In onze vorige uitstap nr 7 waren wij geëindigd bij het "Oasemannetje" op het Frans Halsplein. Wie echter vindt dat deze wandeling te kort was, kan de draad terug opnemen en via de Sint-Jacobsmarkt links de Lange Sint-Annastraat inwandelen.
Aan de rechterzijde van deze straat ziet u een gebouw van een soort neo-Vlaamse-renaissancestijl,ontworpen door Frans Baeckelmans in 1885.
(foto eigen beheer)
Boven de toegangspoort een fraai bewerkte makelaar, met een kopie van het beroemde beeld van Franciscus van Assisi.
(foto's eigen beheer)
We gaan verder en komen terug op de Ossenmarkt, dit tof plein kennen we nog van onze vorige wandeling. Het is volledig verkeersvrij gemaakt. Het plein betrekt zowel bewoners, studenten, recreanten als toeristen aan. Een voorbeeld van gezellig Antwerpen. (Bron : gelezen in de brochure "Antwerpen, Werf van de Eeuw, een nieuwe fase) We kruisen nu het plein diagonaal tot aan de Rodestraat. Herinnert U het rechts gelegen Begijnhof nog ? Ga er toch nog maar eens binnen, ga rechts even het steegje in (foto eigen beheer) in en wandelt rond de tuin tot bij de huidige kerk (foto eigen beheer) en kijk naar het beeld (18° eeuw) in de aangebouwde kapel, de zogenaamde "Sprekende God " (foto eigen beheer) Zoals George Van Cauwenbergh beschrijft in zijn "Gids voor Oud Antwerpen", verhaalt de legende dat dit beeld tijdens de komst van de Fransen in 1798 tot een biddend begijntje zei : "Draag mij in de kelder" wat het mensje eigenhandig deed. Na het vertrek waren er 3 sterke mannen nodig om het terug op zijn plaats te krijgen.
In de kerk zelf kunnen we rechts in de kruisbeuk de "Kruisafneming" van Jordaens en links " De bespotting van Christus" van Adam Van Noort bekijken. (Nota auteur : de kerk is alleenlijk te bezichtigen elke woensdag van 11.00 uur tot 14.00 uur). Wanneer we terug buiten komen zien we helemaal links in een hoekje tegen de kerkgevel een "pisseintje" of "urinoir" (foto eigen beheer) Wat staat dat daar te doen en wat moesten de Begijntjes daar mee beginnen ? De uitleg is simpel, nl. dat in die tijd een Belgische wet voorschreef dat aan ieder kerkgebouw zo'n ding moest staan.
Links in de tuin kunnen we nog beelden van de calvarie terugvinden.
We verlaten nu het Begijnhof en slaan rechts de Rodestraat in tot aan de Paardenmarkt waar we links afslaan en blijven het voetpad langs de linkerzijde volgen.
We bemerken aan het nr 94 het "Knechtjeshuis"
(foto's eigen beheer) dat dateert van 1558 en waar nu het Stedelijk Lyceum is ondergebracht (nota auteur : een knechtje was het dialect voor een jongen). Dit huis was een instelling behorend tot de Burgerlijke Godshuizen van Antwerpen (nu het O.C.M.W.) waar men jongens, wezen en verlaten kinderen opnam, ze verzorgde en ze een ambacht zoals kleermaker, bakker, kousenmaker, wever, schoenmaker, zeeldraaier, enz. aanleerde. De tegenhanger hiervan is het "Maagdenhuis" aan de Lange Gasthuisstraat 33 te Antwerpen (nota auteur : een maagd was het dialect voor meisje), maar meer hierover in één van onze volgende uitstappen. (Bron : gelezen in de "Historiek van Antwerpen).
Aan het nr 92 bevindt zich het "Maria Godshuis" dat bestuurd werd door Zusters van Liefdadigheid, gezegd van het Heilig Hart, en gesticht werd in 1824, door de Maatschappij van christelijke liefdadigheid, die tot doel had ongeneesbare zieken en behoeftige ouderlingen, hulp en ondersteuning te bezorgen. Nu maakt dit pand deel uit van de voormelde school.
Aan de overzijde van de straat de "Sint-Antoniuskerk"
(foto eigen beheer) Augustijn Theys schrijft in zijn boek "Historiek der straten en openbare plaatsen van Antwerpen" dat deze kerk, onder bouwkundig oogpunt, niets werkwaardigs aanbiedt. Er zijn wel verscheidene uitmuntende schilderijen van Rubens, Van Dijck, e.a. te bewonderen. In de gevel het beeld van de Heilige Ludovicus
het enige uit een reeks van 7 heiligen. Het staat opgesteld uiterst links onder het roosvenster hoog boven het hoofdportaal van de kerk. In het portaal van de kerk (aan nr 107) een afbeelding van Antonius van Padua, een heilige. (foto eigen beheer)
Langs dezelfde zijde van de straat bevindt zich naast de kerk het Ulrickstraatje.
(foto eigen beheer) Ooit al van gehoord ? Vroeger heette dit "het Vliegenstraatje". De meeste Antwerpenaren kennen dit straatje niet. Volgens George Van Cauwenbergh opende ene Ulrick Pels in de 16° eeuw het straatje en noemde het : "opt clapdorp int Ulrickstraetken". In de 18° eeuw heeft de volksmond het verbasterd tot Donderickstraete; in de 19° eeuw wordt het "Vliegenstraatje", vermoedelijk door de paardenvijgen die door deze beesten werden achtergelaten en waar de vliegen zich te goed konden aan doen.
Even verder aan het nr 89 het "Godshuis Almares", het gebouw waar een madonnabeeld op een sokkel staat.
(foto eigen beheer) Dit is een instelling voor "twaalf vrouwen", dat vanaf de 16° eeuw "Almares" heet, naar de naam van ridder Alvarez Alvaras, eerste burgemeester van Antwerpen.
Wij wandelen nog steeds aan de linkerzijde voorbij de Vekestraat en komen aan 2 kleine steegjes respectievelijk "de Toog",
(foto eigen beheer) dat vroeger een markt was waarbij het op de jaarmarkt verboden was al de paarden die er zich reeds bevonden, in beslag gesteld en tot op de dag der markt te kopen of te verkopen. De "Roskamgang" was daarentegen een stal waar iedereen zijn paarden kon stallen tot op het ogenblik van de verkoop.
(foto eigen beheer)
Op het einde van de Paardenmarkt komen we op de Varkensmarkt. Daar gaan we naar rechts in de Boterhamstraat, na de Quinten Matsijsdoorgang, misschien het kleinste straatje van Antwerpen, gezien er maar één huisnummer is, nl het nr 2.
Vervolgens gaan we naar links en belanden in de Falconrui, die samen met het Falconplein hun naam kregen door een uitgestrekte eigendom onder de naam "Falconhof en Falconbroek", behorende aan een Italiaan, genaamd Falcon de Lampagne, afkomstig van Pistoie, nabij Florentië, muntmeester van hertog Jan III van Brabant. Deze hertog stichtte er een nonnenklooster, die men al gauw de falcontinnen noemden. De open plaats van het klooster kreeg de naam van Falconplein.
In de Falconrui zien we een groot hypermodern gebouw "Het internationaal Zeemanshuis". (foto eigen beheer) Dit gebouw heeft tot doel kost en inwoon te bezorgen tegen matige prijzen aan zeelieden van alle landen, die ontschepen te Antwerpen. Het werd opgetrokken op de gronden van de vroegere Falconkazerne.
Omstreeks 1810 maakt het oude klooster plaats voor een kazerne en blijft staan tot vlak voor de tweede wereldoorlog. Enkel de grote schone imposante ingangspoort in blauwe steen, "de "Falconpoort", die we terugvinden aan het nr 39, bij het rechts afslaan op het Falconplein was de ingang naar het oude klooster. Zij werd gebouwd in 1671 zoals te lezen is op de steen : "VerUs regULarIUM DoCtor", wat wil zeggen ; "de Ware Leeraer der Regulieren".
Het Falconplein, vroeger gekend, als plein waar de winkeltjes met namaakgoederren uit de grond rezen, doch professioneel
(foto eigen beheer) opgekuist door de politie, ligt er nu vredig bij. Het is nu het kloppend hart van het Schipperskwartier. Met de heraanleg van het plein wil het distrikt Antwerpen, dit plein creëren voor evenementen waar buurtfeesten, markten en voorstellingen van de Zomer van Antwerpen kunnen plaatsvinden. (Bron : gelezen in de brochure "Antwerpen, Werf van de Eeuw, Een Nieuwe Fase).
We stappen verder tot aan de Oude Leeuwenrui, die in het verleden haar naam kreeg van de brouwerij "De Oude Leeuwen" (was gelegen in het nr 4), waar we de eerste straat rechts inslaan, nl. Generaal Belliardstraat en bekijken het relïëf van beeldhouwer Lodewijk van Esbroeck, op de zijgevel van het Zeemanshuis. (foto eigen beheer)
Ten einde van de Generaal Belliardstraat draaien we links af en we komen in het andere stuk van de Falconrui en stappen in de richting van het Hessenplein, dat haar naam ontving van het grote gebouw dat de stad oprichtte van 1562 tot 1564 voor de aanzienlijke vervoerdienst, voor de Antwerpse handel en voornamelijk de Duitse kooplieden, die ze naar Duitsland hadden ingericht. Het gebouw zelf kreeg de naam "Hessenhuis"
naar de werklieden gezegd "Hessen", die er gebruikt werden voor de lading en lossen van de wagens.
Alvorens daar aan te komen, zien we aan het nr 33 van de Falconrui een poort, met een koperen plaats waarop men kan lezen : "Hier leefde en werkte Jos Hendrickx - Graficus van 1907/1971. Dit huis was het Godshuis Van Der Biest en is een beschermd monument. In 1504 stelde Jan Van Der Biest zijn woning ter beschikking van 16 oude vrouwtjes. In 1967 werd het gesloten.
Even verder langs de linkerzijde aan het nr 47 de tegenhanger van voornoemd huis, het "Godthuys, Gefondeert By Cornelis Lantschot Anno 1656".
(foto eigen beheer) Dit huis werd bij testament opgericht in 1656 door Cornelis Lantschot. Het was een rustoord voor 12 oude mannen en bleef in gebruik tot 1968.
We gaan links het Hessenplein op en begeven ons naar de verkeerslichten, waar we oversteken en rechts afslaan naar de Ankerrui die jaren geleden bestond als bevaarbare vliet en verbonden was met de Brouwersvliet. Nu loopt er vanaf de Tunnelplaats, onder de Oude Leeuwenrui en Brouwersvliet de "Immalsotunnel" of "Konijnenpijp"
(foto eigen beheer)
We blijven langs de linkerzijde van de voertuigentunnel tot aan de splitsing Tunnelplaats - Koeikensgracht, die haar naam ontving van de destijds gevestigde "de Drij Koeikens" en bezoeken even de "Zeemanskerk"
(foto eigen beheer)
We verlaten de kerk en slaan links de Italiëlei op waar we links van ons het magistrale gebouw van de "belastingen" bemerken.
(foto's eigen beheer) We laten dit voor de belastingsbetaler te vermijden gebouw voor wat het is en draaien nu links terug de Koeikensgracht in om terug richting Ankerrui te gaan naar de Entrepotplaats, eertijds niets anders dan een nauwe doorgang, genaamd Bakenstraetje, die aanzienlijk verbreed werd in 1842 voor het leggen van een ijzerenweg.
We wandelen verder via de Godefriduskaai
(foto eigen beheer) en slaan links de Zeevaartstraat in om dan rechts terug op de Oude Leeuwenrui te komen waar zich het vroegere Stapelhuis bevindt. Het 142 jaar oude Sint-Felixpakhuis is helemaal gerestaureerd en gerenoveerd en biedt nu onderdak aan het stadsarchief. Het pakhuis is aan een tweede leven begonnen als "FelixArchief", waar zich het geheugen van de Stad zich bevindt.
Bent U op zoek naar de geschiedenis van Uw Antwerpse woning ? Zoekt U foto's uit de oude doos ? kortom, wil U meer weten over de geschiedenis van 't Stad, ga dan gerust binnen, men kan er de documenten gratis raadplegen. Voor de genealogen-opzoekers een must om dit archief te bezoeken. Wandel hier binnen en ge zult versteld staan welke veranderingen dit stapelhuis heeft ondergaan.
In augustus 2006 kreeg het Antwerpse collectieve geheugen een nieuw en stijlvol onderkomen in het volledig gerestaureerde Sint-Felixpakhuis. Maar liefst 112.009 archiefdozen verhuisden van de Venusstraat naar de nieuwe locatie aan de Oude Leeuwenrui. De renovatie van het pand kreeg in 2007 de Belgian Building Award in de categorie Cultureel Erfgoed. De jury noemde het een bijzonder intelligente renovatie van technisch hoog niveau. Achter de prachtige gevel kan je in het verleden van Antwerpen duiken. Je vindt er documenten van de stedelijke administratie sinds de 13° eeuw. Ook heel wat personen, families, bedrijven, verenigingen en particuliere instellingen schonken in de loop der tijd hun archieven aan het stadsarchief. (Bron : gelezen in een brochure "Antwerpen, werf van de eeuw, Een nieuwe fase).
Naast het archief zijn er ook nog ateliers en polyvalente ruimten. De benedenverdieping en kelders zijn een veelzijdige marktzone met boekenwinkels en andere handelszaken. Zeer belangrijk aan dit gebouw is de lichtstraat van 70 meter lang en 6.45 meter breed, die een belangrijke verbinding vormt tussen de historische binnenstad en het eilandje.
(foto eigen beheer)
Eens terug buiten gaan we rechts tot aan het Van Schoonbekeplein, die we dan ook rechts inslaan om vervolgens links de Adriaan Brouwersstraat in te gaan. Kijk eens naar het nr 17, herberg "Dirty Duck", met zijn alleraardigst "Spaans Deurke"
(foto eigen beheer) en het nr 19 naar een kanonbal door de Engelse Navy aan het adres van Napoleon afgeschoten, de datum 1814 is keurig vermeld.
Vergeet ook niet eens tijdens de openingsuren een bezoek te brengen aan het "Water -of Brouwershuis" in het nr 20 (foto eigen beheer) (te bezoeken dagelijks van 10.00 uur en 16.00 uur, behalve op maandag) , dat in 1561 door de stad werd aangekocht en in 1931 de bestemming kreeg als museum. Het heeft het aanzicht van een armzalige woning met trapgevels. Van binnen is het gebouw zeer merkwaardig. Dit 16° eeuws gebouw was eigenlijk een waterhuis bestemd voor de waterverdeling aan de brouwerijen in de omgeving. De 16° eeuwse installatie is grotendeeld intact gebleven, evenals de rijkversierde Raadzaal der brouwers.
Als eindpunt wandelen we dan door de Giststraat tot op de Brouwersvliet
vroeger nu - (foto eigen beheer) meer dan een eeuw de stadsgracht, waar de achtergevel van het Brouwershuis kan bewonderd worden.
Door al dat water -en biergedoe hebben we grote dorst gekregen en zoeken het eerste het beste "kapelleke" op om vandaar uit met tramlijn 4 op Sint-Pietersvliet richting Groenplaats te rijden.
-o-o-o-O-o-o-o-
|