Ook de Nederlandse polders en andere landbouwgronden zijn vooral ingericht op afvoer van water en niet op berging. Bij hevige regenval schiet de afvoer te kort en lopen hele gebieden onder water. In de zomer krijgen we vaker te maken met droge periodes. Opnieuw blijkt de waterhuishouding in Nederland en buurlanden te veel ingericht op een snelle afvoer van water. Het peil in de rivieren daalt sterk , wat kan leiden tot tekorten aan drinkwater ( koel)water voor industrie en irrigatiewater voor de landbouw.
Behoefte aan meer wetlands
Eén oplossing is : meer wetlands.
Wetlands langs de rivier die bij hoogwater kunnen overstromen , verkleinen het risico op overstromingen stroomafwaars. Zij bufferen het water in de winter en geven het in de zomer langzaam af. Ook wetlands in gebieden met veel water , zorgen voor zulke waterreservoirs. Ook is het belangrijk dat de natuur bovenstrooms zoveel mogelijk water kan bufferen, zodat regenwater niet meteen de rivier in stroomt.
Voorbeeldgebieden
Bekenste gebied is de Millingerwaard in de Gelderse poort, waar de Rijn Nederland binnenstroomt. Een prachtig gebied met wilde kuddes Konikpaarden en Galloway runderen, bevers en een rijkdom an planten en dieren.
Nederland is een waterrijk land. Het grootste deel van de Nederlandse natuur bestaat uit wetlands. Bij elkaar ongeveer een kwart van de oppervlakte van Nederland. Zij zijn zeer rijk aan planten-en diersoorten. Denk bijvoorbeeld aaan de Millingerwaard en de Biesbosch. Nederland heeft hele verschillende soorten wetlands , zoals : Grote zoutwater wetlands als de Waddenzee en de Oosterschelde/Westerschelde/Markiezaat , met zijn zandplaten die bij laagwater droog komen te liggen , ideaal voor enorme aantallen trekvogels. Landinwaarts gelegen zoetwater wetlands , zoals de Wieden/Weerribben/Rottige Meente , de Gelderse Poort en de Biesbosch , elk met hun geheel eigen karakter.
Bescherming en bedreigingen
Nederland doet veel aan de bescherming van wetlands. Begin jaren zeventig stond Nederland aan de wieg van de Ramsar-conventie , een internationaal verdrag over de bescherming van wetlands. Nog steeds is Nederland één van de voortrekkers. Zelf heeft Nederland ongeveer de helft van alle in aanmerking komende wetlands aangemeld voor de 'Ramar-lijst' van beschermende wetlands. Maar ook in Nederland is de situatie niet overal ideaal: - in de Waddenzee gaat de kokkelvisserij ten koste van grote aantallen trekvogels - de mogelijkheid van toekomstige gaswinning kan een gevaar betekenen voor de Waddenzee en de Biesbosch.
Overstromingen en droogtes
Nederland kampt steeds vaker met overstromingsgevaar in de winter en watertekort in de zomer , twee kanten van dezelfde medaille. In West Europa zijn veel grote rivieren gekanaliseerd , zodat zij hun water snel naar ze afvoeren. Wetlands en uiterwaarden langs de rivieren n die bij hoogwater kunnen overstromen, zijn drooggelegd. Het waterbergend vermogen is sterk aggenomen. Door klimaatverandering krijgen we echter vaker te maken met hevige regenval. De beddingen van b.v. de Rijn en de Maas zijn dan te smal om alle water te kunnen afvoeren. Gevolg : overstromingen.
Er zijn weinig tekenen van directe effecten op de visstand. Op een enkele plek is een dode vis aangespoeld. Eerste berichten bewijzen op een visstand die gezonder is dan voorheen , mogelijk omdat vissersdorpen zwaar zijn getroffen en er minder wordt gevist. Effecten op de lange termijn , zoals een verminderde kraamkamerfunctie van koraalriffen of grootschalige vissersvloten die de plek van de kustvissers innemen , lijken een ernstiger bedreiging.
Grote zoogdieren
Er zijn nauwelijks meldingen van getroffen grote zoogdieren. Er is een zeekoe gestrand , en drie dolfijnen zijn landinwaarts in een meer terechtgekomen.
De meeste grote landdieren zijn sneller dan de Tsunami (20 km per uur) , of leven verder van de kust. Tamme olifanten spelden een opmerkelijke rol: in Phuket zijn sommige toeristen gered omdat de olifant waarop ze langs het strand reden op de vlucht sloeg voor de golven.
Zeeschildpadden
Legstranden van bedreigde zeeschilpadden lijken op het eerste gezicht redelijk ongeschonden , wel zijn enkele strandstations waar schidpadden worden uitgebroed weggeslagen. De kans bestaat dat kustbewoners meer eieren en vlees van deze bedreigde reptielen zullen gaan eten als vervanging voor vis.
Sommige kwetsbare zeeschildpad-populaties kunnen die druk mogelijk niet aan.
Bos
Mangrovebossen lijken hun functie als buffer tegen vloedgolven goed te hebben vervuld: er is nog beperkt (5-20%) schade aan de kustbossen gemeld. Met vijf miljoen mensen daklozen stijgt wel de behoefte aan bouwmateriaal en dreigt overexploitatie van de bossen aan de kust.
Maar wetlands zijn ook voor de mens van groot belang. Doordat ze bij hoogwater veel water opvangen , beperken ze verderop de kans op overstromingen. Het belang hiervan begint bijvoorbeeld in Nederland steeds meer door te dringen , nu we meer met hoogwater te maken krijgen. De keerzijde van de medaille is droogte . In droge tijden geven wetlands het opgeslagen water weer af. Wetlands fungeren zo als onmisbare waterreservoirs. Bijna al het drinkwater op aarde komt uit wetlands. Veel grote steden halen hun drinkwater direct of indirect uit deze gebieden. Vallen ze droog , dan is er geen drinkwater meer of wordt de winning praktisch onbetaalbaar. Ook Nederland krijgt meer te maken met droogte en watertekort , zoals in de zomer van 2003. Het rivierbed van de Maas en de Rijn en hun zijrivieren is zo versmald dat het water zo snel mogelijk richting zee stroomt. Er zijn nauwelijks gebieden waar de rivier de ruimte krijgt en die als waterbuffer fungeren. Door wetlands te creëren blijven de rivieren ook in droge perioden voldoende water leveren.
Economische waarde
Doordat wetlands zo rijk zijn aan leven , hebben ze vaak een grote economische waarde. Zo is de visstand in rivieren waar omringende wetlands zijn drooggelegd , soms met 90% verminderd. De rivier is haar kraamkamers verloren, de vissers hun bron van inkomsten , en de bevolking haar eiwitrijk voedsel. Kortom: het leven kan niet zonder water , zuiver water. En juist wetlands leveren dat water. De mens is van oudsheer bezig om land op het water te winnen , rivieren geschikt te maken voor scheepsvaart of te gebruiken voor lozing van afval. Het is extreem belangrijk dat de mens de waarde van de natuur gaat inzien , gebieden behoudt en waar mogelijk herstelt.
Waterrijke gebieden - wetlands - zijn extreem belangrijk voor de planten - en dierenwereld , en voor de mens. Zij bieden bescherming bij hoogwater en leveren schoon water. Water is in veel landen schaars, ook in Nederland , en wetlands fungeren als buffers die in droge tijden hun water afgeven. Wetlands zijn de bron van veel leven . Door hun rijkdom aan planten - en diersoorten behoren zij tot de meest waardevolle natuur op de aarde.
De afgelopen eeuw ging de helft van alle wetlands verloren. Unieke plant - en diersoorten zijn verdwenen. Resterende wetlands staan werelwijd ernstig onder druk als gevolg van waterverontreninging , waterverspilling , de aanleg van dammen en dijken en klimaatverandering. Als we niets doen aan de bescherming en herstel van wetlands , en als we de veranderingen van het klimaat niet in de hand houden , dan staat de toekomst van mens en dier op het spel. Daarom werkt Wereld Natuur Fonds wereldwijd aan het behoud en herstel van waterrijke natuur.
Wat zijn wetlands ?
Wetlands zijn waterrijke gebieden zoals moerassen , meren , overstromingsgebieden van rivieren , ondiepe stukken zee , mangrovebossen. Vaak gebieden die nu eens onder water staan , dan weer droogvallen of drassig blijven. Denk aan de Waddenzee , de Millingenwaard bij Nijmwegen die bij hoogwater overstroomt. Of de Panatanal in Brazilië en bolivia , waar een gebied vijf maal groter dan Belgie jaarlijks onder water komt te staan. Wij hebben het in dit deel vooral over zoetwater-wetlands.
Rijkdom aan planten en dieren
Moerassen en ondiep water vormen een broedplaats voor vissen en waterbeestjes , voedsel voor een enorme variëteit aan dieren , zoals (trek)vogels. Droogvallende graslanden leveren het voedsel voor allerlei grazers , die op hun beurt weer worden gegeten door roofdieren en roofvogels. Voor het overleven van al deze dieren zijn rivieren , meren en moerassen onmisbaar.
Koraalriffen worden ernstig bedreigd.De bedreiging zijn klimaatsverandering vistechnieken, overbevissing en vervuiling.
Klimaatverandering
Klimaatverandering hangt als een zwaard van Damocles boven het koraalrif. Koraal voelt zich lekker in de temperatuur waaraan het gewend is. Verandering van temperatuur zorgt dat koraal ' onder stress komt'. De temperatuurgevoeligheid is zeer groot, zo kan 1 graad verhoging al te vel zijn. Iedere 2 jaar vind het fenomeen El Nino plaats, waarbij het zeewater over de hele wereld warmer wordt. De El Nino van 1998 heeft overal ter wereld koraal aangetast. Vooral het koraal in the Great Barrier Reef en de riffen van Oost-Afrika hebben sterk te lijden gehad. In Oost-Afrika is zelfs ruim90% van de riffen aangetast.
Overbevissing
Overal te wereld trekken meer mensen naar de kust, waardoor de druk op de vispopulaties steeds groter wordt. Dit verstoort het natuurlijk evenwicht van het koraalrif. Vissen eten de grotere algen die op het rif groeien. Zij zorgen er voor dat het rif schoon blijft en er genoeg zonlicht bij het koraal kan komen. Wordt er te veel vis gevangen, dan loopt het rif de kans overwoekerd te worden door grotere algen.
Destructieve vistechnieken
In koraalgebieden wordt vaak gevist met technieken die schadelijk zijn voor het koraal. Een vernietigende vistechniek is bijvoorbeeld het vissen met sleepnetten, waardoor het koraal kapot gaat. In Azie en Oost Afrika wordt vaak gevist met dynamiet. Van dynamiet en lege frisdrankblikjes worden zelfgemaakte bommen gefrabriceerd. Deze bommen worden tot ontploffing gebracht op de riffen. Hierbij komt er in één klap veel vis boven drijven, maar worden ook stukken koraal vernield. Ook wordt er in Azie veel gevist met cyanide. Vissers spuiten het gif tussen de spleten van de riffen, waar veel rifvissen zich verschuilen. de vissen worden verdoofd en kunnen zo uit het water gevist worden. Helaas maakt cyanide tergelijkertijd het koraal kapot.
Vervuiling is een andere bedreiging voor het koraal. Het zeewater en de riffen kunnen bv. vervuild worden met pesticieden uit de landbouw of afval uit rioleringen. Door het kappen van bos of het ontginnen van land, sproeien vaak bodemdeeltjes in de zee. Zij vertroebelen daardoor het water en leggen een filmpje over het koraal. Hierdoor verstikken de koraalriffen.
Natuurlijke ecosystemen zoals koraalriffen en mangrovebossen kunen levens redden. Ze vormen natuurlijke barrieres die bij natuurrampen zoals orkanen en vloedgolven de schade aan de kust beperken. Ook bij deze tsunami zijn gebieden met gezonde mangrovebossen en kotaalriffen, zoals de Malediven, minder hard getroffen dan plekken waar de natuur plaats heeft gemaakt voor garnalenkwekarijen of strandhotels.
PREVENTIE
Veel kustbos is in het verleden gekapt om de grond te gebruiken voor toerisme,rijst, landbouw of viskwekerijen. Veel koraal in Zuid-Azie was al aangetast door de opwarming van de aarde , watervervuiling of dynamietvisserij. Als we natuurbuffers zoals mangrovebossen en koraalriffen intact houden is dat veiliger voor de kustbewoners. Bovendien, ongerepte natuur( legstranden van zeeschidpadden, koraal, walvissen) trekt toeristen en is daarmee een duurzame inkomstenbron.
NAZORG
Koraalriffen en mangrovebossen hebben een kraamkamerfunctie voor vis en zijn door de tsunami op diverse plaatsen beschadigd. Daardoor kan de visstand plaatselijk teruglopen. Verantwoord visserijbeheeris, naast het leveren van nieuwe boten en netten, essentieel om de visstand op peil te houden. Voor de getroffen visserdorpen is dat van levensbelang.
BOUWHOUT
Met vijf miljoen daklozen is de behoefte aan bouwmateriaal groot. Als het leidt tot ongecontroleerde kap in bossen vlakbij de getroffen kustgebieden dreigt er gevaar voor erosie, landvershuivingen en ongewenste natuurvernietiging. Het Wereld Natuur Fonds dringt er op aan de kustbevolking te helpen met zoveel duurzaam geprduceerd hout en andere bouwmaterialen.
Nu de hulp aan de slachtoffers van de zebeving goed op gang is gekomen, wordt ook al heel voorzichtig gedacht aan de wederopbouw van de getroffen gebieden. Daarbij wordt de vraag gesteld of het wel verstandig is om dicht bij de kust te bouwen. Als het aan het Wereld Natuur Fonds ligt moeten natuurlijke buffers zo veel mogelijk in stand blijven. Dit is van groot belang voor de veiligheid en economische toekomst van de bevolking. Ongerepte kusten met mangrovebossen, koraalriffen en waterrijke gebieden zijn van groot belang om de schade bij natuurrampen zoals orkanen, tyfone en vloedgolven te beperken. Ze vormen een natuurlijke barriere die de kust beschermt. Helaas kunnen natuurgebieden niet al het geweld van een grote vloedgolf opvangen, maar een dempende werking hebben ze wel, zo blijkt uit eerdere rampen en uit eerste berichten uit deprojecten van het Natuur Fonds in Zo-Azie. Koraalriffen en mangrovebossen hebben naar alle waarschijnlijkheid op diverse plaatsen als schokbrekers gefungeerd. Op de Andamen-eilanden kwam de zeebeving niet in de vorm van een vloedgolf, maar als stijgend water met sterke stroming, aldus een melding.
Ook lijken de koraalriffen in Sri Lanka, delen van India en Thailand zwaarder getroffen dan die van de Andaman-en Nicobar-eilanden en de Malediven. In de eerste groep waren de riffen al aangetast door destructive visserij of verbleekt door het broeikasteffect, in de tweede groep niet of nauwelijks . Dat bevestigd de ganbare theorie dat het ongerept koraal een betere kustbeveiliging biedt.
Koraal groeit tot 60 meter diep , en het valt te verwachten dat ondiepe gebieden zwarder getroffen zijn dan dan dieperliggende riffen. De toplaag van riffen kan er afgebroken zijn , opgewoeld zand en afval het koraal verstikken. De koraaldieertjes die samen het rif vormen hebben licht en zuurstof nodig om te groeien. Verstikking is niet permanent, maar het kan wel jaren tot decennia duren voor het koraal weer schoon is. Zand bedekt ook het visvoedsel dat op het koraal groeit ( sommige vissen 'grazen' op het rif ) en veroorzaakt met haar schurende werking erosie. Voor herstel zal het belangrijk zijn de overgebleven riffen goed te beschermen, want ze zijn een bron van nieuw leven vor hun omgeving. Koraallarven kunnen zich via zeestromingen verplaatsen en op dood koraal een nieuw leven beginnen.
Het wereld Natuur Fonds verwacht dat een deel van de natuurgebieden die een functie hebben als kraamkamer voor vis ( koraalriffen, mangrovebossen en zeegrasvelden ) zal zijn vernietigd. Verantwoord visserijbeheer is essentieel om te vermijden dat de visvoorraden, van levensbelang voor de vele getroffen gemeenschappen , gaan kelderen. MET het leveren van boten en netten zijn we er nog niet , hoe belangrijk ook als noodhulp. Duurzaam beheer van de vis is van even grote relevantie.
De zee voor de Canadese oostkust is een schoolvoorbeeld van wanbeleid op visserijgebied. Daar wordt al jaren, ondermeer door Eurpese trawlers, veelte veel gevist. Gevolg, de lokale vissers zoeken naar andere manieren om een centje bij te verdienen. Nieuwe initatieven van het Wereld Natuurfonds helpen het evenwicht in de natuur te herstellen en bieden de bewoners van Newfoundland de kans op een goedbelegde boterham. En daarvan profiteert ook de Canadese zeehond.
De natuur in de Oost-Canadese provincie Newfoundland is van slag. De grote vissoorten zijn vrijwel weggevist, jaarlijks sterven er zo'n 300.000 zeevogels door olievervuiling en de jacht op zeehonden neemt schrikbarende vormen aan. Newfoundland is ecologisch van slag. Sinds het tijdelijke verbod op het vangen van kabeljouw in 1992 is het inkomen van de vele vissers in de honderden kleine kustgemenschappen drastisch teruggelopen. De zee voor de Canadese Oostkust is een schoolvoorbeeld van wanbeheer wat visserij betreft. Een twijfelachtige eer voor een ooit zo rijk natuurgebied.
Overwegende , dat erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag is voor de vrijheid, gerechtigheid en vrede in de wereld.
Overwegende, dat terzijdestelling van en minachting voor de rechten van de mens geleid hebben tot barbaarse handelingen, die het geweten van de mensheid geweld hebben aangedaan en dat de komst van een wereld, waarin de mensen vrijheid van meningsuiting en geloof zullen genieten, en vrij zullen zijn van vrees en gebrek, is verkondigd als het hoogste ideaal van iedere mens.
Overwegende, dat het van het grootste belang is, dat de rechten van de mens beschermd worden door de suprematie van het recht, opdat de mens niet gedwongen worde om in laatste instantie zijn toevlucht te nemen tot opstand tegen tyrannie en onderdrukking.
Overwegende, dat het van het grootste belang is om de ontwikkeling van vriendschappelijke betrekkingen tussen de naties te bevorderen.
Overwegende, dat de volkeren van de Verenigde Naties in het Handvest hun vertrouwen in de fundamentele rechten van de mens, in de waardigheid en de waarde van de mens en in de gelijke rechten van mannen en vrouwen opnieuw hebben bevestigd, en besloten hebben om sociaale vooruitgang en een hogere levensstandaars in groter vrijheid te bevorderen.
Overwegende, dat de Staten, welke Lid zijn van de Verenigde Naties, zich plechtig verbonden hebben om , in samenwerking met de Organisatie van de Verenigde Naties , overal de eerbied voor en inachtneming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden te bevorderen.
Overwegende, dat het van het grootste belang is voor de volledige nakomeling van deze verbintenis, dat een ieder begrip hebbe voor deze rechten en vrijheden.
Op grond daarvan proclameerd de Algemen Vergadering deze Universele Verklaring van de Rechten van de Mens als het gemeenschappelijk door ale volkeren en alle naties te bereiken ideaal, opdat ieder individu en elk orgaan van de gemeenschap, met deze verklaring voortdurend voor ogen, er naar zal streven door onderwijs en opvoeding de eerbied voor de rechten en vrijheden te bevorderen, en door vooruitstrevende maatregelen, op nationaal en internationaal terrein, deze rechten algemeen en daadwerkelijk te doen erkennen en toepassen, zowel onder de volkeren van Staten die lid zijn van de Verenigde Naties zijn, zelf, als onder de volkeren van gebieden, die onder hun jurisdictie staan.
ARTIKEL 1
Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren.Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.
ARTIKEL2
Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze Verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijkeafkomst, eigendom, geboorte of andere status. Verder zal geen onderscheid gemaakt naar de politieke,juridische of internationale status van het land of gebied, waartoe iemand behoort , onverschillig of het een onafhankelijk, trust, ofniet-zelfbesturend gebied betreft, dan wel of er een anders beperking van de soevereiniteit bestaat.
ARTIKEL3
Een ieder heeft het recht op leven, vrijheid en onschenbaarheid van zijn persoon.
ARTIKEL4
Niemand zal in slavernij of horigheid gehouden worden. Slavernij en slavenhandel in iedere vorm zijn verboden.
ARTIKEL5
Niemand zal onderworpen worden aan folteringen, noch aan een wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing.
ARTIKEL6
Een ieder heeft, waar hij zich ook bevindt, het recht als persoon erkend te worden voor de wet.
ARTIKEL7
Allen zijn gelijk voor de weten hebben zonder onderscheid aanspraak op gelijke bescherming door de wet. Allen hebben aanspraak op gelijke bescherming tegen iedere achterstelling in strijd met deze Verklaring en tegen iederophitsing tot een dergelijke achterstelling.
ARTIKEL8
Een ieder heeft recht op daadwerkelijke rechtshulp van rechtelijke instanties tegen handelingen, welke in strijd zijn met de grondrechten hen toegekend bij Grondwet of wet.
ARTIKEL9
Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige arrestatie, detentie of verbanning.
ARTIKEL10
Een ieder heeft, in volle gelijkheid, recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak door een onafhankelijke en onpartijdige rechtelijke instantie bij het vaststellen van zijn rechten en verplichtingen en bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde strafvervolging.
ARTIKEL11
Een ieder, die wegens een strafbaar feit wordt vervolgd, heeft er recht op voor onschuldig gehouden te worden, totdat zijn schuld krachtens de wet bewezen wordt in een openbare rechtszitting, waarbij hem alle waarborgen, nodig voor zijn vededeging, zijn toegekend. Niemand zal voor schuldig gehouden worden aan enig strafrechtelijk vergrijp op grond van enig handeling of enig verzuim, welke naar nationaal of internationaal recht geen strafrechtelijk vergrijp betekenden op het tijdstip, waarop de handeling of het verzuimbegaan werdt. Evenmin zal een zwaardere straf worden opgelegd dan die , welke ten tijde van het begaan van het stafbare fiet van toepassing was.
ARTIKEL12
Niemand zal onderworpen worden an willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden, in zijn gezin, zijn tehuis of zijn briefwisseling, noch aan enige aantasting van zijn eer of goede naam. Tegen een dergelijke inmenging of aantasting heeft een ieder recht op bescherming door de wet.
ARTIKEL13
Een ieder heeft het recht zich vrijlijk te verplaatsen en te vertoeven binnen de grenzen van elke Staat. Een ieder heeft het recht welk land ook, met inbegrip van het zijne, te verlaten en naar zijn land terug te keren.
ARTIKEL14
Een ieder heeft het recht om in andere landen asiel te zoeken en te genieten tegen vervolging. Op dit recht kan geen beroep worden gedaan ingeval van strafvervolgingen wegens misdrijven van niet politieke of handelingen in strijd met de doeleinden en beginselen van de Verenigde Naties.
ARTIKEL15
Een ieder heeft het recht op een nationaliteit. Aan niemand mag willekeurig zijn nationaliteit worden ontnomen, noch het recht worden ontzegd om van nationaliteit te veranderen.
ARTIKEL16
Zonder enige beperking op grond van ras, nationaliteit of godsdienst, hebben mannen en vrouwen van huwbare leeftijd het recht om te huwen en een gezin te stichten. Zij hebben gelijke rechten wat het huwelijk betreft, tijdens het huwelijk en bij de ontbinding ervan. Een huwelijk kan slechts worden gesloten met de vrije en volledige toestemming van de aanstaande echtgenoten. Het gezin is de natuurlijke en fundamentele groepseenheid van de maatschappy en heeft het recht op bescherming door de maatschappy en de staat.
ARTIKEL17
Een ieder heeft het recht op eigendom, hetzij alleen, hetzij tezamen met anderen. Niemand mag willekeurig van zijn eigedom worden beroofd.
ARTIKEL18
Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst , dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan , door de praktische, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften.
ARTIKEL19
Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening te koesteren en om door middelen en ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven.
ARTIKEL20
Een ieder heeft recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering. Niemand mag worden gedwongen om tot een vereniging te behoren.
ARTIKEL21
Een ieder heeft het recht om deel te nemen aan het bestuur van zijn land, rechtstreeke of door middel van vrij verkozen vertegenwoordigers. Een ieder heeft het recht om op voet van gelijkheid te worden toegelaten tot de overheidsdiensten van zijn land. De wil van het volk zal de grondslag zijn van het gezag van de Regering, deze wil zal tot uiting komen in periodieke en eerlijke verkiezingen, die gehouden zullen worden krachtens algemeen en gelijkwaardig kiesrecht en bij geheime stemmingen of volgens een procedure, die evenzeer de vrijheid van de stemmen verzekert.
ARTIKEL22
Een ieder heeft als lid van de gemeenschap recht op maatschappelijke zekerheid en heeft er aanspraak op , dat door middel van nationale inspanning en internationale samenwerking, en overeenkomstig de organisatie en de hulpbronnen van de betreffende Staat, de economische, sociale en culturele rechten, die onmisbaar zijn voor zijn waardigheid en voor de vrije ontplooiing van zijn persoonlijkheid, verwezenlijkt worden.
ARTIKEL23
Een ieder heeft recht op arbeid, op vrije keuze van beroep, op rechtmatige en gunstige arbeidsvoorwarden en op bescherming tegen werkloosheid. Een ieder , zonde enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid. Een ieder, die arbeid verricht, heeft recht op een rechtvaardige en gunstige beloning, welke hem en zijn gezin een menswaardig bestaan verzekert , welke beloning zo nodig met andere middelen van sociale bescherming zal worden aangevuld. Een ieder heeft het recht om vakverenigingen op te richten en zich daarbij aan te sluiten ter beschreming van zijn belangen.
ARTIKEL24
Een ieder heeft recht op rust en op eigen vrije tijd, met begrip van een redelijke beperking van de arbedstijd, en op periodike vakanties met behoud van loon.
ARTIKEL25
Een ieder heeft het recht op een levensstandard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvestingan geneeskundige verzorging en de nootzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, overlijden van de echtgenoot, ouderdom of een ander gemis aan bestaansmiddelen, ontstaan ten gevolge van omstandigheden van zijn wil. Moeder en kind hebben het recht op een bijzondere zorg en bijstand. Alle kinderen, al dan niet wettig, zullen dezelfde sociale bescherming genieten.
ARTIKEL26
Een ieder heeft recht op onderwijs, het onderwijs zal kosteloos zijn , althans wat het lager en basisonderwijs betreft. Het lager onderwijs zal verplicht zijn. Ambachtsonderwijs en beroepsopleiding zullen algemeen beschikbaar worden gesteld. Hoger onderwijs zal openstaan voor een ieder, die daartoe de begaafheid bezit. Het onderwijs zal gericht zijn op de volle ontwikkeling van de menselijke peroonlijkheid en op de verstreking van de eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. Het zal het begrip, de verdraagzaamheid en de vriendschap onder alle naties, rassen of godsdienstige groepen bevarderen en het zal de werkzaamheden van de Verenigde Naties voor de handhaving van de vrede steunen. Aan de ouders komt in de eerste plaats het recht toe om de soort van de opvoeding en onderwijs te kiezen, welke aan hun kinderen zal worden gegeven.
ARTIKEL27
Een ieder heeft het recht om vrijelijk deel te nemen aan het culturele leven van de gemeenschap, om te genieten van de kunst en om deel te hebben aan wetenschappelijke vooruitgang en de vruchten daarvan.
ARTIKEL28
Een ieder heeft het recht op bestaan van een zodanige maatschappelijke en intenationale orde, dat de rechten en vrijheden, in deze Verklaring genoemd, daarin ten volle kunnen worden verwezenlijkt.
ARTIKEL29
Een ieder heeft plichten jegens de gemeenschap, zonder welke de vrije en volledige ontplooiing van zijn persoonlijkheid niet mogelijk is. In de uitoefening van zijn rechten en vrijheden zal een ieder slechts onderworpen zijn aan die beperkingen, welke bij de wet zijn vastgesteld en uitsluitend ter verzekering van de onmisbare erkenning en eerbieding van de rechten en vrijheden van anderen en om te voldoen aan de gerechtvaardige eisen van de moraliteit, de openbare orde en het algemeen welzijn in een decocratische gemeenschap. Deze rechten en vrijheden mogen in geen geval worden uitgeoefend in strijd met de doeleinden en beginselen van de Verenigde Naties.
ARTIKEL30
Geen bepaling in deze Verklaring zal zodanig mogen worden uitgelegd, dat welke Staat , groep of persoon ook, daaraan enig recht kan ontlenen om iets te ondernemen of handelingen van welke aard ook te verrichten, die vernietiging van een van de rechten en vrijheden. In deze Verklaring genoemd, ten doel hebben.
