Sinds enkele jaren leest mijn vrouw EOS. Een maandblad over
wetenschap, in samenwerking met Scientific
American Zo staat het op de frontpagina!
Daardoor kan zij nu perfect uitleggen waarom E=mc². Terwijl
ik de Story of Dag allemaal lees hoor ik haar tijdens de koffieklets aan
haar vriendinnen uiteenzetten wat kwantumfysica betekent. Ze kan het grootste
tot hiertoe gekende priemgetal citeren en ze kan het getal pi opnoemen tot drie
bladzijden na de komma !
Soms mag ik ook eens lezen in haar tijdschrift en deze maand
stond er een alarmerend bericht in over vissen. Hoe gezond is vis ?
Dat het niet goed gaat met de vis in het algemeen is reeds
lang geweten. Reeds in de jaren zeventig waarschuwde men ons voor kwik in het
visbestand maar het grote publiek vergeet snel. Later werden internationaal
beperkingen opgelegd; de vangstquota ! Met regelmatig grote oproer, stakingen
en blokkering van de havens door de vissers De Belgische vissersvloot is hierdoor
trouwens reeds gedecimeerd. ( En ook door de brandstofprijzen)
Het is een complex probleem. De vissers willen toch hun
vissen verkopen. Landen zoals Canada en Japan lappen alle regels aan hun laars
of negeren de afspraken
De consument wil meer vis eten omdat er nog steeds het imago
gezond rond vis hangt.
Vlees heeft ook regelmatig met ernstige imagoproblemen te
kampen hormonen, antibiotica Wie geen vlees eet, eet vis
Eet meer vis, dan loopt het voor de dokter mis is een oude
strijdkreet!
EOS heeft nu een eet-vis-wijzer
opgesteld met daarop twee lijsten: duurzame vissen en gezonde vissen.
Duurzaam betekent hier dat er voldoende voorraden zijn van
de vissoort, en of de soort in stand kan gehouden worden en of de vissen gezond
zijn. Deze vissen krijgen een MSC keurmerk
Dit label wordt toegekend door : Marine Stewardship Council
Deze norm die hier nog vrij onbekend is houdt het volgende
in:
Een wereld met oceanen
creëren, vol met leven, zodat de visbestanden voor deze en komende generaties
gewaarborgd worden.
De missie is om door
middel van dit keurmerk en het certificeringprogramma voor visserijen bij te
dragen aan gezonde oceanen. We willen dit bereiken door duurzame vispraktijken
te herkennen en te belonen, door de keuze van consumenten te beïnvloeden
wanneer zij vis kopen. Samen met onze partners werken we aan verandering van de
vismarkt naar een markt gebaseerd op duurzaamheid.
Hoe?
* Samenwerken met vissers, retailers,
supermarkten, verwerkers, consumenten en nog vele anderen om naar verandering
aan te sturen.
* Nooit een compromis sluiten op de
standaard die we hebben gezet. Of op onze onafhankelijkheid.
* Doorgaan met de wereld leiden met
certificering van wild gevangen vis, door gebruik te maken van het meest
vertrouwde, herkenbare en betrouwbare keurmerk voor duurzaam gevangen vis.
Goed, denken we dan, als de vissen in de zeeën bedreigd zijn
dan eten we gekweekte vis.
En hoe zit het met riviervis?
De meeste vissen worden nu gekweekt.. dan is alles toch in
orde ? Of niet soms?
Ook een oud zeer! Kweekvis, zowel uit de zee als uit de
rivier is zeer vervuilend voor de andere vissen en niet zo milieuvriendelijk
en gezond als we wel eens dachten.
Riviervis is het meestvervuild. Vooral wilde paling gevangen in onze rivieren is gewoon
giftig. Vol PCBs. Ook het palingbestand is enorm terug gelopen! Dus niet
gezond en zeker niet duurzaam.
Volgend stukje heb ik rechtstreeks uit EOS van vorige maand
( juli- augustus) gekopieerd:
Keurmerk voor kweekvis
Eén van de
redenen waarom verontreinigde vis hernieuwde aandacht krijgt, is de
razendsnelle opkomst van de viskwekerij. In enkele tientallen jaren tijd is
aquacultuur uitgegroeid van een lokale bezigheid tot de leverancier van de
helft van alle vis voor menselijke consumptie.
De opkomst
van de nieuwe bio-industrie gaat gepaard met problemen op het gebied van
dierenwelzijn, natuuraantasting en vervuiling. Kweekvissen leven vaak
hutjemutje op elkaar in kleine bassins. Dodingsmethoden zijn allesbehalve
zachtzinnig. Mangrovebossen worden opgeofferd aan kweekbassins. Rampzalig, want
zij zijn van levensbelang als paaiplaats en kraamkamer voor wilde
zeevissoorten.
Vervolgens
wordt de omgeving van viskwekerijen verstikt door uitwerpselen en andere
organische resten. Om maar niet te spreken van in kweekwater gekieperde
pesticiden. Of van groeihormonen voor tilapia en pangasius/katvis, of
antibiotica en andere medicijnen die uit voorzorg worden toegediend.
Om
vleesetende kweekvissen te voeden wordt ruim veertig miljoen ton wilde vis en krill
tot visvoer verwerkt. En sommige zogenaamde kweekvis is eigenlijk opgekweekte
wilde vis. Paling paait niet in gevangenschap, dus worden kleine glasaaltjes in
het wild gevangen en in vijvers vetgemest.
Kweekzalm
had al vroeg een slechte naam in milieukringen vanwege 'genetische vervuiling'
van wilde zalmpopulaties door ontsnapte mestzalmen.
Tot slot
zijn opeengepakt opgegroeide kweekvissen geregeld een bron van infecties.
Vermoedelijk is dat één van de voornaamste oorzaken van het (bijna) uitsterven van
de Irrawaddi rivierdolfijn in de Mekongdelta.
Op
initiatief van het Wereldnatuurfonds en enkele grote marktpartijen is onlangs
het eerste
wereldwijde
keurmerk voor kweekvis gelanceerd, dat wordt toegekend door een speciaal
daartoe opgerichte Aquaculture Stewardship Council (ASC). Anders dan bij het
MSC-keurmerk zijn in de toelatingscriteria voor het ASC-Iabel wèl uiteenlopende
aspecten van duurzaamheid meegenomen, vertelt WNF-woordvoerster Clarisse Buma.
Onder andere goede arbeidsomstandigheden en milieu. Om vergiftiging van
kweekvis te voorkomen mag het water in de bassins niet (te) verontreinigd zijn.
Over
eventuele dierenwelzijncriteria wordt nog nagedacht. 'We hebben geleerd van
kritiek op MSC, benadrukt Buma. 'Bij zo'n bio-industrie kun je niet om
milieukwesties heen. En bedrijven op een vaste locatie zijn eenvoudiger te
controleren.'
Wie meer wil weten kan het maandblad nog kopen tot einde
van deze maand voor 4,95 . (augustus 2010)
Er is een tabel bijgevoegd die je in de keuken kunt
ophangen.
Er zijn vijf kolommen:
Gezonde vis en duurzaam, matige consumptie, beperken,
sterk beperken, vermijden.
Een korte resumé:
Zo zou
kreeft uit Noorwegen radioactief besmet zijn !
Bij
de te mijden vissen komt onder andere voor: kabeljauw uit de Oostzee, makreel uit
de Middellandse zee, paling, wilde zalm uit de Oostzee en pangasius . Ook
zeeduivel!
Bij
de veilige en duurzame vissen vinden we onder andere:
Roze
garnaal uit Oregon. Koningskrab, Amerikaanse kreeft, rivierkreeft, oesters,
zalm uit blik, en gekweekte cohozalm
De tijd van de echte eerste nieuwe aardappelen is reeds
voorbij maar er zijn er nog steeds volop verkrijgbaar hoor.
Elk jaar opnieuw maak ik er een zoektocht van, naar de
eerste en de beste nieuwe aardappelen
Het spul dat reeds in maart in de winkels ligt, ingevoerd
uit Malta, Israel of die buurt reken ik niet bij de nieuwe aardappelen. Behalve
de naam hebben zij niets gemeen met de nieuwe aardappelen uit onze contreien
met de lekkere smaak van echte jonge nieuwe aardappeltjes. Die ingevoerde rassen
zijn reeds volgroeid en het zijn aardappelrassen die waterige smaakloze knollen
opleveren.
De allerbeste nieuwe aardappelen aten we lang geleden, heel
lang geleden, thuis. Welk ras het was dat weet ik niet, mijn ouders noemden het
muizen en het is mij nog steeds niet duidelijk of muizen nu gewone bintjes zijn, dan wel een apart ras.
Ooit had ik daar lange
telefoongesprekken over met een specialist uit Kontich maar dan is die man
plotseling overleden en nu weet ik het nog niet of ben het vergeten !
Enfin, die nieuwe aardappelen werden met de hand, de blote
hand, uit de grond gehaald door mezelf en daarna gewassen. Nieuwe aardappelen
hebben kenmerkend een flinterdun schilletje dat je er zo kan afwrijven, anders
zijn het geen nieuwe aardappelen Dat schilletje werd dan verwijderd door de aardappelen
een paar keer te rommelen in een emmer met water. Dat rommelen gebeurde door
met een borstelsteel of een oude klomp energiek in de emmer aardappelen te
roeren. De pelletjes kwamen er dan zo af.
De kleinste aardappeltjes waren de lekkerste maar je kreeg
daar buikpijn van
Om de buikpijn te vermijden moesten de patatjes een eerste
keer gekookt worden, dan het kookvocht weggieten en dan verder koken in ander
water tot ze gaar waren.
Nu weet ik dat dit buikpijn veroorzakend element Solanine is, een giftige stof die in
alle groene delen van de aardappel aanwezig is
De eerste verse, nieuwe, juist gerommelde aardappelen werden toen
thuis gegeten overgoten met een dunne vloeibare melksaus. Een dun
bechamelletje..! Maar de saus werd nog gemaakt met echte melk van een echte koe;
Julia denk ik dat ze heette !
s Anderdaags werd de rest gebakken in reuzel of zelfs in
rundvet ( zeer lekker) tot mooi bruin en dan kwam er jonge snijsla en mayonaise
bij
Vlees werd in die tijd voorbehouden voor de zondag..!
Die smaaksensatie vind ik nergens en zal ze ook nergens meer
terugvinden spijtig!
Later ondervond ik dan dat je nieuwe aardappelen best in de
schil kookt als de pel er reeds wat aangedroogd is, zoals bij alle nieuwe
aardappelen uit de normale handel. Zo krijg je ook een beetje de smaak waar ik
nu zo naar terug verlang en niet meer vind
Trouwens alle nieuwe aardappelen hebben er baat bij om
gekookt te worden in de schil.
Veel later ontdekte ik de nieuwe, Moese patatten. Moerzeke
( Prov. Oost Vlaanderen) is het dorp waar deze aardappelen gekweekt worden in
de klei van de Scheldeboorden. Na wat spionage vond ik dat het gebruikte ras,
de eersteling is, maar met dit verschil dat de grond van Moerzeke hier
uitermate goed voor de teelt geschikt is en dat een paar kwekers zich speciaal
toeleggen op het kweken van deze zeer vroege aardappelen.
Dus zeg niet zo maar eersteling tegen een Moese patat !
Via het internet kwam ik dan enkele jaren geleden achter het
bestaan van een Hollandse aardappel Nu ja, Holland is steeds specialist
geweest in het kweken van aardappelen!
De Opperdoezer ronde.Toen nog nooit van gehoord en ik ben er zeker van dat er ook nu nog
lezers zich zullen afvragen waarover het gaat Over patatten natuurlijk!
Vermits ik regelmatig in Nederland kom had ik mij toen, een
paar jaar geleden, een zakje van vijf kilo Opperdoezer Ronde, aangeschaft.
Ik moet zeggen dat ik daar geen goede herinnering aan
overgehouden heb. De eerste keer dat ik ze thuis serveerde, en ik weet echt wel
hoe je een aardappel moet koken hoor, kreeg ik van mijn vrouw te horen: wat heb
je nu weer voor rommel meegebracht?
Inderdaad, die aardappelen smaakten niet lekker, waren
glazig, werden plakkerig, waren gewoon niet lekker.
Dat was een week voor ik weer eens naar Frankrijk, Douchapt
zou vertrekken. De resterende aardappelen uit de zak zijn toen mee naar Frankrijk verhuisd. Zoals alle goeie Hollandse
aardappeltjes, opgeborgen in de koffer van de auto op reis naar Frankrijk !
Daar heb ik er een gedeelte van gebakken en geloof het of
niet, de chef van de bende vroeg mij welke aardappelen dat waren. Hij vond ze
niet lekker!
De rest van de zak heb dan maar gemengd met Franse bintjes (
bintges, schrijven de Fransen altijd) en
in de puree gedraaid Dan viel de slechte smaak niet meer zo op.
Vorige week heb ik mij dan toch weer laten verleiden om nog
eens een zakje, dit keer van twee kilo, Opperdoezers te kopen in Nederland.
Deze aardappelen zagen er heel anders uit Inderdaad frisse
nieuwe aardappelen met losse pelletjes Veel en diepe ogen en van een
middelmatige grootte.
Deze Opperdoezers gewoon gekookt, zonder dat ze het wist aan
de vrouw voorgeschoteld en er kwam geen enkele kritiek.
Dit waren inderdaad lekkere nieuwe aardappelen. Wat er met
de vorige gebeurd is dat weet ik niet. Misschien te koel bewaard in de
supermarkt? Een verkeerde soort in de zak?
Opperdoezers zijn hier in België zo goed als onbekend en ook
niet verkrijgbaar. Wat niet is, kan nog komen.
Het meest opvallend zijn de diepe en vele ogen in deze
aardappel. Moeilijk om te schillen. De vorm is inderdaad rond, vandaar de naam.
Dit is wat er over geschreven wordt bij Wikipedia: de Ronde is een vastkokende
consumptieaardappel met een gele schil. Officieel heet de aardappel ' een
geel/wit vlezige, iets onregelmatige gevormde, ovaalronde, diepogige knol met
een vrij laag zetmeelgehalte'. Om deze reden wordt de Opperdoezer Ronde door
kenners als delicatesse gezien. De aardappel bevat veel vitamines en
hoogwaardige eiwitten. Doordat de aardappel vastkokend is, is deze zowel
geschikt voor koken als bakken, en wordt in gekookte vorm veelal met gesmolten
boter geserveerd.
Mocht je ze per toeval toch ergens vinden of tijdens een
tochtje in Nederland, het is toch vakantie, koop dan eens een zakje. Bijna elke
Nederlandse supermarkt heeft ze wel.
( Toch vind ik het verdacht dat al die aardappelen uit slechts
één dorpje zouden komen ,)
Heel wat minder prozaïsch: de primeur Nicolas ( whats in a
name ?) van de Colruyt waren ook lekker.
Dikwijls zag ik ook dat mensen als ze aardappelen koken daar
om de haverklap in prikken met een gewone vork om te controleren of ze reeds
gaar zijn ! Niet doen..! Zo maak je elke
aardappel kapot Prik daar in met een houten satépen of met een tandenstoker of
met een scherp puntig mesje Anders maak je moes van de aardappelen. Trouwens
de gaarheid kan je bijna juist controleren met een klok; twintig minuten is de
kooktijd voor aardappelen maar daarvoor moet je ze eerst wel in gelijkmatige stukken
snijden. Nooit ganse grote knollen proberen te koken, dat loopt funest af!
Nu hebben jullie de indruk dat wij hier leven van aardappelen
Niets is minder waar. We zijn we alle twee lastigaards als het over
aardappelen gaat.
Niet goed, patat, buiten !
Een ander fenomeen: ik mag zo veel of zo weinig aardappelen
koken als ik wil, er is steeds overschot. Zelfs als ik slechts twee patatjes
kook, blijft er gegarandeerd een halve over .
Later komen nog de Rattes, de Bec de Florenville en de Corne
de Gatte. Naargelang ze aangevoerd
worden komen ze hier wel op tafel. Delhaize verkoopt al deze soorten op zijn tijd.
De beruchte blauwe aardappelen die ooit zo populair waren in
horecakringen die zijn hier uit de gratie gevallen. Ze ogen wel mooi als ze
rauw zijn maar eens verwerkt blijft er een echte melige patat over. Goed als
decoratief element maar verder laat maar vallen.
Nog een laatste over aardappelen.
Vorige jaren was ik dikwijls uithuizig voor enkele weken of
een maand naar Frankrijk.
Mijn sloor van een vrouw die geen poot kan koken moest dan
toch eens aardappelen gaan kopen op de markt. Ze was wel op de juiste en
gereputeerde markt achter het station te Lier waar drie keer per week de
producenten zelf hun waren komen verkopen.
Ze zag mooie aardappelen liggen en vroeg aan de verkoper een
kilo patatjes, maar dan plotseling indachtig dat niet alle aardappelen
hetzelfde zijn vroeg ze aan de verkoper of dat bintjes zouden kunnen zijn. Ja,
madam en t zijn de beste !
Dan moet ik ze niet hebben .was haar antwoord.
Zo had ze van mij toch iets geleerd.
Bloemige aardappelen zijn hier niet zo geliefd tenzij om frieten
van te bakken ( twee keer per jaar) maar een Belle de Fontenay is zeker even goed
Een goede puree kan je alleen maar van bintjes maken
Voor elk recept, voor elke toepassing de juiste aardappel.
Deze week ga ik mij er weer eens gemakkelijk van af
maken.
Frans Cristael een trouwe Antwerpse lezer die in de
Algarve woont, als ik mij niet vergis, heeft een mooi stukje opgezonden over
een lokale geheimstook die gemaakt wordt van een voor de meesten onder ons
onbekende vrucht. De vrucht die de Fransen arbousse noemen zou ook in Zuid-Frankrijk
groeien maar ik heb ze nog nooit gezien, laat staan geproefd.
Ze is wel te koop in blik in de Chinese supermarkt. De
vruchtje gelijken dan inderdaad op kleine donkere aardbeien. Uit blik smaakt
dat naar niet veel natuurlijk, zoals bijna alle vruchten uit blik.
Het onderstaande verhaal doet mij sterk denken aan een
van de eerste verhalen die ik hier ooit geschreven heb over zelf alcohol stoken
in de Dordogne. Hier te
lezen.
Uitspraak : medronj
Het aguardente de medronho is
het op en top alcoholisch digestief van de Algarve zoals het aguardente di
grappa dit is in Italië.
Medronho is nog echt een
drank van en voor de plaatselijke bevolking. Weinig toeristen maken ermee
kennis. Ook in de rest van Portugal is deze digestief zo goed als onbekend.
Zoals de naam zegt is de
grappa afkomstig van druiven en is de medronho gemaakt op basis van de
medronhovrucht.
Deze vrucht groeit aan de
medronhoboom (Portugees:medronheiro of aridon - latijn:arbutus unedo -
Nederlands: aardbeiboom -Frans:
arbousse)
De boom is eerder een struik
van 3 à 5 meter hoog. Hij werd door de Arabieren meegebracht tijdens de
eeuwenlange bezetting van het Iberisch schiereiland door de islam en gedijt
zeer goed in het miniklimaat rond het stadje Monchique. De vallei van Monchique
is naar het zuiden gericht. Daardoor zijn de medronhostruiken afgeschermd tegen
de koude noordenwinden. Wel kunnen de warme luchtstromen uit het zuiden in de
vallei doordringen.
De ronde medronhovruchtjes
lijken meer op een Chinese lychee dan op een aardbei maar hebben met de aardbei
wel gemeen dat er geen pit inzit zoals bij de lychee.
De struik draagt in mei witte
bloesems. Na de bevruchting komen de vruchtjes tevoorschijn die tijdens de
rijping langzaam verkleuren van groen over geel naar oranje en rood tot bijna
zwart. Op dat moment bevatten ze 20% suiker en zijn ze geschikt om geplukt te
worden (eind oktober - begin november)
Na een goede 3 maanden
gisting is de most ervan klaar om gedistilleerd te worden (=februari). Dan is
de tijd gekomen voor de ambulante alcoholstokers. Ze spannen een ezeltje voor
hun karretje, laden de koperen alambic op en vangen hun tochtaan van boerderij naar boerderij. Daar
aangekomen plaatsen ze hun distillatiekolf naast devaten gegiste most, maken een vuurtje onder
de alambic en beginnen alcohol te stoken van zo'n 60 graden.
Tenminste, zo verliep het tot
een twintigtal jaren geleden.
Toen maakte de Europese
ambtenarijde Portugese overheid erop
attent dat die activiteit een mooie bron van inkomsten kon zijn voor vadertje
staat. De Portugezen trachtten de boot af te houden door te stellen dat ze niet
over voldoende douanepersoneel beschikten om deze kleinschalige nijverheid op
een rendabele manier te controleren.
Niets gekort : Europa
ordonneerde dat dan maar bij elke boer het aantal struiken moest worden geteld.
Op basis van die telling werd voor elkeen een gemiddelde opbrengst berekend en
daarop moesten dan belastingen betaald worden !!!
Het gevolg was dat vele
boertjes het voor bekeken hielden en hun jaarlijkse oogst medronhovruchten niet
meer zelf verwerkten maarverkochten aan
enkele grote industriële distilleerders. Om de productie te verhogen en meer
rendabel te maken voegden deze fabrieken gewone alcohol en water toe. Het
uiteindelijke brouwsel werd op die manier teruggebracht tot een commercieel
product van 40 à 42 graden. De smaak en de geur hadden echter niets meer gemeen
met de oeroude kwaliteit van de traditionele Medronho.
De laatste jaren is de Medronho
de contrabande (zelfgestookte Medronho ) echter aan een heuse revival toe.
De boeren hebben namelijk geleerd hoe ze de Europese maatregelen kunnen
uithollen en omzeilen. Regelmatig steken ze zelf het vuur aan hun
medronhostruiken ( als dit een beetje uit de hand loopt ontstaan er spijtig
genoeg periodieke bosbranden in het zuiden van Portugal; de Amerikanen noemen
dat collateral damage ). Na zulke branden zijn er geen struiken meer, isdus elke voorafgaande telling waardeloos en
kan er bijgevolg ook geen belasting meer geheven worden.
Kort na een officiële
vaststelling van de schade door de autoriteiten wordt de braakliggende grond
terug beplant. De medronhostruik ontwikkelt zich zo snel dat er reedsna twee jaar terug kan geoogst worden. De
alcoholstokers halen meteen hun alambic vanonder het stof , spannen als vanouds
hun ezel in en herbeginnen hun ronde langsheen de boerderijtjes.
De Europese autoriteiten
worden door deze tactiek compleet horendol.
Gevolg van dit alles : voor
wie de weg en de juiste mensen kent is er opnieuw lekkere geheimstook te
verkrijgen.
Zo 'n koopsessie op de zwarte
markt is een hele belevenis.
Om in het circuit door te
dringen moet je de nodige introducties hebben en voldoende vertrouwen opbouwen.
Eens zover verzamel je genoeg ledige flessen, plastieken bussen en andere
recipiënten.
In het huis van de verkoper
verloopt het vullen van de flessen volgens een strikt ritueel .
Eerst en vooral mogen er bij
het afvullen absoluut geen vrouwen aanwezig zijn.
In de schuur waar het vat
gevuld met medronho gewoonlijk staat worden eerst en vooral het stro en het stof
bovenop het vat zo goed mogelijk verwijderd. Dan gaat de stop bovenop het vat
eruit en steekt de boer voorzichtig een plastieken darmpje in de kostbare
vloeistof. De man zuigt onderaan aan het andere eind van dit darmpje tot de
medronho begint over te hevelen. Op dat ogenblik sluit hij met zijn duim de
opening van het slangetje af, tovert een groot borrelglas tevoorschijn en vult
dat glas via het buisje.
Iedere aanwezige rond het vat
moet van het glas proeven of het product beantwoordt aan de verwachtingen en
pas dan wordt de eerste fles gevuld. Deze ceremonie wordt herhaald voor het
vullen van elke fles of ander recipiënt.
Geloof het of niet maar deze
procedure leidt meermaalstot nogal
zatte taferelen.
Twee slotbemerkingen.
1. In de Algarve is het de
traditie dat bij de geboorte van de oudste zoon een speciaal vaatje medronho
opzij gezet wordt. Hieraan wordt niet geraakt tot aan de trouwdag van de
bewuste jongen.
Wie van zon vat één of
hoogstens een paar flesjes kan bemachtigen mag zich een gelukkig en bevoordeeld
persoon noemen.
Een hemelse drank van 't
patersvaatje.
2. Jeroen Bosch ( 's
Hertogenbos 1450? - 1516 ) schilderde verscheidene wereldberoemde drieluiken op
houten panelen. Hij penseelde afbeeldingen van duivels, heksen, demonen en
fantasierijke halfmenselijke figuren in verzonnen apocalyptische landschappen.
Tot voor kort waren alle eminente kunstkenners van mening dat zijn kunstwerken
ontstonden onder de invloed van drugs of hallucinerende plantenextracten.
Sinds enkele jaren doet een andere
theorie opgang.
Het befaamde Pradomuseum in
Madrid stelt één van Jeroen's prachtigste werken tentoon : " De Tuin der
Aardse Lusten ".
Op het middelste paneel van
dit betoverende triptiek konterfeit Bosch naast zijn gebruikelijke thema's
verschillende afbeeldingen van medronheiros behangen met rijpe vruchten.
Vermits Jeroen Bosch de
medronhoboom afbeeldde moet hij de plant en zijn vruchten ook gekend hebben. Is
het dan te ver gezocht om te veronderstellen dat hij ook het wonderbaarlijke
resultaat van de destillatie van die vruchten kende ? Het zou best kunnen dat
Jeroen Bosch een medronho-adict was en dat zijn rijke verbeelding op hol sloeg
door het overdadig gebruik van medronho.
De bakkers uit de buurt hebben een complot gesmeed!
Ze zijn allemaal tegelijk in verlof gegaan
In een strraal van twee kilometer is er geen enkele bakker
meer te vinden die nog werkt !
Belgische bakkers bedoel ik.
Gelukkig zijn er nog de Turken die werken. ( Er zijn wel personen
die beweren dat dit niet waar is maar toch )
Zo vorige zondag, geen brood meer, madame op stap en
mijnheer mocht brood gaan halen.
Bij de Turkse bakker.
Zij hebben daar die lekkere platte broden, zeer luchtig,
bestrooid met zwarte of witte sesamzaadjes maar madame had mij aangemaand om
een bruin brood mee te brengen.
Toenik de winkel
binnen stapte, wie of wat stond er achter de toonbank?
Een Chinees! Toch iemand met zwart pinnekenshaar en
spleetoogjes!
Ik begon al te zoeken naar, hoe zeg je dat weer in het Chinees
Ni Hao of zoiets
Maar het was niet nodig.
-Vool
meneel?
-Een groot
bruin brood.
-Bluin
bloot?
-Ja.
-Gloot
bloot?
-Ja !
-Gesneden?
Zijnuitspraak verbeterde al
Antwerpen, multiculturele stad noemt men dat.
Een halve minuut later stond ik buiten, één euro zeventig
cent lichter Het brood netjes verpakt in een zak van een Zonhovense bakker
sukkelaar die er waarschijnlijk het bijltje bij neergelegd heeft.
( Vandaag heb ik die Chinees terug gezien in de bakkerswinkel,
ik denk toch dat het dezelfde was, waarschijnlijk is hij een extra hulpje omdat
ze nu meer werk hebben. De Belgische bakkers zijn gesloten, zie je?)
Naast de bakker is er een Indische groentewinkel, Indische, Belgische
en Turkse specialiteiten staat er op de vitrine dus eens kijken of ze niets
speciaals hebben
Er was wat; kleine harige bruine knollen, een ei groot
ongeveer
Nu we het toch over prijzen hebben; 1,45 per kilo!
Ik kende die groente, tenminste de naam toch: taro!
Diverse buitenlandse winkels verkopen ze wel eens. In de
bekende Aziatische supermarkt Sun-Wah heb ik ze waarschijnlijk voor het eerst
gezien
De knollen, want het zijn knollen, kunnen diverse groottes
hebben gaande van een ei, zoals deze die hier ten toon lagen, tot de grootte
van een kokosnoot.
In Vietnam heb ik ze zien groeien in een moerasachtig gebied
met prachtige grote aronskelkachtige
bladeren. De Vietnamese gids wist mij toen te vertellen dat ook de bladeren
gegeten worden.
Eindelijk zou ik die dingen eens eten of proeven liever.
Drie knolletjes meer naar binnen genomen, want de knollen
lagen buiten uitgestald. De juffrouw achter de kassa, keek raar op toen ik haar
de knolletjes voor legde. Er verschenen vraagtekens in haar ogen
Groente, vraagteken, vroeg ze met een Indisch accent.
Daarmee wist ik dat taro in Indië zeker geen dagelijks gegeten
groente is
Nog een bakje kersen mee gegraaid en voor minder dan twee
euro stond ik weer buiten.
Dat was vorige zondag Woensdag lagen de knolletjes nog
steeds bij mij in de keuken rond te slingeren.
Geen tijd, geen zin, morgen jullie kennen dat wel!
Donderdagmorgen was duidelijk te zien dat de knollen aan het
kiemen waren, er groeiden frisse groene puntige bladbeginsels aan de bovenkant
van de eitjes!!!
Dat zou nu toch jammer geweest zijn om die knollen tot soep
te verwerken terwijl er hier zo maar een paar bloembakken leeg stonden te
wezen!
De tarootjes zijn nu geplant! Het groene neusje steekt juist
boven de aarde uit en nu maar wachten en hopen dat het een beetje zomer blijft.
Want taro is een tropische plant maar dat hadden jullie ook al begrepen dacht
ik.
Terwijl heb ik een en ander opgezocht op het internet om
eens te kijken wat er zoals mee aangevangen word. Veel is er niet te vinden.
Gerechten uit Suriname en Indonesië die nu niet direct mijn favorieten zijn
Maar de conclusie is dus wel dat taro een zetmeelhoudende knol is, behorende
tot de familie van de aronskelken. Dezelfde familie als de planten die hier de
mooie witte bloemen opleveren en van de wilde gevlekte aronskelk die je in schadiwrijke
tuinen en bossen vind, zeer mooi als de tros rode bessen er op staat... Maar
let op die bessen zijn giftig. De knol van de wilde aronskelk is eetbaar als
hij gekookt is je weet maar nooit, t moest nog eens oorlog worden.
De knollen van de taro zouden zeer veel oxaalzuur bevatten. Hetzelfde
zuur dat er voor zorgt dat rabarber en zuring zuur smaakt. Zelfs zoveel dat je
handen tijdens het schillen zouden geïrriteerd kunnen geraken. Ik heb niets
gevoeld! Mijn handen zijn wel gewoon aan agressieve stoffen en kwetsuren. Zelfs
zo erg dat ik kleine brandwonden soms niet eens voel.
Wat ik wel voelde was dat er een glibberig vocht vrij kwam tijdens
het schillen en het oxaalzuur verdwijnt tijdens het koken, volgens Wikipedia
toch.
De geschilde knollen zijn echt spierwit! Waarom iets
spierwit is, snap ik nog altijd niet..
Nu denken jullie, hij heeft de knollen geplant en staat ze
nu te schillen! Zeveraar!
Wel vandaag heb ik er nieuwe gekocht. Vier stuks dit keer.
Ze zijn geëindigd in de soeppot.
Het is wel niet het soepseizoen maar dat is een kwestie van
wennen.
In Frankrijk zitten de toeristen nu tijdens de hete zomer massas
cassoulet en confit de canard te verorberen!
Goed, dus eerst de geschilde knolletje in twee gesneden, zoals
bij een aardappel.
Gaargekookt in een pan met water en een snufje zout. Ik heb
de tijd niet gechronometreerd maar dat zal ook zoiets geweest zijn als de
kooktijd van een aardappel!
Dan voorzichtig geproefd aan de gekookte knollen. Die waren
ondertussen grijsachtig wit geworden en het smaakte naar niets, een slechte patat
misschien?
Ik viel ook niet ter plekke dood
De grauwe knollen met een vork plat gedrukt in het kookvocht,
er een rundbouillonblokje bijgedaan en terug aan de kook gebracht. Rundbouillon
omdat het doosje bovenaan lag.. maar het was geen slechte keuze.
Nog snel in de koelkast gezocht naar wat ander soepgroen. Een
groot blad fijngesneden spitskool, een stukje courgette en een vleugje knoflookpoeder
hebben de knollenpuree vervoegd
Het zag er uiteindelijk uit als een doordeweekse Belgische potage
du jour en mijn vrouw vond het lekker.
Dus, wat wil je nog meer?
Om de taroknollen nu te gebruiken als groente? Ik zou het
niet weten Puree van maken dat moet lukken maar de smaak is absoluut niet
denderend maar ook niet slecht. Bakken zal niet lukken denk ik, te waterig en het
smaakt gewoon naar niets. Een slechte aardappel, dat is het beste vergelijk.
Dat doet er mij aan denken dat de Koreanen zegden; wij eten
geen aardappelen maar we geven ze aan de varkens. Daarna eten we de varkens op !
Mocht je ooit eens willen uitpakken met iets speciaals
voila. Taro is goedkoper dan aardappelen daarvoor moet je het niet laten.
Nu nog afwachten of de bladeren zullen groeien. Dat moet een
ietsje specialer zijn. Ook sterk zuur door het oxaalzuur.
Als ze niet groeien, geen nood ook die bladeren zijn te koop
in gespecialiseerde winkels.
Ze zijn bekend onder de Indonesische naam tayerblad. ( Klik)
-
Een popgroep die als 25 jaar actief is en die in
het Aantwaarps zingt.
-
Een restaurant en hoe kan je het raden : ook in
Antwerpen..
-
Een Antwerpse charcuteriespecialiteit, nu ook op
andere plaatsen gemaakt en die ondertussen de status van streekproduct
verkregen heeft.
Toevallig wil ik het over deze laatste hebben.
De filet d Anvers is een charcuterie, een specialiteit die
reeds zeer oud is en die inderdaad in het Antwerpse ontstaan is. Het zouten en
daarna roken van vlees is een van de oudste methodes die gebruikt werd om vlees
te bewaren. Nu doet men het vooral om een aangename smaak te bekomen, om een
meerwaarde te gegeven aan het product.
Gerookt ossenvlees noemden we het vroeger. Dat werd alleen
gekocht op zondag want ossenvlees was duur, nu nog. De modale burger at gerookt
paardenvlees tijdens de week. Heel wat goedkoper. Het vlees komt niet alleen
van ossen maar ook van andere runderen zoals, de koe, stier en os !
De fabricage lijkt eenvoudig maar ik heb er een boek voor de
slagerij bijgehaald en als men alle factoren in beschouwing neemt is het
absoluut niet zo simpel. ( Moderne wetenschap der charcuterie van 1946)
Voor de filet d Anvers wordt uitsluitend de spier gebruikt
die langs de platte bil loopt en die ook wel eens het muisstuk genoemd wordt.
( Sta fiks en hou je handen langs je dijen. De spier die je nu aanraakt met je
vingertoppen, dat is ze ongeveer toch, maar dan bij een rund...)
Het is zelfs zover dat het stuk onbewerkt vlees in kwestie
overal gewoon filet d Anvers genoemd wordt.
Normaal is dit stuk niet erg geschikt om verwerkt te worden
tot biefstukken maar als rosbief kan het wel dienst doen, als het van een
kwaliteitsdier komt en als de sneetjes niet te dik gesneden worden voor het
opdienen
Het is een langwerpig rond stuk vlees, met een doormeter van
een vijftiental centimeter dat tot ongeveer zes kilo kan wegen. Als het stuk
dwars op de vezel doorgesneden wordt heeft het een specifieke kleurschakering
die gouden tinten vertoont. Zeker het gerookte stuk vlees vertoont deze typische
kleurschakering
Het vlees wordt gepekeld, daarna moet het een tijdlang
rusten en drogen, dan wordt het enkele uren gerookt bij een vrij hoge temperatuur ( 35°C).
Dat is het ganse productieproces maar simpel is het niet. Daarbij als amateur
hier aan beginnen heeft geen zin want het stuk vlees is zo groot dat je al een
halve kazerne nodig hebt om het op te laten eten en zonder goede snijmachine sta
je ook nergens want filet d Anvers moet flinterdun gesneden worden wil de
goede smaak tot zijn recht komen en men geen een extra vals gebit zou nodig
hebben om het te eten.
De filet d Anvers is bedoeld als broodbeleg. Zonder verdere
tam tam
Een kraakvers broodje, een pistolet of zacht sandwichke, op
zondagmorgen een rijkelijke lik boter daarop en dan een paar flinterdunne sneetjes
ossengerookt filet d Anvers !
Tijdens de weekdagen smaakt het even lekker.
Verder kan er weinig mee gedaan worden in de keuken. Er
circuleren hoogstaande recepten waar een marbré van foie gras en filet d
Anvers gemaakt wordt. Schijfjes foie gras, afwisselend geschikt in een terrine
met sneetjes gerookt ossenvlees daar tussen en daarna goed aangeperst. De
terrine wordt verder met vleesgelei gevuld en een tijdlang gekoeld.
Ik heb het nooit zelf gemaakt maar het lijkt zeer haalbaar
en het zal wel een spectaculair effect geven. Misschien een idee om met de
volgende feestdagen eens te testen
Nu duikt ook de naam carpaccio van filet d Anvers regelmatig op maar Ik heb niks te piepen,
ik weet het wel, maar met dergelijke benamingen kan ik toch geen vrede nemen
Dat is naamverkrachting, letterlijk dan!
Een carpaccio is gemaakt met schijfjes vers rauw rundvlees
en niet met gerookt rundvlees en ook niet van zalm, tonijn of rode bieten
Tegenwoordig noemt men alles wat in dunne schijfjes gesneden is en op een bord
met wat olijfolie gepresenteerd wordt, carpaccio.. ! Vijf briefjes van
vijfhonderd euro op een bord waaiervormig uitgespreid en voila: devaluerende carpaccio.
De Antwerpse filet heeft ondertussen concurrentie gekregen
uit Limburg. Ook daar is een producent die de originele filet d Anvers
produceert en deze krijgt ook de kwalificatie
als zijnde een streekproduct toegewezen.
Je moet enkel de naam veel trager uitspreken op een
zangerige toon.
Het is verlof, het kan nu dus een beetje luchtiger dan
gewoonlijk
Dat was toch mijn eerste idee.
Ik heb hier een tweetal grappige maar echte fotos waarmee
ik mij er van af wou helpen
Grapje op de blog zetten en voort gaan dutten en bier
drinken. Met een weer zoals vandaag (36°C) drink je bier maar geen wijn! Inbev,
zeg maar Jupiler en Stella beleven weer gouden tijden
Spijtig dat de Hollanders gewonnen hebben bij het voetbal
maar het leven gaat verder.
Volgende keer verliezen ze toch, dixit het Braziliaanse bezoek
dat we vanavond hier hadden.
Ondanks dit bezoek zijn wij er toch nog in geslaagd om een
groot deel van het concert bij het koninklijk paleis te Laken te zien en te
horen op TV.
José van Dam & Friends, schitterend !
Dan heb ik kompassie met die jeugd die daar ligt te creperen
van de hitte te Werchter om daar naar een kakofonie te luisteren, gewoon afgrijselijk
lawaai .Ik begrijp dat niet ! Maar zij denken hetzelfde van mij.
Misschien ben ik achterlijk of ouderwets .
De seks in het tentje, dat klinkt al een ietsje
meerbelovend..!
Zoals gewoonlijk kom ik seffens wel tot een conclusie hoor to
the point !
Vorige week waren wij geïnviteerd op de opening van de
nieuwe Carrefour ergens in Egypte !
Veel vreugde was er niet te rapen, alleen Ice Tea en cola om
te drinken, koffie voor de habitués en dat was het dan Een gesmokkelde fles, niet te zuipen whisky . Voor de verslaafden.
Maar de entremet was heel wat interessanter
Tijdens de middeleeuwse banketten werden regelmatig tussen
de verschillende schotels, die toen ook heel anders opgediend werden dan nu,
kleine spektakels ingevoerd. Die kleine toneelstukjes of afleidingsmanoeuvres
werden toen des entremets genoemd. Letterlijk : tussen de gerechten. Zoals we nu nog zeggen: tussen de soep en de
patatten.
Er werd toen ook helemaal anders gegeten dan nu. Alles werd
in één grote hoop op de tafels gezet. Wie geluk had kreeg de foie gras en wie
pech had kreeg de kalfskop of de spruitjes..
De gerechten werden toen aangebracht als een buffet maar je mocht niet
jezelf bedienen, je moest maar nemen wat voor je neus stond. een voorsnijder verdeelde de os in hapklare brokken... Mes en vork bestond nog niet...!
De tafel van de gastheer kreeg uiteraard de fijnste hapjes
Pauwentongetjes in maderasaus en gestoofde os met garum (soort vissaus) !
Nu haal ik gewoon de tekst uit mijn website :
Een entremets of
tussengerecht was oorspronkelijk een stuk spektakel of theater dat tussen
de verschillende gangen door werd
getoond.
Het konden muzikanten
of speellieden zijn of potsenmakers, maar ook showstukken die moesten dienen om
de gasten tussen de gerechten door aangenaam bezig te houden.
Zo waren er te Rijsel
tijdens het Banket van de Fazant gegeven door de hertog Filips de Goede
(1454) drie reuzentafels beladen met entremets.
Even opsommen : op de
eerste tafel stond een zorgvuldig nagemaakte kerk met klok en vier koorzangers.
Een naakt kindje op een rots dat rozenwater "piste", verder een
volledig uitgerust schip, een fontein in een weide met glazen struiken er rond
en bergen uit edelsteen. Verder een Sint Andries met zijn kruis waaruit aan één
zijde een fontein ontspoot.
Op de tweede tafel, de
grootste, was een pastei waarin een orkest van 28 man plaats had genomen. Ook kwam
er een zwerm vogeltjes uit de paté opgevlogen. Of de paté zelf nadien nog gegeten
werd, wordt niet verhaald
Er was een kasteel
waaruit oranjewater stroomde. Verder was een windmolen en een eksterschieting,
een woestijn waarin een leeuw in gevecht is met een slang, een wildeman op een
kameel. Het zevende entremets toonde een man die vogeltjes opjoeg uit het
struikgewas terwijl ernaast een heer en een dame vogeltjes aan het eten waren.
Het achtste stelde een gek voor op een beer tussen bergen met ijskegels.
Het laatste op deze
tafel was een meer, met kastelen en dorpen er rond en op het meer een opgetuigd
schip.
Aan de derde tafel, de
kleinste was een tropisch bos met vreemde dieren die uit zichzelf voortbewogen
alsof ze echt waren. Verder was er nog een leeuw vastgemaakt aan een boom en
ten slotte een venter met aan zijn hals een bord met allerlei garens.
Alle dergelijke
entremets waren steeds van een uitzonderlijke extravagance.
Een entremet is nu een dessert maar er kunnen ook groenten
mee bedoeld worden of aardappelbereidingen naargelang de context of de
situatie!
Het danseresje hierboven heet gewoon Sofie en is een beetje
Spaans van oorsprong.
Ik leef weer in een krijgperiode. Hiermee bedoel ik dat
iedereen me weer allerhande hapjes toesteekt. Soms onder de vorm van
Kosovopakketten of als kom eens langs, ik heb nog wat lekkere beetjes voor
je .
Zo zit er nog een stuk Leidse kaas in een Amsterdamse
koelkast te wachten tot het pootjes krijgt en dan te voet naar België zal komen
In zo een van die krijgpakketten zat een doosje met grote,
dikke ongepelde noordzeegarnalen. Diepgevroren. Een halve kilo grote jumbogarnalen
stond er op het doosje. Links en rechts bij de oud collegas eens geïnformeerd
of die wel zouden te pellen zijn?
Allemaal negatieve antwoorden, dat was de conclusie
Maar ik ben een ongelovige Thomas en heb het toch geprobeerd !!
Conclusie: diepgevroren garnalen, ongepelde toch, zijn wel
te pellen maar, je mag ze maar amper laten ontdooien De jasjes gaan er dan
gemakkelijk af. De overblijvende naakte garnaaltjes zijn nog wel bevroren maar
dat geeft niet, die ontdooien vanzelf wel De koude vingers die je er aan over
houdt moet je er maar voor lief bij nemen.
Van de halve kilo dikke garnalen had ik een ruime 180 gram
gepelde wurmen over.
Van de pellen heb ik een simpel bouillonnetje gemaakt, dat
kan later nog dienen om er een garnalensoepje van te maken.
De gepelde garnalen zouden veranderen in garnaalkroketten;
ouderwetse garnaalkroketten met een partje citroen er bij en een takje gefruite
peterselie
Mijn vrouw gaat altijd naar Brussel om daar garnaalkroketten
te eten Nu hou ik haar misschien thuis?!
Garnaalkroketten maken is voor velen een zware opgave maar
in feite is het doodeenvoudig.
Een pannetje met zware bodem. Een kleine klopper, garde of
fouet, dat is allemaal hetzelfde, het is maar hoe je het ding noemt!
Boter en bloem.
Melk. Een halve liter of daar omtrent.
Peper en zout, muskaatnoot.
Wat er rest van 500 gram zelfgepelde garnalen, al dan niet
bevroren geweest
Een hoopje fijn geraspte Parmezaanse kaas. ( 50 g)
Room en een eierdooier.
Maak eerst een roux met de boter en de bloem en laat deze
roux op een piepklein vuurtje even bakken. Hoeveel roux? Ach dat maakt niet
zoveel uit, een flinke kluit boter een bloem er bij tot je een niet al te droge
roux bekomt.
Laat de roux een minuutje bekoelen. Roer er dan van het vuur
weg, zeg maar een derde van een liter melk bij, zet je pan terug op het vuur en
roer, roer goed door, vooral in de randen van je pot of pan
Nu beoordeel je de dikte van de saus ze moet goed stevig
zijn. Indien de saus nog veel te dik is voeg je wat melk toe. Je mag ook een
gedeelte van de garnalenbouillon toevoegen Is de saus te dun naar je zin voeg
dan wat instant roux bij of laat ze inkoken, al roerend natuurlijk.
Laat deze saus af en toe roerend op een klein vuurtje voor
minstens een tiental minuten doorkoken. Let op, dit is zeer belangrijk!!! Dit
inkoken zal bepalen of je saus nadien stevig zal blijven of zal uiteen vloeien!!!
De dikte van de saus heeft minder belang
Kruid terwijl met peper en zout en wat muskaatnoot. Proef er
aan om te weten of alles voldoende gekruid is
Zet nu een kommetje klaar met daarin een scheut room en een
eierdooier. Het eiwit bewaar je voor morgen!
Als de saus goed stevig is, goed gebonden is, en voldoende
goed smaakt, voeg dan de kaas en het dooiermengsel er aan toe. Roer nu goed met
een spatel. Laat goed doorwarmen tot alles terug begint te blubben.
Als allerlaatste gaan de garnalen er bij. Gewoon goed mengen
is meer dan voldoende, anders worden de garnalen taai.
Smeer een diepe, indien mogelijk rechthoekige schotel, zeer lichtjes
in met sojaolie.
Vul met de gemaakte samenstelling. Maak het oppervlak glad
door er met de vlakke hand op te kloppen, maar doe eerst en beetje olie aan je
hand.
Laat dit mengsel nu afkoelen tot s anderdaags.
Geen folie er boven op leggen Gewoon zo laten afkoelen in
de koelkast.
Om te paneren gaan we een trucje gebruiken. Truc met de
doif !
Doe een hoeveelheid paneermeel in een gewone keukenzeef en
zeef de kleine kruimeltjes in een grote vlakke schotel of op een werkplank.
De rest van het paneermeel gebruiken we straks verder
Snij met een groot mes de uit de schotel omgekeerde garnalenmassa
in mooie rechthoekjes die nu reeds de vorm van een kroket moeten hebben. Rol
deze stukjes door het fijne paneermeel en geef nu reeds een cilindrische vorm
aan de kroket. Doe ook goed de zijkantjes, die worden nogal eens vergeten, met
barstjes nadien als gevolg !!!
Neem nu een extra ei en klop dit los samen met het eiwit van
gisteren. Haal de kroketten hier door en paneer ze nu definitief in het
resterende grove paneermeel.
Bestrooi de bodem van een platte schaal met paneermeel. Leg
de kroketjes op de schaal, ze mogen elkaar liefst niet raken en zet ze weer
voor een paar uur in de koelkast.
Op het ogenblik dat je ze gaat bakken geef je nog vlug een
rolletje aan de kroketten zodat de paneerlaag werkelijk goed hecht en de
kroket ook zijn definitieve mooie vorm krijgt.
Een bosje gewassen krulpeterselie ligt reeds klaar, de grote
stelen al verwijderd
Een citroen, de beide uiterste topjes weg gesneden en de
citroen in vier partjes verdeeld ligt ook klaar. Vier warme bordjes staan
klaar
Nu kunnen we beginnen bakken.
Laat de kroketten bakken tot ze een mooie bruine kleur
hebben, ze zijn dan ook warm binnen in. Temperatuur van de frituur: 180°C. Anders zal iemand het toch weer vragen ?...!
Haal de kroketjes uit de frituur en laat ze uitlekken op een
stuk keukenpapier. Gooi nu een handvol
goed droge peterselie in het frituurmandje en laat fruiten tot je geen
geknisper meer hoort.
Strooi wat fijn zout over de peterselie maar doe dit niet
boven de frituurolie !
Nu rest er ons alleen nog om de kroketjes te eten Maak er
een inkeping in de kroket en pers er wat citroensap in
Er zijn mensen die hier een frisse pint of een Rodenbach bij
drinken maar geef mij maar een koel wit wijntje
Enne, vroeg ik aan mijn vrouw, wat vindt je van deze
kroketten?
Een paar dagen geleden hoorde ik op de TV met een half oor
zoiets als, terug naar mijn eerste vakantiejob
En mijn eerste vakantiejob, schoot mij toen te binnen?
Ik weet het nog zeer goed, samen met een paar tantes ging ik
vanaf de eerste vakantiedag stekelbezen plukken In Emblem!
Nooit van Emblem gehoord?
Toch wel, dat is het dorp waar het café en het terrein van de De kampioenen zich
bevindt.
Emblem en omgeving is bekend voor de teelt van klein fruit.
Kersen, krieken, stekelbessen, aalbessen en nog enkele.
Wij kregen toen 1 frank per kilogram geplukte bessen. Het is
wel lang geleden maar het was zeer zuur verdiend hoor! Vooral herinner ik mij
nog mijn langs alle kanten gekraste en bloedende armen, handen en polsen
Stekelbessenstruiken ( twintig letters)
hebben veel scherpe doornen, en t zijn er venijnige
Waar je rug zich bevindt, voel je s avonds ook zeer goed.
Of je er nu ging bij zitten, hurken, of gebogen staan, rugpijn kreeg je er van,
gegarandeerd . En dat allemaal voor een handvol frankskes Maar zo gaat het
leven nu eenmaal Aan het einde van de week hadden we dan toch wat frankskes
verdiend . voor in de spaarpot, maanden mijn ouders mij toen aan!
Indien er ooit een lijst van vergeten fruit zou
samengesteld worden dan mogen stekelbessen daar zeker bij gezet worden. Samen
met mispels, kweeperen, zwarte bessen, en nog een paar Want nu vindt je ze
bijna nergens meer. Dit zal wel streekgebonden zijn maar je hebt een
vergrootglas nodig om nog ergens stekelbessen te koop aangeboden te zien
liggen.
Ik schrijf nu al verscheidene keren, stekelbes . Maar
officieel moet men van kruisbessen spreken. Toch is de naam stekelbes hier zeer
goed ingeburgerd, evengoed als stekebees,
klapbes, haarbessen en, waar halen ze het: knoesels .
De Limburgers maken het helemaal bont door deze bessen, kroenselen
te noemen. Knoepers bestaat ook nog in Nederland.
Misschien is dit wel de bes met de meeste namen ?
Dan de Franse naam: groseilles à maquereau.
Engels : gooseberries
Duits : stachelbeeren . Dit betekent zoveel als stekelbezen.
Moet er nog zand zijn?
De Franse en Engelse naam duidt op het feit dat vroeger, en
nu nog, een saus van zure kruisbessen gegeven werd bij vette makreel of vette
gans omdat de zure saus het vet van de vis of het vlees zo gemakkelijker zou doen
verteren
Er bestaan verscheidene soorten kruisbessen; groene, gele,
rode en paarse
De groene zijn meestal de zure en er staan geen haartjes op.
Het zijn deze bessen die kenmerkend zijn voor de zure smaak. Dus de bes voor
bij de makreel of de gans
Ook wordt deze groene kruisbes gebruikt om in taarten te
verwerken. Ooit heb ik ze gezien in de vriezers van de diepvriesdiscount Ook
geschikt om er confituur van te koken.
De gele, rode en nog wat tussenkleurtjes, zijn meestal
zoeter en zijn bezet met kleine haartjes. Deze haartjes zijn perfect eetbaar,
geen nood! De pel kan ook nogal taai zijn. Als je er op bijt klapt ze open in
je mond en zo komt de zoete pulp met de vele zwarte pitjes vrij.
Bovenop de vrucht staat ook nog een klein restje van het
bloempje waaruit ze gegroeid is. Je kan dat eten maar veel mensen doen het eerst
weg door de bessen stevig in een doek te rollen en te wrijven. Zo verdwijnen
ook een deel van de haartjes. Om de bessen te eten als gewoon klein fruit kan
je ze perfect eten zonder al die poespas !
Veel keukentoepassingen bestaan er niet voor kruisbessen.
Er confituur van koken of taarten bakken, en dan zijn we
uitgepraat denk ik !
Misschien een compotje of inderdaad als zure saus bij vette
vis zoals makreel of lams- of schapenvlees. Ganzen zie ik hier nog niet zoveel
gegeten worden in de maand juli, want dan zijn de stekelbessen rijp maar de
ganzen nog niet !
Om er confituur van te maken kan je best het gewone
klassieke recept gebruiken: evenveel suiker als stekelbessen.
Eerst de bessen een paar minuutjes koken met een bodempje
water, anders worden de schillen taai, dan de suiker toevoegen en een tien tot
twintigtal minuten verder koken tot de confituur dikt.
De groene bessen zullen het beste resultaat opleveren. Deze
bevatten het meeste pectine. Met de gekleurde bessen kan je beter speciale
geleisuiker gebruiken. De bessen ook eerst een paar minuten koken om ze te doen
barsten en gaar te maken. Dan de suiker en het aantal minuten koken dat op de
verpakking aangegeven is. Het is steeds een klein beetje gokken.
Voor het maken van een stekelbessentaart bestaan er een paar
mogelijkheden. Best kan je wel een gistdeeg gebruiken. Dat is een beetje
bewerkelijk maar geeft het beste resultaat.
Ingrediënten voor gistdeeg:
Met deze hoeveelheid kan je twee of drie taarten maken
naargelang de grootte.
500 g bloem
40 gram gist ( een blokje)
1 koffielepel zout
100 g suiker
1 zakje vanillesuiker
2 eidooiers
50 g gesmolten boter
ca. ¼ liter lauwe melk
Bereiding:
Zeef de bloem boven een mengkom.
Meng de gist in een half glas lauwe melk (van de opgegeven
hoeveelheid) en laat enkele minuten rusten.
Maak in het midden van de bloem een kuiltje en doe de
suiker, de vanillesuiker, de eidooiers, de boter en de melk erin. Begin te
kneden en voeg dan als laatste ook het zout toe.
Kneed de ingrediënten met de mixer (kneedhaken) op de
hoogste stand tot het gemakkelijk van de kom loslaat en blazen trekt. Kneden
met de hand of kneedmachine gaat evenwel.
Laat het deeg afgedekt met een vochtige doek, bord of
plastic folie op een warme plaats rijzen tot het zijn volume heeft verdubbeld.
Kneed het deeg nogmaals goed door, geef
het de gewenste vorm en bak.
Gebruik liefst niet alle melk in één keer, gebruik driekwart
en als het deeg nogal stevig lijkt kan de rest er bij gedaan worden.
Rol het deeg uit tot een lap met een dikte van ongeveer een
halve centimeter. Bekleed een taartvorm met dit deeg. Werk het overhangende
deeg weg.
Strooi op de bodem van de vorm een mengsel van half bloem en
half suiker goed gemengd. Ook wat verkruimelde koekjes mogen gebruikt worden.
Dit mengsel zal het overtollige vocht dat vrij komt opslorpen.
Vul de taart met gewassen een gedroogde stekelbessen. Strooi
er nog wat suiker over en de rest van het bloem/suiker mengsel.
Bak in een oven van ongeveer 180°C gedurende een half uur of
langer tot de taart gaar is en de stekelbessen opgeblazen of gebarsten zijn.
Men kan het deeg ook blind afbakken. Dit is dus de deeglap
in de taartvorm, bekleden met aluminiumfolie en vullen met droge witte bonen.
Een twintigtal minuten voorbakken zal wel voldoende zijn.
Een andere mogelijkheid gaat zo: men een compote koken van
de stekelbessen en deze op smaak brengen met suiker een vanillesuiker. Giet de
compote in de voorgebakken vorm en bak nog een kwartiertje verder in de oven.
Indien je er een weinig agar-agar aan toe voegt zal de compote mooi opstijven.
Om te versieren wordt er wel eens een laagje meringue op de
taart gespoten. Deze wordt dan nadien nog eens gekleurd in de oven.
Meringue maak je door evenveel eiwit met suiker op te
kloppen De suiker beetje per beetje toevoegen
Zo, uitgepraat over kruisbessen, knoesels, stekebezen, kroenselen
of die vruchtjes ook mogen heten
Wat er vandaag aan de hand was weet ik niet zo kalm, geen
mailtjes, geen telefoons, gewoon niets!
Zou iedereen nu al bezig zijn met een punt aan zijn rood
potlood te slijpen voor morgen of spelen ze een partijtje Pac-man, kwestie om
nog wat te oefenen met de elektronische pen?
Ook voor morgen.
Ik ben eens benieuwd wat er ons boven het hoofd hangt.
Maar we zouden het over volk van adel hebben, meer bepaald over een Duke. Een hertog.
The Duke of Berkshire!
Stel je er verder maar niet te veel bij voor, het gaat over
een varken. Een Hertogelijk Varken !
In onderstaand stukje over Vlaamse hesp heb ik nog
aangehaald dat de varkens vroeger veel vetter waren en ook veel zwaarder opgefokt
werden dan nu. Een varken van 200 kilogram had toen het normale slachtgewicht.
Maar alleluja! Dergelijk varken is er terug. De naam: Duke
of Berkshire.
Tijdens de uitzendingen van Mijn Restaurant en ook op
andere kookprogrammas zag je het regelmatig opduiken Kijk maar eens op Google
Het meest opvallende is de enorm dikke vetlaag op de koteletten
en de andere delen.
Maar . zeggen alle grand chefs; dit varkensvlees heeft opnieuw
smaak!
Getuigenissen :
Op zon topvarken zat
ik al lang te wachten.
Het vlees van The Duke
of Berkshire is prachtig gemarmerd, smaakvol en mooi van textuur.
Ik waardeer de fijne
smaak en vooral de sappigheid die het vlees bij elke bewerking behoudt. Een
echt topproduct dat ook pleziert door zijn aparte structuur.
Chef Peter Coucquyt
(Kasteel Withof *, Brasschaat)
Ik ben zo gek op dit
vlees dat ik zelfs twee Dukes bij mij thuis heb staan. Wat een mals en smaakvol
vlees! Die zuivere, zachte varkenssmaak ben ik nog nergens anders
tegengekomen.
De uitgesproken
zachte varkenssmaak, de rode kleur en de sappigheid als gevolg van het mooi gedoseerde
intramusculair vet, zijn kenmerkend voor het Berkshire ras.
Willem Asaert
(Culinair redacteur WeekendKnack)
Zo hoor je het ook eens van een ander en het zijn zeker niet
de minste!
Toevallig moest ik vorige woensdag naar de Sun-Wah hier in
Antwerpen t Was meer zachte dwang, maar ik ging graag omdat ik wist dat de
slagerij naast de Sun-Wah dit soort varkensvlees verkoopt.
Dus eerst even naar de slagerij Vermeulen gegaan en
inderdaad daar lag het gezochte vlees in de koeltoog, netjes uitgestald naast
het gewone varkensvlees.
Ik stond als enige aan de toonbank en had dus wat tijd om
een klapke te doen met de slager.
Ik vroeg de hem hoe hij dit soort vlees aan mijn vrouw zou
verkopen. Als ze nog maar zou zien welke laag vet er op ligt, krijgt ze ter
plekke een aanval van hysterie !
Het vet er af snijden en dat eerst uitbakken is een goede
optie volgens de slager. Zo heb ik dan ook gedaan. De resterende kaantjes heb
ik kunnen gebruiken bij de groente
Alle potjes boter, margarine en andere smeersels zijn niet
van pas gekomen.
Het vlees heeft nog twee dagen bij mij thuis in de koelkast gelegen
en inderdaad er treedt geen vochtverlies op tijdens deze bewaarperiode. Dit
beweert slager Vermeulen ook op zijn website : http://www.beenhouwerij-vermeulen.be/berkshire.html
Vrijdag, zoals elke goede katholiek, heb ik het vlees dan
klaar gemaakt. Voordien geen tijd gehad want ik was zwaar overboeft
door de examens
Wat doe je nu als je een eenvoudig stukje vlees wil proeven.
Antwoord, hou het simpel.
Less is more.
Daarom wat peper en zout op het vlees gestrooid en dat was
het dan.
Eerst had ik wel de dikke rand vet weggehaald van het vlees
en dit in kleine stukjes gesneden en zachtjes uitgesmolten in een braadpan.
Als groente heb ik er een beetje spitskool bij klaar
gemaakt. De bladeren losgetrokken en deze in fijne reepjes gesneden, deze daarna
zo een beetje gewokt in wat varkensvet met de kaantjes. Een scheutje water er
op en na een tiental minuutjes is de kool etensklaar.
Een klein greepje kummelzaadjes er over uit strooien geeft
een lekkere smaak en de zaadjes doen ook het vet beter verteren zegt de kruidenleer.
Het vlees heb ik ook gewoon gebakken zonder al te veel
poespas maar ik heb wel een doodzonde gedaan. Piet Huysentruyt had vorige
zondag nog zo gezegd dat je om vlees te bakken een kleefpan moet gebruiken !!!
Nu heb ik niet zo een grote Piets pan Ben ik nu gebuisd?
t Is te zeggen, mijn panneke was te klein Marianneke, voor zon twee grote lappen
vlees..!
Het waren lapjes uit de heup indien je ze zelf wil kopen.
Tijdens het bakken kwam er een andere geur vrij dan bij het
gewone varkensvlees. Dezelfde geur die ik mij nog herinnerde uit Korea . De Koreanen
beweren dat zij het lekkerste varkensvlees ter wereld hebben Het doet lichtjes
denken aan de geur van ongecastreerde mannetjesvarkens (beren) . Voor wie dit
ooit geproefd heeft !
Het vlees werd ook niet bruin tijdens het bakken maar bleef
eerder aan de bleke kant en er kwam geen druppel jus uit het vlees. Dit betekent
dat het sap in het vlees blijft! Het kan ook aan de (tefal)pan gelegen hebben
Daarom moet er ook een saus apart gemaakt worden ofwel moet
het vlees opgediend worden met groenten of aardappelen die veel vocht bevatten.
In ieder geval was dit een zeer interessant experiment. Voor
de heuplapjes heb ik iets meer dan tien euro per kilogram betaald. Meer dan in
de supermarkt, maar wat wil je nog meer?
Nog een bekentenis: ik heb niet aan de verleiding kunnen weerstaan
om ook nog eens twee varkenspootjes te kopen . Die zijn nu ook reeds gaar
gekookt!
De verkiezingsdag zal er hier ten huize Nicolay varkenspoot
gegeten worden. Met veel straffe mosterd.
De man die zal winnen heeft de gepaste kop, ik heb reeds de
poten!
Tenslotte moet ik toch ook nog vermelden dat de spekwortel, mijn
spekwortel, heeft niets met dat varken te maken, weer opgeschoten is en weer bloempjes
draagt.
Het is
reeds een zeer oud verhaal. Ik denk dat dit reeds de vierde keer is dat de
wortels weer opschieten Maar nog steeds heb ik geen vrouwtjesbloemen Ik vrees
dat mijn plantje uit ellende homo zal moeten worden
Iedereen spreekt nu zeer lovend over Italiaanse en Spaanse
hammen alsof dit het summum is maar daardoor dreigt onze eigen Vlaamse ham
vergeten te worden. ( Een Parma ham smaakt voor mijn part ranzig )
Onze Vlaamse ham is in principe juist dezelfde als beide
vorige. Er is wel een verschil met de Spaanse pata negra, een ham die gemaakt
wordt van een speciaal soort varken dat gedeeltelijk met eikels gevoerd wordt.
Er doen eveneens zeer hardnekkige geruchten de ronde dat er West-Vlaamse hammen
in gesloten anonieme vrachtwagens naar Italië gevoerd worden om daarna terug te
keren als Italiaanse Prosciutto di Parma
Vlaamse ham is in feite een fout woord. Een ham bestaat in
Vlaanderen niet, hier heet dat een hesp, een hespe . Of zelfs een heps! Ook ik
krijg het woord ham met moeite door mijn strot gewrongen schrijven, dat lukt
gelukkig nog een beetje.
Ik herinner mij nog zeer levendig de hesp die altijd bij
mijn grootouders aan een haakje aan het bruin gerookte plafond in hun woonkamer
hing. Een vet bruin papier er rond gewikkeld of een rood of blauw geruite handdoek
Als ze aangesneden werd voor de avondmaaltijd, haalde
grootvader het broodmes uit de tafelschuif en wette het ijverig op dezelfde
lederen riem waar hij ook zijn scheermes op aanzette
Een broodmes was het grootste en scherpste mes dat de mensen
toen in huis hadden. Nu trouwens ook nog bij velen Aan het been, want een echte boerenhesp is
een beenhesp, moesten altijd eerst een paar wormpjes weg gekrabd worden. Niemand die zich daar ook maar enige zorg over
maakte Dat was toen zo!
Daarna nam hij de plank waar hij even voordien zijn zelf gekweekte
tabak op gesneden had en sneed dikke schellen van de hesp. Dikke sneden want fijne schijfjes
snijden met een broodmes dwars door het taaie zwoerd heen, was niet haalbaar.
Zelfs niet met een scherp geslepen broodmes.
Het zwoerd werd met de tanden van de schellen gescheurd.
Niet door grootvader maar ieder deed dat voor zich
Dikke sneden of hompen wit brood kwamen daarna op tafel en door
grootmoeder zelf gemaakte strogele boter Zo was het boerenleven toen.
De zwoerdjes werden ook nog eens extra afgeknabbeld en wat
er overbleef was voor Max of Rosse, want alle honden of katten heetten toen zo!
De laatste eindjes van de hesp, tegen het hieltje aan,
werden gebakken in de pan, met eieren maar dat was vooral dienstig bij het
ontbijt want men moest kloek staan vooraleer er naar het veld gegaan werd.
Het been dat overbleef was nog niet verloren, dat ging in de
erwtensoep. Grootvader zelf mocht dan het gekookte been afknagen maar niet
nadat eerst het resterende vlees er af gehaald was, dat in de soep terecht kwam
en wie kreeg het afgeknaagde been? Juist! Max of Rosse
Tijdens de barre oorlogstijd werd het afgekluifde been nog
eens gebruikt maar dan als brandstof
Daarna was het nog niet afgelopen want de as die er overbleef uit de Leuvense stoof
werd gebruikt om uit te strooien op de asseweg die naar hun huis leidde
Ook thuis, bij mijn ouders werd er elk jaar een varken
geslacht en kwamen ook de hespen terecht in de zoutkuip.
Een tweetal weken op voorhand schrobde moeder de houten pekelton
schoon met sodawater. ( Dat weet ik nu, toen niet.) Vader bracht van zijn werk een vracht grof zout mee
en vele pakken fijn zout en een tipzakje wit poeder, gekocht bij de apotheker.
Stilaan werden de kippen aangeleerd dat zij s nachts buiten
moesten slapen en niet meer in hun hok. Waarom? Lees verder !
Nadat het varken geslacht was, dat gebeurde traditioneel in
de maand november, werd het vlees gekoeld tot de volgende dag. Dan kwam de
slachter opnieuw om het beest in stukken te verdelen.
De eerste en gemakkelijkste delen waren de hespen. Die
gingen dan nog voor enkele dagen in de kelder om goed te besterven. Na drie tot
vier dagen verhuisden ze dan, samen met nog andere vleesstukken, zoals
afsnijdsels, beenderen, oren en poten, in de pekelton. In West-Vlaanderen sprak
men van de stande; ( Dat weet ik nu, toen niet lees verder)
Het grove zout en het fijne zout werden gemengd, de inhoud
van het tipzakje met wit poeder ging er bij en daarmee werden eerst de
vleesstukken goed ingewreven.
De inhoud van dat puntzakje was salpeter een bewaarmiddel
voor vlees en het geeft ook een betere rode kleur aan het vlees. (Dat weet ik nu . )
Later werden de stukken af en toe gekeerd en gedraaid in de
ton maar daar had ik toen niet al te
veel benul van. Af en toe kwam er een been of stuk vet uit de ton en dat
belandde dan in de soep.
Na zes weken werden de hespen er uit gehaald ! Zes weken.
Ik heb het gisteren nog eens aan ons moeder gevraagd . Ja,
zes weken is te lang en elk jaar opnieuw zegden we, volgens jaar zullen we na vier
weken stoppen met pekelen, maar als het toen zover was, waren we het weer
vergeten !
Maar voegde ze er ook, over haar bril streng naar mij
kijkend; dat waren toen varkens van tweehonderd kilo . Nu slachten ze schrale
biggetjes van amper tachtig, misschien negentig kilo! Op een schelleke hesp van
nu zit nog amper een paar millimeter dikke vetlaag. Dat is geen hesp meer !
Wij hadden toen een hesp met een dikke laag vet ze hield
haar vingers zo een vijf centimeter uiteen en zo moet dat zijn!
De hespen werden nadien nog eens goed gewassen en een tijdje
te drogen gelegd in de kelder.
Daarna vlogen de kiekens (letterlijk) uit hun hok. Hun kot
zou veranderen in een rookkamer.
Geen rooksalon voor heren met smoking maar een kot bedoeld
om hespen in te roken.
De hespen werden dan aan een balk in een uithoek van het hok
aan een koord opgehangen en in de andere verste uithoek stookte vader een houtvuurtje
dat afgedekt werd met een dikke laag nat gemaakt zaagsel. Dat werd bij de
lokale timmerman gehaald. Een dikke vette rook was het resultaat hiervan.
Uiteraard moest dit vuurtje goed opgevolgd worden want het mocht niet te heet
worden in het hok Het vet van de hespen zou dan smelten en wegdruppen Hoe lang
er moest gerookt worden daar besliste gans de buurt verder mee over. Dit roken
duurde van een viertal dagen tot een week. Wie er niets te vertellen had, dat
waren de kippen, die hadden terwijl reeds lang ergens anders een herkomen
gevonden en kwamen niet meer terug naar hun stinkende hok
Na de rookbeurt had de hesp dan een bleekbruin kleurtje zoiets
als een Marokkaan die reeds enkele jaren hier woont
Moeder had dan uit een stuk versleten beddenlaken een zakje
genaaid waar de hespen in verpakt werden. De hesp ging dan nog, feestelijk
verpakt in hun linnen zakje, voor enige weken naar de zolder of kelder of waar
dat het beste uitkwam . Dit linnen zakje
moest er voor zorgen dat de vliegen hun eitjes niet zouden kunnen leggen op de
hesp en ze aldus te vernielen. De vliegenplaag was in de jaren veertig, vijftig
van vorige eeuw een echt groot probleem. Koeling en dergelijke bestond toen allemaal
niet. Toch niet voor thuisgebruik.
Ik herinner mij nog dat we destijds in het zesde leerjaar van
de lagere school, bij meester Witjes ( niet te verwarren met Witse), iets geleerd
hebben over een rondje, geknipt uit een wit stukje karton, om de vliegen en
maden van de hesp weg te houden. Dat was toen basisonderwijs
Eindelijk kwam dan het moment dat de hesp aangesneden werd.
Zo een moment werd gereserveerd voor de kermis. Iedereen gaf dan zijn
goedkeuring! (t was gratis zie je )
Voor hesp bestaan er weinig recepten. Een hesp dat wordt zo gegeten
met brood en met eventueel boter. Al de rest is flauwe kul
Restjes van de hesp kunnen verwerkt worden in sausen of bij
groenten zoals kool of erwtjes, als spek en ei of als boerenomelet. In de klassieke keuken
worden de resten van hesp verwerkt in de bruine fond (Vraag nummer vier van
het examen koksschool, eerste jaar )
Onze vroegere Franse buurman at zijn jambon de pays graag lichtjes
gebakken met een scheutje azijn er over Waarom niet ? De jus opsoppend met een
homp baguette.
Een zeer oud en bijna onvindbaar recept volgt hieronder.
Het is via, via, in mijn bezit gekomen en is duidelijk onder
invloed van de moderne hotellerie reeds een beetje aangepast. Voor de gepekelde
ham ( hesp) zal je nu naar de slager moeten want ik denk niet dat er nog gewone
burgers zijn die zich daar nog mee bezig houden.
Misschien dat het met een stukje kasselerrib ook wel zal
lukken. Sommige slagers maken dat ook nog. ( Gerookt en gepekeld varkensribstuk,
liefst met been.)
Poperings
Standevleesch met plokkerssaus of 'n Schelle van de zeuge!
Ingrediënten: voor 4 personen
- 1kg gepekelde en gerookte ham (vragen aan de
slager)
- 3 wortelen
- 3 uien
- 1 1/2 dl azijn
- bruine fond
- boter
- peper en zout
Bereiding:
Het stuk vlees 20 minuten laten ontzilten in
kokend water. Het vlees daarna langzaam braden in een zachte oven met de in
stukken gesneden wortel en ui. Op smaak brengen met peper en zout. Het braden
neemt ongeveer een uur in beslag. Het vlees moet regelmatig bevochtigd worden
met bruine fond. Intussen 2 uien fijn snipperen en bruin stoven in de boter.
Blussen met azijn. Braadjus bijvoegen en laten inkoken. Eventueel binden met
wat bruine roux. Het vlees in dikke schijven snijden en opdienen met gekookte
seizoengroenten en aardappelkroketten of gebakken nieuwe aardappeltjes.
Bron:
'De Bierkeuken van 't Hommelhof' van Stefaan Couttenye
Een paar dagen geleden zat ik aan tafel tijdens het
praktijkexamen. Het liep tegen het einde aan en iedereen probeerde al
voorzichtig de benen te strekken maar
moest nog even beleefd blijven zitten tot de voorzitter van de festiviteiten de
eindspeech gegeven had.
Leerlingen en leraar en niet te vergeten de jury, werd
bedankt? Daarna schiet plotseling
iedereen als uit de startblokken elk naar zijn volgende bestemming
Een van de vroeger collegas, ook reeds met pensioen kwam
nog snel een klapke doen..
Uiteraard worden dan allerlei gemeenplaatsen boven gehaald
en na een beetje begin ik zo wat met de ellebogen te voelen dat de oud-collega
eigenlijk informatie wilde over soep.
Als wij, de koks, soep maken, dat smaakt dat toch altijd
anders dan als hij het doet en dat wrong hem. Zijn aspergesoep smaakte nooit zoals
bij ons in de keuken.
Allez op zijn Vlaams is dat, vertel eens hoe doede gij da? ( Dat was ik dan weer..)
Het kwam er op neer dat hij een zak soepgroenten, van die
voorgesneden groenten, begon te koken, er dan asperges bij gooide en
bouillonblokjes maar dat die soep altijd groen kleurde, slecht smaakte en
absoluut geen aspergesmaak kreeg maar naar prei smaakte .
Hier is die soep altijd wit en ik snap niet hoe het moet !?
Alles wat niet mag gedaan worden was hierdoor in die paar
zinnen ook gezegd!
De Vlaming is met de moederborst ingegeven dat je om soep te
maken soepgroenten moet gebruiken. Soepgroenten is meestal een combinatie van
prei, selder, wortel en uien.
Dan is er een slimme fabrikant geweest die op het
winstgevende idee kwam om de restjes van groenten te verwerken tot: juliennesoep. Na het machinale snijden nog
goed wat bewaarmiddelen erover gegoten anders zijn gesneden groenten na een dag
rot en nu bewaren ze een hele week. Dat de groenten daarna naar hooi en stro
gaan smaken dat is bijzaak. Zo is nu ook de fabrikant zijn groen van prei en
andere afval nu kassa, kassa, geworden!
Twee opmerkingen: om een soep te maken met een bepaalde
smaak en bepaalde kleur heb je geen soepgroenten nodig. Ook geen die uit je
eigen tuin komen.
Hoogstens een beetje ui of wat wit van prei.
Selder geeft een te sterke smaak aan soepen met een delicate
smaak zoals aspergesoep en selder geeft een groenverkleuring aan je soep
Hetzelfde geldt voor het groen van prei. Te sterke kleuring.
Wortel idem.
Wanneer mag je die groenten dan wel gebruiken? Bij andere
bereidingen maar niet voor deze delicate soepjes.
Gebruik niet te veel bijkomende groenten. Elke keer opnieuw
zie ik dat gebeuren, men gebruikt massas groenten voor een kleine portie soep.
De basis van de je soep is de bouillon, de fond. Verder de groente die de naam
aan je soep geeft!
Voor een aspergesoep heb je nodig : bouillon of fond. Zelfgemaakte
is natuurlijk ideaal. Liefst kippenbouillon, dat is de zachtste van smaak. Voor
gewoon huishoudelijk gebruik maak je de fond met blokjes. Gebruik dan wel
blokjes van een behoorlijke kwaliteit. Want ook daarvan is nogal wat rotzooi op
de markt.
Vooral gebruik een aangepaste hoeveelheid. Niet de
hoeveelheid die de fabrikant voorschrijft. Die verkoopt graag zijn product, dat
is logisch. Wie niet?
Maar na een tijd smaakt alles naar een bepaald merk ! Dus
wissel eens van merk.
Asperges. Schil de asperges voor de soep. Overal wordt er
aangeraden om de schillen eerst een beetje te koken en het vocht dan te
gebruiken als bevochtiging voor je soep. Als de asperges niet al te vers zijn
krijg je daardoor een bittere soep!!!
Ook de onderstukken, daar waar de asperges afgesneden werden
geven een bittere nasmaak bij oudere asperges. Wat je in de kleinhandel koopt,
daar heb je geen controle over Dus neem geen risicos, wil je geen
ontgoocheling oplopen.
Een halve kilo, dat is een pak (soep)asperges is voldoende
voor een viertal porties soep. Misschien wat meer, dat hangt er van af hoe
groot je een portie neemt. Een derde liter is normaal ruimschoots voldoende per
persoon.
Verder hebben we één of twee, afhankelijk van de grootte, gepelde
en gesneden uien nodig.
Een bindmiddel. Voor een eenvoudig doordeweeks soepje kan
dit gedaan worden met aardappel(resten). Beter is om een roux te gebruiken. Een
goede eetlepel bloem in de soep te verwerken. Doe dit door de ui eerst aan te
stoven, zonder te kleuren en er dan de bloem aan toe te voegen en te roeren
zoals voor een roux.
Peper en zout, alhoewel peper in een groentesoep niet echt
nodig is. Sommigen zullen bij asperges liever een snufje muskaatnoot prefereren.
Een garnituur. Dat is meestal het eerste werk bij het maken
van de soep. Bij aspergesoep neem je de mooie zachte topjes van de asperges en
kookt deze apart beetgaar in een beetje gezouten water. Dit kookvocht kan later
bij de soep. Voor gelijk welke soep gaan we hetzelfde te werk. Met dit verschil
dat sommige groentegarnituren beter eerst aangestoofd worden in een beetje
boter en nadien bevochtigd worden met een weinig water of fond en zo gaar gemaakt
worden. Prei is hiervoor een typisch voorbeeld.
Nu had ik een beetje tijd en heb voor mezelf ( en vrouwlief)
een potje bloemkoolsoep gemaakt.
Het principe is identiek als voor de beschreven aspergesoep voor
elke soep waarvan de naam begint met de naam van de groente en beëindigd met soep.
Zoals voor preisoep, uiensoep, wortelsoep, bloemkoolsoep, aspergesoep en zo
verder!
Door op het einde juist voor het opdienen een scheutje room
aan de soep toe te voegen krijg je een roomsoep. Een mengsel van room en eierdooier
geeft een veloutésoep! Maar dan moet je wel opletten dat je de soep nadien niet
te hevig verhit of de dooiers gaan schiften en je soep gelijkt dan op niets
meer.
Zo hier gaan we voor een bloemkoolsoep.
De benodigdheden zie je staan: ik heb een ( plastic) pot met
zelfgemaakte kippenbouillon die dringend verwerkt moest worden. Een blokje bouillon van een wereldberoemde
firma er naast.
Een normale ui en een dikke bloemkool.
Op het volgende beeldje is het garnituur reeds gesneden. Van
een tweetal grote bloemkoolroosjes de
bovenste bloempjes losgesneden de overschot dient voor de soep.
Hier is de garnituur reeds gekookt. In een kommetje een
tweetal minuutjes in de microgolf gaar gemaakt. De ui is gesneden, ik gebruik
hier aardappel om de soep te binden omdat dit een restje was van gisteren. Zie hier meer
hier daarover Daardoor die rare
vorm!
Op het tweede beeldje staat de ui reeds aan te stoven. Let
op de spatel! Dat zijn spatels ( pottenlikkers) in siliconenrubber, behoorlijk
duur maar o, zo gemakkelijk. Verdragen temperaturen tot 300°C en worden niet
heet en verbranden niet ( merk : Mastrad)
Hier is de soep reeds aan de kook. Het bouillonblokje is
maar ten dele gebruikt!
De mixer in de soep! Als je de soep zeer fijn wil hebben is
het een goed idee om ze nog eens door een fijne zeef te gieten. Elk klein
brokje of korreltje is dan verdwenen.
Op het tweede beeldje zie je het doosje room. Het moet niet
echt. Mocht de soep te dik zijn kan je ook melk gebruiken. De gekookte stukjes
bloemkool die als garnituur zullen dienen staan ook klaar.
Deze hoeveelheid maakt ongeveer een liter soep genoeg voor
drie personen.
De soep is perfect wit. De stukjes bloemkool in de soep
geven een afgewerkt product en ik ben er een twintigtal minuten mee bezig
geweest. Echt veel werk is het niet.
Nogmaals voor andere soepjes, ook verse erwtjessoep,
tomatensoep, enz.. kan je op dezelfde
manier te werk gaan en laat die vieze soepgroenten maar in de supermarkt
liggen.
Sommigen horen het nu misschien wel donderen in Keulen maar het is eenvoudig: vitello
betekent kalf(je) en tonno is tonijn. Dus kalfsvlees met tonijn(saus) De
oorsprong ligt in Italië, dat is duidelijk.
Misschien een rare combinatie op het eerste gezicht maar de
combinatie vlees en vis wordt nog gebruikt. Niets nieuws onder de zon. De
tonijn die hiervoor gebruikt wordt is verplicht tonijn uit blik en die smaakt
eigenlijk niet zo erg naar vis!
Op het internet vindt je zoveel recepten als er auteurs
zijn. Overal vindt je natuurlijk ook weer dat er gretig afgeschreven werd
Het is doodsimpel. Een mooi stuk kalfsvlees wordt gekookt in
een bouillon. Het vlees wordt liefst afgekoeld in de bouillon, en nadien in
dunne plakjes gesneden.
Over dit vlees wordt een sausje geschept dat gemaakt is van
tonijn ( hoe bestaat het?), ansjovis, kappertjes en mayonaise. Dit gerechtje
wordt geserveerd als anti-pasto of primo, het eerste gerecht.
Zo, dat is het!
Nu de details :
Zoals zo dikwijls heeft iedereen er weer zijn idee over.
Hoe maak je stoofvlees, hutsepot, tomatensoep, paling in het
groen, ? Zoveel auteurs, zoveel
recepten ieder heeft er zijn visie over. Wat ook normaal is.
Ik baseer mij nu verder op drie bronnen:
Een Italiaans kookboek uit 1954 geschreven door een heuse Italiaanse
gravin.
Hoe een vroegere collega, uitbater van een Italiaans
restaurant, het bereidt en dan heb ik nog even gebeld naar mijn linkerhand,
hier reeds meerdere malen vernoemd, ze heeft Italiaanse roots maar zij wenst
verder anoniem te blijven, een beetje timide... ( Ze was toevallig weer eens
thuis )
Eerst het vlees: het vlees kan zowel gekookt als gebraden
worden.
Er wordt een doorsnee kalfsgebraad voor gebruikt. Een stukje
uit de bil.
Volgens de gravin wordt het gekookt in een bouillon met
selder, een wortel, een ui, enkele laurierbladeren en kruidnagels. Tot twee uur
lang !
Het vlees is dan snotgaar, zoals wij dat wel eens
plastisch durven uitdrukken.
Collega braadt het vlees in de oven en laat het zelfs rosé
binnenin. Een echt kalfsgebraad als het ware.
Linkerhand, vindt dat alle twee de versies toegepast
kunnen worden, maar dat de Italianen toch liever goed gaar gemaakt vlees eten.
Dus laat ons het vlees dan maar koken. Volgens de gravin
wordt het vlees eerst bestoken met reepjes ansjovis. Daarvoor worden gezouten
ansjovissen gebruikt. Een product dat wij hier niet hebben. Het is wel te koop
in de winkeltjes in het zuiden van Frankrijk op weg naar, of terugkomende van
Spanje langs de grens van Le Perthus. Ze zijn traditioneel verpakt in een soort
verfblikjes met van die klikdeksels die je er met een schroevendraaier moet uit
klikken Dergelijke ansjovisjes worden eerst ontzilt in water gedurende enkele
uren en nadien in filets getrokken. Dan met een dikke pen gaatjes in het vlees
prikken en daar de reepjes ansjovis insteken. Het vlees daarna best opbinden,
zo kan de ansjovis er niet opnieuw uitfloepen Bij gebrek aan zoute ansjovis
zal een gewone ansjovis in olie het ook wel doen. Of helemaal geen
Opzetten in koud of kokend water?
Dit maakt niet uit, ondanks alle theorieën die erover
verteld worden.
Zo gaat de klassieke theorie: als je vlees opzet in kokende
vloeistof zal de buitenlaag onmiddellijk sluiten en kunnen de sappen er niet
meer uit ontsnappen. In de jaren achttienhonderd leek dit een logische
verklaring maar deze uitleg is reeds lang achterhaald.
Of je zout in het
kookwater doet of niet, zal bepalen of de sappen uit het vlees lopen of niet!!!
Een stuk vlees in water zonder zout zal uitlogen in dit
water de smaakstoffen uit het vlees bestaan uit minerale zouten en eiwitten.
Deze zullen veel gemakkelijker oplossen in ongezouten water. Gezouten water is
reeds gedeeltelijk verzadigd met zouten ( logischs) en de zouten uit het vlees
zullen dan ook niet zo snel ontsnappen, dus in het vlees blijven, want het
water is reeds voor een deel verzadigd aan zouten !
Het is het principe van het uitlogen Meer problemen bij het
zouten
lees je hier.
Goed we hebben het vlees! We zullen het koken in gezouten
water, zo blijft het sappig. Echt koken moet het niet, amper borrelen is
voldoende. Ik zou het een klein uurtje laten sudderen voor een stuk vlees van
een kilo. Daar maak je al een behoorlijke schotel mee klaar voor een doordeweekse
kroostrijke Italiaanse familie. Laat het vlees vooral afkoelen in het
kookvocht. Zo droogt het niet uit.
Snij het vlees s anderendaags in dunne schijfjes, (met de
machine) en schik deze op een grote
schotel, liefst een aardewerken schotel. De schijfjes niet te dicht op mekaar
maar open leggen.
Bereid nu de saus. ( Je kan ze ook kopen in een bokaaltje
van een soort Italiaanse Devos Lemmens Sacla..)
Het recept van de gravin:
Twee gepekelde ansjovissen, ontzilt en gestampt in een
mortier. Voeg daar ongeveer 100 gram tonijn in olie, uit een blikje, aan toe en
roer de olie uit het blik bij de puree. Roeren met de stamper tot een saus
ontstaat. ( Ik zou hier toch wel een eierdooier aan toe voegen.) Voeg nog het
sap van een citroen er bij en twee eetlepels kappertjes. Schep de saus over het
vlees.
Zij schrijft ook voor om het vlees 24 uur te laten rusten vooraleer
te serveren wat mij van het goede wel een ietsje te veel lijkt. Er zullen dan
zeker uitdrogingsverschijnselen optreden.
In alle huidige recepten vindt je om een gedeelte mayonaise,
zelfs uit een bokaaltje, te gebruiken en daar fijn gemaakte tonijn aan toe te
voegen. Gehakte peterselie en citroensap zijn facultatieve toevoegingen. De kappertjes worden liever op het gerecht
gestrooid na de afwerking. Waarschijnlijk omdat er weer viesneuzen zijn die
geen kappertjes lusten.
De tonijn kan fijngemaakt worden in een blender, met een
vork geprakt worden, in de mortier gestampt,
maar wie heeft dat nog , en zoals linkerhand vermelde : door de passe-vite
draaien.
Kortom, je doet er
mee wat je wil. De saus mag niet te dik en niet te vloeibaar zijn, wat dat ook
moge betekenen.
Bij het opdienen wordt een schepje saus over het vlees
gegoten, versierd met een blaadje platte peterselie of een blaadje rucola en
eventueel wat kappertjes.
In plaats van gewone kappertjes mogen ook appelkappertjes
gebruikt worden. Deze zijn na enig zoeken ook wel te koop in de betere
warenhuizen. Appelkappertjes zijn de vruchten van de kappertjesstruik nadat de
kappertjes zelf uitgebloeid zijn. Kappertjes zijn de bloemknopjes van een
Mediterrane struik, dat wist je toch?
Nu rest er ons nog om een mooie zonnige dag uit te kiezen om
dit gerecht klaar te maken.
Ik zie dan een typische kroostrijke Italiaanse familie
buiten zitten aan een schraag met een wit beddenlaken er over, onder de
bloeiende kersenboom.. Adriano Cominotto die O sole mio zingt, zichzelf begeleidend
op de accordeon en de jongste dochter des huizes die in katzwijm ligt in de
armen van haar nieuwste lief
Iedereen is gekleed in mooie weelderige bloemige jurken, de
dames toch, de mannen hebben zich reeds ontfermd over de wijn en kinderen alom,
spelend in de met madeliefjes bezaaide en met seringengeur bezwangerde tuin
De roze kersenbloemblaadjes dwarrelen in een zacht briesje
neer op de tafel, in de wijnglazen, op de vitello tonnato en de ezel van de buurman balkt, het geluid
van een schurend scharniertje..!
Mijn fantasie is weer zwaar op hol aan het slaan
Als onderdeel van een buffet op een trieste zomerdag zal vitello
tonnato hier bij ons ook wel smaken
Ik ga het mij ook eens gemakkelijk maken en gewoon een
stukje uit de krant overnemen Weinig werk voor mij en het brengt evenveel op,
niets dus !
Een troost is dat zovelen het doen en dan nog laten
uitschijnen dat ze het zelf geschreven
hebben.
Het komt uit de lokale krant: de streekkrant. Hoogstaande litteratuur moet
je daar normaal niet in verwachten maar deze week sprong de hoofdtitel op de eerste
pagina er toch wel uit omdat het in mijn kraam past!
Leerlingenaantal
in horecaopleidingen neemt niet toe.
De
jongste jaren is er een inflatie van het aantal tv-programma's dat met horeca
en hotel te maken heeft. De Streekkrant stak zijn licht op bij vermaarde hotel-
en horecascholen : het leerlingenaantal stijgt hierdoor niet spectaculair en
het is geen getrouw beeld van de sector: "onrealistisch", aldus de
directies.
Er
gaat geen tv-avond voorbij of ergens op onze Vlaamse zenders duiken beelden op
van allerlei horeca- en hoteltoestanden. Sommige programma's zijn
kijkcijferkanonnen. Heeft dit een weerslag op de specifieke opleidingen in de
hotelscholen in onze regio ? In het provinciaal Instituut PIV A in Antwerpen
staat directeur Ann Cleemput ons behoedzaam te woord. "Het is positief dat
de horeca zeer veel in beeld komt met zijn verschillende facetten, zelfs met
een blik achter de schermen. Het is echter jammer dat de negatieve kantjes en
sommige randverschijnselen extreem worden uitvergroot. Het is dus zeker niet
altijd even realistisch en kan zelfs toekomstige leerlingen afschrikken.
Bij
Stella Maris in Merksem is directeur Mark Broeckaert kordater : "Men ziet
hierdoor wel dat het niet allemaal glitter en glamour is. Volgens mij heeft het
allemaal weinig met koken te maken. Het zijn voor mij geen echte 'reality'
-programma's. Er wordt veel geprovoceerd en ruzie maken in de keuken zoals het
op tv gebeurt, is niet de realiteit. Als dit de realiteit zou zijn, zouden al
vele zaken failliet zijn. In onze school is de samenwerking tussen keuken en
zaal juist één van de prioriteiten. Is er nu een stijgend aantal leerlingen ?
Broeckaert is duidelijk: We zien geen positieve en ook geen negatieve invloed.
Zulke tv-programma's bepalen niet de studiekeuze. Men ziet hierdoor
wel
dat het hard werken is.
Ook
in PIVA is er een visie: Er zijn geen jongeren die daarom starten aan de
studies. Dat we in alle afdelingen meer leerlingen hebben, heeft te maken met
de strengere school die we geworden zijn en de uniforminvoering.
Voila, zo heb je het ook eens van een
ander gehoord.
Duidelijk wordt hier, mijn restaurant
bedoeld
Mijn mening? Ze wordt wel niet
gevraagd maar voor hetzelfde geld krijg je ze:
Je moet zeer naïef zijn om aan te
nemen dat het mogelijk is om op drie tot vier maanden tijd een klasse restaurant
uit de grond te stampen Met weinig ervaring, zonder personeel en startend in
een gebouw dat nog in flarden hangt
Goeie televisie maar irreëel Het ene
koppel dat wint heeft geluk en vijf ploegen blijven zwaar gefrustreerd over.
Hoeveel zijn er trouwens nog bezig van de vorige lichtingen?
Heel dikwijls krijg of kreeg ik de vraag: ik heb een rosbief
van 500 gram. Hoe moet ik die mooi rosé braden?
Dan heb ik de neiging om te antwoorden, een rosbief van 500
gram, dat is geen rosbief, dat is een goed uit de kluiten gewassen biefstuk voor
een grote eter !
Een echte rosbief, de Nederlandstalige versie van de Engelse
roast beef is een stuk gebraden of gegrild stuk mals rundvlees. Als enige
saus komt er een beetje van de eigen braadjus of gravy bij
Lang geleden was er ergens in West-Vlaanderen een traiteur,
ik ben zijn naam kwijt, die zich specialiseerde in het maken van serieuze roast
beefs Een ganse os of een achterkwartier van een rund aan het spit .
Zoiets verdiende tenminste de naam rosbief..! Je hebt dan
wel een halve parochie van goede eters nodig
Rosbief is één van de mooiste stukken rundvlees. Dat
betekent dat een rosbief twee kilo of meer hoort te wegen. Een absoluut minimum
is zowat anderhalve kilo, anders kan je dat stuk nooit mooi bakken: rozerood
binnenin met een smakelijk bruin korstje. Dat is voldoende voor een tiental
personen. Destijds een normale doordeweekse familie, die toen ook nog allemaal
samen aan tafel zaten. Zeker op zondag. Rosbief is niet goedkoop en dus een
ideaal gerecht voor zondag. Met erwtjes en worteltjes er bij ( of groentekrans)
en kroketjes. De natte droom van elke rechtgeaarde Vlaming
Er ging toen ook geen enkel trouwfeest voorbij of er moest
rosbief op tafel komen alleen in populariteit geëvenaard door ossentong in maderasaus .
Welk stuk van het rund komt er in aanmerking om als rosbief
te dienen?
De slager kan hier best zelf over oordelen. Kwaliteiten
verschillen nogal naargelang het rund in
kwestie. Meestal zal het een stuk zijn uit de bil.
Ideaal is een ribstuk met of zonder been of het heupstuk.
Zeer mals is de gehele filet van het rund maar om een filet juist te braden is
wel heel wat ervaring vereist. Dit vlees is wel zeer mals maar heeft minder
smaak.
Kies het stuk vlees niet al te mager. Desnoods geeft de
slager je er een stukje rundvet bij, dat gaat dan mee in de braadslede. OK, ik
weet dat zit vol cholesterol maar dat geeft smaak!!
De Fransen rollen hun gebraad steeds in een dun lapje vet
spek en binden het op. Vind ik persoonlijk ook niet echt goed. Het vlees zelf
wordt niet eerst gekorst, dus weinig braadsmaak, en het vet kost je evenveel
als het rundvlees. Het vlees blijft wel malser hierdoor.
Tijdens de middeleeuwen leerden wij nog in de hotelschool
dat een goed stuk gebraden vlees moest gebraden worden op het been Onder
natuurlijke spanning. Waar zie je dat nog
Het vlees kruiden met peper en zout en aanbraden aan alle
zijden in een pan met boter. Er niet in prikken tijdens het draaien van het
vlees, want dat verhoogt de kans op uitdroging. Verder braden in een juist
passende braadslede in een warme oven. Dat neemt ongeveer een drie kwartier per
anderhalve kilo bij 200° C. Na 35 minuten mag de oven terug naar 180° C. Ik
geef deze tijden maar ter informatie Het hangt volledig af van de dikte van
het stuk vlees. Een kok, de naam waardig, drukt op het vlees om te voelen in hoeverre
het gebraden is.
Verder is het ook afhankelijk van hoe rood je het vlees
wenst
Voor grotere groepen weiger ik nog om rood vlees te bereiden
omdat er steeds herrie ontstaat over de bakgraad, de cuisson zoals dat nu
heet, dank zij Mijn restaurant
Op de fotos in de chique kijk-kookboeken zie je afbeeldingen
van zeer rood gebraden vlees, bijna bleu maar zet dat je gasten dat maar eens
voor Behalve enkele machos en kenners krijg je de borden terug een beetje
meer gebakken alstublieft !
Maar dit volledig ter zijde laat ons ernstig verder doen
Na het braden, het vlees nog een tijdlang afgedekt met
alu-folie of een omgekeerde kom laten rusten is absoluut noodzakelijk. Doe dit
in de open gedoofde oven.
Serveer het niet te dun gesneden op goed voorverwarmde
borden, want de sneetjes koelen snel af. De braadjus is de perfecte saus voor
dit mooie vlees.
Die braadjus maak je door een grof gesneden ui en wortel
plus een blaadje laurier en een takje tijm mee te braden. Let er wel op dat de
groenten niet verbranden. Het vlees draai je twee tot drie maal om tijdens het
braadproces. Het dan eens overgieten met het braadvet is een goed idee. Echt
heel veel braadvet heb je niet nodig, nadien moet je het toch weer zien kwijt
te raken.. Het vlees draaien doe je met een stevige vleesvork maar prik niet in
het vlees alsof je een degen hanteert. Neem het vlees vast aan een zijkantje.
Terwijl het vlees daarna rust, laat je boven op het vuur de
jus die in de braadslee overblijft, inkoken tot ze begint te verkleuren tot
karamelkleurig. Giet nu het overtollige vet weg
Dan blus je met water, doodgewoon water !
Laat dit nu koken zolang het kan, zo gaat de smaak van de
groenten en kruiden over in de saus, giet door een zeef en bindt met een beetje
aangeroerd aardappelzetmeel. Patattenbloem.. geen maïzena want dan wordt de
saus troebel Proef even; peper, zout ?
Om een lekkere smaak te bekomen mag je wel enkele klontjes
koude boter door de braadjus kloppen maar de saus wordt dan weer troebel!
Klassiek wordt de braadjus zelfs niet gebonden maar wij zijn
hier gewoon om een ietsje gebonden saus te hebben. Denk er ook aan dat des te
dikker je de jus maakt des te meer je ook nodig zal hebben ?!
Wij spreken nu altijd maar van braden in de oven maar het
betere braadwerk wordt gedaan aan een spit Nog iets dat je nu niet meer ziet,
een oven met daarin een spit ingebouwd.
Nu zijn het nog alleen de ambulante handelaars (marktkramers)
in gebraden kippen die een spit gebruiken en sommige slagers, voor hetzelfde
doeleinde
De verwarming komt dan van bovenaan of via de achterwand. De
aller-primitiefste spitten werden verwarmd met houtskool en zelfs via een open
vuur. Nu met gas of elektrisch.
De braadjus wordt dan bekomen door een kleine braadslede
onder het vlees te zetten en met de inhoud daarvan nadien de jus van te maken.
De vroegere namen zoals rotisserie tref je nergens meer
aan. Dat waren dus restaurants waar gebraden vlees, aan het spit, geserveerd
werd. Ik heb nog gewerkt in een zaak waar men kleine kippetjes braadde aan het
spit Zeeeer lang geleden.
Dat duurde ongeveer drie kwartiertjes om zo en beestje te
braden, ondertussen had men alle tijd om een aperitief, toen een Martini rood
of wit, te drinken en misschien zelfs een klein voorgerechtje te eten !
Ook braden in een gesloten pot boven op het vuur is goed
doenbaar !
Het woord potgebraad valt soms nog wel eens bij de slagers.
Nu is het technisch beter om witte vleessoorten te braden in
en pot dan rode. Een varkens- of kalfsgebraad bijvoorbeeld. Of kip
Daarvoor wordt het stuk vlees eerst gekruid, gekleurd in
vetstof in de pot, dan gaat de ui, wortel en kruiden er bij en een lekje water.
Nu zeer zachtjes onder deksel laten braden. Af en toe een beetje vocht
toevoegen. Regelmatig draaien en controleren. Zo bekom je en een stuk gebraden
vlees en de saus tegelijk!
De braadtijd is hier helemaal niet te bepalen, hiervoor is
kookkennis nodig en ervaring.
Het vlees moet eveneens een tijdje rusten vooraleer het
aangesneden wordt.
Nu hoor je meer en meer over braden op lage temperatuur Dit
betekent dat een stuk vlees gebraden wordt bij een zeer lage temperatuur en
gedurende zeer lange tijd, bij ongeveer 60 of 80° C. Zeer goed, op die manier
verkrijgt men een prachtig stuk zacht en mals vlees maar maar !!!
In je kleine keuken staat de oven gedurende enkele uren te
ronken en op je zenuwen te werken. Alle moderne ovens hebben wel een ventilator
ingebouwd en die maakt lawaai.
Je verkrijgt geen druppel jus
Thuis heb je doorgaans maar één oven. Dus voor andere
doeleinden is er geen oven meer ter beschikking.
Het vlees ontbeert de typische braadsmaak. Het is mals, dat
wel OK, maar er ontbreekt iets.
Dat mooie smakelijke bruine korstje bijvoorbeeld
Gans die tendens is ontstaan door de fabrikanten van de
peperdure combi-ovens die propageerden dat er door te braden op lagere
temperatuur minder verlies aan gewicht was bij het braden van vlees In hun
ovens kan dat perfect gedaan worden! Helemaal juist! Zeer interessant voor
gemeenschapskeukens waar elke cent telt Maar, waar zij nooit over spraken is
over de smaak. Zoals nu zo dikwijls voor veel producten. Het is gezond, dat
betekent dat er geen vergif in zit, het ziet er goed uit, het kost niets voor
de fabrikant en zij verdienen er veel geld aan En niet te vergeten: het blijft
lang goed. Hoe het smaakt? Dat is bijzaak.
Zonder cholesterol, zonder vet, zonder suiker, zonder vlees,
zonder calorieën, light Elke zonder
is money in the pocket voor de producent maar het product blijft wel even
duur. Of duurder. En wij maar kopen!
Ik dwaal weer af
Hier is nog een filmpje te zien waar Jeroen Meus een echte
rosbief op zijn Engels klaar maakt. Daar is een pracht stuk vlees te zien ( Een
stuk van de zesrib, de rib eye ) Maar de meesten zullen wel niet akkoord gaan
met mijn visie.
Er is dezelfde pagina nog een tweede film over het maken van
bruine fond.
Jeroen maakt eerst een bruine fond waarmee hij nadien de saus
maakt voor het vlees. Dat is enorm veel werk en de versie met gewoon water, is
zeker even lekker. Een bruine fond krijgt trouwens snel een verbrand smaakje
Sinds ik terug kan
lopen, ga ik nu te voet naar Delhaize. Een supermarkt waar ik anders maar
sporadisch naar toe ga omdat het er moeilijk parkeren is langs een soort
wenteltrap naar beneden rijden op een piepende geverfde vloer. Al die
winkelende vrouwen hebben allemaal twee plaatsen nodig om hun SUVs kwijt te
raken. Niet vergeten een ticketje te nemen en aan de kassa af te geven Jongens
toch Bij Colruyt is dat veel gemakkelijker. Plaats in overvloed.
Alle andere excuses zijn goed om gebruikt te worden.
Dus liep ik daar een beetje onwennig door de supermarkt en
waarmee stond ik daar plotseling oog in oog?
Een pakje tapioca van het oerdegelijke Belgische merk Soubry.
Lang geleden dat ik dat nog gezien had.
Nu staat dat pakje hier thuis natuurlijk in de schapraai
Wat ik er mee ga aanvangen weet ik nog niet.
Raar toch hoe sommige producten in de loop der tijden totaal
kunnen verdwijnen.
Toen ik lang geleden nog jong en knap was, nu alleen nog dat
laatste, was tapioca reeds een product dat met een scheef oog bekeken werd.
Het werd toen vooral gebruikt in soepen, tomatensoep
bijvoorbeeld of bij chique diners in consommés. Tapioca gaf een lichte binding
en bleef op de bodem van het bord liggen als kleine glanzende transparante
pareltjes.
Wie het niet lustte, flauwe kul want tapioca smaakt naar
niets, omschreef de bolletjes dan als kikkerdril en kikkerdril eet ik
niet . Diegenen die dit zo omschreven,
hadden nog nooit kikkerdril gezien maar het klonk wel vies genoeg om het niet
meer te moeten eten.
Tapioca is een zeer zetmeelrijk product dat verkregen word
door cassavewortels, maniok dus, te drogen en te verwerken tot kleine kogeltjes
van ongeveer twee millimeter dikte.
Van maniok wordt reeds lang zetmeel gemaakt, kroepoek is
bijvoorbeeld een ander product van
maniok. Maniok kan ook zo als gekookte groente gegeten worden of gestampt to
fufu een dikke brij waar de helft van Afrika op overleeft. Maniok gestamp met
andere zetmeelhoudende planten zoals bakbanaan.
Toch is cassave of maniok, in oorsprong afkomstig van
Brazilië.
De grote wortels van de cassaveplant moeten wel eerst
uitgeloogd worden in water om het blauwzuur dat er in aanwezig is er uit te
halen. Daarna worden de wortels gedroogd en gemalen tot cassavemeel of
tapiocameel.
Dat is alles. Heel simpel, niets verdachts aan, dat de
consumptie ervan zou kunnen remmen
In Frankrijk vindt je in elke supermarkt, ook nu nog, pakjes
tapioca zonder te zoeken. In de afdeling droge voeding ( kassa 5 ) bij de
deegwaren
De Fransen kennen ook grotere bolletjes dan de ons gekende tapioca
van 2 mm. Stevige bollen van 5 mm doormeter. Zij noemen ze heel lyrisch: les
perles du Japon ! Parels van Japan.
Alles waarvan de Fransen de oorsprong niet kennen heet daar:
du Japon. Van Japan!
Vooral deze dikke parels werden en worden nu nog steeds
gebruikt als garnituur in soepen. Eens de parels gekookt, worden het struise
dikke knikkers Niet onaardig om te zien in een heldere consommé.
Tapioca moet afhankelijk van de dikte tussen de 10 minuten
en een half uurtje koken. Dan worden de bolletjes helder doorzichtig. Als je ze
direct in de soep kookt zal het loskokende zetmeel de soep ook lichtjes binden.
In grootmoeders keuken werden ook dikwijls tapiocapuddingen
gemaakt. Met karamel of met vruchtensaus, een coulis
Daarvoor wordt de tapioca volledig voorgekookt in gesuikerde
melk met een smaakstofje zoals vanille en tijdens het afkoelen zal de massa dan
verdikken tot een puddingachtige substantie. Die kan dan om gedraaid worden op
een schaal en opgediend worden met een zoet sausje naar keuze. De structuur
blijft altijd korrelig.
Een ander manier zegt om de gekookte tapioca in een
geboterde vorm of een vorm die bekleed is met karamel te gieten en dan nog eens
een half uurtje of langer, te bakken in de oven.
Zo verkrijg je een stevige structuur in de pudding. Kan
zowel warm als koud gegeten worden.
In dergelijke puddingen wordt ook dikwijls jonge kokosnoot
of kokosmelk verwerkt.
Dit zijn dan Aziatische recepten waar geen melk maar water
gebruikt wordt als kookvocht. Veel Aziatische volkeren hebben moeite met het
verteren van melk, maar dat weet ondertussen wel iedereen zeker ?
Maar niemand belet je om in dit soort ouderwetse puddingen
gekonfijte vruchtjes te verwerken, gekonfijte sinaasappelschil, sukade,
rozijnen, krenten, nootjes, noem het maar
Kroepoek wordt gemaakt door tapiocameel te koken met het
gestampte vlees van garnalen, hiervan rolletjes te maken en deze gedeeltelijk
te drogen. Na het drogen worden er schijfjes van gesneden en als deze schijfjes
dan kurkdroog geworden zijn poffen ze open als ze in contact komen met een
droge hitte zoals hete olie.
Dit kan je thuis oefenen door water te koken met zetmeel,
aardappelzetmeel of zoiets Laat dit afkoelen en giet er kleine plasje van op
een siliconenmatje of bakpapier. Laat zeer goed drogen in een zachte oven of de
zon als die ooit eens schijnt. Wip de
kurkdroge plakjes nu in hete olie en zie ze opzwellen als ballonnetjes Met een
beetje ervaring kan dit trucje met elk zetmeelhoudend product gedaan worden. De
halve agro-industrie draait op dit principe. Hoe heten al die snacks die
aardappelen als basisgrondstof hebben? Pringles, Bugles, Mama Mia's, Pomtips,
Ringlings, Grills of Sunfields, en nu ben ik er nog een hele resem vergeten
omdat ik daar helemaal niets van afweet ! Hier ten huize Nicolay wordt allen
maar voedsel zonder overdreven voorbereiding geconsumeerd !
Mijn geitenwollen sokken liggen in de bovenste schuif links in
de kast als je binnen komt...!
Nog een recept uit de gerespecteerde Répertoire de la
cuisine.
Tapioca is de basis voor verschillende puddingen Dit is het
recept voor tapiocapudding op zijn Engels
Eén liter melk koken met 150 gram suiker en vanillearoma. 50
Gram tapioca bij de kokende melk roeren en al roerend laten gaar koken.
Van het vuur weg er twee losgeklopte eieren aan toe voegen.
In een geboterde vuurvaste schotel ( pie-dish) gieten en een half uurtje bakken
in de oven.
Dan nog één uit het wereldberoemde kookboek van de boerinnetjes
De eerste ananas die wij leerden kennen was ananas uit blik.
Zeer lekker en zeer exotisch. Ananas kwam uit Hawaï. Het duurde tot ergens in
de jaren zestig dat er blijkbaar ook een echte verse ananas bestond.
Tenminste,.. ananas die voor iedereen te koop was.
Ananassen behoren tot de familie van de bromelias, een
Zuid-Amerikaanse plantenfamilie die meestal op andere planten groeit. Epifyten
vele bromeliacea worden gekweekt als kamerplant.
Een ananasplant bloeit niet aan de top, maar net eronder. Er
staan dan zo een 200 à 300 violetblauwe bloempjes rondom de stengel. In de
natuur worden die bevrucht door kolibries. Zodra de bloempjes zijn uitgebloeid,
beginnen de bloembodems te zwellen. Een ananas is daardoor een schijnvrucht,
een vergroeiing van honderden bessen rond één stengel. Elke puntige schub is de
top van één vruchtje
Een plant draagt twee jaar na elkaar één ananas en sterft
dan meestal af.
In Europa kan de ananas enkel in serres gekweekt worden.
Hier was de vrucht vroeger hét symbool van luxe en welvaart. Op menus uit de
jaren van het interbellum, tussen de twee wereldoorlogen in dus, zie je altijd
ananas opduiken op de feestmenus. Grote luxe.
De betere burgers verdrongen zich om zon ananas in huis te
hebben, als blikvanger op de fruitschaal om de gasten te imponeren. Je kon
zelfs een ananas huren voor de duur van een feestje, dat was minder duur.
Tot in de jaren zestig was ananas met kirsch een klassiek
dessert. Twee schijven ananas uit blik met een streepje (namaak)kirsch er over
gesproeid.
Tegenwoordig vind je ananassen op elke markt en supermarkt. De
vliegananassen hebben de voorkeur maar zijn door het dure transport ook de
duurste soort. En hun ecologische voetafdruk is ook niet meer dat van het!
Een echt rijpe ananas herken je aan de goudgele kleur. Een
onrijpe ananas kan je rijpen door de vrucht in contact te brengen met ander
rijp fruit. Ze rijpt van onderen naar
boven, een proces dat versneld wordt door ethyleen (een gas dat uitgewasemd
wordt door rijpe vruchten zoals appelen of bananen). Een ananas is goed, wanneer
de bladeren van de kroon makkelijk loslaten. Ze mag zeker niet hard zijn.
In Portugal heb ik gezien hoe ze ananassen lieten rijpen, met
de bladerkroon naar beneden aan een touw gebonden bij de steelaanzet. Het
zoetste deel zit bovenaan en zo verdeelt de suiker zich door gans de vrucht.
Bijna alle ananassen die je hier vindt zijn van één en dezelfde
variëteit. Het loont de moeite om de markten af te schuimen op zoek naar een
ananas van een andere soort. De kleine victoria-ananas is er zo een. Het zijn
heel kleine ananasjes die vooral als decoratief element gebruikt worden. De
smaak is zeer aangenaam maar de vruchtjes zijn klein en spijtig genoeg ook duur
en niet altijd en overal verkrijgbaar.
Een ananas tot porties verwerken is niet echt eenvoudig. Aan
vele van de ingevoerde ananassen hangt een labeltje met de uitleg, hoe het moet.
Het gemakkelijkst kan men de ananas in vier of in zes parten snijden in de
lengte. Laat het blad er aan, dat is decoratief. De harde middenkern er uit
snijden en het vruchtvlees dan los maken van de schil en in schijfjes verdelen.
Om minder verlies van vruchtvlees te hebben ga je als volgt
te werk:
Snij de bodem van de ananas af zodat de vrucht blijft staan
op een plank. De kroon moet je er ook afsnijden en de onderste blaadjes er af pulken tot je bruine topjes
ziet. Dit zijn de aanzetten van nieuwe worteltjes. Planten in luchtige
potaarde. Zo kun je zelf een ananas kweken op de vensterbank. Maar de kans dat
er in ons koud mistig landje ooit een vrucht aan zal komen is vrij klein.
Vroeger had ik zo een zelf gekweekte ananas, groeien als kool deed hij en mijn
vrouw elke dag nieuwe nylons kopen omdat ze er mee aan de bladeren haakte Als
je de plant op de vensterbank zet en niet op de grond zoals ik, komt dit
probleem minder voor.
Maar we gingen de ananas snijden.
Zet de vrucht nu rechtop op een snijplank en snij de schil
van boven naar onderen weg met een getand mes met een zagende beweging. Schil
dun. Je houdt een gele cilinder over met lelijke donkere pokken (de
bloembodems). Kijk goed, die pokken vormen een regelmatig spiraalpatroon rond
de vrucht. Als je de vrucht plat legt kun je met dat getande mes evenwijdig
schuine geulen in het vruchtvlees snijden waarbij je telkens twee of drie
bloembodempjes wegsnijdt. Draai de vrucht een kwartslag en snij verder tot alle
harde pokken weg zijn. Je houdt een schroefachtig kunstwerk over, geurig en vol
suikerzoet sap. Zo heb je ook het maximum aan vruchtvlees gerecupereerd. De
harde kern verwijderen. Nu kun je het verder in schijfjes of blokjes snijden en
zó opdienen of verwerken in fruitsalades.
Je kunt er ook lekkere confituur van koken. Maar je moet wel
geleisuiker gebruiken want de vrucht bevat uit zichzelf bijna geen pectine. Snijd
het vruchtvlees ook eerst in zeer kleine stukjes of doe dit met een zeer grove
rasp. Het vruchtvlees kookt namelijk niet tot moes zoals zoveel andere vruchten
wel doen.
Het vruchtvlees bevat een enzym dat taai vlees (en de handen)
zacht maakt. Hiervan kan men gebruik maken om minder mals vlees te marineren.
Maak een papje van ananasvruchtvlees en voeg andere
ingrediënten toe om smaak te geven zoals, gember, knoflook, peper, olie,
chilipepers, sojasaus Strijk wat taaier vlees van de geit of de koe hiermee
in. Laat een half uurtje inwerken of zelfs nog langer en het vlees zal malser
worden. Het vruchtvlees moet wel rauw zijn, met ananas uit blik zal dit niet
lukken.
Ideaal voor de barbecue..
Nog een eenvoudig maar lekker receptje is een
gekarameliseerde ananas.
Snijd hiervoor dikke schijven van een goed gepelde ananas,
dus zonder harde pitjes. Steek met een uitsteekvormpje de harde kern er uit.
Uit een kleine ananas haal je zo vier porties.
Bak de schijven zachtjes in boter een bestrooi ze met
griessuiker. Voeg af en toe een scheutje witte wijn, water of sinaasappelsap
toe. Stilaan zal de ananas een kleurtje krijgen en de suiker zal karameliseren.
Laat afkoelen tot lauw, niet volledig koud, de boter zou dan stollen. Serveer
met een bolletje vanille-ijs of een sorbet naar keuze, bijvoorbeeld limoen of
citroen.
Versier met een rood vruchtje of een ananaskers.
Hier nog een lijstje met mogelijke marinades vooral voor
grilpartys.
In gelijk welke van deze marinades zal een beetje vers
ananassap of geraspte ananas een goed
element zijn. Laat de marinade met ananas ook niet te lang inwerken, want het
enzym uit de ananas kan het te marineren vlees letterlijk verteren .!
Alles
goed mengen. Je kan grote stukken vlees met dit mengsel bestrijken, je krijgt
een smakelijke korst als je het vlees daarna bakt . Vooral goed voor
varkensvlees.
Oosterse marinade:
3
eetlepels sojasaus, 3 eetlepels olie, 2 teentjes fijngehakte knoflook, een
stukje gehakte gember, 1 koffielepel zwarte peper, 1 eetlepel bruine suiker,
enkele druppels sesamolie. Eventueel een fijngehakt chilipepertje als je het
wat pikanter wil.
Meng
alles goed door mekaar en bestrijk het vlees er mee, laat zelfs tot een nacht
lang intrekken. Goed voor alle soorten vlees ook eendenborst en kip..
Zuiderse marinade:
4
eetlepels olijfolie, sap van ½ citroen, 1 eetlepel gehakte knoflook, 1 eetlepel gehakte verse rozemarijn, 1 eetlepel gehakte
verse basilicum, zwarte peper naar smaak, een mespuntje cayennepeper.
Meng
alles goed samen met vlees. Keer het vlees regelmatig.
Amerikaanse marinade:
1
dl olie, 3 eetlepels mosterd, 4 eetlepels vloeibare honing, 3 dl ketchup,
1 dl ananassap,
1 eetlepel geplette
peperkorrels, 1
eetlepel sojasaus, 1 koffielepel tabasco of chilisaus. Het ananassap moet vers
zijn. Papaja
en kiwi hebben hetzelfde effect.
Alles
goed mengen met het vlees. Ideaal voor spareribs maar ook heel goed bij andere
stukken vlees.
Marinade voor varkensribbetjes :
Van
alles evenveel: kurkuma, currypoeder, tijm, tomatenpuree, azijn, tabasco,
honing, mosterd, herbes de provence,
Gebruik
steeds hitte bestendige olie zoals, arachideolie,
zonnebloemolie, zelfs frituurolie.
Opletten
met zout in de marinade, zout trekt vocht aan en zal het vlees doen uitdrogen.
Daarom niet te lang marineren, maximum een half uurtjes.
Vooreerst, dit blog bestaat op dit ogenblik vijf jaar. Al
een hele periode dacht ik zo !
Op 14 april van 2005 is het gestart !
Het kwam ongeveer samen met Keukenweetjes op deze wereld,
bij het Seniorennet en heeft daar steeds gestaan en zal daar waarschijnlijk ook
blijven.
De populariteit van het blog is sinds een tweetal weken
geweldig gedaald, ofwel omdat er wat fout gelopen is met de tellers. Wat
mogelijk is. Ofwel misschien ook omdat
al mijn lezers ergens op deze aardkloot vastzitten in een luchthaven. Want we
hebben net nu de uitbarsting van de IJslandse vulkaan met de onuitspreekbare
naam Eyjafjallajökull gehad . Ik ben er zeker van dat nieuwslezers van
radio en televisie bijscholing volgen om dit woord vlot uitgesproken te krijgen
zonder te verpinken.
Als ik die beelden zie van die uitbarstende vulkaan roept
dat bij mij ideeën op van drukkende gassen die hoogdringend een uitweg zoeken
en dan ook gevonden hebben Het gat van Europa bevindt zich in IJsland
Ook wij, de mensen, arme stervelingen hebben daar wel eens
last van. Zon vaart als bij de vulkaanuitbarsting zal het wel niet lopen maar
iedereen kent wel ergens een situatie waar in het lichaam opgehoopte gassen een
uitweg zoeken die ze niet vinden
Indien de druk dan toch plotseling verlaagt brengt dat
onmiddellijk erg gênante situaties teweeg. Zeker als er een publiek in de
directe omgeving aanwezig is.
Zo heb ik een kok geweten die zijn overmaat aan darmgassen
wist kwijt te spelen in een koelkamer buiten het zicht en gehoor van zijn
collegas. Er komen wel geen zwarte gaswolken aan te pas maar de collega die
nadien de koelkamer betreedt???
Ook vraag ik mij af of dit in orde is met de
hygiënevoorschriften? Ook als het niet stinkt?
Flatulentie is een verschijnsel dat zich voordoet bij alle
zoogdieren, dus ook bij de mens. Het ontstaat door gassen die we eerst
ingenomen hebben doch die er nadien wel terug uit willen.
Dit innemen van lucht gebeurt vooral door lucht te happen,
gewoon te drinken of koolzuurhoudende
dranken tot ons te nemen. Het grootste part aan gassen wordt aangemaakt in de
ingewanden, vooral in de dikke darm door bacteriën. Deze lichaamseigen
huisdiertjes zullen voor ons onverteerbare stoffen omzetten tot voedsel dat wij
dan toch kunnen opnemen en de rest dient voor hun eigen instandhouding. Als
gratis cadeau produceren deze lieve schatjes daarbij een hele wolk aan gassen,
vooral methaan en CO2 , ttz koolzuurgas Hetzelfde gas als voor cola
en spuitwater gebruikt wordt. Bier niet te vergeten, en bubbelwijn !
De kenmerkende geur komt van gassen met de mooie naam;
scatolen het woord zegt genoeg..!
De voedingsmiddelen die overdadige flatulentie veroorzaken
zijn bekend: alle peulvruchten, vooral bonen, rauwe en gestoofde uien, alle koolsoorten
en nog wel enkele andere groenten die afhankelijk van de persoon problemen
opleveren. Schorseneren bijvoorbeeld.
Weten jullie dat er lang geleden in Parijs een variétéartiest
was die optrad onder de naam; Le pétomane..!?.. Een Marseillees die in Parijs
in de grote theaters concerten gaf met de lucht die hij uit zijn ingewanden
perste. Hij kon naar het schijnt via zijn gat anus, zelfs de Marseillaise,
fluiten? Nee trompetteren is zeker een betere uitdrukking. Koning Leopold II ,
roi des Belges, is zelfs speciaal naar Parijs gegaan om hem bezig te zien en
te horen de Pétomane !
Er zijn ook artiesten die er in slagen om enorme blauwe steekvlammen
te produceren als ze een scheet laten met de aansteker in aanslag direct bij de
uitlaat. Meestal worden de voorstellingen gegeven s nachts in obscure cafes
en kabardoesjkes
Persoonlijk herinner ik mij nog zeer levendig een autorit
vanuit de Franse Provençe naar een verlaten woeste plek in Noord Spanje.
Tijdens de rit kwam ik door het stadje Castelnaudary. Eén van de bakermatten
van de cassoulet. Nu ben ik erg verlekkerd op cassoulet en als je dan in
Castelnaudary komt, al is het maar op doortocht, moet je daar toch van
profiteren
Ik had het verkeerde restaurant uitgekozen want de cassoulet
kwam uit blik, die kende ik ook wel Gelukkig was ik alleen, zonder
medepassagiers, want uren heb ik op een soort geurig luchtkussen verder
gereden
Erger verliep het na het eten van schorseneren in een klein
restaurantje Mijn vrouw zat toen mee in de wagen en ok het is wel je eigen
vrouw maar toch Een grote doffe ellende was het? Helemaal van Zuid Frankrijk
naar België Zij had geen schorseneren gegeten.
Misschien allemaal rare stof om hier over te beginnen op een
vijfde verjaardag maar het is de schuld van de vulkaan !
Het probleem met darmgassen is van alle tijden. Reeds in de
Middeleeuwen had men het er moeilijk mee. Wat te doen als je aan tafel zit en
de druk in de ingewanden wordt te groot?
Het laten van winden zowel langs boven als langs onderen is
toegelaten. Zo schrijft Erasmus de civilitate morum
puerilium 1530 ofwel in het Nederlands : Goede
manierlijcke seden, Hoe die Jonghere gaen, staen, eten, drincken, spreken,
swijghen, ter tafelen dienen, ende die spijse ontghinnen sullen.
Hij geeft de raad je
van het gezelschap te verwijderen indien je een wind moet laten of om het
lawaai te camoufleren, door bijvoorbeeld te gaan hoesten. De eeuw na Erasmus
introduceerde men een ingenieuze list. Men zette onder de tafels een hond, die
verantwoordelijk werd gemaakt voor alle onverklaarbare geluiden en geuren.
Dames die erg veel winden lieten, hadden vaak de gewoonte hun eigen hondje mee
te brengen.
Mocht je na de maaltijd moeten boeren, doe dan je mond dicht
en draai je een beetje af van de tafel. Laat de gassen oprispen met zo min
mogelijk lawaai, of beter nog en indien mogelijk zonder lawaai.
Maar een wind laten tijdens een maaltijd is absoluut taboe schrijft ene Jean-Sulpice deSaint-Alban in1483 .
Houd hem vast en sluit de anus: druk stevig de billen tegen elkaar. Als het
moet zo hard, dat de pijn op de weeën van een bevallende vrouw gaat lijken.
Rabelais schrijft ook nog dat de paus iedereen de vrijheid geeft
rustig winden te laten, zolang men maar geen strepen in de voering maakt.
Tafelmanieren zijn niet altijd geweest zoals ze nu zijn.
Waarschijnlijk zullen over honderd jaar onze tafelmanieren ook niet meer als
hoogstaand beschouwd worden of volledig als overbodig beschouwd worden.
Enkele raadgevingen voor middeleeuwse feestgangers zoals die in diverse boeken
over goede manieren van die tijd kunnen teruggevonden worden:
Houd je beker met beide handen vast, je zou kunnen morsen. Wendt je hoofd af
als je, je hebt verslikt. Vloek niet hardop als de soep je niet bevalt. Zwijg
er over als er een vlieg of ander beest in je soep ligt, blaas het niet uit je
bord maar giet het uit achter je. Peuter niet in je oor, krab niet in je haar
en aai de hond niet als je dadelijk weer moet toetasten. Lik je vingers niet af
noch stook je tanden ermee, doe dit ook niet met je mes. Spuw niet op of over
de tafel.
In sommige gevallen was het evenwel toegelaten om iets uit te spuwen, maar dan
op de grond, namelijk als je iets in de mond had dat je niet klein kon krijgen.
Een stuk taai vlees neem je met je linkerhand uit de mond. Het was welvoeglijk
als het met de linkerhand gebeurde! Als het een drank was die je niet aanstond
mocht hij op de grond gespuwd worden als je, je een beetje omdraaide.
De gasten die niet te veel van al deze etiquette afwisten durfden wel eens jouw
brood komen betasten of wegritsen, in jouw soep blazen of z'n afgekloven botten
in jouw bord deponeren.
Boven het bord van een ander snuiten, of een homp vlees aanbieden waar men
eerst het beste heeft afgegeten wordt ook niet als "bon ton" aanzien.
Nog een laatste raad; als je bij het eten van de soep je mond verbrandt, wat
lichtelijk gebeurt, spuw ze dan terug in het bord en geef dit dan aan de
tafeldienaar om het weg te brengen. "De welgemanierdheit vereischt wel dat men sich hebbelijk drage: maar
sy gebied niet dat men sich selven om den hals sal helpen".
Witte bonen in
tomatensaus:
Week de bonen
gedurende een nacht in zacht ( ontkalkt) water. Giet het weekwater weg.
Blancheer de bonen
door ze op te zetten in koud water, aan de kook te brengen en nadien dit water
weg te gooien. (Dit verwijdert gedeeltelijk de stoffen die de darmgassen
veroorzaken)
Spoel ze, en zet de
bonen opnieuw op met een ui, geprikt met een kruidnagel, enkele teentjes
ongepelde knoflook en een wortel. Voeg een kruidenbosje van tijm, laurier en
peterseliestengels toe. Geen zout. Laat een half uurtje zeer zachtjes koken onder
deksel en schuim af indien nodig. Proef na een uurtje of de bonen goed gaar
zijn. De kooktijd hangt af van het soort boon en van de ouderdom.
Bereid een tomatensaus
door een gesnipperde ui en enkele gehakte teentjes knoflook aan te kleuren in
vetstof. Voeg bouillon toe en tomatenpuree. Breng aan de kook en laat koken.
Proef een voeg eventueel zout bij en wat suiker indien de saus te zuur smaakt. Enkele
druppels Tabasco maken de saus lekker pittig. Of kook en klein pikant pepertje
mee.
Voeg nu de bonen
toe en laat ze zeer voorzichtig nog enige minuten mee doorkoken. Roer niet te
veel om de bonen niet tot moes te roeren
Zeer goed om te
eten met gegrilde worstjes of gebakken eieren
Maak na het eten
hiervan een wandeling in de natuur en neem de hond maar mee
Toch niet, in de meeste keukens speelt wel ergens een
muziekje tijdens de mise en place, arbeidsvitaminen Dit was een programma op
één of andere Nederlandse zender, zeeeeer lang geleden.
Meestal komt de muziek ergens uit een radiootje dat
afgesteld staat op een bepaalde populaire zender. Een anekdote die mij steeds
bijgebleven is, is de volgende: een kwam een nieuwe chef in de keuken en die
ging niet akkoord met de muziekkeuze van het personeel
Hij had zijn eigen radiootje bij en stemde dit af op de
muziek naar zijn keuze Gemor langs alle kanten maar de chef was onvermurwbaar.
Resultaat: het personeel heeft zijn radiootje gepaneerd
zoals het hoort, eerst door bloem, daarna door het eiwit en toen door het paneermeel.
Toen het ook nog een frituurbad kreeg heeft het definitief de geest gegeven
Hij kreeg zijn radiootje terug mooi gepresenteerd op een schoteltje samen met
een blaadje sla en overgoten met een schepje tomatensaus !
(Wat trouwens fout is want volgens de regels mag een
gepaneerd gerecht nooit overgoten worden met saus )
Dit maar om to the point te komen.
Ik heb de wereldberoemde en alom door koks gekende Répertoire
de la cuisine eens grondig doorbladerd en opgezocht welke gerechten in de
klassieke keuken aan een componist toegewijd werden.
Er was wel wat te vinden, uiteraard allemaal gerechten
opgedragen of toegewijd aan klassieke componisten. Van Michael Jackson of
Madonna was, toen de répertoire geschreven werd nog geen sprake. Gelukkig maar?!
Uiteraard zijn het ook allemaal Franse componisten, op een
paar uitzonderingen na.
De beroemdste is Rossini. Wie kent er niet de beroemde
tournedos Rossini?
Een opsomming :
Mozart
Ségovia
Verdi Dit zijn de niet Fransen
Rossini
Massenet
Boïldieu
Gounod
Lulli
Meyerbeer
Rossini.
Aan Rossini zijn verscheidene gerechten toegekend.
De bekendste is natuurlijk de tournedos Rossini.
Gioacchino
Rossini was een zeer succesvol componist en ook een gerenommeerd smulpaap,
hij at zoveel als vier vreetzakken samen wordt wel eens beweerd ! Hij stond dikwijls
zelf in de keuken. Te veel eten werd dan ook zijn doodsoorzaak..!
Als componist zijn de meest bekende weken van hem: La
Cenerentola, Il barbiere di Siviglia, La gazza ladra (De stelende (of
diefachtige) ekster), La scala di seta (De zijden ladder), LItaliana in Algeri
en Guillaume ( Willem) Tell.
Het recept van de tournedos Rossini, dat hij doorgegeven
heeft aan Escoffier, is toch vrij simpel maar duur !
Een in boter gebakken biefstuk uit de runderhaas belegd met
een plakje gebakken ganzenlever en overgoten met een maderasaus met truffelsap
en versierd met schijfjes truffel.
De truffel wordt opgewarmd in de bakboter en de saus wordt
gemaakt door de pan te blussen met madera en demi-glacesaus.
Er is twijfel, maar de meeste recepten schrijven nu voor om
de steak op een crouton te leggen.
Noot; een crouton in die tijd was gewoon een sneetje stokbrood
gebakken in de pan !
Het toevoegen van madera in die tijd was ook zeer gewoon.
Men zou toen overal madera bijgevoegd hebben
Verder worden aan Rossini nog enkele gerechten gewijd:
Een consommé. Een
heldere consommé met truffelaroma en gebonden met tapioca. Als garnituur kleine
kubusjes van truffel en profiteroles, deze laatste zijn zeer kleine soesjes
gevuld met een puree van foie gras.
Een roomsoep. Een
gebonden gevogeltevelouté, met als garnituur een julienne van truffel en
balletjes (quenelles) van gevogelte gevuld met foie gras.
Enkele
eierbereidingen. Steeds hetzelfde, truffel, foie gras en maderasaus..!
Zowel bij een omelet als spiegelei als een ei in cocotte.
Een bereiding voor zeetong, en ongelooflijk maar waar, ook
hier worden truffel, foie gras en madera gebruikt als garnituur en een witte
wijnsaus
Boïldieu.
Een volgende componist die regelmatig genoemd wordt is
Boïldieu.
Hij componeerde vooral operas waarvan De kalief van
Bagdad misschien wel de meest gekende is. Ook La dame blanche klinkt vrij
bekend in de oren
Verder over zijn privé leven is weinig bekend. Er zijn een
viertal gerechten aan hem toegewijd.
Een consommé en een
roomsoep. Als garnituur hebben de beide soepen balletjes, quenelles dus, in
drie kleuren en smaken. Koffie-met-melk-kleurige, die foie gras bevatten. Een
tweede soort, witte, van gevogeltevlees en als derde soort, zwarte, natuurlijk
met truffel
Dan is er ook nog een
eierbereiding. Een zachtgekookt ei, opgediend in een tarteletje met ook
weer foie gras, truffel, het witte vlees van gevogelte en overgoten met een
veloutésaus van gevogelte.
Een bereiding voor
zeetong. Die is helemaal anders. Tongfilets opgerold en gevuld met een
vismousse waarin blokjes van garnalen, rivierkreeftjes en toch weer truffel. De
worden gepocheerd op de gewone wijze en
overgoten met een nantuasaus. Dat is een saus van rivierkreeftjes. De
tongrolletjes worden gedresseerd op platte kroketten van langoest
Lijkt mij een prijzige bereiding ?!
Massenet.
De volgende in het rijtje is Jules Massenet. Vrij
bekende operacomponist. Het meest bekend in onze oren klinkend is het ontroerend
wondermooie 'Méditation' uit Thaïs, een opera van hem.
Massenet krijgt een
garnituur toegekend, speciaal voor tournedos. Een garnituur betekent de
begeleidende groenten en saus die bij diverse vleessoorten of gevogelte kunnen
dienen.
Hier worden artisjokkenbodems gevuld met merg. Daarbij
groene boontjes en pommes Anna:
in het Frans noemt men dit
paillassons, ofte matraskes. Deze bereiding werd eerst gemaakt door chef
Adolphe Dugléré. De naam Pommes Anna wordt toegeschreven aan Anna Deslions,
een courtisane die dikwijls het restaurant Café Anglais bezocht, dit tijdens
het tweede keizerrijk, in Parijs.
Dan is er nog een bereiding voor gepocheerd ei. Ook hier wordt hetzelfde garnituur gebruikt. Een
gepocheerd ei gedresseerd in een artisjokbodem op een puree van groene
boontjes. Dit geplaatst op een klein kussentje van pommes Anna, overgoten met
een roomsaus.
Gounod.
Gounod krijgt één bereiding toegekend Charles
Gounod is vooral gekend als componist van de opera Faust en het mooie Ave
Maria, voor sopraan solo, orgel, piano en orkest.
Een roomsoep. Een
fijne soep van verse erwtjes. Als garnituur blokjes gevogeltevlees, croutons en
kervelpluksels. Afwerken met een klontje boter en room
Meyerbeer.
Dan is er nog Meyerbeer te vermelden. Hij was van Italiaans- Joodse origine. Minder
bekend maar toch kreeg ook hij een gerecht toegewijd.
Een spiegelei Nadat het ei gebakken is wordt het geserveerd
met geroosterde lamsniertjes en Sauce Périgueux. Dat is een bruine vleessaus
met truffel.
Lulli.
Dan vind ik nog een bereiding voor spiegeleieren Lulli
Vermoedelijk gaat het hier over de componist Lully De
schrijfwijze kan in de loop der geschiedenis veranderd zijn want deze brave
componist werkte aan het hof van Lodewijk XIV, de Zonnekoning en dat is al een heel
tijdje geleden
Veel werk van hem is er niet meer bekend maar wel volgende
trieste anecdote:
Hij kwam aan zijn levenseinde door een merkwaardig incident.
Het gebeurde tijdens het dirigeren van een Te Deum, op 8 januari 1687, dat
juist werd uitgevoerd om de genezing van de koning na een ziekte te vieren.
Lully gebruikte bij het dirigeren een lange stok waarmee hij op de grond klopte.
Per ongeluk sloeg hij op zijn voet, zo hard dat hij zich ernstig verwondde.
Volgens de overlevering kreeg hij door de infectie gangreen. Dit resulteerde in
zijn dood op 22 maart van dat jaar.
Het toegeschreven gerecht is zeer eenvoudig. Een spiegelei
op een sneetje ham met daarbij macaroni en tomatensaus Dat is tenminste een
gerecht dat iedereen zich, ook nu nog, kan permitteren.
Dan zijn er nog de niet Franse componisten te noemen.
Verdi was en is nog steeds een zeer geliefd operacomponist.
Aïda, Il Trovatore, Rigoletto om er maar enkele te noemen want het is een zeer
lange indrukwekkende lijst..!
Er is een bereiding van wijting, een ei in een vormpje (oeuf
moulé) en een tournedos naar hem genoemd.
Voor het ei wordt een vuurvast vormpje gevuld met half
geklopt ei en half roerei met truffel en parmezaan. Gaar maken in een
warmwaterbad. Kwestie van het moeilijk te maken. Versieren met een schijfje
truffel en bij het omkeren uit de vorm, deze overgieten met een vleessaus met
truffelextract
De wijting wordt gefileerd en gepocheerd. Nadien overgoten
met een lichte (wat dat ook moge beteken) choronsaus en bestrooid met gehakte
truffel. Choronsaus is een bearnaisesaus zonder garnituur maar met een beetje
tomatenpuree waardoor ze rozerood kleurt.
De tong wordt
gefileerd en deze filets gepocheerd. Gedresseerd op een bed van macaroni met
roomsaus en kreeftenvlees en, wat dacht je: truffel!
Nadien alles overgieten met kaassaus en gratineren
Ook nog een bereiding voor kip die gepocheerd wordt in wijn
van Asti, met uiteraard weer truffel en apart rijst er bij.
Ségovia
Dan is er nog een ingewikkelde tongbereiding die gekend is
onder de naam Segovia maar het is niet zeker dat het hier over de componist
gaat. Waarschijnlijk zelfs niet want Andrés Segovia leefde een beetje te laat
voor de klassieke benamingen, namelijk van 21 februari 1893 tot 3 juni 1987. De répertoire was toen reeds
lang geschreven alhoewel het kan!
De componist van zoveel geniale muziek. Hij kreeg één
bereiding toegewezen, en dan nog een onnozele. Een garnituur voor groot vlees,
zoals wij nu een rosbief zouden noemen.
Artisjokkenbodems gevuld met selderpuree en daarbij gebakken
aardappelsnippers
De geniale musicus verdiende toch wel wat beters
Zo!.. Allen aan het
werk nu. Maak je spaarpot leeg en koop je eerst een kilo truffels, wat
langoest, rivierkreeftjes, een fles oude madera Sercial en bereid een pot
donkere demi-glacesaus en eet je niet dood zoals Rossini deed.
Molière schreef in het toneelstuk l avare, de vrek : Il
faut manger pour vivre, et non pas vivre pour manger !
Fines herbes
(Frans voor fijne kruiden) is een klassiek mengsel van keukenkruiden.
Oorspronkelijk bestaat het mengsel uit bieslook, kervel, peterselie en dragon, maar ook andere kruiden als
rozemarijn, tijm en basilicum worden er wel in gebruikt.
Fines herbes wordt gebruikt in diverse gerechten, maar
vooral in soepen, sauzen, kaas- en eiergerechten.
Zo staat te lezen bij Wikipedia!
Inderdaad een term die veel gebruikt wordt maar die voor de
leek soms een beetje dubbelzinnig klinkt Fijne kruiden, ja maar welke?
Ook combinaties van bieslook, sjalot, peterselie en dragon
word gebruikt. Dat mengsel is door de sjalot een ietsje krachtiger.
Het is niet altijd mogelijk om een duidelijke lijn te
trekken tussen kruiden en specerijen maar grosso mode kunnen we zeggen dat
specerijen gedroogde delen van planten zijn, afkomstig uit de tropen. Kruiden zijn
inheems en vers Gedroogde kruiden zijn
daarom ook waardeloos, die hebben alle smaak verloren, zelfs na ingewikkelde droogprocessen.
Niets vervangt de smaak van een vers gesnipperd of gehakt groen plantje !
Zeer gekende gerechten waarin fijne kruiden gebruikt worden
zijn alle afleidingen van mayonaise die groene kruiden bevatten zoals de
tartaarsaus, de ravigotte, de Sauce Vincent, groene saus, vinaigrette. enz
Omelet of roerei met fijne kruiden.
De wereldberoemde bearnaise
Onze echte Belgische americain.
Paling in het groen, niet te vergeten.
Bieslook
Dit zeer oud bekend kruid stamt uit Siberië. Het plantje bloeit
in de zomer met mooie paarse bloemen. Bieslook komt ook in het wild voor. Het
behoort tot de uienfamilie en heeft lange fijne buisvormige blaadjes die een
zachte uiensmaak hebben. Als je het goed bekijkt zal je zien dat de basis er
uit ziet als een klein uitje. Deze uitjes vormen samen grote pollen.
Bieslook moet vers gebruikt worden. Gedroogd verdwijnt alle
smaak, gekookt krijgt het een bittere smaak.
Bieslook is voortreffelijk in salade en om over soepen te
strooien. De paarse bloemetjes als versiering op allerlei gerechten
Bieslook moet gesneden worden en niet gehakt omdat dan alle
sap verloren gaat. Het plantje kan gemakkelijk buiten gekweekt worden. Het is zelfs
overjarig maar kan best gescheurd worden, anders groeien de buisjes uit tot
taaie en dikke stengels.
Allium
schoenoprasum - ciboulette -
chives
Peterselie
Peterselie is waarschijnlijk het kruid dat het meest ter
wereld gebruikt wordt in de keuken. Te pas en helaas ook te onpas. Peterselie
is eetlustopwekkend en het is eveneens een diureticum.
Er bestaan verschillende soorten. De bladpeterselie heeft de
meeste smaak, maar is niet altijd in de handel verkrijgbaar. Je vindt het wel
in Turkse en Marokkaanse winkels. Deze peterselie lijkt soms op fijne
selderijstengels, waar hij ook mee verwant is.
(Apium, ook de familienaam voor selder)
De krulpeterselie wordt voornamelijk gekweekt voor zijn
decoratieve eigenschappen en is daardoor ook overal en altijd verkrijgbaar. Ze
is ook bij ons het best bekend.
Dan is er nog de knol- of wortelpeterselie, die zeer
zeldzaam is geworden. Soms vindt men haar nog op boerenmarkten om als groente gebruikt te worden. De wortels
smaken zacht zoetig naar peterselie. In het oude originele recept voor
waterzooi werden peterseliewortels gebruikt. Peterselie is een onmisbaar
onderdeel van het bouquet garni. ( Tijm, laurier en peterseliestengels)
Gedroogde peterselie is waardeloos. Diepvriezen kan nog
getolereerd worden. Verse peterselie kan beter niet meegekookt worden omdat dan
veel van de smaak en voedingswaarde verloren gaat.
Petroselinum sativum
- persil -
parsley
Dragon
De smaak van dragon is zeer karakteristiek, ietwat bitter en
sterk aromatisch.
De naam dragon is afgeleid van draak. Daarom spreekt men
soms ook wel van drakenkruid.
Een oude Nederlandse benaming is klapperkruid. Ook de naam
stragoen duikt wel eens op.
De plant zou in Frankrijk gekomen zijn in de koffer van de
kok van een Roemeens edelman uit Transsylvanië, die om politieke redenen de
wijk moest nemen. Via de Franse keuken is de dragon wereldwijd bekend geworden.
Denk maar aan de bearnaise en de 'poulet à l' estragon'. Dragon moet met
wijsheid gebruikt worden, anders overstemt de smaak al snel.
Dragon is gedroogd te koop, maar dat is niets waard in
verhouding tot verse. Dragon opgelegd in azijn is goed te gebruiken in sauzen
zoals de bearnaise en andere warme bereidingen.
Dragon is gemakkelijk zelf te kweken, maar het is alleen de
eenjarige plant die smakelijke blaadjes oplevert.
Deze echte eenjarige Franse dragon wordt soms wel eens
verward met de bijna smaakloze Russische variant.
Artemisia dranunculus
- estragon -
tarragon
Kervel
Onder Romeinse invloed kwam de wilde kervel uit Siberië naar
onze gewesten.
Na een aantal mutaties bleef de kervel over zoals die nu bij
ons bekend is. Er bestaan ook een paar ernstig giftige varianten. De plant
lijkt wat op peterselie en heeft bij benadering een anijssmaak.
Kervel moet absoluut vers gebruikt worden. Gehakte kervel uit
de diepvriezer is een aanvaardbaar alternatief.
Kervel bevat veel vitamine C en mag daarom niet gekookt
worden, ook omdat anders de fijne smaak verloren gaat. Vooral als het gaat om
een fijne kervelsoep, een
typisch Belgische specialiteit. In Nederland wordt het gebruikt in de
kruudmoes.
Romeinse kervel is een andere variëteit die voor het
decoratief blad gebruikt wordt.
Een paling in het groen zonder kervel is geen echte paling
in het groen.
Onze typisch Belgische kervelsoep, zoals reeds vermeld!
In vele klassieke soepen worden pluisjes (pluksels) van
kervel gebruikt als decoratief element.
Anthriscus cerefolium
- cerfeuil -
chervil
Vermits de sjalot dikwijls tot de fines herbes gerekend
wordt :
Sjalot
Sjalot kent haar oorsprong in Zuid-Azië. Deze looksoort is
kleiner dan de ui, maar is pittiger. Rond tot langwerpig van vorm, naargelang
de soort. De lange Franse soorten worden 'cuisse de poulet' genoemd, maar
sommigen rekenen ze bij de uiensoorten. Zoals alle uiensoorten heeft ook de
sjalot de eigenschap om bloedzuiverend te werken.
De sjalot wordt op dezelfde manier als de uien verwerkt,
maar geeft een fijner en sterker resultaat.
Allium escalion
- échalotte -
scallion
Een ouwe klassieker :
Gribichesaus:
Mayonaise opgewerkt met geplette eierdooier en extra
mosterd, met toevoeging van gehakte kappertjes, augurken, kervel, peterselie en
dragon.
Julienne van hardgekookt eiwit. ( Dit wordt gedaan door het
gekookte eiwit door een zeef te duwen !)
Wordt er in Vlaanderen nog veel naar de Nederlandse TV gekeken? Ik vrees van niet...
Toch zijn er daar zeer interessante filmpjes te zien. Veel
beter dan de vreselijke Nigella Lawson die met haar blauw gelakte klauwen en overal
aan likkend Engeland en de rest van de wereld aan de insuline toe brengt en
mijn bloeddruk doet stijgen Maar vrouwlief vindt het geweldig en wat doe ik
dan ?
Wouter Klootwijk is nu ook niet precies de meest sexy naam
om een programma over voeding te presenteren. Op Nederland 2 liep er een serie
over soms onthutsende onderwerpen.
Nu zijn ze nog een tijdje via het internet te bekijken.
Misschien als de verbinding niet goed lukt wordt er gevraagd
om de silverlightplayer te instaleren. Doe maar, daarmee krijg je zelfs beeld
op je ganse scherm. Silverlight is compleet veilig, het is een Microsoft
product. Download hier
Bekijk kort na de uitzending het programma hier terug:
Acht nieuwe ambachtelijke afleveringen rond de onstuimige
keuken van Wouter Klootwijk. Uitzendtijdstip: 20.50 uur op NED 2. De eerste
aflevering wordt uitgezonden op woensdag 6 januari 2010.
Voor zijn nieuwe programma dat bij de publieke omroep RVU
wordt uitgezonden, reist Klootwijk de wereld rond. Hoofdthema is wederom
voeding en de productie ervan. Tijdens een lezing bij de Rooi Pannen in Tilburg
op 12 oktober lichtte hij alvast een tipje van de sluier op. Hij vertelde over
de film die hij heeft opgenomen in China. Thema is het maken van worst van
natuurdarmen.
Ook laat hij zien hoe een Chinese gast de worst eet in een
traditioneel Duits restaurant met braadworst en bier. De gast is zeker vijf
minuten bezig om de worst van het darmenvel te ontdoen. Dat leidt tot
hilarische beelden omdat de Chinees het product niet kent en niet weet hoe hij
het moet eten.
Momenteel is Klootwijk nog te zien op televisie in
herhalingen van het programma Klootwijk aan Zee. Centraal thema is vis
(vangst) en de verwerking ervan. Het programma loopt al drie seizoenen op tv.
Op 10 juli dit jaar ontving de journalist de People and the
sea-award voor dit programma van de Amsterdamse onderzoeksgroep MARE in
samenwerking met het productschap Vis omdat hij aspecten van maritieme
vraagstukken begrijpelijk heeft gemaakt voor een groot publiek.
