Maar wetlands zijn ook voor de mens van groot belang. Doordat ze bij hoogwater veel water opvangen , beperken ze verderop de kans op overstromingen. Het belang hiervan begint bijvoorbeeld in Nederland steeds meer door te dringen , nu we meer met hoogwater te maken krijgen. De keerzijde van de medaille is droogte . In droge tijden geven wetlands het opgeslagen water weer af. Wetlands fungeren zo als onmisbare waterreservoirs. Bijna al het drinkwater op aarde komt uit wetlands. Veel grote steden halen hun drinkwater direct of indirect uit deze gebieden. Vallen ze droog , dan is er geen drinkwater meer of wordt de winning praktisch onbetaalbaar. Ook Nederland krijgt meer te maken met droogte en watertekort , zoals in de zomer van 2003. Het rivierbed van de Maas en de Rijn en hun zijrivieren is zo versmald dat het water zo snel mogelijk richting zee stroomt. Er zijn nauwelijks gebieden waar de rivier de ruimte krijgt en die als waterbuffer fungeren. Door wetlands te creëren blijven de rivieren ook in droge perioden voldoende water leveren.
Economische waarde
Doordat wetlands zo rijk zijn aan leven , hebben ze vaak een grote economische waarde. Zo is de visstand in rivieren waar omringende wetlands zijn drooggelegd , soms met 90% verminderd. De rivier is haar kraamkamers verloren, de vissers hun bron van inkomsten , en de bevolking haar eiwitrijk voedsel. Kortom: het leven kan niet zonder water , zuiver water. En juist wetlands leveren dat water. De mens is van oudsheer bezig om land op het water te winnen , rivieren geschikt te maken voor scheepsvaart of te gebruiken voor lozing van afval. Het is extreem belangrijk dat de mens de waarde van de natuur gaat inzien , gebieden behoudt en waar mogelijk herstelt.
Waterrijke gebieden - wetlands - zijn extreem belangrijk voor de planten - en dierenwereld , en voor de mens. Zij bieden bescherming bij hoogwater en leveren schoon water. Water is in veel landen schaars, ook in Nederland , en wetlands fungeren als buffers die in droge tijden hun water afgeven. Wetlands zijn de bron van veel leven . Door hun rijkdom aan planten - en diersoorten behoren zij tot de meest waardevolle natuur op de aarde.
De afgelopen eeuw ging de helft van alle wetlands verloren. Unieke plant - en diersoorten zijn verdwenen. Resterende wetlands staan werelwijd ernstig onder druk als gevolg van waterverontreninging , waterverspilling , de aanleg van dammen en dijken en klimaatverandering. Als we niets doen aan de bescherming en herstel van wetlands , en als we de veranderingen van het klimaat niet in de hand houden , dan staat de toekomst van mens en dier op het spel. Daarom werkt Wereld Natuur Fonds wereldwijd aan het behoud en herstel van waterrijke natuur.
Wat zijn wetlands ?
Wetlands zijn waterrijke gebieden zoals moerassen , meren , overstromingsgebieden van rivieren , ondiepe stukken zee , mangrovebossen. Vaak gebieden die nu eens onder water staan , dan weer droogvallen of drassig blijven. Denk aan de Waddenzee , de Millingenwaard bij Nijmwegen die bij hoogwater overstroomt. Of de Panatanal in Brazilië en bolivia , waar een gebied vijf maal groter dan Belgie jaarlijks onder water komt te staan. Wij hebben het in dit deel vooral over zoetwater-wetlands.
Rijkdom aan planten en dieren
Moerassen en ondiep water vormen een broedplaats voor vissen en waterbeestjes , voedsel voor een enorme variëteit aan dieren , zoals (trek)vogels. Droogvallende graslanden leveren het voedsel voor allerlei grazers , die op hun beurt weer worden gegeten door roofdieren en roofvogels. Voor het overleven van al deze dieren zijn rivieren , meren en moerassen onmisbaar.
Koraalriffen worden ernstig bedreigd.De bedreiging zijn klimaatsverandering vistechnieken, overbevissing en vervuiling.
Klimaatverandering
Klimaatverandering hangt als een zwaard van Damocles boven het koraalrif. Koraal voelt zich lekker in de temperatuur waaraan het gewend is. Verandering van temperatuur zorgt dat koraal ' onder stress komt'. De temperatuurgevoeligheid is zeer groot, zo kan 1 graad verhoging al te vel zijn. Iedere 2 jaar vind het fenomeen El Nino plaats, waarbij het zeewater over de hele wereld warmer wordt. De El Nino van 1998 heeft overal ter wereld koraal aangetast. Vooral het koraal in the Great Barrier Reef en de riffen van Oost-Afrika hebben sterk te lijden gehad. In Oost-Afrika is zelfs ruim90% van de riffen aangetast.
Overbevissing
Overal te wereld trekken meer mensen naar de kust, waardoor de druk op de vispopulaties steeds groter wordt. Dit verstoort het natuurlijk evenwicht van het koraalrif. Vissen eten de grotere algen die op het rif groeien. Zij zorgen er voor dat het rif schoon blijft en er genoeg zonlicht bij het koraal kan komen. Wordt er te veel vis gevangen, dan loopt het rif de kans overwoekerd te worden door grotere algen.
Destructieve vistechnieken
In koraalgebieden wordt vaak gevist met technieken die schadelijk zijn voor het koraal. Een vernietigende vistechniek is bijvoorbeeld het vissen met sleepnetten, waardoor het koraal kapot gaat. In Azie en Oost Afrika wordt vaak gevist met dynamiet. Van dynamiet en lege frisdrankblikjes worden zelfgemaakte bommen gefrabriceerd. Deze bommen worden tot ontploffing gebracht op de riffen. Hierbij komt er in één klap veel vis boven drijven, maar worden ook stukken koraal vernield. Ook wordt er in Azie veel gevist met cyanide. Vissers spuiten het gif tussen de spleten van de riffen, waar veel rifvissen zich verschuilen. de vissen worden verdoofd en kunnen zo uit het water gevist worden. Helaas maakt cyanide tergelijkertijd het koraal kapot.
Vervuiling is een andere bedreiging voor het koraal. Het zeewater en de riffen kunnen bv. vervuild worden met pesticieden uit de landbouw of afval uit rioleringen. Door het kappen van bos of het ontginnen van land, sproeien vaak bodemdeeltjes in de zee. Zij vertroebelen daardoor het water en leggen een filmpje over het koraal. Hierdoor verstikken de koraalriffen.
Natuurlijke ecosystemen zoals koraalriffen en mangrovebossen kunen levens redden. Ze vormen natuurlijke barrieres die bij natuurrampen zoals orkanen en vloedgolven de schade aan de kust beperken. Ook bij deze tsunami zijn gebieden met gezonde mangrovebossen en kotaalriffen, zoals de Malediven, minder hard getroffen dan plekken waar de natuur plaats heeft gemaakt voor garnalenkwekarijen of strandhotels.
PREVENTIE
Veel kustbos is in het verleden gekapt om de grond te gebruiken voor toerisme,rijst, landbouw of viskwekerijen. Veel koraal in Zuid-Azie was al aangetast door de opwarming van de aarde , watervervuiling of dynamietvisserij. Als we natuurbuffers zoals mangrovebossen en koraalriffen intact houden is dat veiliger voor de kustbewoners. Bovendien, ongerepte natuur( legstranden van zeeschidpadden, koraal, walvissen) trekt toeristen en is daarmee een duurzame inkomstenbron.
NAZORG
Koraalriffen en mangrovebossen hebben een kraamkamerfunctie voor vis en zijn door de tsunami op diverse plaatsen beschadigd. Daardoor kan de visstand plaatselijk teruglopen. Verantwoord visserijbeheeris, naast het leveren van nieuwe boten en netten, essentieel om de visstand op peil te houden. Voor de getroffen visserdorpen is dat van levensbelang.
BOUWHOUT
Met vijf miljoen daklozen is de behoefte aan bouwmateriaal groot. Als het leidt tot ongecontroleerde kap in bossen vlakbij de getroffen kustgebieden dreigt er gevaar voor erosie, landvershuivingen en ongewenste natuurvernietiging. Het Wereld Natuur Fonds dringt er op aan de kustbevolking te helpen met zoveel duurzaam geprduceerd hout en andere bouwmaterialen.
Nu de hulp aan de slachtoffers van de zebeving goed op gang is gekomen, wordt ook al heel voorzichtig gedacht aan de wederopbouw van de getroffen gebieden. Daarbij wordt de vraag gesteld of het wel verstandig is om dicht bij de kust te bouwen. Als het aan het Wereld Natuur Fonds ligt moeten natuurlijke buffers zo veel mogelijk in stand blijven. Dit is van groot belang voor de veiligheid en economische toekomst van de bevolking. Ongerepte kusten met mangrovebossen, koraalriffen en waterrijke gebieden zijn van groot belang om de schade bij natuurrampen zoals orkanen, tyfone en vloedgolven te beperken. Ze vormen een natuurlijke barriere die de kust beschermt. Helaas kunnen natuurgebieden niet al het geweld van een grote vloedgolf opvangen, maar een dempende werking hebben ze wel, zo blijkt uit eerdere rampen en uit eerste berichten uit deprojecten van het Natuur Fonds in Zo-Azie. Koraalriffen en mangrovebossen hebben naar alle waarschijnlijkheid op diverse plaatsen als schokbrekers gefungeerd. Op de Andamen-eilanden kwam de zeebeving niet in de vorm van een vloedgolf, maar als stijgend water met sterke stroming, aldus een melding.
Ook lijken de koraalriffen in Sri Lanka, delen van India en Thailand zwaarder getroffen dan die van de Andaman-en Nicobar-eilanden en de Malediven. In de eerste groep waren de riffen al aangetast door destructive visserij of verbleekt door het broeikasteffect, in de tweede groep niet of nauwelijks . Dat bevestigd de ganbare theorie dat het ongerept koraal een betere kustbeveiliging biedt.
Koraal groeit tot 60 meter diep , en het valt te verwachten dat ondiepe gebieden zwarder getroffen zijn dan dan dieperliggende riffen. De toplaag van riffen kan er afgebroken zijn , opgewoeld zand en afval het koraal verstikken. De koraaldieertjes die samen het rif vormen hebben licht en zuurstof nodig om te groeien. Verstikking is niet permanent, maar het kan wel jaren tot decennia duren voor het koraal weer schoon is. Zand bedekt ook het visvoedsel dat op het koraal groeit ( sommige vissen 'grazen' op het rif ) en veroorzaakt met haar schurende werking erosie. Voor herstel zal het belangrijk zijn de overgebleven riffen goed te beschermen, want ze zijn een bron van nieuw leven vor hun omgeving. Koraallarven kunnen zich via zeestromingen verplaatsen en op dood koraal een nieuw leven beginnen.
Het wereld Natuur Fonds verwacht dat een deel van de natuurgebieden die een functie hebben als kraamkamer voor vis ( koraalriffen, mangrovebossen en zeegrasvelden ) zal zijn vernietigd. Verantwoord visserijbeheer is essentieel om te vermijden dat de visvoorraden, van levensbelang voor de vele getroffen gemeenschappen , gaan kelderen. MET het leveren van boten en netten zijn we er nog niet , hoe belangrijk ook als noodhulp. Duurzaam beheer van de vis is van even grote relevantie.
De zee voor de Canadese oostkust is een schoolvoorbeeld van wanbeleid op visserijgebied. Daar wordt al jaren, ondermeer door Eurpese trawlers, veelte veel gevist. Gevolg, de lokale vissers zoeken naar andere manieren om een centje bij te verdienen. Nieuwe initatieven van het Wereld Natuurfonds helpen het evenwicht in de natuur te herstellen en bieden de bewoners van Newfoundland de kans op een goedbelegde boterham. En daarvan profiteert ook de Canadese zeehond.
De natuur in de Oost-Canadese provincie Newfoundland is van slag. De grote vissoorten zijn vrijwel weggevist, jaarlijks sterven er zo'n 300.000 zeevogels door olievervuiling en de jacht op zeehonden neemt schrikbarende vormen aan. Newfoundland is ecologisch van slag. Sinds het tijdelijke verbod op het vangen van kabeljouw in 1992 is het inkomen van de vele vissers in de honderden kleine kustgemenschappen drastisch teruggelopen. De zee voor de Canadese Oostkust is een schoolvoorbeeld van wanbeheer wat visserij betreft. Een twijfelachtige eer voor een ooit zo rijk natuurgebied.
