Zondagmiddags komen Tante Hermien en oom Sjoerd met Gerke, Heiny en Carin vaak bij ons, ook tante Riek met oom Jaap en Johan en Jaapje. Carin is naar de tantes genoemd: de c van Coba, de a van Aartje, de r van Rika en de in van Dien. Alle zussen vernoemd in één naam: Carin. 
Het altijd heel gezellig en we zitten  in de “grote keuken”, die alleen op zondag, bij visite en feestdagen gebruikt wordt. Johan is de oudste zoon van oom Jaap en tante Riek. Hij is geestelijk gehandicapt. De hele dag zijn ze met hem bezig. Op een keer is er bij ons paniek. Johan heeft zitten sabbelen op een inktpotlood. Dat is heel giftig, volgens opoe en hij moet veel melk van haar drinken.
Op zo’n middag laat tante Hermien wat pukkeltjes op het hoofdje van Heiny zien.”Daor mo’j mee naor de dokter”, zegt opoe. En zo beginnen de onderzoeken en komt aan het licht dat Heiny leukemie heeft, een toen ongeneeslijke bloedziekte. Opoe zet ons gelijk aan het bramen plukken, want die zijn zo bloedzuiverend, weet ze!  We hebben er die zomer héééél veel geplukt! Janneke is ondertussen ook al geboren in het gezin van oom Sjoerd en tante Hermien. Ik zie Heiny nog zitten in haar bedje op de veranda met een inwit gezichtje. Ze redde het niet, ondanks de bramen. Wat een verdriet. Ik denk dat ze ongeveer 3,5 jaar oud is als ze overlijdt.

Intussen zitten Gerke en ik op de Bewaarschool, zoals de kleuterschool ook wel genoemd wordt. Ik wil alles vreselijk goed doen en vind het verschrikkelijk dat ik m’n vliegtuigje niet in elkaar kan vouwen. Ik heb er geloof ik niets van overgehouden, maar leuk vond ik het niet in zo’n volle klas. Echt spelen kan ik me ook niet herinneren, wel stilzitten met de armen over elkaar èn werkjes doen.

Hans Knol had een magere motte op de Diemse merkt ‘ezeen

En verduld hee kon’t neet laoten um daorveur es geld te been.

Nao een klein ketierken pingeln was de haandel gauw akkoord

En op zien heuvelkarre  eladen ging Hans Knol er vlug mee voort.

Toen e in huus kwam nam boer Hannes gauw de berkenbessemstok

Ranselt et verken van de karre regelrecht in ’t verkenshok.

Trui de vrouw die vlug d’r bi’j was zei: “Wat is e slank in’t lief”.

“Hup, allo, loop an toe leunes.”“Hannes , zee’j ’t neet, hee’s stief!”

“Gekke toete bu’j belazerd…Denk ie’j da’k gien ogen heb!

Hup allo , loop an toe leunes”en metene kreeg e een mep.

“t Duren zo een dag of zesse..dat ’t keujman as e vretten mos

Kröppel naor de bak toe krop,daor kwam gien verandring in.

Doch boer Hannes zol ’t wel wetten:

hee ging mergen naor de slager en verkopen daor zien zog.

Alle kooplui weten ’t fijn wat hun condities zijn.

Hoor dan hoe zijn zwijn zo prompt in des slagers handen komt.

“Goeiemergen samen leukes, al zo druk weer in de weer.

He’j eheurd van de anbesteding, he’j mien nog wat disse keer?

He’j mien nog een paar pond butte, miene vrouw is neet al te fiks.

’t Spek da’w hebt is tao en gaste, daor wil ze niks van etten …niks.

En dan wo’k oe mededelen da’k nog een heel mooi keuntjen had.

‘k Wol ‘em lever an oe brengen dan em leevren in de stad.

“t Is een daonig lekker keuntjen met een köpken klein en fien.

Kom ie’j mergen mor es kieken,

dan köj oew eigen gedachten laoten gaon en geld mien bien.

En Hans die gaat heen en de slager verscheen

Om het varken te zien en te kopen.

Maar ziet tot zijn spijt een verken als krijt

In het verkenshok lopen.

Nee, ’t is een magere mot met de helft wel van bot

En met poten en oren en een kop van een ezel.

En Hans die vraagt geld en de slager ontsteld

Vraagt duchtig brutaal en verwonderd:

“Maar drommelse vent, je vraagt 30 cent.

Maar kerel, je bent niet goed in je kop of betoeterd.

Eerst zeg je aan mij dat je verken zo’n mooi en fijn keun is.

Nu zie ik tot m’n spijt dat het de moeder van menige zeun is.

Maar kom ik ben hier en voor jouw plezier

Ik wil rond en royaal met je leven.

Ik wil je voor dien schram omdat ik hier kwam

Een kwartje voor ’t pondje dan geven.”

“Neu…, da’s mien te min, daor an he’k nog gien zin.

Dat mo’k eerst met de vrouw overleggen”.

Maar de slager geleerd, maakt zich fluks rechtsomkeerd,

daar hij zijn zwijn niet begeert en niet langer wil staan te mallen.

Maar Hans grijpt hem vast bij de slip van zijn jas

En tot kluchtig vermaak voor de buren

Schreeuwt hij hem in’t oor:“Je krijgt hem er voor,

Ik zal je hem donderdag sturen!”

Deze voordracht stamt uit ong. 1905, toen opa het op de Jongelingsvereniging voordroeg. 

Dat is een hele duidelijke herinnering: “Kom maar bi’j opoe”.

-Opoe was warm, opoe was er altijd. Wanneer mama zo verdrietig was en ik tegen mama zei:”Niet huuln mama, niet huuln…ik bun d’r toch”, antwoordde ze meestal:”Och kind… i’j liekt zo op oew vader”. En dan huilde ze nog meer.

-Opoe zong liedjes met ons:

’t Karretje dat op de zandweg reed,

De maan scheen helder, de weg was breed.

En ’t paardje liep met luste.

Ik wed dat het zelf de weg wel vindt,

De voerman leidt te ru u u ste

Ik breng je wel thuis m’n vrind, m’n vrind,

Ik breng je wel thuis m’n vrind

Of:

Roodborstje tikt tegen ’t venstertje aan….Laat mij erin Laat mij er in….

En ook:      Op de grote stille heide , dwaalt een herder eenzaam rond

                  En zijn witbewolde kudde, wordt bewaakt al door zijn hond enz.

-Opoe wees me het nest van de gieteling ( merel) in de heg.

-Ze wees de vleisbloemen aan( wilgenroosje) en het gele gevaar (forsythia)

-Opoe vertelde van kabouter Pum die op reis ging en over de muuskes die in een dreuge sloot woont….

-Bij opoe zat je op schoot als je tandpijn had of gevallen was.. Van mama herinner ik me wel dat ze ons knuffelde: “Jullie bunt alles wat ik nog heb”, zei ze dan. Om de beurt sliepen we bij haar in bed. Echt luisteren naar ons kon ze pas weer toen ik allang naar de kleuterschool ging.

Ik geloof dat ik wel een beetje een wilde was. Ik had nl altijd wel ergens een schaafplek.

Een keer heb in een gekke bui m’n schopje om de hoek van het huis gegooid en laat Diny daar nou net aankomen. Ze heeft nog steeds een lidteken op haar voorhoofd. Of die keer dat we kappertje speelden…Ik had net haar krullen, waar ik toch wel jaloers op was, gekortwiekt toen we ontdekt werden.

De tandarts was een ramp. Dat was een kreng van een mens. Ik heb haar een keer van schrik een klomp naar het hoofd geschopt en toen zei ze later steeds als ze mama met een kind zag :”Het is Hetty toch niet?”

En opa?...... Opa droeg vaak het gedicht van Hans Knol voor met zien magere motte( moedervarken). Dat heeft hij zo vaak voorgedragen, dat ik het nu op m’n 63^e nog uit m’n hoofd ken. Wanneer er op school het hoofdstuk “Schooltaal, thuistaal” aan de orde was, heb ik het nog vaak laten horen! Ik weet ook nog dat nichtje Gerry uit de Wildenborch bij ons speelde. Wij waren geloof ik een fraai stel bij elkaar en al spelend gooiden we een melkbus mèt melk om. Dat was een drama, want zoveel koeien had opa niet, misschien 4 of 5. Gerry werd toen toevallig net opgehaald door oom Wim en ik…..ik moest voor straf de paardestal in van opa.

Dank zij opoe en opa hebben Diny en ik een warme tijd gehad op “De Haar”.

Dan is het Kerst 1946. Nederland is vrij. Ik ben dan 2 jaar en 4 maanden en ik zie als een soort filmpje dat ik in het keukentje op “De Haar” bij mama op schoot zit met m’n handen voor de ogen omdat ik niet goed durf te kijken. Papa vilt een konijn. Ik zie hem met opgerolde mouwen en zo’n vestje met van die puntjes onderaan en z’n haar achterover èn ik hoor zijn stem ( lijkt wat op die van oom Bram.) Ik ben heel blij met deze herinnering.

Een paar dagen later rijdt hij met zijn motor achter op een aan de kant op de weg geparkeerde auto zonder verlichting. Een jong stel zit er in. Hij is heel ernstig gewond en wordt naar Zutphen naar het ziekenhuis gebracht. Wanneer hij 9 januari weer wat begint op te knappen zal oom Sjoerd bij hem op het bezoekuur komen met wat paperassen van de zagerij. Die dag wordt in datzelfde ziekenhuis André van oom Bram en tante Annie geboren. Oom Bram gaat het Hendrik Jan persoonlijk vertellen: ”Wi’j hebt een jonge zoon”.”Nou, volle geluk d’r met”, heeft Hendrik Jan hem toegewenst. Reintje werkt in die tijd ook in hetzelfde ziekenhuis, maar of ze elkaar nog gesproken hebben, zullen we nooit weten. Als oom Sjoerd op het bezoekuur komt, blijkt hij  te zijn overleden aan een longembolie, zo plotseling……     ineens.

Tante Hermien heeft de moeilijke taak om het mama te vertellen. Ze vertelt me later:”Coba zit achter de naaimachine, jij staat tegen haar knie geleund als ik vertel wat voor verschrikkelijks er gebeurd is. De klap komt hard aan. Opa zegt dan: “Dan zal ik wel een vader veur disse kinder wèzen”.

Als papa Hendrik Jan overlijdt is mama zwanger van hun 3^e baby. Daar had ze nu helemaal geen zin meer in, kòn er niet blij mee zijn. Tante Hermien wordt vaak door opoe geroepen als afleiding voor mama. Begin juni wordt ons broertje dood geboren. De bevalling verliep zo moeilijk dat ook de dokter niet denkt dat ze de nacht zal halen. Oom Sjoerd en tante Riek zijn bij haar. Tante Hermien is dan in verwachting van Carin. Wanneer ze er ’s morgens nog is begint opoe’s werk. Later beweert ze altijd dat mama door haar geklutste eitjes met suiker en cognac weer opgeknapt is.

Toch duurt het nog een paar jaar voor mama het leven weer ziet zitten. Tante Hermien wordt er nog vaak bijgehaald om haar wat afleiding te bezorgen. En dat kan ze!!

De familie Eggink is muzikaal. Dat wil zeggen…ze houden van zingen en muziek maken. Pa Hendrik Jan speelt orgel en volgens mij ook klarinet. Hij had een groot muziekboek in de Klavar Scriba methode. En zondags wordt er veel gezongen bij het orgel. Mama vertelt er later over dat er altijd zo’n heel fijne sfeer heerste .

In die tijd gaan ze daar geregeld naar de kerk in Ruurlo. Ds Bosscha is een goede vriend van opa. Wanneer de zussen Jo en Dina niet langer op Hendrik Jan willen wachten en vast richting Ruurlo fietsen, komt hij ze kwaad achterop en gaat tergend langzaam slingetje slangetje voor ze fietsen. Op school had hij er blijkbaar ook wel eens genoeg van en zei hij tegen opoe: “Mama, i’j hoeft mien klumpkes niet te schoeren heur, want mergen gao ik toch niet naor schole (schuren…mooi wit maken met vim waarschijnlijk)

Eén van de 10 kinderen van opa en opoe uut Barchem is tante Dina. Ze heeft een armpje dat zich door een infectie niet goed heeft kunnen ontwikkelen. Toch zal ze in 1938 naar een familie in Hilversum gaan om te helpen in de huishouding. Hendrik Jan heeft een motor en zal haar wegbrengen. De reis gaat voorspoedig en in de buurt van Het Gooi stoppen ze even om te zien of ze op de goede weg zijn. Er komt een brede vrachtwagen aan met een uitsteeksel en sleept tante Dina een eind mee! Ze is zo ernstig gewond dat ze een dag later in het ziekenhuis overlijdt. Opoe en opa zijn dan bij haar. Mijn vader schijnt in één nacht een grijze strook haar te hebben gekregen.

Een jaar geleden vertelde tante Jo nog dat tante Dina haar had gezegd dat ze zo raar gedroomd had….nl dat ze eerst een feestje zou hebben en dat ze dan dood zou gaan. Heel apart! Het klopte, want ze had de vorige avond een uitvoering van de meisjesvereniging gehad. Tante Jo heeft er met de dominee een heel gesprek over gehad. ”Geleuf i’j in dreumen, dominee?”had ze gevraagd en dit verteld. Toen zei de dominee, dat hij eens gedroomd had van een hele mooie vlinder, die bij stukjes en beetjes uit elkaar rafelde. Hij had als ideaal om als zendeling te gaan werken, maar zijn vrouw wilde niet. Kort daarop wilde ze scheiden en liet hem achter met de 3 kinderen. Toen had hij aan deze droom gedacht. Hij is geen zendeling geworden maar wel weer gelukkig met een nieuwe vrouw en samen kregen ze  nog een stel kinderen.

Ook op “De Haar”is het wel spannend. Het boerderijtje ligt vlakbij de spoorlijn en ook dichtbij  Station Vorden. Hier komen vaak Britse jagers en bommenwerpers om de trein te bombarderen die doorgaat naar Duitsland. Wanneer we de schuilkelder niet kunnen halen duikt mama in een hoek van de gang met mij onder zich.

Omdat de trein afremt voor het station Vorden, gebeurt het wel eens dat er Engelse krijgsgevangen piloten uit de trein ontsnappen en zich verbergen in het korenveld. Papa haalt dan oom Sjoerd op, die een aardig mondje Engels spreekt, en dan lopen ze met z’n tweeën om het korenveld en roepen: “We are friends….we are friends.”  Maar toch durven ze er niet uit te komen.

Als het donker is kloppen ze bij een boerderij verderop aan, waar ze bij de NSB zijn. Jammer dan! Henk en Jan, de beide jongens van oom Jaap komen geregeld langs de spoorlijn gelopen ( was het dichtste bij) om een bordje roggepap te eten ’s avonds.

Soms komen er Duitse soldaten eieren halen bij ons. Het enige daadwerkelijke verzet dat wordt gepleegd is het meegeven van een kalkei, dat bedoeld is voor de kippen die dan eerder op die plek een nieuw ei leggen. Er zijn ook hele jonge Duitse soldaten bij, jongens nog. Of een jonge vader die mij Heinche noemt en die dan aan zijn eigen kind moet denken en er over vertelt.

Verder is het een kwestie van: Hoe overleef je deze oorlog? Henk van oom Jaap en tante Riek heeft z’n plan klaar. Hij wil naar Engeland en heeft z’n bundeltje al gepakt en verstopt. Toch vertelt hij het aan broer Jan, die het weer aan tante Riek vertelt. Ja, dan gaat Engeland mooi niet door!

Op 1 april 1945 wordt Vorden bevrijd door de Canadezen. Ze worden met open armen en gejuich ontvangen en meer…. Na 9 maanden krijgt Alie van ome Willem Bijenhof( een nichtje van mama dus) een zoon en ze is niet de enige. De schuld van ome Willem wordt er gezegd. Die haalde die Canadese soldaten gewoon binnen.

Op 12 april wordt Diny geboren, 5,5 pond. Volgens mama is ze zo klein omdat er dan geen suiker te krijgen is. Berendina wordt ze genoemd, naar opoe Eggink of zoals wij  altijd zeggen opoe uut Barchem. In de Egginksfamilie  zijn meer naamgenootjes. In Iowa bij oom Herman is een Berdina. In de Steeg bij tante Heintje is ook al een Diny, een  Ineke bij tante Dika en later een Erna bij tante Jo. Bovendien heet één van de zussen van papa ook Dina.

Op de bruiloft van mijn ouders is ook Elly, een Joods meisje. Ze is bij opa en opoe Eggink in huis. Haar ouders ( haar moeder is blond) bezoeken hun kinderen, die overal in het land ondergedoken zitten, regelmatig met een soort sjees. Elly gaat ook gewoon naar het 2 klassige buurtschooltje in de Wildenborch.

Na 1,5 jaar komen er plotseling een paar “Nederlanders” om haar op te halen. Haar ouders zijn gepakt en vader is zo in elkaar geslagen dat hij de verblijfplaats van Elly vertelt. Die mannen krijgen nl ƒ7,50 per Jood die ze te pakken kunnen krijgen.

Opa probeert van alles om ze op andere gedachten te brengen. Niets helpt. ”Je moet blij zijn dat ze je niet als Jodenhelper tegen de muur zetten”. Die nacht slapen de mannen in het hooi en de volgende morgen volgt een hartverscheurend afscheid. Opa brengt de mannen met Elly naar het station in Lochem om naar haar ouders gebracht te worden naar de Amsterdamsche Schouwburg.

Diezelfde dag ben ik geboren. Wanneer opoe en opa  hun nieuwe kleindochter komen bewonderen is het wel een heel dubbel gevoel: intens verdriet om Elly en blij met mij.

Na de oorlog horen ze via het Rode Kruis dat Elly op 14 september al omgekomen is in een Duits concentratiekamp.

Elk jaar op 4 mei vertel ik deze vreselijke gebeurtenis aan de kinderen op school en nu aan wie het maar horen wil! Op de kinderen maakt het steeds diepe indruk.

foto: Opa en opoe Eggink begin jaren 30 op de Dam in Amsterdam!

Op 26 augustus 1943 word ik geboren!

Moeder Coba heeft het zwaar. Tante Hermien fietst op en neer tussen de Stationsstraat en “De Haar”. Gerke is dan al 7 maanden. ’s Morgens vroeg komt ze papa  Hendrik Jan tegen. “En?” “Een gezonde dochter van 9 pond.” Wat is hij blij!

Toen het uiteindelijk tot een tangverlossing moest komen, uitgevoerd op de keukentafel door de oude dokter Lulofs, had hij alleen maar kunnen denken….als Coba het maar haalt…. Gelukkig liep het met mij ook goed af. Ik blijk een tevreden baby te zijn. Of dat aan mijn duim heeft gelegen weet ik niet. De buurvrouwen zijn onder de indruk: “Kiek toch ‘es, ze hef ‘t duumken al in de mond.”

Ik word Heintje genoemd naar opoe Bijenhof. Bij oom Wim en tante Janna is ook al een Heintje. Bij tante Hermien en oom Sjoerd wordt in 1945 een Heiny geboren. En wanneer later bij tante Riek en oom Jaap hun dochter wordt geboren zal die Neeltje Heintje heten, roepnaam Nelly. Dat stuit opoe tegen de borst en zegt: “Ik zol zo graag van Rika ok een Hentjen hebben!”

Het wordt dan toch nog Heintje Neeltje en dat is dus Henny geworden.

Ik kan m’n naam blijkbaar niet goed zeggen en zeg steeds maar “ Etty”. Zodoende dus Hetty. Eigen initiatief hè!

Maar voor opoe blijft het Hentje.

In de zomer van 1942 trouwen Hendrik Jan Eggink en Coba Bijenhof.

 Ze gaan wonen in Vorden op “De Haar” bij opoe en opa Bijenhof. De huwelijksreis gaat per motor naar vrienden in de Betuwe. Hendrik Jan was een éénmans zagerijtje begonnen door bij de boeren in de omgeving langs te gaan met zijn motor. Daaraan was een zaag gekoppeld zodat hij er ook mee kon zagen. Later richtte hij de zagerij op in ’t Medler die tot ong 15 jaar terug zijn naam heeft gedragen .

Tante Riek was al getrouwd met oom Jaap Harwig, een weduwnaar met 2 jongens Henk en Jan. Henk herinner ik mij niet meer, maar Jan heb ik later vaak gezien. Hij kon me vertellen dat hij me vroeger vaak de luier had verwisseld. Ja dat geeft een band!!

Oom Wim, vroeger bij de Gele Rijders in z’n diensttijd, was al getrouwd met een boerendochter Janna Bruins en was daar bij in getrouwd in de Wildenborch. Opoe Bruins was een schat van een mens.

Tante Hermien was al eerder getrouwd met oom Sjoerd Aartsen, een kleermaker …en wat voor één! Hij hield van de Engelse stijl en Engelse stoffen en ging er zelfs voor naar Engeland om persoonlijk zaken te doen.

Maar …..het was oorlog. Opa en opoe vertelden vaak over het angstaanjagend geluid van de overvliegende bommenwerpers en de Duitse jagers. Ook over de Duitse colonnes die in die meidagen van 1940 door Vorden marcheerden, terwijl ze zongen:

Und wir fahren…und wir fahren….

Und wir fahren gegen Engeland.

Als enig protest klonk uit de Vordense monden:  PLONS…  PLONS… PLONS……

foto: "De Haar", geschilderd door tante Hermien.

“Wet ie’j wel dat Hendrik Jan al eerder verloofd ewes is? Diny komt een dagje met de tantes…tante Jo, tante Jantje en tante Gerritje naar Emmen.

Tante Jantje heeft foto’s bij zich uit het familiealnum om tussen Diny en mij te verdelen.

“Verloofd geweest?”Tante Jo vertelt: “Ja, nog voordat Coba in beeld kwam. Reintje heette ze”. Ze was een nichtje van vaders kant, maar ze zijn niet samen opgegroeid. De families gingen niet met elkaar om! Er was in het verleden iets gebeurd. Opa’s broer had gevraagd of hij borg voor hem wilde zijn bij de bank. Opa had dat in eerste instantie goed gevonden, maar de directeur van de bank had hem dat afgeraden.”Veel te riskant, man! Je hebt 10 kinderen.”

Dus broer Eggink was boos, héél boos! Pas jaren later toen Jo en HendrikJan al bijna volwassen waren vonden ze dat zo vreemd en gingen gewoon kennismaken met de hun onbekende oom en tante en nichtjes. Ze werden goed ontvangen. Iedereen blij.

“Maor laot Hendrik Jan toch verliefd wodden op Reintje en Reintje op ‘um.”

Dat ging oom en tante te ver. Toen het menens werd tussen die twee trok ze verloofd en wel bij het gezin van opa in

De oorlog kwam in zicht. Reintjes zus werd erg ziek en wilde dat Reintje bij haar kwam. Dat gebeurde en Hendrik Jan ontdekte dat oom en tante en ook Reintje NSB sympathisanten waren. De liefde hield daardoor geen stand.

Tante Jo vertelt: “O, jao net onder het dorsen, de hele buurte was t’r um te helpen, kwam eur vader Reintjes kaste weer ophalen. O,o dat was mien wat. Foi toch!

Een paar maond later kump e Coba tegen. Liefde op ’t eerste gezichte zowat en i’j konnen zo zeen…dat zat helemaol goed met die beiden. Die twee passen gewoon bi’j mekare!”

Na deze vakantie gaan Mark en Rick nog één keer mee…jazeker weer naar Oostenrijk, maar daarna kopen we een caravan en beginnen onze trektochten door heel Groot-Brittannië.

Nu kies ik ervoor om vanaf m’n allervroegste kindertijd te vertellen wat ik weet door eigen herinneringen of wat ik gehoord heb van mama, vader Hein, tante Hermien of tante Jo!

Veel plezier bij het lezen!!
 

foto: Nog één keer mee....
         De deugd in't midden?........ 

Ondertussen heb ik de draad ook weer opgepakt en ben vrijwillligster geworden bij de Alfabetisering afd. Zwartemeer en omgeving. Er zijn 2 soorten leerlingen: de redelijk intelligente, die gewoon veel ontgaan is op school en die graag de puntjes nog eens op de i willen zetten èn de ( zeer) zwak begaafde, die vroeger de juf mochten helpen met plantjes water geven en dus echt nog niets kunnen lezen of schrijven!

Tot deze laatste soort hoort Johanna!. Ik haal haar steeds  bij haar huis op en rijden samen naar Zwartemeer  naar het buurtcentrum. Hier wacht o.a. ook vriendin Annie. Met hen werk ik veel met reclamefolders en ga samen boodschappen doen. Johanna heeft geen tanden meer en haar gebit doet haar zeer, vandaar dat ze tandenloos meegaat. Ze is wel eens bij ons thuis geweest en helemaal gek van onze Laska. Zij wil ook een Schotse collie en wat ik ook zeg over ”nerveuze hond” en zo…het helpt niet. Op een dag, als ze naast me neer ploft in de auto, zegt ze : “(h) Etty, wi’j kriegt ok zon Laska!”. “Zo’j dat wel doen, Johanna?” “Jao, wi’j hebt ‘em al besteld. Hee mot alleenig nog gruujen”. Iedere week vertelt ze over de vorderingen van het hondje. Als de hond er ongeveer aan toe is om opgehaald te worden, gaat ze een beetje sip naast me zitten als ik haar ophaal en zegt: “(H)etty, ‘et (h) ontien geet ok niet deur!” "Hoe kump dat dan Johanna?” “Och”, zegt ze, “(H)arm zeg, wie’j könt better een zwien in diepvries nemmen!”

Rick is ondertussen uitgestudeerd op de L.A.S., maar wat nu? Roelof, één van de jongens van  Siebring, Rick z’n stageboer, heeft een spotje van Werkenrode op de tv gezien  en denkt gelijk aan Rick. Werkenrode is een school voor voortgezet onderwijs voor lichamelijk gehandicapten mèt internaat. Hier worden de jongelui voorbereid op een baan/of activiteiten in hun verdere leven. Er is veel aandacht voor persoonlijke vorming. We gaan er naar toe voor een intake-gesprek.
En…..het lijkt Rick wel wat...... en ons zeker. Zo pendelt hij 3 jaar lang op en neer van Emmen naar Groesbeek. Hij heeft de tijd van z’n leven. Ze gaan zelfs op excursie naar Londen. Rick kiest voor Aanleg en Onderhoud. Het internaat bevalt Rick prima, het begeleid kamerwonen het laatste jaar minder.Daar moet je zelf meer initiatieven nemen. En dat vindt Rick moeilijk!

In 1986 begint Ricks 2^e jaar precies in de vakantie in het Ötztal en Rick kiest ervoor om per trein van Innsbrück  via Nijmegen naar Groesbeek te reizen. We zetten hem gezamenlijk met Klaas en Sanny op de trein.
Volgens Rick hebben ze in Groesbeek ogen op steeltjes als hij daar aankomt!

Wanneer we 14 dagen later terugkomen en bij Johan en Joke langs gaan om Laska op te halen, blijkt dat die ook de eerste dag al is weggelopen net als Bas. Gelukkig komt ze bij aardige mensen aanlopen 8 km vanaf de Boomgaard, in Hengelo Gld. Ze hebben gelijk de politie gebeld en pa heeft Laska toen vlug weer opgehaald. De rest van de tijd zit Laska dan in de paardenstal!

Met Bas is het minder gesteld. Wanneer Ben en Diny langs komen om hem op te halen is hij nog steeds niet terug. De hele familie is ontdaan. Johan en Joke hebben ook een rotgevoel. Er wordt een advertentie gezet voor de weggelopen Bas, maar geen enkele reactie.

Net op het moment dat ze aan een ander teckeltje gaan denken gaat de telefoon:”Bunt iele een teckel kwiet? Ja, d’r is t er hier ene bi’j mien zuster an kommen lopen. t Leek mien zon aardig hundjen. Ik dache, as e van niemand is nem ik ‘em wel met. Mor noe hef e mien hele deurposte verinneweerd. Toen dach ik an dee advertentie en dach…zol et dat hundjen misschien wean?

A’j mien de deurposte betaalt köj ‘em weer met kriegen”.

Ben natuurlijk in één streep er heen en betaalt een pot verf voor de” verinneweerde” deurpost

en dolgelukkig sluit de familie Bas weer in de armen.

Het jaar er op zegt Johan bijtijds:”Ie’j meugt Laska wel weer brengen, maor de geet wel gelieke in de peerdestal!
En geliek hef e!

foto: Ben met Franck --- altijd al gek op een teckel !

Met elkaar plannen we een 2-daagse tocht, een onderdeel van de Karawankenweg. Ben en Diny brengen ons weg  en zullen ’s avonds onze overnachtingsplek in een alpenboerderij bezoeken om samen te eten en gelijk Berend Jan te brengen die de 2^e dag met ons mee gaat lopen. Het is nog steiler dan ik dacht, maar we rusten op tijd. Het is die tocht waarbij we net onder het hoogste punt een pauze inlassen. Gerhard balanceert daar op een grote steen en ik denk aan de afgrond erachter. Ik roep:”Gerhard, doe niet zo eng, straks val je!” Waarop Rick ogenblikkelijk reageert met:”Dan is Gerhard in de hemel………en dan kan ik in z’n tent”. Hij vindt het maar niks om bij ons in het huisje te bivakkeren.

Dit wordt echt de tocht der tochten. We lopen van ’s morgens 7 uur tot ’s avonds half 8. Onderweg is er gelukkig nog wel een hut om wat te kunnen drinken en een verlaten boerderij waar we water kunnen tappen uit de pomp. Dan is er eindelijk onze boerderij. Ben en Diny zijn er al en we eten gezamenlijk Kaiserschmarn, allemaal stukjes pannenkoek met abrikozenjam. Ze hebben hier geen electra en het blijkt dat Berend en Mark de meeste luxe hebben .Die krijgen de kamer van de Bergwacht mèt kaarsen! We liggen vroeg in bed en horen in het donker het gegiechel van de Mädel en de donkere bromstemmen van de Knaben, die ontspanning zoeken. Het doet ons even denken aan Heisse Nächte in Tirol of gewoon aan onze eigen jongelui bij het bruggetje in de Rietlanden.

 Klaas heeft geïnformeerd of we vroeg geroepen kunnen worden, want we hebben weer een hele tocht voor de boeg. “Nicht nötig”, antwoordt de Bäuerin. “Sie werden sehen”. De andere morgen vroeg worden we inderdaad gewekt door het gebel van een kudde geiten die gemolken moeten worden. De 2^e dag wordt opnieuw een prima dag, stralend weer. Berend Jan klimt mee of hij nooit anders gedaan heeft. We lopen hier ook over de grens met Joego- Slavië. Deze dag is minder zwaar omdat we niet meer zo naar boven hoeven te klimmen, alleen dalen bij Nassfeld. En daar zijn Ben en Diny weer om ons op te halen.

Het heeft toch wel wat om af en toe je grenzen te verleggen!

De bergen vervelen ons nog niet en Klaas en Sanny zeker niet. In 1985 wordt het Reisach, ook Karintië. Gerhard gaat per trein samen met Renny en vriendin Ilse. Ipe met vriendin Monique rijden met Klaas en Sanny mee.

Eerst gaan we naar ”de Boomgaard”, naar Johan en Joke om Laska te brengen.”Wi’j hebt gien beste ervaring met logeerhunde”, zegt Johan. “De eersten is al vot elopen”. Bas, de hush-puppie-teckel van Ben en Diny was gelijk de eerste dag al weg. Ik moet er wel even bij vertellen dat Johan en Joke na Sacha overgegaan zijn op Duitse Herders. Ze hebben nu Jansen. Er is geen kat meer te vinden op de hele boerderij. Hij heeft een grote kop en als je aan komt rijden, loopt hij blaffend naast de auto met je mee. Zijn kop op gelijke hoogte met jouw/mijn hoofd.

Geen vertegenwoordiger of old iezer keerl die de auto uit durft te komen.

Dus Bas is al weg en de politie gewaarschuwd. Ik zeg:” Johan, as e weglöp lig et niet an oew. Het is onze verantwoording.”

In Reisach huren we een chaletje op een camping. Rick en Mark slapen bij ons in het huisje. Dat is vooral bij Rick een doorn in het oog! Gerhard zit nl met de andere jongelui in het jeugdtentenkamp. De vriend van onze campingbazin is een Zuid-Duitser en wordt al gauw Herr Pünktlich genoemd. Wat een zeurpiet! Bij de Mittagruhe wordt een slapende Ilse op luchtbed uit het water geplukt en een rustig spelende Jaapje uit het pierebadje.

Ja, Ben en Diny hebben hun droomplekje gevonden in Eefde. Hoewel ze nog druk aan het verbouwen zijn, moeten ze toch even de bergen zien. Terwijl Diny en ik in het zwembad liggen, zeggen we heel tevreden:”Laot de keerls mor ösen (zich in ’t zweet lopen)

foto: Rex...Jansen had toch een veel grotere kop! 

Wanneer we net aan de Kuifmees wonen, bekijkt Gerhard de bovenramen van de buurt met een kritische blik en ziet dat daar geld mee te verdienen is. Hij bouwt nu z’n eigen klantenkring op als glazenwasser van de buurt. En ik moet zeggen: hij is trouw. Iedere 5 weken meldt hij zich. Hij heeft daar een speciale outfit voor.

De bodywarmer die Anneke voor hem maakte gaat aan, een heel apart petje gaat op en er wordt een shagje gedraaid. Dan neemt hij de ladder op de schouder en zo gaat hij op pad:”

Goeiemiddag,…. de glazenwasser!! Hij is geliefd, krijgt overal wat, van koffie tot kroketjes. En de bekende kreet: Kopje koffie, glazenwasser….wordt veel gehoord.

Hij wil zijn klantenkring zelfs uitbreiden naar de flats in de Bargeres, maar als hij een keer scheefzakt en ontdekt dat hij eigenlijk hoogtevrees heeft, stoot hij deze bron van inkomsten af en houdt het bij ons buurtje.

Ook nu na een drukke periode wordt de vakantie weer….Badenhard, met Laska dit keer en zonder Gerhard. Die zal naar een jeugdkamp gaan in de buurt van Giethoorn. Daar heeft hij opnieuw het vrouwelijk schoon ontdekt. ’t Is zo jammer dat ze zo ver weg woont en zo bloedt ook deze prille liefde dood.

Na de vakantie zal hij naar de MSvS gaan in Zwolle en hij mag bij oma van der Kolk wonen, in zijn geboorteplaats Hattem. Hij wil er op de fiets heen, tas achterop en als ik me goed herinner ook nog een cassetterecorder. Het geld dat hij uitspaart voor de trein mag hij dan houden!

De fietstocht valt ietwat tegen. In de buurt van Dedemsvaart knapt een stangetje van de babagedrager. Ik meen me te herinneren dat hij daar toen een touw aan geknoopt heeft en de rest van de weg heeft vastgehouden. Wel een doorzetter, die Gerhard!

Ik geloof dat hij het in Hattem wel gezellig vindt en trekt ook veel op met nichtje Gera, die nu boerin/ brandweervrouw/ambulance/moeder en echtgenote in Canada is. De MSvS is toch niet voor hem wat hij had gehoopt. Teleurgesteld bezint hij zich op de toekomst. Hij moet toch nog in militaire dienst en meldt zich aan bij de Marine! Hij wil en zal varen!

Intussen vindt hij tijdelijk werk bij Fine Food en heeft daar veel plezier! Hij is blij dat hij daar geld kan verdienen, is gezellig en fleurt weer helemaal op.

Toen kwam de dip.

Wanneer iedereen naar werk en school is….zit ik daar…._

_Geen Marijke , geen invallen meer, geen kindernevendienst en ik heb ook eigenlijk nergens  zin meer in.

_Ik ga iedere dag naar de Bieb

_Ik ga wandkleden maken op een cursus in het buurtcentrum mèt Friedel.

_ Wanneer André naar Hengelo moet voor zijn werk gaan Friedel en ik graag mee naar onze vrienden om bij te praten.

Dan krijgen we een nieuwe Laska, dit keer een echte Schotse Collie.

Laska is gek op de kinderen in de buurt en is niet bij ze weg te slaan. Ze wil alleen maar met me meewanneer ik aanstalten maak om richting bos te lopen. Dan laat ik me snel boven op haar vallen en lijn haar weer aan. Een eigenzinnig typje dus!

Ja, en dan wordt het tijd voor de gehoorzaamheidscursus!!

Elke zondag gaan we samen kijken naar ons in aanbouw zijnde huis aan de Kuifmees. Het is houtskeletbouw en is snel onder de pannen. We rooien dan gelijk een paar stronken aardappelen die zijn blijven zitten.

Wim krijgt last van z’n 2^e heup en loopt een paar weken niet en daarna op krukken. Hij krijgt het aan de stok met de orthopeed die aan z’n been zit te trekken en niet wil geloven wat er de eerste keer aan de hand was. Wim is een buitengewoon geval van een hele snelle botontkalking in z’n heup en een hele snelle genezing, alles bij elkaar 2 maanden. Wim stelt me gerust…de verhuizing doe ik straks weer zelf.

Wanneer we maart 1994 ons huis kunnen betrekken doet hij inderdaad alles, samen met de jongens of course!

Dick en Anda hebben een dag meegeholpen met de vloerbedekking en kasten in elkaar zetten.

Friedel komt helpen poetsen en op de dag zelf komt ze met een pan heerlijke macaroni aanzetten

Het laatste busje vol spullen  kwam uit de schuur en kan er echt niet meer in.”Geeft niks hoor”, zeggen de jongens en maken als echte pyromanen een vreugdevuur achter op de zandbulten, wat later het Mussenveld zal worden.

Wanneer we zo samen met de buren tussen al het zand een nieuw bestaan opbouwen begin ik weer tot leven te komen.

De “grote dag”komt, ons nieuwe leven zal beginnen. Samen met Marijke, Betsy en Annie,de nieuwe bewoonster drinken we koffie in een totaal leeg huis. Mark en Rick logeren al bij André en Friedel om al naar school te kunnen. Gerhard is al naar Lochem vertrokken. De verhuisauto is al naar Emmen…… Ik kan wel janken!!

Wat hebben we een goede tijd gehad hier.We zien Bertus en Marijke nog regelmatig. Het gekke is dat er niets veranderd is. Nou ja, onze kinderen zijn volwassen, onze haren wat grijzer….

In Emmen wacht Laan van de Marel 539.

Wim heeft de trap moeten bewerken met een straaljager om de lijm met schuim van het tapijt eraf te schuren. Klaas en Sanny zijn wezen schilderen. De jongens hebben nu een eigen kamer.Het bevalt Wim prima bij Holvrieka. Een buurvrouw wijst me overal de weg.

De hele familie en vriendenkring komt over om mijn 40^e verjaardag te vieren. Diny is er al ’s morgens om 11 uur. “Foi, foi, wat woont jullie noe toch een ende vot!”

En toch…….!

Met Klaas, Sanny, Ipe, Renny en onze jongens gaan we eerst een weekje naar het Zwarte Woud. Daar kunnen we vast op gang komen met bergwandelen. Hier wordt al zingend op de maat gewandeld: De Do en de Do en de Domovla

                    Aardbeien, vanille en chocola

                    In die makkelijke pakken ( met een lange uithaal)

We hadden wel geld kunnen vragen voor die reclame.

De volgende weken in Susten is Sanny’s zus Henny ook van de party. Mijn nicht Gerke en haar Wim en dochters Nienke, Hermine en zoon Sjoerd houden daar al een paar jaar hun vakantie. En zelfs mijn oude fietsmaatje Wim Ruiterkamp met Lydia en zoon Hans is er. Wat wordt de wereld dan klein.

Met Gerke ben ik van kleins af aan opgegroeid ( zie foto’s onder Kinderboekjes) Onze moeders zijn zussen en onze vaders waren vrienden en erg trots op hun eerste dochters. Papa nam me vaak mee wanneer hij even naar oom Sjoerd en tante Hermien ging. Hij bond me dan soms aan de tafelpoot vast, omdat ik er anders vandoor ging. Toen papa eens een opmerking maakte over het slanke nekje van Gerke, gaf oom Sjoerd gelijk een opmerking terug: ”En Hetty…dee hef gien ens een nekke”.( bron: tante Hermien) Er worden weer heel wat herinneringen opgehaald.

Susten is geweldig. Wim en Klaas bestijgen de berg boven de camping. Wanneer ze bijna boven zijn is er een meertje. Ze zijn zo bezweet en hebben zo’n last van de vliegen, dat ze spiernaakt het meertje in duiken. Er is toch niemand….denken ze. Maar ze zitten er amper in of een stoet met dames trekt voorbij. Het water is ijzig koud Wanneer ze er eindelijk weer uitkomen zien ze pas hoe koud….Ha ha!

Een hele groep van ons doet mee aan de beklimming van de Bella Tola ( nee …ik niet) Eerst een stuk met een lift en dan… Rick is er ook bij. Die wil dit niet missen. Onderweg  gaan ze nog aan een touw, maar Rick klautert als een klimgeit en komt heel tevreden weer beneden.

Met Klaas en Sanny is het altijd een gezellige boel. Als we hebben afgesproken dat we gaan barbecuen, dan gaan we barbecuen! Al moet je wanneer het regent alle zeilen en parasols gebruiken die er te vinden zijn. Hun oudere kinderen Han en Herna komen ook even op de camping en dan is het familiegebeuren compleet. Wim en Sanny verzorgen minstens 1 x per vakantie een complete nassimaaltijd voor iedereen. En Wim zorgt er voor dat de pindasaus scherp genoeg is!

De jongelui vormen één grote club. Er wordt veel gepraat,gekaart gelachen en gezwommen!

Een ontspannen vakantie!

“En je huis dan”, hoor ik jullie denken.

In deze toch wat lastige tijd om je huis te verkopen zetten we een kleine advertentie in de zaterdageditie van  Hengelo’s Dagblad. We moeten ’s morgens nog wel even met Gerhard naar de opticien, want die krijgt voor het eerst contactlenzen. Dat blijkt nog een hele klus.

Wanneer we eindelijk tegen half 2 thuiskomen heeft Rick samen met Ipe de eerste rondleiding al verricht. Die middag volgt er nog een bezichtiging. Ik hoor de man nog zeggen:”Ik vind dit een grappig huis”.

Het is ook een leuk huis . Beneden een living met keuken met daarachter sauna en douche en toilet. Boven de woonkamer, die je op deze manier heel netjes kunt houden. En dan de badkamer en de 3 slaapkamers op de 3^e verdieping. Er ligt steeds een lang dik koord met knopen onder ons bed. Die is bedoeld als vluchtweg in geval van brand. En dan de besloten tuin met een ruime garage. Ook de buurt is een aanrader. Bertus en Marijke met kinderen aan de ene en B.B. aan de andere kant. Wij hebben er een geweldige tijd gehad!

Zondags komt er een Engelsman met zijn Annie om het huis te bekijken. Die zijn helemaal verrukt van het huis. Hij tikt boven met zijn voet op het parket, glimlacht en zegt:”Shingles”. Ze bieden gelijk en het huis is verkocht.

Wim rijdt ondertussen al vanaf half april op en neer van Hengelo naar Emmen en dat bevalt hem helemaal niet! Eind augustus zullen we verhuizen naar een tijdelijke woning aan de Laan van de Marel. Ons nieuwe huis in de Rietlanden moet nog gebouwd worden.

We pakken alles in en…… ..gaan op vakantie.

Het wordt een veelbewogen jaar..1983.

In maart wordt Wim bij zijn directe chef geroepen. Die zegt: “Om maar meteen met de deur in huis te vallen: je werkzaamheden gaan veranderen. Een collega waar geen andere plek voor is, gaat de leuke dingen doen en Wim zal meer achter het bureau zitten. Dat zint hem hééélemaal niet. Wanneer hij ’s avonds met André naar de scheidsrechterscursus rijdt, zegt die:”Man wat kijk jij chagrijnig! Is er wat?””Nou als jij een baantje voor me weet”, zegt Wim. “ Ik ben nu zo flauw van de gang van zaken!”

Om een lang verhaal kort te maken: bij Holvrieka in Emmen zoeken ze toevallig net iemand om de kwaliteitsdienst onder zijn hoede te nemen. De volgende dag gaan we naar Emmen , Wim op sollicitatiebezoek. Een week later heeft hij de baan. Wim maakt z’n ontslagbrief klaar en legt die bij zijn chef op tafel met de woorden:”Om maar met de deur in huis te vallen….”Zijn chef dhr Smeitink was 5 minuten lang met stomheid geslagen.

Gerhard moet dat jaar z’n mavoexamen afleggen. Maar wat hierna…… Samen met de decaan worden alle banen die er zijn doorgelicht. Nog geen idee. Hij zou wel bij de politie willen, maar zijn ogen zijn niet goed genoeg. We gaan naar een MTS voor milieutechniek. Het enige wat hij daar interessant vindt is een apparaat dat grafieken schrijft. Dan besluit hij naar de MSvS te gaan in Zutphen. De School voor Scheepswerktuigkundigen is behoorlijk technisch. Of het een goede keuze is…….zal moeten blijken.

En hij heeft voor het eerst een vriendinnetje, Tinja. Tinja heeft veel voor hem over. Ze wurmt zich in een korte broek van Mark om maar mee te kunnen doen met voetballen, huilt tranen met tuiten dat ze meemoet op vakantie naar Friesland. Ze roeit daar zelfs het hele meer over om even Gerhard te kunnen bellen. En dan is hij ook nog niet thuis! Tja…   een veelbewogen jaar! En die is nog niet half om!