Fundaties (Stichtingen) in de Sint-Martinusparochie
Sommige parochianen hebben zich misschien al afgevraagd: ‘Hoe komt het dat er al een tijd zoveel missen ter ere van Sint-Lucia of van Sint-Pieter, tijdens de week worden opgedragen.
Eeuwenoude oorsprong
Voor een verklaring moeten we ver teruggaan in de eeuwenoude geschiedenis van de Sint-Martinusparochie.
Vanaf de 14de eeuw waren er christenen (soms ook verenigingen of gilden) die grond en/of roerende goederen schonken aan de plaatselijke kerk. Dat gebruik bestond al veel eerder maar vanaf ongeveer 1400 bestaan er documenten. De schenkers stelden daarbij wel voorwaarden. Met de opbrengst van de schenking (pacht en/of rente) moesten, zolang er opbrengst was, missen opgedragen worden aan een welbepaald al bestaand of nog op te richten zijaltaar (zijkapel) in de Sint-Martinuskerk of in de Sint-Pieterskapel of in de kapel van Werbeek. En uiteraard moest ook de celebrant vergoed worden. Die missen werden vooral opgedragen voor het zielenheil van de schenker en familieleden.
Enkele woorden die in dat systeem hun oorsprong vinden, worden nu nog gebruikt. Een fundatie of stichting heeft betrekking op de aan de kerk geschonken goederen. Een kapelanie is een fundatie of stichting, waarvan de goederen of geldmiddelen (de pacht of rente) gebruikt werden om missen (in het bijzonder voor overledenen) te lezen in een bepaalde kapel. Een beneficium (beneficie) duidt zowel een kerkelijk goed aan als de geestelijke bediening of titel waaraan inkomsten verbonden waren, bv. de vergoeding voor missen die werden opgedragen aan een speciaal altaar in de kerk (zijaltaren, zijkapellen) of in een kapel.
In de 15de en 16de eeuw nam het aantal schenkingen voor altaren toe. In 1520 waren er in de kerk van Sint-Martinus 8 altaren. En tussen de 15de en de 18de eeuw (tot aan de Franse Revolutie) , zijn er minstens 13 beneficies geweest, verbonden aan de Sint-Martinuskerk, de Sint-Pieterskapel, de kapel van Werbeek. In de huidige Sint-Martinuskerk waren er tot aan de drastische interieurverandering in de jaren ’60, nog 4 zijaltaren. Rechts van het hoofdaltaar: de H. Kruiskapel (waar nu het orgel staat), de Sint-Luciakapel (waar nu een O.L.Vrouwbeeld en het beeld van de lijdende Christus staan opgesteld). Sint-Lucia is overigens de tweede patroonheilige van onze parochie. Links van het hoofdaltaar: de H. Sacramentskapel en de O.L.Vrouwekapel (huidige weekkapel).
----------
-foto glasraam: Frank De Ceulaer
-Lijst van de altaren 1553 (uit 'Kerken is Werken' van A. Paul Stappaerts en Paul A. Stappaerts)
Tot op de dag van vandaag bestaan ze…
De kerkelijke goederen werden tot aan de Franse Revolutie beheerd door kerkmeesters, die ook zo goed mogelijk moesten zorgen voor de uitvoering van de voorwaarden, verbonden aan de beneficies. Heel wat kerkelijke goederen kwamen door de Franse Revolutie in privébezit of werden eigendom van de gemeenten. Ook in Retie, waar de (oude) pastorie met tuin en vest, de kapel van Werbeek en de Sint-Pieterskapel toegevoegd werden aan het gemeentelijk patrimonium. Wel bleef een aantal stichtingen eigendom van de kerk , goederen die vanaf de Franse Tijd beheerd werden door de Kerkfabriek van Sint-Martinus.
Van 6 beneficies heeft de Kerkfabriek van Sint-Martinus nog gronden in bezit, die zij volgens de pachtwet verpacht of gratis ter beschikking stelt.
De Beneficie van Sint-Lucia, een stichting van 1439 door de dorpsheer van Retie, Jan van Rotselaar, met o.a. een perceel dat ter beschikking wordt gesteld van de Retiese biebond Sint-Ambrosius.
De Beneficie van Sint-Pieter, 15de eeuw, oorspronkelijk verbonden aan de Sint-Pieterskapel. Van die fundatie maken ook de gronden deel uit, die de Kerkfabriek al meer dan 50 jaar gratis ter beschikking stelt van de Chirojongens.
De Beneficie van het Heilig Kruis, 1ste stichting 16de eeuw, bijkomende stichting 1735.
De Beneficie van de Mater Dolorosa of Onze-Lieve-Vrouw van Smarten, gesticht in 1727.
De Onze-Lieve-Vrouwkapelanie, oorspronkelijk verbonden aan de kapel van Werbeek. Waarschijnlijk in de 17de eeuw gesticht door Jan en Joris Van den Put. Een bijkomende stichting gebeurde in 1719 door Jacobus Van den Put. Tot deze beneficie behoren ook de gronden die de Kerkfabriek al een halve eeuw gratis ter beschikking stelt van de Chiromeisjes.
De Beneficie van het Heilig Sacrament (Venerabel), gesticht in februari 1497.
Ook in de 19de en 20 ste, waren er nog enkele stichtingen, o.a. van Rosalia, Carolina van Goubergen (1833), E.H. Jos Constantinus Van Schoubroeck (1876), Kinderen Van Herck (1950), echtpaar J. Van Mechelen- B. Van Dael (1950).
En worden de verplichtingen nagekomen…
Net als de kerkmeesters in het Ancien Régime (voor de Franse Revolutie) dat deden, neemt de kerkraad van de Kerkfabriek van Sint-Martinus, de verplichtingen verbonden aan de beneficies ter harte. Zolang er pachtopbrengst of rente-inkomsten zijn, worden er volgens evenwichtige verdeelsleutels en rekening houdend met de veranderde tijdsomstandigheden , missen opgedragen en de celebranten vergoed.
Vermelding in het Parochieblad en op de site Martinusparochie
Aangezien het aantal gecelebreerde weekmissen in de Sint-Martinuskerk in het verleden beperkt was, werd een deel van de fundatiemissen toevertrouwd aan de abdijgemeenschap van Postel en aan de missionarissen. Nu pater David elke dag een mis celebreert in de Sint-Martinuskerk en elke woensdag in de kapel van Annadal, zijn de mogelijkheden om de beneficieverplichtingen na te komen, veel groter geworden. De kerkraad heeft ook beslist die missen als zodanig aan te kondigen. In de toekomst zullen de volgende aanduidingen gebruikt worden: Ter ere van Sint-Lucia, Ter ere van Sint-Pieter, Ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten, Ter ere van het Heilig Kruis, Ter ere van Onze-Lieve-Vrouw, Ter ere van het Heilig Sacrament. Telkens zal er ook tussen haakjes (F) , van Fundatie, aan toegevoegd worden.
--------
Foto: glasraam in de vroegere H. Sacramentskapel (altaar), nu weekkapel (foto Frank De Ceulaer)
08-03-2022, 13:51
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
Weekendkalender 10-16 maart
- Donderdag 10 maart 8.30 u.Ter ere van Sint-Pieter (F)
- Vrijdag 11 maart 8.30 u. Ter ere van het Heilig Kruis (F)
- Zaterdag 12 maart 16.30 u.Jgt. voor Karel Govaerts, ouders, broers en schoonbroers. E.H. August Vanhove en ouders
- Zondag 13 maart 2de zondag in de veertigdagentijd 11.00 u.Plechtige hoogmis met gregoriaanse gezangen. Mis uit dankbaarheid. Jozef Geerts en Maria Claessens . Marc Bertels. Sint-Pieterskapel 10.00 u.Eucharistieviering
- Maandag 14 maart 8.30 u.Ter ere van Sint-Lucia (F)
- Dinsdag 15 maart 8.30 u.Ter ere van Sint-Pieter (F)
- Woensdag 16 maart 8.30 u.Ter ere van Onze-Lieve-Vrouw (F)
08-03-2022, 13:43
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
07-03-2022
Broederlijk Delen
Vergeet niet Broederlijk te Delen!
07-03-2022, 10:52
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
Kapel van Werbeek
Nu de coronamaatregelen zo goed als helemaal zijn weggevalllen, kan ook de kapel Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw in Werbeek, opnieuw intenser voor vieringen gebruikt worden.
Vanaf mei tot en met september staat de mooie kapel ter beschikking voor liturgische vieringen, voor bedevaarten...
Ook de mensen van Eersel en Veldhoven denken al aan het heropstarten van hun bedevaart einde juni en einde augustus.
Voor meer inlichtingen en reservaties, kan je contact opnemen met de pastorie, Markt 8, 014 37 74 84, elke weekdagvoormiddag tussen 9.15 uur en 12 uur of via parochie-st.martinus@proximus.be.
07-03-2022, 10:45
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
06-03-2022
Paus Franciscus: 'Stop de oorlog'
Dear brothers and sisters,
Rivers of blood and tears are flowing in Ukraine. It is not merely a military operation, but a war, which sows death, destruction and misery. The number of victims is increasing, as are the people fleeing, especially mothers and children. The need for humanitarian assistance in that troubled country is growing dramatically by the hour.
I make a heartfelt appeal for humanitarian corridors to be genuinely secured, and for aid to be guaranteed and access facilitated to the besieged areas, in order to offer vital relief to our brothers and sisters oppressed by bombs and fear.
I thank all those who are taking in refugees. Above all, I implore that the armed attacks cease and that negotiation - and common sense - prevail. And that international law be respected once again!
And I would also like to thank the journalists who put their lives at risk to provide information. Thank you, brothers and sisters, for this service! A service that allows us to be close to the tragedy of that population and enables us to assess the cruelty of a war. Thank you, brothers and sisters.
Let us pray together for Ukraine: we have its flags in front of us. Let us pray together, as brothers and sisters, to Our Lady, Queen of Ukraine. Hail Mary...
The Holy See is ready to do everything, to put itself at the service of this peace. In these days, two Cardinals went to Ukraine, to serve the people, to help. Cardinal Krajewski, the Almoner, to bring aid to the needy, and Cardinal Czerny, interim Prefect of the Dicastery for Promoting Integral Human Development. The presence of the two Cardinals there is the presence not only of the Pope, but of all the Christian people who want to get closer and say: “War is madness! Stop, please! Look at this cruelty!”.
De nieuwe Broeder Delencampagne gaat officieel van start op Aswoensdag, op woensdag 2 maart 2022.
De zevenjarigeSennodigde afgelopen donderdag in het federale parlement enkele politici uit om plaats te nemen op een reuzewip, zoals die in iedere speeltuin te vinden is. Dit keer verliep het nét iets anders want 'lichtgewicht' Sen slaagde er keer op keer in om de politieke 'zwaargewichten' de lucht in te tillen. De opvallende actie gaf het startschot van de campagne 2022 van Broederlijk Delen, die het belang benadrukt vandelen en herverdelen als aanzet tot een duurzame wereld zonder ongelijkheid.
Duurzame verandering
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een kwart van de bevolking volstaat om verandering in de samenleving te realiseren. Daarom roept Broederlijk Delen op tot de '25 procent'-revolutie. Want 25 procent is genoeg om het 100 procent anders te doen, zegtLieve Herijgers, directeur vanBroederlijk Delen. Mee door de pandemie, de toenemende ongelijkheid of de klimaatopwarming was de nood aan verandering wellicht nooit eerder zo groot.Door te delen en herverdelen kunnen we het evenwicht herstellen. Er is genoeg voor huidige en toekomstige generaties, overal ter wereld, om goed te kunnen leven binnen de grenzen van onze planeet. We moeten niet alleen macht en welvaart herverdelen, ook de verdeling van de ecologische voetafdruk moet eerlijker, zodat iedereen kan genieten van een eerlijk aandeel grondstoffen. Ook onze kinderen en kleinkinderen, zoals Sen.
De komende dagen zullen tientallen vrijwilligers de25 procent-revolutie mee uitdragen via enkele verrassende straatacties.Veel burgers nemen vandaag al het initiatief om duurzamer te leven en zorgzaam met elkaar om te gaan. Maar om structurele verandering op langere termijn te realiseren, is er nood aan een ondersteunend beleid, zegtKatelijne Suetens, beleidsmedewerker bij Broederlijk Delen.Met de 25 procent-revolutie wil Broederlijk Delen meebouwen aan het draagvlak, zodat beleidsmakers de noodzakelijke maatregelen nemen om de klimaatcrisis en de groeiende ongelijkheid aan te pakken. Wat nodig is, is een beleid dat duurzaamheid tot de logische keuze maakt. Beleid dat via eerlijke belastingen investeert in onderwijs en gezondheidszorg. Beleid dat inzet op internationale solidariteit.
(Kerknet)
06-03-2022, 07:46
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
05-03-2022
Vasten 2022
In de buurt van alle kerken van de pastorale eenheid en ook bij de kapel van Werbeek en bij de Sint-Pieterskapel werden door pater David en Vic Daemen kruisen geplaatst met een aansprekende tekst erop.
(foto's: Maria Van den Put)
05-03-2022, 21:12
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
Broederlijk Delen 2022
Broederlijk Delen wil het systeem veranderen. Een groots plan dat begint met delen en herverdelen. Met 25% kunnen we het 100% anders doen.
Ons economisch systeem is belastend voor mens en planeet. Dat is geen mening, maar een feit. De vraag is alleen: hoe ga je daarmee om? Wij willen werk maken van een duurzame wereld zonder ongelijkheid. Door samen te werken, overal ter wereld, is dat perfect mogelijk. Want wist je dat als 25% van de mensen ervoor kiest om te delen en herverdelen, dat genoeg is om het 100% anders te doen?
Zet mee de verandering in gang. Doe mee met de 25%-revolutie!
05-03-2022, 18:15
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
Mgr. Bonny bidt zondag 6 maart voor vrede in Oekraïne
Mgr. Bonny bidt zondag 6 maart voor vrede in Oekraïne
De Antwerpse bisschop drukt daarmee zijn solidariteit en verbondenheid uit tijdens de eucharistie met de Oekraïens-Katholieke Kerk.
Het barre internationale klimaat en conflict in Oekraïne nodigen ons uit om stil te staan bij de oproep in het boek Handelingen om als christenen de weg van vrede, waar ook ter wereld, te bewandelen. Bisschop Johan Bonny leeft erg mee met de Oekraïense gemeenschap nu er oorlog woedt in het land en wil daarom een concreet gebaar van steun, verbondenheid en solidariteit tonen door nu zondag 6 maart met Oekraïens-Belgische priesters Ruslan Pikh en Mykola Butsiak mee voor te gaan in de eucharistieviering in de Sint-Andrieskerk.
De Oekraïens-Katholieke gemeenschap van Antwerpen is in volle gemeenschap met de bisschop van Rome en behoort daarom integraal tot de katholieke Kerk. Zij viert haar liturgie in de Sint-Andrieskerk van Antwerpen. De Kerk is met meer dan 6,5 miljoen leden het op twee na grootste kerkgenootschap in Oekraïne. De Oekraïense katholieken zijn volle erfgenamen van het Slavische christendom, ook wat hun interne organisatie betreft. Zo hebben zij bv. gehuwde priesters.
05-03-2022, 09:22
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
04-03-2022
Misintentie zaterdag
Morgen, zaterdag 5 maart 16.30 uur: misintentie:
-Aloïs Cools.
04-03-2022, 12:36
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
Jongerenviering
Zaterdag 5 maart 16.30 uur:
jongerenwoorddienst voor jong en minder jong.
04-03-2022, 12:35
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
Uitvaartplechtigheid voor Hendrik Damen
Onze parochiegemeenschap neemt afscheid van Hendrik Damen, weduwnaar van Paulina Antonis.
Hendrik Damen werd geboren in Retie op 16 maart 1924 en stierf in Mol op 4 maart 2022.
De plechtige uitvaartdienst zal plaatshebben op donderdag 10 maart om 11.30 uur in de Sint-Martinuskerk.
De gedachtenisviering wordt gehouden op zaterdag 23 april om 16.30 uur.
04-03-2022, 00:00
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
03-03-2022
Weekendkalender 3 maart-9 maart
- Donderdag 3 maart 8.30 u.Ter ere van Onze-Lieve-Vrouw (F)
- Vrijdag 4 maart 8.30 u.Rosalie Carolina Van Goubergen (F)
- Zaterdag 5 maart 16.30 u.Jongerenwoorddienst voor jong en minder jong. Alois Cools
- Zondag 6 maart 1ste zondag in de veertigdagentijd 11.00 u. Plechtige hoogmis opgeluisterd door het kerkkoor. Jan Deckx en Christina Blockx en kinderen. Sint-Pieterskapel 10.00 u.Woord- en communiedienst
- Maandag 7 maart 8.30 u.Ter ere van het Heilig Kruis (F)
- Dinsdag 8 maart 8.30 u.Ter ere van Sint-Lucia (F)
- Woensdag 9 maart 8.30 u.Ter ere van Onze-Lieve-Vrouw (F)
- Donderdag 10 maart 8.30 u.Ter ere van Sint-Pieter (F)
03-03-2022, 20:02
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
De Gregorianen
Nu corona, hopelijk voorgoed, de aftocht blaast, zullen de Gregorianen weer elke zondag de eucharistieviering van 11 uur opluisteren.
Elke tweede zondag van de maand zingen ze de gregoriaanse gezangen.
03-03-2022, 20:00
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
Misintentie vrijdag
Morgen, vrijdag 4 maart, 8.30 uur: misintentie:
Rosalie Carolina Van Goubergen (F)
03-03-2022, 08:57
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
De verenigingen met wortels in de Sint-Martinusparochie (16)
'Plussers Sint-Augustinus', een afdeling van het IJD, werd opgericht in 2021.
Wie meer wil te weten komen over 'Plussers Sint-Augustinus'' en de activiteiten van deze vereniging, kan gerust contact opnemen met Jasper Hermans, 0475 23 67 56, jasper-hermans@hotmail.com.
03-03-2022, 08:52
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
02-03-2022
Vastenbrief van onze bisschop
"Voorschot op de nieuwe wereld “
Katholieken hebben iets met kleingeld. In elke kerkdienst gaat iemand rond met de schaal. Je hoort meestal muntjes tikken, het ene tegen het andere. Dat getik geeft een thuisgevoel. Er gaat enige rust van uit. Het hoort bij de achtergrondgeluiden van een katholieke kerkdienst. Een zakje met vooral muntjes, dat is het voorspelbare resultaat van de meeste collectes. Een vooral symbolische bijdrage aan de veel grotere kosten voor het onderhoud van de kerk en het verzorgen van de eredienst.
Mij gaat het nu niet om de collecte, maar om de verhouding tussen de werkelijke noden en de verzamelde bijdragen. Niet enkel in de kerk, maar ook daarbuiten. Immers, wat zich wekelijks afspeelt in de kerk, speelt zich dagelijks af buiten de kerk, in de samenleving. Onze gemeenschappelijke bijdrage tot de oplossing van grote wereldvragen staat niet in de verhouding tot de werkelijke omvang ervan. Verder dan een symbolische bijdrage komen we meestal niet. Van die kleine bijdrage gaat trouwens een rustgevend gevoel uit. We zijn eraan gewoon geraakt. Een achtergrondgeluid in de grote eredienst van ons economisch en maatschappelijk leven. Meer moeten dat niet zijn, denken we dan.
Binnenkort begint de jaarlijkse veertigdagentijd. Opnieuw zal een oproep klinken tot solidariteit en rechtvaardigheid. Uit verscheidene hoeken tegelijk. Uit de Bijbel met profeten als Jesaja en Jeremia. Uit het evangelie met wat Jezus vraagt en voordoet. Uit werkgroepen die zich inzetten voor kansarmen op grote of kleine schaal. Uit acties als Broederlijk Delen die steun verlenen aan tal van humanitaire projecten wereldwijd.
Hun boodschap is niet geliefd. Ze is moeilijk te verpakken in een sympathieke talkshow. Ze legt wanverhoudingen bloot tussen mensen, landen en volken. Ze plaatsen ons voor een vergaande keuze. In welke wereld willen wij leven? Voor welke wereld willen wij ons engageren? En wat hebben wij daarvoor over? Bij voorbaat dank aan wie die vragen in de veertigdagentijd ter harte wil nemen.
In Turnhout bezocht ik onlangs een vluchtelingengezin uit Syrië. Vader, moeder en tien kinderen tussen vijf en 22 jaar. Ze moesten vluchten uit de streek van Idlib, in noordwest Syrië. Daar zijn alle resterende groepen van rebellen samengestroomd of samengedreven. Het oorlogsgeweld is er nog niet afgelopen. Via Turkije konden zij België bereiken. Nu is het gezin opnieuw verenigd. Vrijwilligers van de plaatselijke Marrakeshgroep ondersteunen en begeleiden het gezin. Met hun medewerking is een passende woning gevonden. Eindelijk kunnen alle kinderen naar school of een opleiding volgen. Ze dromen al van een toekomst als verpleegkundige, kapper, kok of arts. Voor mij was het een mooie en ontroerende ontmoeting. Hier ligt meer dan kleingeld in de schaal, dacht ik. Die solidariteit gaat over leven of dood, over menselijkheid of onmenselijkheid.
Zulke initiatieven zijn een voorschot op de nieuwe wereld waarnaar we uitzien. Met dank aan velen, van het ministerie en de gemeentelijke administratie tot de eigenaar van het huis, de leerkracht Nederlands en de buren. De vasten is anders dan de advent. Terwijl de advent een tijd is van verwachting en verlangen, is de vasten een tijd van beslissing en bekering. Er zijn keuzes die we nu moeten maken als we niet willen dat de blijde boodschap te laat komt voor mensen. Er zijn besluiten die we niet mogen uitstellen als we de kracht van Pasen in ons leven nog willen ervaren. En dat verschil is meer waard dan wat kleingeld.”
+ Johan Bonny
02-03-2022, 15:35
Geschreven door Parochie Sint-Martinus
