Het ‘één-uur-op-zondag’ model

Vervolg op ‘de reddingsclub’

Waarover ging de discussie na het herschikken van parochies: over de uren van de eucharistievieringen? Over het uur dat niet past voor onze parochie(s). Over het feit dat niet elke zondag eucharistie wordt gevierd in onze parochie. Over het feit dat wij ons om de veertien dagen moeten verplaatsen naar een andere parochie om eucharistie te vieren. Over het feit dat gebedsvieringen (zeker niet met communiegelegendheid – tenzij op Goede Vrijdag) niet meer toegelaten zijn?

Wat zegt men over iemand als men ons vertelt dat hij of zij niet pratikeert? Juist ja, dat hij of zij niet deelneemt aan de wekelijkse eucharistieviering.

Deze twee voorbeelden zijn voldoende om duidelijk te maken dat het ‘één-uur-op-zondag’ model dominerend aanwezig is.

Dat heeft o.a. als gevolg dat priesters vooral als voorganger in de eucharistie wordt gezien? En dat je een gelovige hoort klagen“dat van het opdragen van een zondagsmis door een man die zeven missen moet doen, weinig intensiteit uitgaat” (zie De Standaard van vrijdag 19 januari ll).En dat men diakens, nochtans met een heel specifieke roeping en opdracht, als stoplap ziet om dat gebrek aan priesters-celebranten op te vangen. Het is zelfs zo dat de meerderheid van de diakens in feite gemankeerde priesterroepingen zijn, gehandicapt door hun huwelijk!

Vandaar de aandacht die besteed wordt aan het teruglopende kerkbezoek op zondag en de angstige bezorgdheid die geuit wordt bij het constateren van het voortdurende achteruitgaan van het zondagsmisbezoek. deze aandacht wijst in ieder geval op het feit dat het ‘uur-op-zondag’ model van christen-zijn en kerkelijk meeleven nog steeds hoog genoteerd staat en voor velen hét model van christen-zijn is.

Het feit dat aan dit ‘uur-op-zondag’ model praktisch alle bestaanvoorwaarden en activiteiten van de kerken verbonden zijn – het bij elkaar brengen van mensen en gezinnen, de vorming, bezieling en bemoediging van de gelovigen, de financiële ondersteuning van de kerken – wijst er op dat dit ‘uur-op-zondag’ model een basismodel van christen-zijn is.

Wij zouden ons echter af kunnen vragen of dit ‘uur-op-zondag’ model wel hét model van christen-zijn en van het kerkelijke meeleven en betrokken voelen, moet zijn.

Wordt in de aandacht en de bezorgdheid voor de feitelijke ontwikkeling niet al te zeer uitgegaan van de keuze en de vooronderstelling dat dit rituele en liturgische uur hét model van christen-zijn en hét model van evangelie-beleven moet zijn?

We zijn zo gewend om het christen-zijn en het evangelie-beleven te bedenken binnen een ritueel kader en binnen een liturgisch model dat het ons ternauwernood mogelijk is om andere modellen* waar te nemen en serieus te bedenken en als – voor onze tijd tenminste – gelijkwaardige gestalten van christen-zijn te zien en te waarderen.

Een grote inspanning wordt geleverd om de ritueel-liturgische gestalte van christen-zijn aan te passen, te vernieuwen, te herbouwen en aantrekkelijk te maken. Grote inspanningen worden gedaan om daarvoor nog celibataire priesterkandidaten voor te vinden.

Maar afgezien van het feit dat al deze inspanningen maar zeer ten dele het ‘uur-op-zondag’ in zijn functie en betekenis herstellen, is het zeer de vraag of deze inspanning de problemen oplost.

Misschien moeten wij zelfs zeggen dat deze inspanningen de problemen eerder bedekt.

Het immers de vraag of inderdaad een ritueel-liturgisch model van christen-zijn in onze tijd hét model van christen-zijn moet en kan zijn.

Het is ook de vraag of dit liturgische-ritueel model al deze aandacht en energie opeisende inspanning om bij de tijd te geraken waard is.

Het lijkt ook mogelijk dat het verdampen van het ‘uur-op-zondag’ model veel eer en veel meer een uitnodiging is om nieuwe varianten van christen-zijn te zoeken, te vinden en te verwerkelijken, varianten die, getoetst aan de boodschap van Jezus van Nazaret, als minstens gelijkwaardig aan dit liturgisch-ritueel model gewaardeerd kunnen worden.

Wij moeten een andere keer nadenken over andere modellen om zijn christen - zijn te beleven, aan de hand van voorbeelden.