Vanduweeku zoenk ut wilnen oovur du goomoos. Neeën, nie oovur du vintun die undur aaängutrokn foeëln nor andru vintun, mor oovur goomooniemun, goomoofoonun en goomoograafun.
Goomoo is ofgulijt van toet Grieks en buteeëkunt, oendur andru, ‘guliek’. Dus: Goomooniemun zien wooördun die dur tzeeëfstu uutzieën en tzeeëfstu klienkun, mo die u nandru buteeëkunisu en. Goomoofoonun zien wooördun die tzeeëfstu klienkun, mo die andurs gusjhreevun wordn. Goomoograafun zien wooördun die tzeeëfstu gusjhreevun wordn, mo wovan dat du uutspraaku vursjhilt voöguns du buteeëkunisu. Ieëroendur zieju jundur u naantul vooörbeeldn van du drie kateegorieën.
Goomooniemn Int rooöt du tekst in du standoörttaalu, int blow int Westeëns. Ken du zinutjus guvormt om duuduluk tu maakn wata goomooniemun zien, mo meeëstal got ur eeën van du tweeë wooördn uut du neeërstu kolomu gubruukt wordn. Ju go giedur ook al guzieën en da somugu goomooniemun da nie mi zien int Westeëns (vb ‘strafu’ en ‘straf’, ‘vorst’ en ‘vost’),
*arm: lichaamsdeel / niet rijk Is hij arm omdat hij geen lange arm heeft? Istn oörmu omdatn gin langu noörmu et?
*bank: zitmeubel / geldinstelling In de bank nam hij plaats op een bank In du bank gienktn gon zitn up u bank
*bevallen: behagen / een kind ter wereld brengen Het zal die man niet bevallen dat zijn vrouw weer moet bevallen Da got die vint nie buvoln da zu vrowu weeru moe buvoln
*gerecht: rechtbank / maaltijd Hij betaalde het opgediend gerecht niet en kwam zo voor het gerecht Nu butaaldu zu nupgudieënt guregt nie en azooö kwaamtn voe tguregt
*graven: spitten / adellijke personen Hebben jullie ooit al graven in hun tuin zien graven? Ej giedur al u ki graavun zieën graavun i nundur nof?
*kater: dier / naweeën van een drinkgelag Het baasje van de kater had een kater Tboösju van du koötur adu koötur
*koper: iemand die koopt / metaal De kandidaat-koper is vooral geïnteresseerd in koper Du kandiedoöt-koopur is suurtoe gintriseert in koopur
*lokaal: plaatselijk / zaal, ruimte Het feest had plaats in een lokaal lokaal Du feeëstu voent platsu in u lokaal lokaal
*sirene: zangster / toestel dat geluidssignaal geeft De ene sirene trekt aan, de andere sirene waarschuwt Du neeënu sieriïnu trekt an, dandru sieriïnu woörsjhuwt
*slot: einde / burcht Aan het slot van de film kreeg je een slot te zien Ant slot (endu) van du fielmu zaag ju u slot (kasteeël)
*straf: sterk / vergeldingsmaatregel Een straf voor zo’n kleinighetd? Dat is straf! U strafu voe zooön kleeënugijt? Dadis straf.
*vorst: koning / vrieskou Bij zo’n vorst komt de vorst niet buiten Met die vost komt du vorst (keunienk) nie buutn
*weer: gesteldheid van de atmosfeer / opnieuw Morgen wordt het weer slecht weer Morgun wort ut weeru sligt weeru
Goomoofoonun
Ieër e mu tu doeën met tfijt datu meeëstu goomoogoonun da nie mi zien int Westeëns of dadeeën van du tweeë of alutweeë nie gubruukt wordn in uus diejalekt
*bereiden / berijden kloörmaakn en burieën *gelach / gelag gulag en geen Westends *hard / hart art en ertu *eis / ijs ijs en ies *reizen / rijzen reizun en riezun *steil / stijl stijl en geen Westends *wei / wij weeë en wiedur *weide / wijde weeë en wiedu
Goomoograafun
In uus diejalekt wort tvursjhil nie mi gumakt deur du noödruk tu legn up eeën leturgreepu mo deur du sjhriefwiezu.
bedelen: (‘buh-délen’:) begiftigen / (‘bé-duhlen’): om een aalmoes vragen budeeln en beeduln
bekeren: (‘buh-kéren’:) van mening laten veranderen / (‘bé-kuhr-en’:) bekerwedstrijd spelen bukeerun en beekurun
ondergaan: (‘ondergáán’:) iets lijdzaam ondergaan / (‘óndergaan’:) de zon zien ondergaan oendurgoön en oendurgooön
overweg: (‘overwég’:) overweg kunnen met iemand / (‘óverweg’:) spoorbomen van overweg oovurweg
regent: (‘re-gént’:) bestuurder / (‘ré-gent’:) het regent rugent en ut reegunt
voorkomen: (‘vóórkomen’:) bestaan; voor de rechter komen / (‘voorkómen’:) beletten vooörnkomn en vooörkomn
De eigenaardigheden van een taal
Deze week zou ik het willen hebben over de homo’s. Neen, niet over de mannen die zich aangetrokken voelen tot andere mannen, maar over homoniemen, homofonen en homografen. ‘Homo’ is afgeleid van het oud-Grieks en betekent ‘gelijk’. Dus: Homoniemen zijn woorden die er hetzelfde uitzien en hetzelfde klinken, maar die een andere betekenis hebben. Homofonen zijn woorden die hetzelfde klinken, maar die anders geschreven worden. Homografen zijn woorden die op dezelfde manier geschreven worden, maar waarvan de uitspraak verschilt volgens de betekenis. Hierboven zien jullie een aantal voorbeelden van de drie categorieën.
Homoniemen In het rood de tekst in de standaardtaal, in het blauw in het Westends. Ik heb de zinnetjes gevormd om duidelijk te maken wat goomooniemun zijn, maar men zal meestal voor één van de twee een ander woord gebruiken (uit de eerste kolom). Jullie merken ook dat sommige homoniemen dat niet meer zijn in het Westends (vb ‘strafu’ en ‘straf’, ‘vorst’ en ‘vost’).
Homofonen Hier hebben we te doen met het feit dat de meeste homofonen dat niet meer zijn in het Westends of dat één van beide of beide niet gebruikt worden in ons dialect.
Homografen In ons dialect wordt het verschil niet meer gemaakt door de nadruk op één lettergreep te leggen maar door de schrijfwijze.
I mu vooörugu biedraagu gaavunk u poör vooörbeeldn vant vursjhil in buteeëkunisu van u wooört int Westeëns teegunoovur tzeëfstu wooört in du standaarttaalu.
Ken ik vaaän zu leevun tzeëfstu meegumakt biïnst mu vurbluuf in du vroeguru Duutsjhu Boentsreepuubliek.
Uuzu naalmoezunieër aat aan zu deuru u kartju gangn worup datur stoent da ju drie keeërn moestu beln ‘3 x Bellen’. Joörluks ieldun mu wiedur ook u noopun deuru worup dat du Duutsjhu inweunurs vant statju uutgunooödugt wieërdun. Iedru keeë steldn mu vastu dat die meënsjhun voö du deuru van uuzu ‘pastur’ stoendn tu sjhoöturlachn: ‘Bellen’ buteeëkunt int Duuts naamuluk ‘Blaffen’ (van du noent)
Ke ju giedur tvursjhil tusjhun ‘Tapete’ en ‘Teppich’ int Duuts? U ‘Teppich’ is u vloeërkleeët en ‘Tapete’ is bugang(papieër). U Belg durfdu wel u ki du tweeë vurwarn omdatn pijsdu dat u tapiet u ‘Tapete’ was.
U Belg wildu u slapzak koopn voer up kamp tu goön e nu vroeg in du wienkul ‘Ein Schlaftasche’. Tasche buteeëkunt indurdoöt ook ‘zak of kofur’ mor u Schlafsack ist juustu wooört. Zooön gumakuluk Duuts wooört da zo digtu aaänleunt bie Tvlams mo ja, ojut tu goeët wilt doeën. Du Duutsjhu wienkulieër vurstoent ut wel nie want slaaptasun aat nie.
Me wooördn die kwa klank up mukoör gliekn, adun du Belgun ut ook soms moejlik. Zooö vroegtur ukir utwieën in u naftustasjong voe zu ‘Kaninchen zu füllen’. U Kaninchen is u keun en Kanister ist juustu wooört voe zjiriekan.
U koleega va mu wildu biet daaänsun zu Duutsjhu paartnur u kompliement maakn. Nu wildu eur zegun da zu zo ligtu daanstu lik u pluumu. Omda ‘Sie tanzen wie ein Pflaume’ goeët dorop trekt sloegtun du bolu leeëluk mis want du daamu lieët em aleeënu agtur up du daansvloeër, want ‘Pflaume’ buteeëkunt pruumu.
Taalproblemen
In mijn vorige bijdrage gaf ik enkele voorbeelden van het verschil in betekenis van een woord in het Westends tegenover datzelfde woord in de standaardtaal. Hetzelfde heb ik ooit meegemaakt tijdens mijn verblijf in de toenmalige Bondsrepubliek.
Onze aalmoezenier hing namelijk aan zijn deur een kaartje waarop hij de bezoeker uitnodigde drie keer te bellen ‘3 x Bellen’. Jaarlijks hielden wij ook een Open Deur waarop de Duitse inwoners van het stadje uitgenodigd werden. Telkens stelden wij vast dat deze voor de deur van onze ‘pastoor’ stonden te schaterlachen. ‘Bellen’ betekent in het Duits namelijk ‘Blaffen’ (van de hond).
Kennen jullie het verschil tussen ‘Tapete’ en ‘Teppich’ in het Duits? Een ‘Teppich’ is een vloerkleed en ‘Tapete’ is behang(papier). Een Belg durfde wel eens de beide verwarren omdat hij/zij dacht dat een tapijt een ‘Tapete’ was.
Een Belg wou een slaapzak kopen om op kamp te gaan en vroeg in de winkel ‘Ein Schlaftasche’. Tasche betekent weliswaar ook ‘zak of koffer’ maar een Schlafsack is het juiste woord. Zo’n gemakkelijk Duits woord dat zo dicht aanleunt bij het Vlaams maar ja, als je het te goed wilt doen. De Duitse winkelier verstond het wel niet want slaaptassen had hij niet.
Met woorden die qua klank op elkaar gelijken, hadden de Belgen het ook soms moeilijk. Zo vroeg iemand in het benzinestation om zijn ‘Kaninchen zu füllen’. Een Kaninchen is een konijn en Kanister is het juiste woord voor benzineblik.
Een collega van me wilde bij het dansen zijn Duitse partner een compliment maken. Hij wilde haar zeggen dat ze zo licht danste als een pluim. Omdat ‘Sie tanzen wie ein Pflaume’ goed daarop gelijkt sloeg hij lelijk de bal mis want de dame liet hem alleen achter op de dansvloer, want ‘Pflaume’ betekent pruim.
Het Westends dialect verschilt erg van de standaardtaal, niet enkel op het gebied van uitspraak, maar ook qua betekenis van de woorden
Heel wat woorden hebben in het West-Vlaams een andere betekenis dan in de standaardtaal.
Ziehier enkele voorbeelden:
‘U snelu moku’ is gin rapu, mor u ‘sjhooön mijsju’ ‘U snelu moku’ is geen rap, maar een ‘mooi meisje’
'U noördugoört' is nie oördug (lieëf), mor is u roörn 'U noördugoört’ is niet aardig (lief), maar een rare
Bloözun is stoefn e nie ‘lugt uutstootn’ 'Bloözun' is opscheppen en niet ‘lucht uitstoten’
Bukn is kopug zien e nie ‘voroovur buugn’ 'Bukn' is koppig zijn en niet vooroverbuigen
Leeg is luj (mo wel vurwant met dooödmoeë) => u leegoört is u lujoört, u werksjhuwn 'Leeg' is lui (wel verwant met leeg = doodmoe) => leegoört = luiaard, werkschuw
‘Onk mu nie budrieëgun’ stoöt voe ‘onk mu nie vurgisn’ en nie voe ‘wiesmaakn, bulieëgun’ ‘Onk mu nie budrieëgun’ staat voor ‘als ik me niet vergis’ en niet voor ‘beethebben, beliegen’
In twesteëns wordun dur ‘fotoos gutrokn’ en in du standoörttaal ‘wordun zu gumakt’ In het Westends worden ‘foto’s getrokken’, in de standaardtaal worden ze gemaakt
Froöj zien is braavu zien e nie sjhooönu of beeldug 'Froöj zien' is braaf zijn en niet fraai = mooi, beeldig
‘Droef zien’ is ‘stoet zien’ e nie budroeft of triestug ‘Droef zien’ is ‘stout zijn’ en niet bedroefd, triestig
‘Stief veelu’ is ‘geeël veelu’ en nie voe stram of vurstieft 'Stief veelu' is zeer veel en niet stijf
‘U potju klapn’ is nie aplodieseerun mo spreekn ‘Een potje klappen’ is spreekun en niet applaudisseren
En nu toch ook één zinnetje in de P-taal, zij het dan in twee versies: de overzetting uit het Westends en de overzetting uit de standaardtaal.
Tis we stief warmu ee vanduweeku. Me gon nog smeëkn. Tipis wepe waparmepe eepee vapandupuweepeekepe. Mepe gopon nopog smepeëkepen.
Het is toch wel warm, hé, deze week. We gaan nog smelten. Hepet ipis topoch wepel waparm, hépé, depezepe weepeek. Wepe gaapaan nopog smepeltepen.
Eeërgisturn woörnk in mu nof an twerkn. Omda voöguns du kalendur tupaaln van snoejoet vorzieën was, stoptu dur u kamiejong voo mu deuru die tkwam uploön Omdank sagturnoeëns komisjus gieng doeën, zij mu vromeëns: “Ju moe ju smaartfoon nog uploön”. Dadaankik nu u ki glat vurgeetn si! Ik eën gi nilutrieku noto enk moestn eeëst nog naftu gon tankn. Mu zeunu e wel u zoo noto e nu moedie reegulmoötieg zu nakuu uploön. Kmoetn ik ook soms mu batrieën uploön voe nieëwu eenirzjie up tu doeën. Onk mu u naantal keeërn gusjhoorn en, moetnk mu sjheeëraparoöt uploön. Up mu gassjhoöru flikurt drook u lamtju onk em moeëtn uploön. Onkin Lombartziedu an u nuus paseerdun daan zant vurnieëwn zien, zaagunk daan zu tpuun ant uploön woörn. Mu vrieënt e zjuustu u niliktrieku vieloo gukogt en biïnst zu weekuluksjhu nuutstap, stoptn soms an u kafeetju en biïnst datn em u trapiest lat smaakun, latn zu vieloo uploön.
Noota: aj giedur ookal oendurvoeng oe modirn dat werkwoört ‘uploön’ guwordn is?
Modern taalgebruik
Eergisteren was ik in mijn tuin aan het werken. Omdat volgens de kalender het ophalen van snoeihout voorzien was, stopte vóór mijn deur een camion die het kwam opladen.
Omdat ik ’s namiddags boodschappen moest doen, zei mijn vrouw: “Je moet je smartphone nog opladen”. Dat had ik glad vergeten! Ik heb geen elektrische auto en ik moest eerst nog benzine gaan tanken. Mijn zoon heeft er wel één en die moet regelmatig zijn accu opladen. Soms moet ik ook wel mijn batterijen opladen om nieuwe energie op te doen. Als ik me enkele keren geschoren heb, moet ik mijn scheerapparaat opladen. Op mijn grasschaar gaat er ook een lichtje flikkeren als ik hem moet opladen.
Toen ik in Lombardsijde voorbijreed aan een te renoveren huis, zag ik dat ze puin aan het opladen waren. Mijn vriend heeft zojuist een elektrische fiets gekocht en tijdens zijn wekelijkse uitstap stopt hij soms aan een cafeetje en terwijl hij zich een trappist laat smaken, laat hij zijn fiets opladen.
Nota: hadden jullie ook al ondervonden hoe ‘modern’ het werkwoord ‘opladen’ geworden is?
En omdat jullie het niet zouden vergeten, nu ook nog eens bovenstaande tekst uit het nederlands vertalen naar de P-taal.
Kzienik guboorn i Westendu en kendur nu al tjestug joör deurugubrogt. Mu famielie istur biekaans driejoendurt joör guvestugt en zen in veelu domijn undur biedraagu guleevurt an du gusjhieëdunisu va Westendu, vooral in deen van torp. Du meeëstu sjhoörsu arsjievun oovur Westendu enk deurzogt.
Kvurzaamuln al joörun aal wadank kun vieng oovur Westendu: boekn, postkoörtun, artiekuls uut du gazetu, afiesjus, vurkieëziengspropaganda, eënzovors. Kooptun ooit va zu leevun u ki al die vurgoördu kenisu tugoöru tu brieng in u boek, mok vreezun data dur noois mi go van komn. Ju wit giedur ook zeekur we da veelu va wa tu kenisu oovur du gusjhieëdunisu va Westendu aaängoöt, oentleeënt wiert van ‘Gusjhieëdunisu en busjhrieviengu van du gumeeëntu Westendu-tur-zeeë bie Niepooört’ deur Robregt du Bookoeër va Nooörtveldu’ gusjhreevun in 1898. Mu zie we vurpligt da boeksju taaänveeërdun voer eevangeelie want ju kut mo geeël winug andru oedu arsjievun oovur Westendu weeru vieng. In 1865 zoet er u vandaal u kofur in brandu gustookn en me darsjievun van Westendu.
Mindur bukent, mo dorom nie mindur vurdieënstuluk, ist werk van wijlun Eemiel Du Riduru, die veelu arsjievun uutgupluust et, wodeuru da mu tog u biekomundu slujur kun ligtun van somugu deeëln van du Westeënsjhu gusjhieëdunisu. Eemiel was oojt du zaakvoeërdur van de ‘Azjaansu La Foermie’ in du Portiekuloönu in Westendu-bat. Nu sjhreef toet up zu sterfbedu, aaän zu ‘Biedraagu an du gusjhieëdunisu van Westendu’. Ment anem tu dankun, dan mu weet en van u ‘Nomuloopur’ van Westendu vant joör 1628, met du busjhrieviengu van du 525 pirseeëln woruut daduus dorp toenu bustoent. Nis tur ook iïnguslaagt geeël wa stamboomn van du aaduluku famielies, die buzitiengn adun in uus dorp, saamun tu steln. Ook du upeeënvolgundu ‘Eeërun va Westendu’ et nie weeruguvoeng.
Van du modirnu gusjhieëdunisu emu veelu tu dankn ant werk van Mark Koönstant. Dadis u nikspiïr van du gusjhieëdunisu vant kusttoeriesmu en zeekur voe Westendu-bat DU nikspiïr.
Mogtruwieën oendur du sjhoörsu leezurs van die blog oovur biekomundu dokuumentoösju oovur uus dorp busjhikn, zoenk em/eur nie met doopun oörmus mo me medinagtnaamu van du sosjiaalu afstant e me veelu dank oentvang.
Ik ben geboren in Westende en heb er ongeveer 60 jaar doorgebracht. Mijn familie is er bijna driehonderd jaar gevestigd en heeft in veel domeinen zijn bijdrage geleverd aan de Westendse geschiedenis, vooral dan deze van het dorp.
De meeste schaarse archieven over Westende heb ik doorzocht.
Ik verzamel al jaren alles wat ik kan vinden over Westende: boeken, postkaarten, dagbladartikels, affiches, verkiezingspropaganda, enz… Ik hoopte ooit de vergaarde kennis samen te brengen in een boek, maar ik vrees dat het er nooit meer van zal komen.
Jullie weten heel zeker ook dat veel van wat de kennis over de geschiedenis van Westende aangaat, werd ontleend aan ‘Geschiedenis en beschrijving der gemeente Westende-ter-zee bij Nieuwpoort’ door Robrecht de Beaucourt van Noortvelde’, geschreven in 1898. We zijn wel verplicht dat boekje als evangelie aan te nemen want er zijn heel weinig andere oude archieven over Westende terug te vinden. In 1865 zou een vandaal een koffer met archieven van Westende in brand gestoken hebben.
Minder bekend, maar daarom niet minder verdienstelijk, is het werk van wijlen Emile De Riddere, die heel wat archieven uitgeplozen heeft, waardoor we toch een bijkomende sluier kunnen lichten van sommige gedeelten van de Westendse geschiedenis.
Emile was ooit de zaakvoerder van de ‘Agence La Fourmi’ in de Portiekenlaan in Westende-bad. Hij schreef, tot op zijn sterfbed, aan zijn ‘Bijdrage aan de geschiedenis van Westende’.
Dankzij hem kennen we, onder andere, een ‘ommeloper’ van Westende van het jaar 1628, met de beschrijving van de 525 percelen waaruit ons dorp toen bestond. Hij is er ook in geslaagd heel wat stambomen van de adellijke families, die bezittingen hadden in ons dorp, samen te stellen. Ook de opeenvolgende ‘Heren van Westende’ werden door hem teruggevonden.
Voor de modernere geschiedenis hebben we veel te danken aan het werk van Marc Constandt. Hij is een expert van de geschiedenis van het kusttoerisme en zeker voor Westende-bad DE expert.
Mocht iemand onder de schaarse lezers van deze blog over bijkomende documentatie over ons dorp beschikken, dan zal ik hem/haar niet met open armen, maar met inachtneming van de sociale afstand en met veel dank ontvangen.
Ken al u poör uuzn van du loönu gutoogt, naamuluk du tweeë woö dank zeeëvu in guweunt en, du numuroos zeevun en twoövu.
Ieër volgun dur nog. Du gugeevuns oovur du buweunurs komn uut du kieëzursliestu voe du parlumentsvurkieëzieng van 1952-54, uut Strieëtvjoeë en uut mu nijgun erinurieng. Ken zeeëvu mor eeën oedu postkoörtu van du reeku uuzn an du kant van du niïnrit van du Gijdustroötu, tusjhun die stroötu en du Barongstroötu. Ju kut ijguntlik zegn datur gin grooötu vurandurieng zien, u poör uuzn biegubowt (of goötun gudigt, zoe jook kun zegn) en nateurlik u poör geevuls vurnieëwt, mo tis ook al. Kgon bugun me nuumuroo 19, lienks up du twi fotoos ieroendur. Doö weundun Mong Staaluns en Marta Zjooju. Da was du meeësturgast van du naaneemur Van Bieërvlieët in du tiet datu Lakodam gubowt wieërt. In nuumuroo 21, weundun Marsil Blomu, die u werkman was en Marjit Vandubroeku.
In nuumuroo 29, lienks ieroendur weundun du lantbowur Oskaar Katriesu en Katrien Pieëturs. Oskaar zu broeëru Ursienus, metsurgast van buroep, weundu bie undur in. Doö neevuns weundun Valiïr Saavur en Magriet Vandaalu met undur zeunu Kries. Magriet ield u zuuvulwienkul oopun met du woöru die Valiïr roendaaldu bie du boeërn: ijurs, butur, meëk. Kwoörn doö goet tuus e ken nog mee up roendu guwist me Valiïr en Kries.
Neevuns tuus van du Saavurs wastur u grooöt gat, tumiïnstu teegun du stroötu want meeër no bin stoendun dur wel twi uuzun, naamuluk nuumuroo 33 van du famielie Jaakops, rentunier Eemeeriekuus me zu vrowu Lijontienu Bukuu e nundur zeunu Pros, gutrowt me Zjanit Bots. In nuumuroo 35 weundu Korneeël Korteeël me Marta Daalu, weeduuwu van Runee Vaneeëku die in 1942 up dertugjoörugu leeftiet stieërf an u noto-oeënguval. Roland en ??? Van Eecke zien undur kiendurs. Die twi juuzun en ofgubrookun guwist en vurvang deur modirnu teegun du stroötu; lik of dajundur ku zieën up du fotoo ieëroendur.
In nuumuroo 37, lienks up du fotoo ieëroendur weundun Zjurom Bloeëzu tilufongarbijdur en Malviena Vurliju en undur zeuns Albiïr en Zjors, twi oendurwiezurs in du gumeeëntusjhoolu e Rozjee, budieëndu bie Bruusilu i Niepooôrt. Rozjee was mu moöt womee dankaltiet foetbaldun mo nu was veelu beetur dan ik. Ne nog bie Tveezjee van Ostendu guspeelt. In nuumuroo 39 weundu dur ijguntlik nieëmant mor Andree Ratee at doö zu drukurieë.
In 41 weundun Arie Vaansteegru rentnieër en Oguusta Baakulant. An undur enk gin erinurieng. In nuumuroo 43 was du kafee ‘Saantral’. Doör enk mu neeërstu fielmu van mu leevun guzieën, naamuliek ‘Du Wittu’, du neeërstu fielmu me guluut in Belgieju, me Zjif Bruinienks. In nuumuroo 45 weundun Zjors Neutu me zien egtgunootu Ievon Rentie en undur zeuns Zjielbiïr e Rimong.
De Lombardsijdelaan
Ik heb al een paar huizen van de laan getoond, namelijk de twee waar ikzelf in gewoond heb, de nummers zeven en twaalf Hier volgen er nog. De gegevens over de bewoners komen uit de kiezerslijst voor de parlementsverkiezingen van 1952-54, uit Streetview en uit mijn eigen herinneringen. Ik heb zelf maar één oude postkaart van de rij huizen aan de kant van de inrit van de Heidestraat, tussen die straat en de Baronstraat Je kan eigenlijk zeggen dat er geen grote veranderingen gebeurd zijn, een paar huizen bijgebouwd (of openingen gedicht, zou je ook kunnen zeggen) en natuurlijk een paar gevels vernieuwd, maar dat is ook alles. Ik ga beginnen met nummer 19, links op de beide foto’s hieronder. Daar woonden Edmond Staelens en Martha Joye. Dat was de meestergast van de aannemer Robert Van Biervliet in de tijd dat de Lac-aux-Dames gebouwd werd. In nummer 21, woonden Marcel Blomme, die een werkman was en Mariette Van Den Broucke. In nummer 29, links hieronder woonden de landbouwer Oscar Cattrysse en Catherina Pieters. De broer van Oscar, Ursinus, metsergast van beroep, woonde bij hen in.
Daarnaast woonden Valeer Desaever en Margareta Vandaele met hun zoon Christiaan. Margareta had een zuivelwinkel met de waren die Valeer rondhaalde bij de boeren: eieren, boter, melk, … Ik was daar goed thuis en ik ben nog meegeweest op de ronde van Valeer en Christiaan.
Naast het huis van Desaever’s was er een brede opening, tenminste tegen de straatrand want meer naar binnen stonden er wel twee huizen, namelijk nummer 33 van de familie Jacobs, rentenier Emmericus met zijn vrouw Leontine Becue en hun zoon Prosper, getrouwd met Jeannette Bots. In nummer 35 woonde Cornelius Corteel met Martha Daele, weduwe van René Van Eecke die op dertigjarige leeftijd in 1942 stierf in een auto-ongeval. Roland en ??? Van Eecke waren hun zonen. Die twee huizen werden afgebroken en vervangen door moderne aan de straatrand; zoals jullie kunnen zien op de foto hieronder. In nummer 37, links op de foto hieronder woonden Jeroom Bloes, telefoonarbeider en Malvina Verleye en hun zonen Albert en Georges, twee van de onderwijzers in de gemeenteschool en Roger, bediende bij Brusselle in Niewpoort. Roger was mijn maat waarmee ik altijd voetbalde maar hij was veel beter dan ik. Hij speelde ooit nog bij VG Oostende. In nummer 39 woonde er eigenlijk niemand maar André Rathé had daar zijn drukkerij. In 41 woonden Henri Vansteeger, rentenier en Augusta Baeckelandt. Aan hen heb ik geen herinneringen.. In nummer 43 was het café ‘Central’. Daar heb ik mijn eerste film van mijn leven gezien, namelijk ‘De Witte’, de eerste film met geluid in België, met Jef Bruyninck. In nummer 45 woonden Georges Note en zijn echtgenote Yvonne Renty en hun zonen Gilbert en Raymond.
9-3-2008 Erken ju giedur du Isiks Skotiesjloönu nog? 23-11-2015 Tstrangu van Sint-Lorensiejuus in Westendu: ‘Vurgoönu gloorie’
In toetstu artiekul enk du toenaamu an apartumentsgubown busjreevun en kooptun domee dat du gumeeëntu durvooörn zoe zorgun dat du loönu u modern uutzigt zoe kriegn: u nieëw wegdek, deftugu vielooboön, gunoeg en briduru parkeerplatsun en u nieëw kruuspunt met du Westenduloönu. Dadis oendurtusjhun gubeurt. U grooötu vurbeeturiengu!
Kgon ier nie aal du nieëwu apartumentsblokn en deezu daan zant bown zien upsomn. Da ziendur stief veelu om nie tu zegn dandur biekaans gin oeduuzn of vielas mir oovurbluuvun. Mu naandagt go voral goön no vieër speesiaalu guvaln.
In nuumuroo 46 weundu Luusjeeën Koelieër, gumeeëntusikrutoöries seedurt du 1 april van 1920, me zien twidu egtgunootu Zjuuliena Joenkeeëru. Me zu neeërstu vrowu atn twi kiendurs woroendur Endriek die pastur guwordn is, e me zu twidu kwaamn dur doö nog u ki tieënu bie.
Ieëroendur stoön dur drie postkoörtn, van zu wuünstu, tRoozunof. TGubow, ju zoet ut u stik erfgoeët kun noemn, wierd spietug gunoeg ofgubrookn. Du bowgroent is nog tu koopu.
U twidu merkwoördug gubow moest platsu maakn voer u napartumentsgubow naamuluk nuumuroo twoövu woö dadin mu joengu tiet du boer en meulunoöru Pol Germoönpree weundu me zu negtgunootu Roozalie Duwuüf. Die meuln et egt u sjhooönu en langu gusjhieëdunisu.
Nuu stoöt tvolgundu gubow in du pleku.
In nuumuroo 72 weundun bie du vurkieëzieng 1952-54 du vieloomaakur Kamiel Van Mooörtul en zien vrowu Ievon Vandunabeeëlu, die loötur veruusdun no du Isiks Skotieshloönu nuumuroo 25 wo daan zu vieloos en gookaarts vureurdun. In 1954 zoet u zeekuru Pruniaux, Brusuloöru e Fraansspreekunt, doör u negtu daansienk ‘Chalet bleu’ get en, die volguns dat sjhient ‘Pondurosa’ zoe geeëtn en. Ik en doör egtur geen erinuriengn an. Dadis u rusentu fotoo van dat uus.
Ant uutendu van du loönu zieën mu, lik doö teegunoovur, twi uuzn, nuu twi kwafeursalongs, wovan datur eeën uutguboöt wort deur gumeeënturoötslit Kries Nievielu. Ik erinurn mu du tiet datur mor eeën gubow stoent, ut lienksjhu, naamuluk du ‘Bazaar Seën Loraaän, die uutguboöt wiert deur Ieriïnu Feevru. Da zaagt dur toenu azoo uut. In 1956 kwam tur doneevuns du patiesurieë bruusilwaazu’ van Andree Nievielu bie.
De Essex Scottishlaan
Jullie zullen zich dat zeker niet herinneren maar ik heb ooit al twee artikels geschreven over de Essex Scottishlaan op mijn blog http://blog.seniorennet/be/westendseblik
9-3-2008 Herkent u de Essex Scottishlaan nog? 23-11-2015 Het Sint-Laurentiusstrand in Westende: ‘Vergane glorie’
In het oudste artikel beschreef ik de toename van appartementsgebouwen en ik drukte mijn hoop uit dat de gemeente ervoor zou zorgen dat de laan een modern uitzicht zou krijgen: een nieuw wegdek, deftige fietspaden, voldoende en bredere parkeerplaatsen en een nieuw kruispunt met de Westendelaan. Dat is dus gebeurd. Een grote verbetering!
Het ligt niet in mijn bedoeling hier al de nieuwe en de in aanbouw zijnde appartementsblokken op te sommen. Het zijn er heel wat om niet te zeggen dat er bijna geen oude huizen of villa’s meer overblijven.
Mijn aandacht gaat naar vier speciale gevallen.
In nummer 46 woonde Lucien Coulier, gemeentesecretaris sedert 1 april 1920 met zijn tweede echtgenote Julina Jonckheere. Met zijn eerste vrouw had hij twee kinderen, waaronder priester Hendrik, en met zijn tweede kwamen er daar nog eens 10 bij.
Hieronder staan drie postkaarten van zijn woonst, het ‘Rozenhof’
Het gebouw, je zou het ook een stuk erfgoed kunnen noemen, werd spijtig genoeg afgebroken. De bouwgrond is nog te koop.
Een tweede merkwaardig gebouw moest plaatsmaken voor een appartementsgebouw, namelijk het nummer 12 waar in mijn jonge tijd landbouwer en molenaar Leopold Germonpre woonde met zijn echtgenote Rosalia Dewulf. Die molen heeft echt een mooie en lange geschiedenis. Nu staat daar dit gebouw in de plaats.
In nummer 72 woonden bij de verkiezingen 1952-54 de velomaker Camiel Van Moortel en zijn echtgenote Ivonne Vandenabeele, die later verhuisden naar de Essex Scottishlaan, waar zij een verhuurzaak van fietsen en gocarts oprichtten. In 1954 zou er een zekere Pruniaux, Brusselaar en Fransprekend, een heuse dancing ‘Chalet bleu’ gehad hebben, die naar het schijnt ‘Ponderosa’ heette. Ik heb daar echter geen herinneringen aan. Dit is een recente foto van dat huis.
Aan het uiteinde van de laan zien we zoals daar tegenover twee huizen, nu twee coiffeursalons, waarvan één uitgebaat wordt door gemeenteraadslid Chris Niville.
Ik herinner mij echter de tijd waar er slechts 1 gebouw stond, het linkse, namelijk de ‘Bazaar St Laurent, die uitgebaat werd door Irène Lefevere.
Dat zag er toen zo uit. In 1956 kwam daarnaast de ‘patisserie bruxelloise’ van André Niville bij.
Du Isiks Skotiesjloönu Ken gin koörtn van aal du uuzun int bugin van du joörun fuftug. Kgont dur ier u poör buhanduln, weeru zoendur fotoos van du toestant van vandaagu, omdank in du koroonatiet nie up fotojagt wiln goön
An tuutendu van du loönu , flak bie du tramaltu, stoendur in du tiet twi kafees. Du neeën, up numuroo oendurt eeënunveeërtug, regts up du twi ofbeeldieng, was du ‘Lekurbek’, uutguboöt deur Pieër Guünst me zu dogturs Madliïnu gutrowt met Arie Cogu en Firnaaändu , gutrowt me Pol Daaviet.
In numuroo oendurt zeevundertug was du ‘Nooörtzeeë’, uutguboöt deur Kamiel Mombiïr en Romanie Gotsjhalk.
Oj vurtrekt van du twi kafees ierboovn no torp toe, zieëju an du zeeëfstu kant, du nuumuroos neeguntachuntug en zeevuntachuntug. In 89 weundun Neetun Duwuüf en Magriet Luveeku, in 87 woörun da Gotfriet Labiet, timurman van buroep en Elza Van Walugem.
O mu verdur afzakn notdorp, viengn mu nog asan an du zeeëfstu kant: Numuroo neeguntjestug (u nuus die aleeënu stoöt): buweunt deur Joories Viejoönu en Faltienu Korteeël. Zadun vieër kiendurs: Rozjee, Mories, Fikun en Arlit.
Nr 61: Miidaar Lambing groentwerkur en Zjurmiïnu Vursliepu
Nr 55: Rasjil Guünst
Nr 53: Jan Uureeël meekaniekur-garazjiest en Loewieëzu Bertloot: let up du naftupompu; nie zigtboör no lienks was du garaazju Uureeëll, loötur gubruukt deur du gieroo en vakaansugroepn e nu ofgubrookn
De Essex Scottishlaan
Ik bezit geen postkaarten van alle huizen in het begin van de jaren vijftig. Ik zal er hier enkele behandelen, weliswaar alweer zonder foto’s van de huidige toestand, omdat ik in de coronatijd niet op fotojacht wil gaan.
Aan het uiteinde van de laan, nabij de tramhalte, stond er destijds een duo cafés. De ene, op nummer 141, rechts op de twee foto’s, was de ‘Lekkerbek’, uitgebaat door Peter Gunst met zijn dochters Magdalena, gehuwd met Henri Cogghe en Ferdinande Gunst, gehuwd met Paul David.
In nummer 137 was ‘De Noordzee’, uitgebaat door Camiel Mombert en Romania Godtschalk
Vertrekkend van de twee hierbovenvermelde cafés, naar het dorp toe, vinden we aan dezelfde kant, de nummers 89 en 87. In 89 woonden Rene Dewulf en Margareta Levecque, in 87 Godfried Labyt, timmerman van beroep, en Elza Van Walleghem.
Als we verder naar het dorp afzakken, dan vinden we nog steeds aan dezelfde kant
Nr 69 (alleenstaand huis rechts op de postkaart): bewoond door Joris Viaene en Valentine Corteel; zij hadden als kinderen: Roger, Maurice, Victor en Arlette
Nr 61: Medardus Lambein grondwerker en Germana Verslype
Nr 55: Rachel Gunst
Nr 53: Joannes Ureel mekanieker en Louise Berteloot: let op de benzinepomp; niet zichtbaar naar links was de garage Ureel, later gebruikt door de chiro en vakantiegroepen en nu afgebroken
Beste Westendenaar, beste zeldzame lezer van deze blog, Dit artikel wil jullie informeren dat ik nog slechts om de veertien dagen een artikel in en over het Westends zal publiceren. Ik besteed daaraan veel tijd maar ik stel vast dat ik daarmee toch zo weinig lezers bereik. Zijn er dan geen echte Westendenaars meer? Misschien ligt het ook wel aan de inhoud van mijn artikels. Maar goed, om de veertien dagen en uiteindelijk langzaam laten uitdoven.
Up deeërstu postkoörtu ku jundur tgubowtju zieën damu wiedur vroegur ‘Du Tap’ noemdn. Da komt van ‘Gîte de l’Etape’, int vlams ‘Wandulgeem’, u kristuluk uus voe joengu trekurs, gubowt in 1947, doö wodat du restu stoöt van tooftgubow van ‘Zon en Zeeë’. Da was nie aleeënu u feeëstzaalu wodatur toneeëlstikn upguvoeërt wierdun en wo daan zu zangkrosjis ieëldn die veelu mensjun antrokn, mo tpatronaat kreegt doörook vursjhilundu lokaaln. Neevuns tgubow lagt dur ook u foetbalpling. E nog doöneevuns kosten mu bosbesn trekn zoveelu of da mu mo wildn.
In twiekint van du vieëruntwientugstun toet du zesuntwientugstun april van 2009 wiert ur bie du gieroo gufeeëst omdaan zu tjestug joör bustoen. Kpeisdn ik vroegur dankik ook bie du gieroo guwist aadn, mo da kloptu nie want kwoörnik bie du jeugtvureeëniegiengu va Westendu voö du stigtiengsdaatum van du gieroo in april 1949. Wu woörn wiedur dus biet patronaat e nie bie du gieroo. Uuzu afdeeëliengu stond in du tiet oendur du leidiengu van du noendurpastru. Eeën van du lijdurs was Zjielbiïr Kapelu (gubooörn in 1927), du loöturu pastru va Lombartsiedu. Zu wildun uus biïnst damant speeln woörn, ervoöriengn loötn updoeën, leeërn tugoöru leevun en uuzijgn en du weeërult leeërn ken. Mu kostn wiedur u geeëstugu zundagagturnoeënu deurubrieng, meeëstal in oopn lugt e nie in u muf lokaal en voe doedurs was dadu u gulukugu oplosiengu.
Bie uus aaj mu juustu joeëns, gin mijsjus.
En oewu zag du omgeeviengu van du ‘Tap’ duruut? Kiek mor uki no du ofbeeldieng ieroendur. Regts tkafee ‘Tur Duun’ in die tiet uutgubaat deur Kamiel Strubu en Marja Iengulbregt. Zadn vieër dogturs: Marja (gutrowt met Alwies Beels), Ievonu (x met Marsil Zoetu), Siemonu (x met Pol Veltur) en Astried (?). In du nagturgroent ‘Uus Rustooört’. Up du regsjhu koörtu: u Marjakapelu met topsjhriftu ‘Gieroomaalu 15 miju 1949’. Da kwamtur vurzeekurs kort agtur du stigtiengu van du gieroo, voe die guleegunteit.
Op de eerste postkaart hieronder zien jullie het gebouwtje dat wij destijds ‘De Tap’ noemden, afgeleid van het Franse ‘Gîte de l’Etape’ , in het Nederlands ‘Wandelheem’, een christelijk tehuis voor jonge trekkers, gebouwd in 1947, op de plaats waar nu het resterend hoofdgebouw van ‘Zon en Zee’ staat. Naast feestzaal waar toneelstukken opgevoerd werden en waar ‘zangcrochets’ plaatsgrepen, die vroeger massaal bijgewoond werden, kon het ‘Patronaat’ over verschillende lokalen beschikken. Naast het gebouw lag er ook een voetbalplein. En daarnaast struikgewas waar wij naar hartenlust bosbessen konden plukken.
In het weekend van 24 tot 26 april 2009 werd bij de chiro van Westende gefeest omdat hun afdeling 60 jaar bestond. Ik dacht vroeger dat ik ook bij de chiro geweest was, maar dat klopte niet want ik was bij de Westendse jeugdvereniging vóór de stichtingsdatum van de chiro in april 1949. Wij waren dus bij het ‘Patronaat’ en niet bij de chiro.
Onze afdeling stond destijds onder de leiding van de onderpastoor . Eén van de leiders was Gilbert Cappelle (°1927), latere pastoor van Lombardsijde. Via spel wilde men ons ervaringen laten opdoen, leren samenleven, een kijk bieden op onszelf en op de wereld. Wij konden er een fijne zondagnamiddag doorbrengen, meestal in open lucht en niet in een muf lokaal terwijl het voor veel ouders een gelukkige oplossing was. Bij ons had je enkel jongens, geen meisjes.
En hoe zag de omgeving van de ‘Tap’ eruit?
Ziehier enkele afbeeldingen. Rechts het café ‘Ter Duinen’, toen uitgebaat door Camiel Strubbe en Maria Ingelbrecht. Zij hadden 4 dochters Maria (x Aloïs Beels), Yvonne (x met Marcel Soete), Simonne (x met Paul Develter) en Astrid (x?) In de achtergrond: ‘Ons Rustoord’
Op de rechtse kaart: een Mariakapel, met het opschrift ‘Chiromale 15 mei 1949’. Het kwam er waarschijnlijk kort na de stichting van de chiro, voor die gelegenheid.
Roent du ‘Tap’ woörn dur, neevuns ‘Tur Duun’ nog drie andulszaakun.
Du bakurieë ‘Rozielda’ op du noek van du stroötu wieërt uutguboöt deur Zjurmeën Viejoönu en Marja Knokoört. Zadn twi dogturs Roza en Ielda, van doö du naamu van du zaaku, deur du twi naamn tugoöru tu voegn. Neevuns du bakurieë, was tur eeëst u gat en toenu du zaaku wodat Kamiel Van Mooörtul en Ievon Vandunabeeëlu vieloos ersteldun en vureurdun. Zadn twi zeuns, Danjil eeën van mu speelmoötjus in die tiet en (?? Vurgeetn!)
In du verstu zaaku, wovan dajundur iroendur nog u postkoörtu zieën, ieldn Marsil Vandunbroeku en Wienie Arnoojs u soevunierzaaku en Wielie Roosu en Rasjil Bloezu u gazetuwienkul toetda Idie Klariesu en Moniek Lantsjhoot ut in 1970 oovurnaamn en ut veeërtig joör vulieldn.
Rond de ‘Tap’ waren er nog drie handelszaken, naast ‘Ter Duinen’.
De bakkerij ‘Rozilda’ op de hoek van de straat werd uitgebaat door Germain Viaene en Maria Knockaert. Zij hadden twee dochters Rosa en Hilda, vandaar de naam van de zaak, door samenvoeging van de twee namen. Naast de bakkerij, was er eerst een opening en dan was er de fietsen herstelling- en verhuurzaak van Camiel Van Moortel en Ivonne Vandenabeele. Zij hadden twee zoons, Daniël, één van mijn speelmaatjes destijds en (?? Vergeten!)
In de verste zaak, waarvan jullie nog een postkaart zien, hieronder, hielden Marcel Vandenbroucke en Winnie Arnoys eerst een souvenirwinkel en Willy Roose en Rachel Bloes een dagbladzaak tot Eddy Clarysse en Monique Landschoot in 1970 overnamen en het 40 jaar volhielden.
En oewu zieët ut ur uut in 2020? Du fotoos komn loötur ot du koronakriesies vurbie is. Kadn dur eeën kun leeën van ‘strieëtvjoe’ mo du bakurieë van Daanun zaagt ur toenu nog andurs uut.
En hoe ziet het eruit in 2020? De foto’s komen later, na de coronacrisis. Ik had er één kunnen lenen van ‘Streetview’ maar de bakkerij ‘Daenen’ zag er toen nog anders uit.
Ken inu vroegur artiekul aluki gusjhreevun oovur du reeku uuzun tusjhun du noek van du Langustroötu (beeënowur Bosuut) en du vervuwienkul van Teur Wuüf (nuumuroos 37 toe 27) Kgo nuu du reeku aaänvuln. In nuumuroo vuuvuntwientug ieëldn Kamiel Germoönpree e Marja Duleu u kafee oopn. Zu spraakn toenu van ‘bie Marja Pree’. In nuumuroo 23 weundn Zjuljeeën Durieku e matieldu Bruguman danknie gukent en. Iedureeën kendu nateurluk wel Zjanu Speeëku, du noöjstur, in 21, wo daju aalt noöjgurieëf kost koopn. ‘Go mo no Zjanu Speeëkus, doö vieng ju da wel’ wiertur guziïjt oj nor utwa biezoendurs up zoek woört. In nuumuroo 19 weundn Jowanus Dupuut, Puutju gunaamt en E Van Wassunoovu. Nu was ie oorlogsvriewilugur 14-18 e groot-vurmienktu. Nu zat in u rolstoeël. In du kieëzursliestu van die tiet voenduk dadook Zjorzju Pluu e Zjozee Vlasunbroek up tzeeëfstu adres weundun. Nuumuroo zeevuntieënu was tuus van du noendurpastur. Dundeezun dankik mien erinurn was Marsil Karpuntieër, zeunu van Asjiel e van M Duukolombjee. Up duzeëstu nuumuroo vurmelt du kieëzursliestu ook Marsil Maties veeanduloöru en Ierma Vanmuulem. Up nuumuroo vuftieënu stoentur gin uus. In nuumuroo 13 zoe Marie-Loewieëzu Wuüf, weewu van Serfien Volku, u wienkul goednen. Ik en under nie gukent en van u wienkul weetuk nieks of. Ook du buweunurs van nuumuroo eëvu Roozu Dubal weewu van Ektoör Sjhagt, enkik nie gukent. Bertun Komtdaar e Wiezu Bries weundn sjhienboör in nuumeroo neegun, mor ook undur enkik nie gukent. Up tzeëfstu adres stoöt ook Falten Vanoovunbergu, u gandiekaptun. Em enk we gukent. Voe nuumuroo zeevun weeru twi voe mien oenbukendun: langs du neënu kant Luusjeën Vanerku en Vonu Duumoleën en langs du nandurn Marja Joenkeëru weewu van Runee Guünst. In nuumuroo vuuvu was du beeënowurieë van Andree Duvrieënt en van Amudienu Vaneku en undur zeunu Zjuraar. In nuumuroo drieë was du viswienkul van Arie Kaalie en Liza Terwu.
Ik heb het in een vorig artikel al eens gehad over de huizenrij tussen de hoek van de Langestraat (beenhouwer Bossuyt) en de verfwinkel van Arthur Dewulf. (nummers 37 to 27) Ik wil nu de rij vervolledigen. In nummer 25 hielden Camiel Germonpre en Maria Deleu een café open. Men sprak toen van ‘bij Maria Pree’. In nummer 23 woonden Juliaan De Rycke en Mathilde Bruggeman, die ik niet gekend heb. Iedereen kende natuurlijk wel Joanna (Jeanne) Speecke de naaister, waar je alle naaigerief kon kopen. ‘Ga maar naar Jeanne Speecke’s, daar vind je dat wel’ werd er gezegd als je naar iets bijzonders op zoek waart. In nummer 19 woonden Joannes Depuydt (Puutju) en E. Van Wassenhove. Hij was een oorlogsvrijwilliger 14-18. Groot-verminkte. Hij zat in een rolstoel. Op een kiezerslijst vond ik ook als wonende op hetzelfde adres Georges Plu en José Vlassenbrouck Nummer 17 was het huis van de onderpastoor. Degene die ik mij herinner was Marcel Carpentier., zoon van Achiel en van M. Ducoulombier. Op datzelfde nummer staan in de kiezerslijst ook Marcel Matthys veehandelaar en Irma Vanmullem Nummer 15 was onbebouwd. In nummer 13 zou Marie-Louise Dewulf, weduwe van Seraphien Valcke, een winkel gehouden hebben. Ik heb beide personen niet gekend en ik heb ook geen weet meer van een winkel. Ook de bewoners van nummer 11 Rosalie Debal weduwe van Hector Deschacht, herinner ik mij niet. Albertus Comptdaer en Ludovica Brys woonden schijnbaar in nummer 9, maar ook zij zijn mij niet bekend. Op hetzelfde adres staat wel Valentinus Vanovenberghe, een gehandicapte. Hem kende ik wel.
Voor nummer 7 weer twee vermeldingen die mij niets meer zeggen: Lucien Vanhercke en Yvonne Dumolin enerzijds en Maria Jonckheere Wwe René Gunst, anderzijds. In nummer 5 was de beenhouwerij van André Devriendt en Amandina Vannecke en zoon Gerard In nummer 3 was de viswinkel van Henri Calie en Elisa Terwe
Om du stikun van du mozajiek ieërboovun u bitju duudulikur tu toogn, enk du postkoörtun durbie gudoön.
Om de stukken van bovenstaande mozaïek wat duidelijker te tonen, heb ik de postkaarten toegevoegd.
Voor de afwisseling, uitzonderlijk, nog eens lachen!!
Corona hier, Corona daar. Niet om te lachen! De regering heeft een ellenlange lijst verspreid met alles wat verboden is, maar daar staat lachen niet bij. Op de ‘aanbevolen’ lijst staat het ook niet, maar laten wij toch de glimlach niet verliezen.
Als afwisseling voor de postkaarten, waarmee ik volgende week verderga, ziehier een goeie (volgens mij)
Up du bong
E ju giedur dadook alu ki vooörn get daj buutunkomt uut u wienkul en datur u poliesjazjent of u naangusteldun u parkeerbong an tsjhrievun is en dundeezun tusjhun du ruutuwasjhur van u notoo wilt steekn?
Fierming, u negtu Westendunoöru zaagt da vurleedu weeku nog gubeurn. Nu zij teegun du nazjent ‘Awel, is dadalus daj tu doeën et? Sukuloörs pakn die stilu stoön in platsu van tu rap tu rieën.’ Da stoent die nazjent nie an e nu paktu u twidu bong en nu bugost weeru tu sjhrievn? Voe smaat an du poliesju zeekru? Eën weeru staktn u brieftju tusjhun du ruutuwasjhur. Firming lietem nie doeën en met u bitju luuduru stemu zijtn “Go mu tazo speeln, kleeëngeeëstug vintju??? Wieën pijzu gie we daj ziet??? Du nazjent bleef kalmu en paktu u derdu brieftju, sjhreef weeru utwa en stak ut weeru tusjhun du ruutuwasjhur. Fierming: “Tis nie omdaj gie u blow uunieformu draagt, dajalus magt doeën, ee, sulutju, sjheeëvu lavaboo, oendurkruupur…“ En weeru reejageerdu du poliesju met u brieftju tusjhun du ruutuwasjhur. Fierming zij nieks mi, juustu mo Pffffffff… Nu droöjdu em omu en staptut of. Du nazjent mogtu nog sjhrievun wadatn wildu, twas tog Fiermings zu notoo nie. Nu was me zu vieloo gukomn.
Hebben jullie dat ook al eens voorgehad dat er na het buitenkomen uit een winkel een politieagent of een aangestelde een parkeerbon aan het schrijven is en die tussen de ruitenwisser van een auto wil steken?
Firmin, een echte Westendenaar zag dat verleden week nog gebeuren. Hij zei tegen de agent ‘Wel, is dat alles wat je te doen hebt? Sukkels pakken die stilstaan in plaats van te rap te rijden.’ Dat stond de agent niet aan en hij pakte een tweede bon en begon weer te schrijven. Voor smaad aan de politie zeker? En weer stak hij dat briefje tussen de ruitenwisser. Firmin liet zich niet onbetuigd en met een wat luidere stem zei hij “Gaan we het zo spelen, kleingeestig mannetje??? Wie denk jij wel dat je bent??? De agent bleef kalm en nam een derde briefje, schreef weer wat en stak het weer tussen de ruitenwisser. Firmin: “Het is niet omdat je een blauw uniform draagt, dat je alles mag doen, hé, sultje, scheve lavabo, onderkruiper …” En weer reageerde de agent met een briefje tussen de ruitenwisser. Firmin zei niets meer, alleen Pfffffffff… Hij draaide zich om en stapte weg. De agent mocht nog schrijven wat hij wilde, het was toch Firmin’s auto niet. Hij was met de fiets gekomen …
En eentje om de p-taal niet te vergeten
Eepeen vroupouw hapad eepeen jaapaar gepelepedepen depe rapamepen ipin haapaar huipuis lapatepen vepervapangepen doopoor dupubbepelepe bepeglapaziping opom depe epenepergiepie kopostepen tepe doepoen dapalepen. Vapandapaag kreepeeg zepe eepeen tepelepefoopoontjepe vapan depe aapaannepemeper diepie zepe gepeipinstapalleepeerd hapad.
Hijpij bepeklaapaagdepe zipich eperopoveper dapat depe weperkzaapaamhepedepen apal eepeen jaapaar gepelepedepen vopoltoopooid weperdepen epen dapat zepe nopog steepeeds niepiet hapad bepetaapaald. ‘Oepoezopo?’, zeipei zepe.’Upuw veperkopopeper vepertepeldepe mepe dapat depe supupeper-rapamepen zipich bipinnepen eepeen jaapaar zepelf zoupoudepen bepetapalepen.
Een vrouw had een jaar geleden de ramen in haar huis laten vervangen door dure dubbele beglazing om de energiekosten te doen dalen. Vandaag kreeg ze een telefoontje van de aannemer die ze geïnstalleerd had.
Hij beklaagde zich erover dat de werkzaamheden al een jaar geleden voltooid werden en dat ze nog steeds niet had betaald. ‘Hoezo?’, zei ze. ‘Uw verkoper vertelde me dat de super-ramen zich binnen een jaar zelf zouden betalen.’
Kzienik u negtu guboorn dorpulienk. Dadis gubeurt in daduus daj nie ku zieën up du postkoörtu ieroendur, in du Lombartzieduloönu nuumuroo zeevun, up du koörtu aaänguduut met u blowu pielu.
Uuzu gubeurs woörn: Intuus regts van tuuzu (nuumuroo 9), weundu du nijgunoöru van uuzuus, Satn Kompurnolu die gutrowt was me Slienu Viejoönu. Zadn twi kiendurs, Lena die stief guloofdu in du Niewu Ordu, en Zjuraar. Zu dijn komersju in pluumvee en zu vruusdn trowuns no Midulkerku wo daan zu in du Kerkstroötu u kieëkuwienkul oopnieldn. Undur uus wiert agtur undur buweunt deur Foeëns Phlieps eën zu vrowu Ievonu Kandeeël en undur zeunu Danjil, drukur van buroep.
Wieën datur in nuumuroo 11 weundu, da weetuk nie mi mor in nuumuroo dertieënu weundu du oeëngutrowdu Treezu Minu, u stief guloovugu vurpleegstur die stief veelu meeënsjhun goöpn et en die in du twidu weeërltoorloogu stief vurdieënstuluk was. Zet u nindruk up mien guloötn dank noojt mi goön vurgeetn.
Regts van eur in nuumuroo vuftieënu, nie up du postkoörtu mo wel up du regsjhu fotoo, was wa damu wiedur trooö gordientju noemdn. Twas u vurwoörloost uus. Kweet nie ot woö was mo zaan uus wiesgumakt dat da vroegur u nuus van ligtu zeedn was. Vandoö die naamu. Rozjee Iengulbregt en doragtur zu broeru Andree ersteldun doö vieloos in du vooörkaamur. Du restu van tuus wieërt nie gubruukt. Ken ik doö etuluku eurun deurugubrogt omdatur aaltiet veelu leuk voök was. Lienks van uus, woondun du sjhriewerkur Sieriel Morel en Slienu Joenkeeëru. Da was u grooötu katolieku famielju me twi dogturs die nunu woörn en u zeunu die poötur was mor ook drie zeuns die sjhriewerkurs woörn in du Graaf Janstroötu up tbat: Zjorzju, Mories en Staf. Verdur woörn dur nog twi dogturs Magriet en Marjit. Marjit was deeënugstu die nog bie eur oedurs weundu. An eur enk goeju erinurieng buwoört want zieëlp mu dikwils me mu nuuswerk.
Ik ben een echte geboren dorpeling. Dat is gebeurd in het onzichtbaar huis in de Lombardsijdelaan nummer 7, op de kaart hierboven aangeduid met een blauwe pijl. Onze buren waren: In het huis (Nr 9), rechts van het door ons gezin bewoonde, woonde de eigenaar van ons huis, Charles Compernolle, gehuwd met Celina Viaene. Zij hadden twee kinderen: Lena, die fel geloofde in de ‘Nieuwe Orde’ en Gerard. Zij handelden in pluimvee en verhuisden trouwens naar Middelkerke waar ze in de Kerkstraat een pluimveewinkel uitbaatten. Hun huis werd daarna bewoond door Alfons Phlips en zijn vrouw Yvonne Candeel en hun zoon Daniël, drukker van beroep.
Wie er in het nummer 11 woonde, dat weet ik niet meer maar in het nummer 13 woonde mejuffer Theresa Minne, een zeer gelovig verpleegster van beroep die ontzaglijk veel mensen verzorgde en die zich tijdens de tweede wereldoorlog zeer verdienstelijk maakte. Zij heeft een onvergetelijke indruk op mij nagelaten. Rechts van haar in nr15, niet op de postkaart maar wel op de rechtse foto, was wat wij ‘het rood gordijntje’ noemden. Het was een verwaarloosd huis. Ik weet niet of het waar was, maar ze hadden ons wijsgemaakt dat daar vroeger een huis van lichte zeden was. Vandaar de naam. Roger Ingelbrecht en daarna zijn broer André herstelden er fietsen in de voorkamer. De rest werd niet gebruikt. Ik bracht er ettelijke uren door omdat er altijd veel leuk volk was.
Links van ons woonden schrijnwerker Cyriel Morel en Celina Jonckheere. Dat was een grote katholieke familie met twee dochters-nonnen en een zoon-pater maar ook drie kinderen – schrijnwerkers die in de Graaf Janstraat in Westende-bad woonden: Georges, Maurits en Gustaaf. Verder waren er nog Marguerite en Mariette. Mariette was de enige die nog bij haar ouders woonde. Aan haar heb ik een bijzondere herinnering bewaard. Zij hielp mij namelijk vaak bij mijn huiswerk.
Uzooö zieët utur vandaagu uut. Up du lienksjhu fotoo int midn zieë jundur tvroegur uus van du Morels. Deur du werkn in du Lombardsieduloönu sjheurdn du meurun en ist nu oenbuweunboör.
Zo ziet het er vandaag uit. Op de linkse foto in het midden zien jullie het vroegere huis ‘Morel’ dat ingevolge de werken in de Lombardsijdelaan scheurde en onbewoonbaar werd.
An du noovurkant van du stroötu, langs du tramroutu, stoendun dur drie uuzun, wovan dank gin duudlukur oedu postkoörtu kostun vieng, dan deen ieër oendur. Lienks stoön de nuumuroos tieënu, twoövu en veeërtieënu van du Lombartzieduloönu. Int midulstu van du drieë, nuumuroo twoövu, weundun Gustn Boerzjwa en Heeliïn Miechieëls. Gustn stoent ijguntlik iïngusjhreevn as boeër, mo nu sneet ut oör van du vintun. Mu zustur Marta was u kwafeuzu voe vintun en wuuvun. Agtur doorloogu aa zu du kaaänsu eur tu vestiegun in tuus regtoovur tuuzu en wiedur zien tonu guvruust.
Aan de overkant van de straat langs de tramroute stonden drie huizen, waarvan ik geen duidelijker oude postkaart heb kunnen vinden, dan de onderstaande. Links staan de nummers 10, 12 en 14 van de Lombardsijdelaan.
In het middelste van de drie, nummer 12, woonden August Bourgeois en Helena Michiels. August stond eigenlijk ingeschreven als landbouwer, maar hij sneed het haar van de mannen. Mijn zuster Martha was een haarkapster voor mannen en vrouwen. Na de oorlog had zij de kans zich te vestigen in het huis rechtover het onze. Wij verhuisden dus.
Lienks zieë jundur oewu dat ut uus duruutzag agtur du weedurupbow agtur du neeërstu weeërultoorloogu en onk ik doö weundn. Ken wel u fotoo guvoeng van tuus me latustooörs die toe woörn. (regts) Ken da buwerkt mo ju ku mo zjuustu dofsjhijdiengu met du gubeurs, me portjus zieën.
Links zien jullie hoe het huis, met tramsporen voor de deur, eruitzag na de wederopbouw na de eerste wereldoorlog en toen ik daar woonde. Ik heb wel nog een foto gevonden van het huis met gesloten rolluiken. (rechts) Ik heb die bewerkt, maar enkel de afscheiding met de buren, met poortjes, is zichtbaar.
In nuumuroo tieënu weundn Palmiïr Roseeël en Imuraaänsu Duwitu en undur kiendurs Tooönu en Nitu. In nuumuroo veeërtieënu weundun Teur Vankasul en Oliva Majeu (gubooörn in 1882) met undur eeënug oovurgubleevun oeëngutrowt kient, Arie, gubooörn in 1907. Ieër wiluk u goeju anikdootu vurteln. Arie speeldu geeërn up du bieljoört. Onzem up u dag u ki vroegn om nog u partietju tu speeln, zijtun ‘nink, want mu moeëdur go riklameerun dank tu loötu tuus zien.’ Nu moe ju giedur weetn dat Arie toenal van vooörn in du tjeevuntug was en dadOliva up weg was nor eur oendurt joör. Te spietug gunoeg nie meugun zien want ze stieërf kort durvoorn.
In nr 10 woonden Palmace Rosseel en Emerentia Dewitte en hun kinderen Antoine en Antoinette. In nr14 woonden Arthur Vancassel en Olivia Mahieu (geboren in 1882) met hun enig ongetrouwd overgebleven kind, Henri, geboren in 1907. Hier wil ik wel een leuke anekdote vertellen. Henri speelde graag biljart. Toen men hem eens in ’t café, vlak voor etenstijd, vroeg om nog een partijtje te spelen, weigerde hij met … “mijn moeder zal reclameren omdat ik te laat thuiskom.” Nu moet je weten dat Henri toen al vooraan in de zeventig was en dat Olivia op weg was naar haar honderd jaar. Het heeft echter niet mogen zijn want zij stierf kort ervoor.
Azoo zieën du drie busprookn uuzun dur nu uut in feebruuwoörju 2020.
Zo zien de drie besproken huizen er nu uit in februari 2020.
Willen jullie nog beter weten hoe Westende-dorp er destijds uitzag?
Lienks zieën mu tkafee ‘Du Kroonu’ met u daaäns en feeëstzaalu, wo datur soms spietug gunoeg ook ofsjhijt moest gunoomn wordn me kafju en koekustuutn, van u gulieëft famielielit. Du zaaku wieërt in mu jeugt uutguboöt dur Midaar Durudur en Matieldu Cordie en nodieën deur undur dogtur Alien die gutrowt was me Zjorzju Duwuüf. Int uus woö dadaal da voök vooörnstoöt, ielt du oeëngutrowdu Marta Vursliepu u kruudunieërswienkul. Int uus doöneevuns weundn u zeekuru Endriek Zonuvielu en Marja Wielman dankik nie gukent en. Doöneevuns was du wienkul van du niliktriesjieën Alwies Beels en Marja Strubu en toenu wastur tkafee ‘De Graaf van Vlaandrun’, uutguboöt deur Eeliïnu Gokul, weewu van Zjurom Moönu en loötur deur undur dogtur Zjurmiïnu Moönu.
Links zien we het café ‘De Kroon’ met dans- en feestzaal, waar soms helaas ook met koffie en ‘koekestuuten’ afscheid moest genomen worden van een geliefd familielid. De zaak werd in mijn jeugd uitgebaat door Medard Derudder en Mathilde Cordy en nadien door hun dochter Aline die gehuwd was met Georges Dewulf. In het huis waar al dat volk voorstaat, hield de ongehuwde Martha Verslype een kruidenierswinkel. In het huis daarnaast woonden een zekere, mij onbekende, Hendrik Sonneville en Maria Wilman. Daarnaast was de winkel van elektricien Aloïs Beels en Maria Strubbe en tenslotte was er het café ‘De Graaf van Vlaanderen’ uitgebaat door Hélène Gokel, weduwe van Jerome Maene, en later door haar dochter Germaine Maene
Lienks zieën mu du beeënowurieë uutguboöt deur Robiïr Gruwieër en Luusie Dusniedur, met undur zeunu Danjil, metoö nefus tgubow buweunt deur Baziel Rentie, die vurvoeër deet. Zu vrouwu Lijoonieja (Lijnie) Vandu Busjhu adu viswienkultju flak neevus du beeënowurieë. Zadn aleeënu mo zeuns: Zjielbiïr, Norbiïr, Uubiïr en Albiïr. Int volgundu uuzutju, up du lienksjhu koörtu vurdookn agtur du niliktriesietijtspaalu mor up du regscjhu koörtu stoöt ut lienks, weundun sjhriewerkur Fret Vanoovu en Birta Valojs medundur dogtru Zjorzjit. Da grooöt gubow donefus wast kafee ‘Kazienoo’ van Sieriel Koevruür en Slienu Mistiejoön. Ten doö veelu feeëstn guvieërt guwist e ju kost doö daaänsun up orgulmuziek.
Int volgundu klindur uus boötn du bakur Zjurom Oluvoeët en zu vrowu Alies Eekulsom u bakurieë en u kruudunieërswienkul uut. Andree, Rozjee en Kriestjan eeëtn undur kiendurs. Tlatstuus was da van burgumeeëstur Zjuul Zoeëtoört en Soofieja Sjheturs en under kiendurs Soofieja (Fieja), Luusjin, Idwaar, Moniek, Alfoönsien, Marie-Eeliïn, Nowil en Tietien.
Links zien we de beenhouwerij uitgebaat door Robert Gruwier en Lucie De Snyder, met zoon Daniël, met daarnaast het gebouw bewoond door Basile Renty, die vervoerder was. Zijn echtgenote Leonia ‘(Leinie’) Vanden Bussche had een viswinkeltje vlak naast de beenhouwerij. Zij hadden enkel maar zonen: Gilbert, Norbert, Hubert en Albert. In het volgende huisje, verdoken achter de elektriciteitspaal op linkse kaart en linkse huis op de rechtse kaart), was dat van schrijnwerker Alfred Vanhove, echtgenote Bertha Vallaeys en dochter Georgette. Het groot gebouw ernaast was het café ‘Casino’ van Cyriel Couvreur en Celina Mistiaen. Menig feest werd er gehouden en gedanst op de tonen van orgelmuziek.
In het volgend (kleiner) huis baatten bakker Jeroom Hollevoet en zijn vrouw Alice Hekelsom een bakkerij en kruidenierswinkel uit. André, Roger en Christiane heten hun kinderen. Het laatste huis was dat van burgemeester Jules Soetaert en Sofia Schetters en hun kinderen Sophia (Fia), Lucienne, Eduard, Monique, Alphonsine, Marie-Hélène, Noël, Titine.
Bewaar al je herinneringen goed; je kunt ze niet opnieuw beleven.
Rechts, op de hoek van de straat die destijds Schoolstraat genoemd werd, nu Langestraat, zien we de beenhouwerij Georges Bossuyt. Ik herinner me niet wie in mijn jeugd daarnaast woonde, wel nam de weduwe Maria Germonpré-Deleu, daar later haar intrek.
In het huis met de witte gevel hield Madeleine Deschacht – Coulier een kruidenierswinkel. Haar buur was Karel Ramon, die zijn café later overliet aan zijn dochter Lucie, op latere leeftijd gehuwd met Henri Corteel. De volgende twee huizen, met inspringende gevel, waren de dagbladhandel van Willy en Rachel Roose-Bloes en de winkel met verfartikelen van Arthur Dewulf en Maria Brouckaert.
Regts, up toeksju van du stroötu die vroegur Sjhoolstroötu eeëtu en nu du Langustroötu is, zieën wu du beeënowurieë van Zjorzju Bosuut. Kweetn nie mi wieën datur in mu jeugt doneevuns weundu, mo kweetn wel nog da loötur du weewu Marja Germonpree-Duleu dorin gienk weun. Intuus met du witu geevul ieëlt Madliïnu Sjhagt-Koelieër u kruudunieërswienkul. Eur gubeur was Koörul Ramong, die zu kafee loötur oovurlieët aan zu dogtru Luusie die up loötru leeftiet trowdu met Arie Korteeël. Du volgundu twi uuzun met u niïnspriengundu geevul, woörn du gazetuwienkul van Wielie en Rasjil Roozu-Bloeëzu en du wienkul woö daj vervu kostu koopn bie Teur Wuüf en Marja Broekoört.
In februari 2020 ziet bovenstaande huizenrij er als volgt uit: Nuu, iïn feebruuwoörie twi duust en twientug, zieët die reeku uuzun dur azoowuut.
In het derde huis is een pralinewinkel gevestigd, in het vierde oefenen de kinesitherapeut Luc Vanden Berghe en zijn dochter Stefanie (manicure-pedicure) hun beroep uit. Int derdu uus istur u pralienuwienkul, int vierdu oefn du kieneeziest Luuk Vandubergu en zien dogtur Stifanie (maniekeuru-peediekeuru) undur buroep uut.
* * *
We zijn nu aan de overkant van de straat. In het huis links woonden kleermaker August Levecque en zijn vrouw Adrienne Vandervorst, die een kruidenierswinkel uitbaatte, met hun kinderen Simonne, Denise en Roger, 38 jaar koster-orgelist in de Sint-Laurentiuskerk. Het groot gebouw daarnaast was natuurlijk het klooster met de Vrije Meisjesschool School van de orde van de zusters van de heilige Vincentius à Paulo van Kortemark. Het kloostergebouw staat er nog wel maar het is overgegaan in de handen van een particulier. De school kreeg een totaal nieuwe, moderne gevel.
Op de hoek van de Westendelaan en de Essex Scottishlaan was heel lang een open ruimte die nu opgevuld werd met een appartementsgebouw, gebouwd door Didier Verstraete.
Mu zien nuu an du noovurkant van du stroötu. In tuus lienks weundn du kleeërmaakur Gustn Luveëku en zu vrowu Adriejinu Vandurvorst, die u kruudunierswienkul oopnielt, met undur kiendurs Siemonu, Duniezu en Rozjee, agtundertug joör kostur-orguliest in du kerku van torp. Da grooöt gubow durnefus was nateurlik tklooöstur met du vrieë mijsjussjhoolu, van dordu van du zusturs van du nijliegu Viensensiejuus a Powloo van Kortumark. Tklooösturgubow stoöt dur nog we mo tet dadu partiekuulieër gukogt. Du sjhoolu kreeg du heeëlu nieëwu, modirnu geevul.
Up du noek van du Westenduloönu en du Isiks Skotiesjloönu wastur langu u noopn ruumtu die nu upguvult is met u napartumentsgubow, gubowt deur Diedjee Vurstroötu.
Wat verandert alles toch snel … Wees maar blij dat jij nog kunt volgen!
Gemeentehuis
Da gubow keju giedur tog ook goeët. Van deezu dangkier wiln buspreekn is da teeënugstu die dur nog stoöt. Doö woörndur nie aleeënu buuroos van du gumeeëntu mor int regshu gudeeëltu weundu du veldwagtur Sjoörul Feevur. Nuu kuju dur du upvang vieng voe du kiendurs agtur du sjhooleurn mo da go nie langu mi deurn want zu gon vuruuzun no du niewu gumeeëntusjhoolu. Let u ki up du geevul woö datur toenal propaganda gumakt wiert voe du volgundu vurkieëzieng, mor in die tiet plaktun zu dadu guweunu up du meur zeëvu. Nu doeën zu da busjhaafdur me paneeëln wovan dadiedur partieë u kleeën stiksju mag gubruukn. Doöneevuns stoent dur u niliktriekukotju en doöneevuns totil-ristorang van Arsiïn Van Bieërvlieët; In du platsu doövan e ju nu trefpunt en u parkieng. Waneeër weetn mu nog nie zjuustu mo du biebliejoteeku wort ofgubrookn en up tguheeël komn dur uuzun.
Up du fotoo regts zieë ju oewu dadatur da vandaagu, in feebruuwoörie 2020, uutzieët.
Dit gebouw zal jullie welbekend zijn. Het staat er nog als enige van de hier besproken gebouwen. Naast de bureaus van de gemeente omvatte het in het rechtse gedeelte ook de woning van de veldwachter Charles Lefevere. Nu kan je er de naschoolse kinderopvang vinden maar die zal ‘straks’ verhuizen naar de nieuwe gemeenteschool. Let op de gevel waar toen al propaganda gemaakt werd voor de volgende verkiezingen, maar toen nog door de affiches op de muur zelf te plakken. Nu gebeurt dat ‘beschaafder’ met panelen waarvan elke partij een klein deel ter beschikking krijgt. Ernaast stond een ‘elektriciteitskotje’ en daarnaast het hotel-restaurant van Arsène Van Biervliet. In de plaats daarvan heb je nu ‘Het Trefpunt’ en een parking. We weten nog niet wanneer juist, maar binnen afzienbare tijd wordt de bibliotheek afgebroken en op het geheel komen woningen. Zie op de foto rechts hoe alles er vandaag, in februari 2020, uitziet.
Dorpplaats
Up du lienksjhu foto zieën mu, van regs no lienks duuzun van Serfien Feevur en Marie Loewiezu Pieëturs, mu grooötoedurs, du sjhoewienkul ‘Westend Shoe’ van Zjuul Zoeëtoört, du loöturu burgumeeëstru, en Fietju Sjheturs die voör undur deurugat stoön en tuus van du bakur Tijo Viejoönu en Magriet Blomu. Mu zieën ieër ook datur iliktriekpaaln gubruukt wieërdun om vurkieëziengsafiesjus up tu plakn. Up du regsjhu fotoo zieën mu dat du bakurieë van Viejoönu verbowt wieërt. Ieroendur zieën mu wadatur doövan turegtugukomn is, in feebruuwoörju 2020: lienks du slaagurieë van Derinck, int midun u vurloötn oet biehuus van du bakurieë Heruman uut Midulkerku e regts u modern apartumentsgubow me buneen ''Logwijs'.(?)
Op de linkse foto zien we, van rechts naar links, de huizen van Seraphine Lefevere en Marie-Louise Pieters, mijn grootouders, de schoenwinkel ‘Westend Shoe’ van Jules Soetaert, de latere burgemeester, en Sofie Schetters die voor hun deurgat staan en het huis van bakker Theo Viaene en Margriet Blomme. We zien hier dat ook elektriciteitspalen gebruikt werden om verkiezingsaffiches aan te plakken. Op de foto rechts, is de bakkerij Viaene verbouwd. Ziehier wat van de drie huizen terechtgekomen is, in februari 2020, tweede van links de slagerij Derinck, dan in het midden een verlaten oud-bijhuis van de bakkerij Herreman uit Middelkerke en rechts een modern appartementsgebouw met beneden 'Logwijs'.
En nu nog een glimlach bij de volgende mop, in de P-taal
De visser Miel, gekleed in een rode katoenen kiel met V-hals en een blauwe broek, zit aan de toog een pilsje te drinken. Een jonge vrouw komt naast hem zitten. Na een minuutje kijkt ze naar Miel en ze vraagt: "Ben jij een echte visser?" "Wel" zegt hij, “toen ik veertien was ben ik voor het eerst in zee gegaan en ik heb heel mijn leven gevist in alle weer en wind, gegut, geijsd, gelost en netten gebreid. Dus je kunt mij gerust een echte visser noemen". En Miel vraagt op zijn beurt "Wat ben jij?" "Wel" antwoordt de jonge vrouw: "Ik ben lesbisch. Als ik ’s morgens wakker word, denk ik aan vrouwen, in de douche denk ik aan vrouwen. Bij ’t wassen en kuisen, moet ik altijd aan vrouwen denken." Even later vertrekt de jonge vrouw en er komt een koppel vreemdelingen naast Miel zitten. Ook zij willen weten of hij een echte visser is. "Wel", zegt Miel "ik heb dat inderdaad altijd gedacht, maar ik heb nu juist vernomen dat ik in feite een lesbienne ben".
Bertn en Juultn zijn anders wel faire supporters, maar nu …!
Bertn is een blauwe en dus (?) supporter van Club Brugge. Er zijn ook andere, hoor!
Juultn is al jaren een KVO’er, dat er tot op heden weinig van bakt. Hij kan het in een discussie niet halen tegen een Club-fan en daarom hebben ze het enkel over de laatste matchen van blauw-zwart. Juultn: het begint te slabakken, hé, in Brugge? Bertn: maar neen, je kunt niet altijd winnen en met die snelle opeenvolging van matchen… Juultn: Dat ze maar opletten. Ze zijn gulzig, hé: titel, beker, Europa. Straks halen ze geen enkele van de drie. Bertn: ze gaan nog wel wat spelers bijkopen! Alleszins een goede spits! Juultn: zoals Mignolet, zeker? Zo opgehemeld en volgens mij zijn prijs niet waard. Denk maar aan die flutgoal thuis tegen Waregem, en nog een paar andere gelegenheden waar hij niet vrij uitging. Ik vind hem zwak in het plukken van de bal in het doelgebied of kleine backarea. En zeggen dat ze voor hem 7 miljoen euro betaald hebben en dat zijn loon 3 à 4 miljoen euro per jaar bedraagt, zonder premies of bonussen. Een schande! Bertn: maar Juultn toch, dat is de tweede doelman van de Rode Duivels en ooit van Liverpool! Juultn: ze hadden beter Van Crombrugghe weggehaald bij Eupen voor 2,2 miljoen euro of een bod gedaan op Penneteau bij Charleroi. Ze zouden heel wat bespaard hebben en dezelfde of zelfs betere kwaliteit gekregen hebben. Dat zijn pas echte puntenwinnaars!! En wat de veldspelers betreft: daar zitten er weliswaar twee heel goeie bij maar veel te persoonlijk (Dennis en Diatta) maar ook enkele die niet het vereiste niveau hebben (Openda, Tau en misschien zelfs Schrijvers). En dan die zaak met Diagne. Dat hadden ze toch kunnen en moeten weten, hé? En die met zijn onuitspreekbare naam … gaat die het spitsprobleem oplossen? Ik vind dat het transferbeleid van de Club dus eigenlijk niet zo moet bewierookt worden. Bertn: niet akkoord, hé, Juultn, voor wat Mignolet betreft. Heb je gezien hoe hij zich in Waregem herpakte en de fouten van zijn verdedigers goedmaakte? Dat was toch pure klasse! Juultn: die Clubmannen toch! Je kunt er geen gelijk tegen halen.
Bertn e Juultn zien andurs we fiïru suuporturs, mo nuu…! Bertn is u blown en dus (?) suuportur van Kluup Brugu. Mo tzien ook andru, wi! Juultn is al joörn u KaVeeOowur datur, toet up vandaagu, winug van bakt. Nu kut ut in u dieskuusju nie aaln teegn u Kluupfan en dorom eën zut aleeënu moroovur du latstu matsjun van blow-zwart. Juultn: tbugint tu slabakn ee in Brugu? Bertn: mo nint, ju ku nie altiet win en medaal die matsjun kort agtur mukoör! Juultn: daan zu mor upletn. Zu zien gulzug, ee: tietul, beekur, Euroopa. Subiet aaln zu gineeën van du drieë. Bertn: zu goön nog wel speelurs biekoopn! In iedur guval u goeju spits! Juultn: lik Mienjoli zeekru? Uzo upgeemult en volguns mien zu geld nie weërt. Peis mor u ki an die flutgol tuus teegn Woörugem en nog u poör andru guleeguneedn wo dattun nie vrie uutgienk. Kvieng ik em zwak int plukn van du bolu in du kleeënu bakaree. En zegn daan zu voer em 7 mieljoen butaalt en en datn 3 à 4 mieljoeën pur joör vurdieënt., zoendur nog du preemies en boonuusun mee tu reekn. U sjhandu! Bertn: mo Juultn tog, dadis du twidu keepru van du rooö duuvuls en vroegur van Lievurpoeël! Juultn: zadun beetru Van Crombrugu wegaalt bie Eupn voe 2,2 mieljoeën of u bot gudoön bie Sjarlurwa voe Pinutoo. Zadun domee u grooötu buspoöriengu kun doeën en tog duzeëfstu of zeeêfs beetru kwalietijt kun kriegun. Da zien twi egtu puntuwinoörs. En up tgubieët van veltspeelurs: zen do twi geëlu goeju mo zu zien veel tu pursooönlik (Dinies en Diejata) mor ook u drietal (Opinda, Touw en musjieën ook Sjhrijvurs) die tvurijstu nievoo nie en. En ton die zaaku me Diejagnu. Dadaan zu tog kun en moetn weetn, ee? En dundeezun me zu oenuutspreekboöru naamu, got nie undur spitsprobleemn uplosun? Ik vieng dat traansfiïrbulijt van du kluup tog u zo nie moe buwierookt wordn! Bertn: nie akooört, ee Juultn, oovur Mienjoli. E ju guzieën oeë datnem erpaktu iïn Woörugem en du fowtun van zu vurdeediegurs goetmaktu? Peuru klasu noemu kik dadu! Juultn: die Cluupman tog, ju kutur giïn gliek teegn aaln!
En gelijk ik het beloofd had, voeg ik hierbij twee oude postkaarten: Epen gepelijpijk ipik hepet bepeloopooft hapad, voepoeg ipik hiepierbijpij tweepee oupoudepe popostkaapaartepen:
Zoals jullie zien is dat onze geliefde school waar wij als kleine jongens onze broek versleten. De meiboom wordt op 18 februari op het nieuw gebouw geplant.
Verdere oefenmoppen in het Westends en in de P-taal
Du kleurn van de Needurlaaänsjhu vlagu U Nameeriekoönsjhu toeriest, in Uutregt, vraagt an u vorbiegangur wufur buteeëkunisu datu kleurn van du Needurlaaänsjhu vlagu en.”Dadedalus tu maakn met du bulastieng,“ kriegtn toorun, omu uuzu naanslag in du busu kriegn wordn mu rooöd van koleeru en omu tbudrag leezun trekn mu wit weg om uus doragtur blow tu butaaln.” De Nameeriekoön antwooört: “Bie uus is dadoenguveeër tseëfstu, mo wiedur zieën dur ook nog sterutjus bie.”
De kleuren van de Nederlandse vlag Een Amerikaanse toerist vraagt aan een voorbijganger naar de betekenis van de kleuren van de Nederlandse vlag. "Dat heeft alles te maken met de belastingen," krijgt hij te horen, "als we de aanslag in de bus krijgen worden we rood van woede en wanneer we het te betalen bedrag lezen trekken we wit weg om ons vervolgens blauw te betalen." De Amerikaan antwoordt: "Bij ons is dat ongeveer hetzelfde, alleen zien wij er nog sterretjes bij.
De taxichauffeur Een Engelse toerist, die vloeiend Frans spreekt, neemt een taxi om van de luchthaven in Zaventem naar z'n hotel in Brussel te gaan. Ze rijden voorbij het Atomium en de passagier achter in de taxi wil de chauffeur wat vragen over het imposante bouwwerk. Hij tikt de man even op z'n schouder om de aandacht te trekken. De taxichauffeur geeft een geweldige schreeuw en verliest de macht over het stuur. Het voertuig mist op een haartje na een tram, ramt bijna een huis, alvorens op het trottoir tussen tientallen driftig fotograferende Japanners tot stilstand te komen. Het is even stil in de taxi. Dan zegt de chauffeur: "Meneer, wilt u dat nooit meer doen. Ik ben me doodgeschrokken." De passagier zegt dat hij niet had geweten dat de chauffeur zo zou schrikken van een klein tikje op z'n schouder. Waarop de bestuurder zegt: "Het is uw schuld niet hoor, meneer. Maar vandaag is mijn eerste dag als taxichauffeur. Hiervoor heb ik 25 jaar met een lijkwagen gereden".
Du taksiesjofuür U nIengulsjhu toeriest, die vloejunt Fraans sprikt, nimt u taksie om van du lugtaavun in Zaavuntem no zu notel in Brusul tu goön. Zu rieën vurbie tAtoomjum en du pasagier vanagtur in du taksie wilt du sjofuür utwa vraagn oovur ut iemposant bowwerk. Nu tikt die vint eftjus up zu sjhoeëru voe zu naandagt tu trekn. De taksiesjofuür gift u guweldiegu sjhreeëw e nu vurlieëst du magt oovur zu stieër. Tvoeërtuug mist up u nartju u tram, ramt biekaans u nuus, vooör datn stilu komt tu stoön tusjhun tieëntaln fotoografeerundu Japaneezun. Tis eftjus stilu in du taksie. Du sjofuür zegt toenu: “Muneeëru, wil ju da nooöt mi doeën. Ken mu dooödvursjhootn.” De pasazjier zegt datn nie wistu dat du sjofuür zoö gienk sjhrikn van u kleën tiksju up zu sjhoeëru. Du bustierdur zegt: ‘Tis joen sjhult nie, wi muneeëru, mo tis vandaagu mu neeërstu dag als taksiesjofuür. Ieërvooörn enk vuufentwientug joör medu liekwaagun gureen.
En nog intju in du P-taalu Epen nopog eepeentjepe ipin depe P-taapaal
Een alleenstaande vrouw moet naar de dokter, maar omdat ze geen oppas kan regelen moet ze haar 5 kinderen meenemen. Eigenaardig, maar die heten allemaal Jan. Vraagt de dokter aan de vrouw: "Waarom heten al uw kinderen Jan?" "Dat is erg handig want als we bijvoorbeeld gaan eten moet ik alleen maar Jan te roepen en ze komen allemaal." "Maar wat als u er ééntje nodig hebt?" vraagt de dokter verbaasd. "Dan”, zegt de vrouw, "roep ik ze bij de achternaam."
Burgemeester in de gedaante van een pinguin OF Pinguin met de stem van een burgemeester
Mocht iemand onder jullie er nog aan twijfelen dat onze burgemeester een ‘rijzende ster’ is, dan zal ik hierna bewijzen dat hij het echt gemaakt heeft in de mediawereld. Ik weet niet of hij daarvoor een rijkelijk betaald contract ondertekend heeft, maar hij treedt nu ook al op in een musical. Zijn verleden als judocoach ligt daarvan aan de basis. Men heeft hem namelijk gevraagd als coach van vier West-Vlaamse pinguins. Hij speelt de rol van ‘skipper’, ander woord voor ‘leider’ van een team. Zijn rol in de musical is deze van een paranoïd figuur, een knorrig mens, iemand die houdt van zinloos geweld. Denkt men misschien dat hij al die kwaliteiten bezit en heeft men hem daarvoor uitverkoren? Jean-Marie vermoedt zelf (en dat zijn zijn eigen woorden) dat ze hem voor twee redenen gekozen hebben: zijn reputatie als brulboei en zijn vetgehalte dat vergelijkbaar is met dat van pinguïns.
Het verhaal Marty de zebra, Alex de leeuw, Gloria het nijlpaard en Melman de giraffe wonen in de Central Park Zoo in New York. Marty krijgt na zijn 10e verjaardag een midlifecrisis en wil ontsnappen om in het wild te leven. Op een nacht trekt hij er vanonder samen met twee chimpansees en vier pinguïns. Samen met Gloria en Melman wil Alex hem terughalen. Alex vindt zelf de dierentuin namelijk geweldig en is bang dat Marty domme dingen gaat doen waardoor ze misschien wel allemaal overgeplaatst worden. De dieren worden echter gevangen en verdoofd. Dat bevalt dierenbeschermingsorganisaties en demonstranten echter niet. Zij vinden dat de dieren in het wild thuishoren. Zij oefenen druk uit op de dierentuin en het stadsbestuur. Men zwicht en stuurt de dieren terug naar Afrika.
Ze worden opgesloten in houten kisten die worden meegenomen door een vrachtschip. Onderweg vallen de kisten van het schip af en spoelen ze aan op het eiland Madagaskar. Daar maken ze kennis met een kolonie lemuren* onder leiding van Koning Julien XIII die hen verwelkomt. Deze kolonie wordt namelijk belaagd door fossa's**, die schrikken van Alex en zijn angstwekkend gebrul.
*lemuren of maki's zijn een onderorde van de primaten. Ze leven bijna uitsluitend op Madagascar. ** de fretkat of fossa is het grootste inheemse roofdier op Madagascar. Het behoort tot de familie van de madagascarcivetkatten.
Er ontstaan een aantal problemen op het eiland wanneer Alex voor het eerst in zijn leven echte honger krijgt. In de dierentuin kreeg hij immers altijd vlees en dat is op Madagaskar slechts voorhanden indien hij andere dieren doodmaakt. Naarmate zijn honger toeneemt nemen zijn jachtinstincten het over, tot hij zichzelf niet meer kan beheersen. Julien XIII verbant hem nu naar het fossagebied.
Het schip, door de pinguïns overmeesterd, keert terug. Gloria, Melman en Marty willen Alex waarschuwen maar worden aangevallen door de fossa. Alex schrikt de fossa af en doet alsof hij de andere dieren opeist als 'zijn prooi'. De pinguïns maken sushi voor hem klaar en Alex vindt dit zelfs beter smaken dan vlees. Alle katten houden immers van vis!
De film eindigt met Alex, Gloria, Marty en Melman die aan boord van het schip zijn gegaan voor de terugreis. Omdat de brandstof op is kunnen ze nergens naartoe. Maar dat hebben ze nog niet door...
Jean-Marie leent zijn stem aan de pinguinleider ‘Skipper’
Bertn eën Juultn vursjhiln noguki van meeëniengu
Bertn: E jook guzieën dat Dekur nu meespeelt in u mjoeziekul? Dadis tog roenduut bulachuluk voer u burgumeeëstru! Juultn: We, kweetnie wi! U burgumeeëstru upu u leeëg nievoo van u piengwien, da moet du guweunu burgur tog aaänspreekn! Bertn: Net ie da tog nie nooödug voe vurkoozun tu wordn? Juultn: Nu doedie da doövooörn nie. U meëns met u noogu posiesju meugt tog ook uki zot doeën! Nu moe nateurluk upletn daan zem nie bluuvn aaänzieën voer u skiepur van piengwiens of voer u moöt van Aloo of voer u triïnur bie du kampjoenen. Bertn: Gif toe Juultn, datn stief geeërn in du bulangsteliengu stoöt, ee. Juultn: Dadis woö, mo dadis zu nateuru! Otn mo nie oovurdrieft, otnog mo tiet et voe zu kieëzurs die em koozun voe du kaamur en voet bustieërn van du gumeeëntu. Bertn: Mi wienu gotnie nog alumalu doeën? Koboj-Koejuwagtur in u westurn? Of sjhieëtn en kletsun in u trielur? Of vurlijdur in u romantiesjhu komeedju? Of meedoeën in u siksfielmu? In 'Tujs' zoetn u naaänwinstu kun zien. Juult: Mo be neeën, Nu doedieda musjhieën om twesteeëns tu promootun, want die piengwiens spreekn uus diejalekt, ee?
Bertn en Juultn verschillen van mening: vertaling
Bertn: Heb je ook gezien dat Dedecker nu meespeelt in een musical? Dat is toch ronduit belachelijk voor een burgemeester! Juultn: Wel, ik weet niet, hoor! Een burgemeester op een laag nivezau van een pinguin, dat moet de gewone burger toch aanspreken! Bertn: Hij heeft dat toch niet nodig om verkozen te worden? Juultn: Hij doet dat daarvoor niet. Een persoon met een hoge positie mag toch ook eens zot doen! Hij moet natuurlijk opletten dat ze hem niet blijvend aanzien als een leider van pinguins of als een maat van Aloo of als een trainer bij de kampioenen. Bertn: Geef toe, Juultn dat hij zeer graag in de belangstelling staat, hé. Juultn: Dat is waar, maar dat is zijn natuur! Als hij maar niet overdrijft, als hij nog maar tijd heeft voor zijn kiezers die hem verkozen voor de Kamer en voor het besturen van de gemeente. Bertn: Maar wat gaat hij nog allemaal doen? Cowboy-Koewachter in een western? Of schieten en kletsen in een thriller? Of verleider in een romantische komedie? Of meedoen in een sexfilm? In 'Thuis' zou hij een aanwinst kunnen zijn. Juultn: Maar neen, toch. Hij doet dat misschien om het Westends te promoten, want die pinguins spreken ons dialect, hé?
Uit ‘Oud, maar goud!’ De (volgens mij!) grappigste moppen en citaten over Oud Worden
Citaten Je hebt het verleden niet achter de rug, je hebt het in de rug. Jeju vurleedun nie agtur du rik, jet ut i ju rik.
Ouderdom is niet echt een interessant onderwerp. Iedereen kan oud worden. Het enige wat je moet doen, is langer leven! (Groucho Marx) Oedurdom is nie egt un inturisant oendurwerp. Iedureeën kut oet wordn. Teeënugstu da ju moet doeën is langur leevn (Groucho Marx)
Een archeoloog is de beste man die een vrouw zich kan wensen. Hoe ouder zij wordt, hoe meer interesse hij in haar krijgt. U narheejooloog is du bestu vint die u vrowu eur ku wensjhun. Oe oedur da zu wort, hoe meeër dasem intriseert
Ik hou van alles wat oud is: oude wijn, oude kaas, oude jenever, oude vrienden, de goede oude tijd. (Oliver Goldsmith) Ikoedn vanalus die oet is: oedu wien, oedu koös, oedu zjuneevur, oedu vrieëndn, du goeju noedu tiet (Oliver Goldsmith)
Iemand die ophoudt met leren, is oud, of hij of zij nu twintig of tachtig is. (Henry Ford) Utwieën die stopt me leeërn, is oet, datn of dasu nu twientug is of tachuntug (Henry Ford)
Het is niet hoe oud je bent, maar hoe je oud bent. Tis nie oewoet daj ziet, mo oewu dajoet ziet.
Lachen mag ook!
U noeduru madam go no du dokteur en zu klaagt oovur alu sooörten kwaaltjus e zeeërtjus. Du dokteur oendurzoekt eur e nu vient datn eeërluk moe zien: “Madam, tspiet mu dankju moeëtn zegn dat du kwaaln en du pienu dajet, alumalu vorskomn va ju vuroeduriengsproses. Kvreezun dankju nieks kun vooörnsjhrievun voe ju joengur tu maakn.” Worup dazuzie antwooört: ‘Kwiln ik nie joengur wordn, mo kwiln daju durvoorn zorgt dankoedur kun wordn!
Een oudere dame gaat naar de dokter en klaagt over allerlei kwaaltjes en pijntjes. Nadat hij haar heeft onderzocht, vindt de dokter dat hij eerlijk moet zijn: “Wel mevrouw, het spijt me dat ik u moet zeggen dat de kwalen en de pijn die u hebt, allemaal deel uitmaken van het verouderingsproces. Ik ben bang dat ik u niets kan voorschrijven om u jonger te maken.” Waarop zij antwoordt: ‘Ik maak me geen zorgen over jonger worden, ik zou juist willen dat u ervoor zorgt dat ik wat ouder kan worden!’
U groeptju madamn ent bie u tasu kafju oovur undur kwaaln. Deeërstu: “Mu noörmu is zo zwak dank mo me moejtu mu tasu nog kun vastoedn.” Du twidu: “Mu noogun zien zo zwak dank nie gunoeg mi zieën voe tee in tu sjhienkun.” Du derdu: “Ik kun mu nooft nie mi droöjn deur dartrieties in mu neku.” Du vierdu: “Mien piln teegun mu noogu bloetdruk zorgun durvooörn dank mu zwak of duuzulug foeëln.” Du vijfdu: “Ja, dadis du pries damu butaaln om biekaans tachuntug tu wordn. Gulukug meugun mu nog alumalu met du noto rieën.”
Een groepje dames heeft het bij een kopje koffie over hun kwalen. De eerste: “Mijn arm is zo zwak dat ik amper mijn kopje koffie kan vasthouden.” De tweede: “Mijn ogen zijn zo zwak dat ik niet genoeg kan zien om de thee in te schenken.” De derde: “Ik kan mijn hoofd niet draaien door de artritis in mijn nek.” De vierde: “Mijn pillen tegen de hoge bloeddruk zorgen ervoor dat ik me zwak of duizelig voel.” De vijfde: “Ja dat is de prijs die we betalen om bijna tachtig te worden. Gelukkig mogen we allemaal nog autorijden!”
In een plaatselijk café vertelt een jonge vrouw haar vrienden over hoe zij de perfecte partner ziet: hij moet een stralend licht zijn in gezelschap, hij moet muzikaal zijn, hij moet grappen vertellen, hij moet onderhoudend zijn. En ’s avonds bij haar thuisblijven. Een oudere dame aan een ander tafeltje heeft het gesprek gevolgd en zegt: als u dat allemaal wilt, zou ik u adviseren om een TV te kopen!
