Ze liggen naast de cashewnoten in de winkel: abrikozenpitten. Maar ze zijn levensgevaarlijk. Gert Arts uit Roermond at een half zakje leeg. Het werd hem bijna fataal. "Ik heb een zeer zware vergiftiging gehad. Ik heb een tijd op het randje van de dood gezweefd."
Hij had de trein gemist, dus besloot Gert Arts (74) op het station van Eindhoven nog even de natuurwinkel binnen te lopen voor wat nootjes. In het schap met cashewnoten zag hij iets nieuws: abrikozenpitten. "Ik dacht: laat ik dat eens proberen", zegt hij tegen RTL Nieuws.
'Een handje is al dodelijk'
Het gaat om het binnenste van de abrikozen, legt hij uit. "Die slaan ze kapot, het binnenste kun je eten. Ze hebben het formaat van gewone nootjes." Maar het zíjn dus geen gewone nootjes, weet Gert nu. "Een handje is al dodelijk."
Vóór Gert de trein instapte naar Roermond, begon hij zich al niet lekker te voelen. Normaal is hij kerngezond, dit keer stond hij opeens wankel op zijn benen. "Ik dacht toen gelijk al: het zijn die pitjes óf ik heb een hersenbloeding. Mijn coördinatie ging fout, ik greep bijvoorbeeld half naast de roltrap."
112 bellen
Het ging daarna 'heel sluipend'. "In de trein werd het alleen maar erger. Ik dacht: het gaat niet goed met mij, ik kan zo beter uitstappen bij station Weert, dan kan ik daar 112 bellen. Maar toen de trein daar stopte was ik al zó ver weg... Ik zat telkens op het randje bewust en onbewust."
Gert herinnert zich 'een vriendelijke meneer', die hem bij Roermond uit de trein hielp. "Gelukkig kon ik me het nummer van mijn vrouw nog herinneren." De man bracht hem naar huis met een taxi. Samen met Gerts vrouw konden ze hem op de bank leggen. "Mijn vrouw heeft toen gelijk 112 gebeld."
Happen naar adem
Want het ging helemaal niet goed. Hij liep blauw aan, hapte naar adem. In het ziekenhuis van Roermond zagen ze dat hij nauwelijks zuurstof in zijn bloed had. Ook de zuurgraad in zijn bloed was veel te laag. Bij normale mensen is dat 7.4. Bij 7.2 gaan al alarmbellen rinkelen. Bij Gert was het gedaald naar rond de 6.8. De artsen hadden zoiets nog nooit gezien bij een levend persoon. "De internist zei tegen mijn vrouw: hij zou eigenlijk dood moeten zijn."
Hij gaat het niet halen, dacht de internist. Die raadde zijn vrouw aan om de kinderen te bellen. Die moesten uit de Randstad komen. Eén zoon woont in Londen en stapte direct op het vliegtuig.
Laat in de avond stabiliseerde Gerts toestand. Zijn vrouw kon thuis een beetje gaan slapen. Daar besloot ze in Gerts jaszak te kijken, op zoek naar zijn portemonnee. Maar ze vond ook wat anders: een half opgegeten zakje abrikozenpitten. Ze belde meteen naar het ziekenhuis. Toen viel het kwartje.
Gert kocht het zakje in een winkel van natuurwinkel Erica in Eindhoven. Zijn zoon zag ze ook liggen in een winkel in Amsterdam. (Foto: Jefta Arts)
Op het zakje stond in hoofdletters 'maximaal vijf pitten per dag'. Gert had dat zinnetje niet gezien. "Zo'n zakje ligt daar tussen de normale nootjes en dingen. Dat ga je echt niet lezen. Dat moet er echt héél duidelijk opstaan. Dat het dodelijk is als je er meer dan tien van eet."
Dat de pitjes gevaarlijk zijn, bevestigt de Nederlandse Vereniging voor Toxicologie. "In de pitten van abrikozen zit amygdaline", zegt Minne Heringa. "Als je dat gaat malen of kauwen, wordt dit omgezet in cyanide. Dat is een bekend gif, daar ga je vrij snel aan dood."
Maximaal halve grote pit
Heringa verwijst naar een rapport van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) van vorig jaar. Daarin staat dat een volwassene nooit meer dan 370 milligram aan pitten moet eten. "Dat is een halve grote pit, of 3 kleine." Wie meer eet, kan al 'vervelende effecten' krijgen.
Dat dit gewoon in de winkel ligt, vindt Heringa 'heel onverstandig'. "Ik zou het afraden dat mensen dit sowieso eten."
Steenvruchten riskant
Er zijn verhalen dat de pitten een preventieve werking hebben tegen kanker. "Maar of dat echt zo is, is natuurlijk zeer de vraag", zegt Heringa. Ook het Voedingscentrum waarschuwt voor dat soort verhalen. "Wat wél bewezen is, is dat je flink ziek kunt worden door het eten van pitten van steenvruchten, zoals abrikozenpitten, perzikpitten, pruimenpitten of avocadopitten."
Martijn Katan, Nederlandse hoogleraar voedingsleer aan de Vrije Universiteit Amsterdam schreef er in 2013 een column over. "Het komt uit de natuur, en dan is het toch veilig? Niet dus", schreef hij. De (toen nog) VWA adviseerde in 2007 dat de etiketten en de hoeveelheid van abrikozenpitten moesten worden aangepast vanwege de giftigheid van de pitten.
Gert Arts is woest dat dit zo verkocht kan worden. "Dit is veel erger dan sigaretten. Daar ben ik heel pissig over. Ze moeten het helemaal uit de vrije verkoop halen, of met hele duidelijk letters ervoor waarschuwen dat je dat niet argeloos kunt pakken. Hier ligt puur vergif."
Ik ben Leny, en gebruik soms ook wel de schuilnaam Bosheks.
