashire Fusiliers van de 104th Brigade, die deel uitmaakte van de 35th Division, speelde een belangrijke rol in de gevechten rond de Leie, in de "Slag om Kortrijk". De 106th Brigade had in de nacht van 18 op 19 oktober tevergeefs geprobeerd om de Leie over te steken in Marke. Op plotseling bevel stak de 104th Brigade diezelfde nacht om 2 uur in de morgen de Leie over. Het 17th Battalion deed dat ten westen van Marke, over een "voetbrug van één plank", en nam zijn positie in aan de oostelijke grens van het dorp. De Duitsers hadden zich volledig teruggetrokken. Het kasteel de Bethune, dat zwaar onder het artillerievuur van de Britten had geleden toen ze nog aan de overkant van de Leie lagen, werd door de Britten ingenomen.

Goed een dag na zijn oversteek over de Leie verloor James H. Birtwell op 20 oktober 1918 het leven. Lance Corporal Alfred Chas Taylor, gewezen geestelijke, administratief medewerker op het kasteel, kreeg de pijnlijke taak het droevige nieuws aan Birtwells ouders mee te delen. Zijn getuigenis , verschenen in een artikel van de “Clitherhoe Advertiser” van 15 november 1918 ,leert ons iets over de tragische omstandigheden waarin James kwam te sterven.

"Ik was een tijdje bij hem en amper een paar minuten vroeger hadden we nog gepraat. Het droevig voorval gebeurde in het compagniebureau, waar de ongelukkige James kwam informeren naar het nakende afzwaaien.Het is niet volledig duidelijk hoe het gebeurde, maar de meest aannemelijke verklaring schijnt te zijn dat een niet ontploft stuk munitie ongelukkigerwijze samen met de kolen in een vuurhaard terecht is gekomen en ontplofte. Loden kogels vlogen in het rond en troffen hem in het hoofd, met de onmiddellijke dood tot gevolg.Het mag een kleine troost zijn te weten dat hij niet geleden heeft.Jim was graag gezien door de jongens van zijn bataljon en zij betreuren allen zijn dood . We hebben hem begraven in een stemmig klein burgerlijk kerkhof ( was dan nog rond de kerk zelf), en een kruis duidt zijn graf aan.”

James werd gedood bij het ontsteken van een kachel in een bijgebouw van het kasteel de Bethune, door de ontploffing van tussen de kolen vermengde munitie, daar achtergelaten door de Duitsers...

James H. Birtwell was drager van de Distinguished Conduct Medal (DCM), een hoge Britse onderscheiding voor militairen in het Britse leger die zich in gevechten door hun moed hebben onderscheiden. Hij werd in 1916 vereremerkt met deze medaille nadat hij gedurende 3 dagen als koerier had gefungeerd tussen het Britse en Franse leger, over een afstand van 700m. Onder hevig granaatvuur en zonder dekking was hij erin geslaagd verschillende orders en berichten over te brengen. Door zijn grootmoedige inzet had hij het contact tussen de geallieerden kunnen verzekeren.

Private Birtwell werd in 1918 begraven op het kerkhof rond de kerk van Marke. In 1955 werd zijn graf overgebracht naar de nieuw aangelegde begraafplaats, waar hij nog altijd in vrede rust.

28-04-2016, 19:58 geschreven door Michel Markenaar