Interview met Paul Samangassou, de nieuwe secretaris van Caritas Afrika

BRUSSEL (Kerknet) - "Het is belangrijk om ons af te vragen waarom de armoede in Afrika steeds verder toeneemt, terwijl ook de ontwikkelingshulp alleen maar is toegenomen", zegt Paul Samangassou, de nieuwe secretaris van Caritas Afrika, in een gesprek met Kerknet. Samangassou verwijst onder meer naar de politieke elite, die zich met de hulp heeft proberen verrijken, maar wijst er ook op dat de ontwikkelingshulp niet altijd even doordacht gegeven werd. "Decennialang hebben donoren en regeringen, die vaak niet verkozen waren, zich het recht toegeëigend om te zeggen wat al of niet goed was voor de bevolking en wat al of niet moest gedaan worden. Dat werden de wensen van de van de plaatselijke bevolking zelf vaak volstrekt genegeerd."
Paul Samangassou beseft dat hem als secretaris van Caritas Afrika een moeilijke taak wacht. Zijn opdracht zal vooral bestaan uit het versterken van de nationale afdelingen, het coördineren van de samenwerking met de maatschappelijke organisati es, de deelname aan het debat over alle vragen die met ontwikkeling te maken hebben en de versterking van de band met de Europese en andere Caritaspartners. Hij wil er ook toe bijdragen dat de sociale pastoraal op zo'n manier in de praktijk gebracht wordt dat die ook kan bijdragen tot de plaatselijke ontwikkeling.

Europa
Paul Samangassou was in Brussel naar aanleiding van de voorstelling van het Caritas- en Cides-rapport, waarin een analyse gemaakt wordt van de Europese ontwikkelingshulp. "Ik verwacht van Europa een tweevoudige bijdrage. Enerzijds moeten we partnershappen afsluiten en meer uitwisseling tot stand brengen. Dat moet ervoor zorgen dat we ons voor dezelfde activiteiten engageren. Daarnaast moeten we ervoor zorgen dat de hulp daadwerkelijk tot bij de bevolking komt. Europa mag zijn Afrikaanse partners niet negeren. We moeten zorgen dat er materiële hulp, maar ook financiële hulp is, voor wie dat het meeste nodig heeft." Samangassou pleit voor efficiëntere Europese hulp. Dat impliceert een meer coherent optreden en vraagt ook dat men systematisch een evaluatie maakt, waarbij wordt nagegaan of die hulp ook werkelijk leidt tot een vermindering van de armoede. "De EU moet ook haar procedures aanpassen en de bureaucratie mag een snelle hulpverlening bij noo dsituaties niet in de weg staan." Anderzijds pleit hij voor een grotere betrokkenheid van de nationale parlementen en de maatschappelijke organisaties in de debatten waarbij de prioriteiten, besluiten en implementatie van de projecten wordt vastgelegd. "In de strijd tegen de armoede komt het er vooral op aan de echte prioriteiten vast te identificeren."

Paul Samangassou, de nieuwe secretaris van Caritas Afrika

Uitdagingen
Paul Samangassou wijst erop dat er al vele jaren intens wordt samengewerkt met de SECAM, de Raad van de Bisschoppenconferenties van Afrika en Madagascar. "Daarnaast is er een overkoepelend orgaan van de bisschoppen voor elk van de zeven zones van Afrika, waarvoor er ook telkens een Caritas-afdeling is. "Caritas wordt hier in Afrika met een aantal ernstige uitdagingen geconfronteerd. Allereerst is de strijd tegen de natuurrampen. Dat zijn niet alleen de natuurrampen, maar ook menselijke catastrofen, zoals oorlogen die een vlucht van de bevolking veroorzaken. Ook de strijd tegen aids vormt een ernstige uitdaging. Daarnaast stelt zich het probleem van het overleven, denken we aan de droogte, de straatkinderen, mensen die achtergelaten worden. Toch beperken we ons niet tot de strijd tegen de kwalen. We moeten ook hoop geven, in het bijzonder aan de plattelandsbevolking. Dat proberen we in eerste instantie te verwezenlijken met de vorming van de boeren, vrouwen, kinderen en jeugd."

Afrikasynode
Samangassou verwacht veel van de komende Afrikasynode: "Maar ik kan moeilijk zeggen waarover daar zal gesproken worden, omdat Rome bepaalt wat het kader is. Maar persoonlijk vind ik het momenteel van essentieel belang om na te gaan hoe de Kerk en al haar instellingen zich op een efficiëntie manier kunnen engageren in de strijd tegen de armoede. Die strijd tegen de armoede is onze manier om aan evangelisatie te doen. De synode geeft telkens een aantal oriëntaties aan. Ik denkt dat die ook een impact zullen hebben op de strijd tegen de armoede."

Paradox
De secretaris van Caritas Afrika wijst ten slotte op een enorme paradox. Afrika is een continent dat zowel materieel als spiritueel enorm rijk is. Toch kent geen enkel ander continent zoveel armoede. "Afrika kampt volgens mij vooral met het probleem van het gebruik van zijn grondstoffen. We betalen hier een zware prijs voor de kolonisatie en de mechanismen die ons toen opgelegd zijn en die vaak vreemd zijn aan onze cultuur. Het tweede grote probleem is dat de rijkdom niet aan de bevolking van Afrika zelf ten goede komt. Het zijn anderen die daar beter van worden. Afrika heeft geen fabrieken waar wapens gemaakt worden, toch worden de meeste oorlogen op het Afrikaanse continent uitgevochten. De internationale organisaties en zelfs bilaterale partners leggen ons voorwaarden voor de hulp op die niet rechtvaardig zijn. Ze geven ons vaak hulp die we niet nodig hebben, maar die wij moeten betalen met onze rijkdom die we zo nodig hebben."