Coronavirus COVID-19

Beste medewerker,

De uitbraak van het nieuwe coronavirus in China beheerst al enkele weken de actualiteit. Initieel situeerde het probleem zich hoofdzakelijk in China. Ondertussen heeft het virus zich ook verspreid naar onze buurlanden. Het is niet ondenkbaar dat we ook in ons ziekenhuis geconfronteerd worden met (een vermoeden van) COVID-19. 

Omdat er onder zorgmedewerkers en artsen meer en meer vragen ontstaan, zetten we een aantal zaken op een rij.

Mede namens het team infectiepreventie en de microbiologen,

Dr. Dirk Ommeslag             Dr. Filip Triest            Apr.-Biol. Charlotte Verfaillie

Wat is het nieuwe coronavirus?

Het nieuwe coronavirus (SARS-CoV-2) werd voor het eerst vastgesteld eind 2019 in Wuhan, de hoofdstad van de provincie Hubei, en behoort tot de coronavirussen, een familie van virussen die een infectie kan veroorzaken bij mens en dier. Het SARS-CoV-2 virus behoort tot dezelfde groep van het SARS-coronavirus dat in 2003 wereldwijd in verschillende regio's voor uitbraken zorgde. De ziekte met het nieuwe SARS-CoV-2 virus, wordt COVID-19 genoemd. Op 30 januari 2020 heeft de WHO de uitbraak tot een internationale bedreiging voor de volksgezondheid (PHEIC-status) uitgeroepen.

De symptomen variëren van milde tot ernstige luchtwegaandoeningen met koorts, hoesten en ademhalingsmoeilijkheden. Overdracht gebeurt van mens op mens, vermoedelijk via inademen van minuscule, besmette druppels. Deze druppels komen in de lucht terecht door o.a. hoesten en niezen. Vooral ouderen en mensen met bestaande chronische aandoeningen lijken kwetsbaarder voor ernstige symptomen. 

De incubatieduur bedraagt 2-10 dagen.

Wanneer moet ik denken aan COVID-19, wat zijn de alarmsymptomen? 

De gevalsdefinitie van de overheid omschrijft een verdachte patiënt als volgt:

Elke persoon met:

• klinische symptomen van een bovenste of onderste luchtweginfectie (met plots begin van minstens 1 van de volgende symptomen: koorts, hoest, ademhalingsmoeilijkheden)

           EN

• hetzij een reisgeschiedenis in de 14 dagen voor het begin van de ziekte naar een land/regio met wijdverspreide transmissie*: China, Zuid-Korea, Iran en 11 gemeenten in Italië (Codogno; Casapusterlengo; Castiglione d'Adda; Maleo; Fombio; Bertonico; Castelgerundo; Somaglia; San Fiorano; Terranova dei Passerini; Vo Euganeo) 
• hetzij een fysiek contact met een door het laboratorium bevestigd geval van COVID-19 in de 14 dagen voor het begin van de ziekte.

OF

Elke persoon met:

• klinische symptomen van een ernstige acute luchtweginfectie en/of klinisch of radiologisch bewijs van longontsteking, die een ziekenhuisopname vereist

           EN

• hetzij een reisgeschiedenis in de 14 dagen voor het begin van de ziekte naar een land/regio met lokale transmissie*: andere gemeenten in Lombardije, Veneto en Emilia Romagna in Italië dan de lijst hierboven, Singapore en Japan.

 * Deze lijst kan op elk moment aangepast worden in functie van de beschikbare  informatie 

Wie komt in aanmerking voor een test?

Enkel patiënten die voldoen aan de gevalsdefinitie opgesteld door de federale overheid, kunnen getest worden en dit na goedkeuring van de arts infectieziektenbestrijding van de provincie Oost-Vlaanderen.  

De analyse gebeurt in het nationaal referentiecentrum (UZ Leuven). Neem 2 nasofaryngeale wissers en vul de vragenlijst in. Stuur het staal en de ingevulde vragenlijst naar het lab. De doorlooptijd bedraagt <24h.

Vermoeden van een patiënt met COVID-19, wat nu?

Patiënten die ambulant in het ziekenhuis aanwezig zijn en voldoen aan de gevalsdefinitie worden na telefonisch overleg met de coördinerend spoedarts verwezen naar spoed en daar volgens de richtlijnen getest en indien nodig opgenomen.

Ook voor verwijzing via de huisarts naar een ziekenhuis zijn er nationale richtlijnen met als hoeksteen de gevalsdefinitie. Strikte toepassing is noodzakelijk om de spoedopname niet onnodig te belasten.

Indien een ziekenhuisopname noodzakelijk is, blijven patiënten in quarantaine op spoed tot het resultaat van de test gekend is. Tot nader order worden bevestigde gevallen niet opgenomen in ons ziekenhuis, maar verwezen naar gespecialiseerde centra, zijnde het Sint-Pietersziekenhuis in Brussel of UZ Antwerpen. 

Indien er - omwille van de uitgebreidheid van de epidemie - toch patiënten worden opgenomen, moeten extra beschermende voorzorgsmaatregelen genomen worden. Deze maatregelen zijn opgenomen in de interne procedure.

Gelden andere maatregelen voor kinderen?

Voor kinderen die beantwoorden aan de gevalsdefinitie van een verdacht geval geldt dezelfde procedure als voor volwassenen.     

Ik heb veel contact met patiënten. Welke voorzorgsmaatregelen kan ik zelf nemen?

Om de verspreiding van respiratoire virussen, waaronder het coronavirus maar ook influenza, te voorkomen en om jezelf te beschermen, worden de standaard voorzorgsmaatregelen toegepast bij alle patiënten. 

• Was/ontsmet je handen regelmatig. Draag je arbeidskledij correct en raak je gezicht niet aan tijdens het verlenen van zorg of onderzoeken van patiënten. Ter herinnering: een goede handhygiëne is enkel mogelijk met juwelenvrije handen en vrije onderarmen. 
   
• Gezien de schaarste aan maskers moet het gebruik van maskers zoveel mogelijk worden voorbehouden voor hoogrisico handelingen. Draag een mond-neusmasker bij patiënten die géén hoesthygiëne toepassen én waarbij je intensief zorgcontact (<1m) hebt, of bij aërosolproducerende handelingen. 
   
• Mijd onnodig patiëntcontact zoals het geven van een hand, op het bed van de patiënt zitten, ... Bedien schakelaars en klinken (zo mogelijk) met je elleboog.
   
• Gebruik altijd wegwerpzakdoekjes bij hoesten, niezen en snuiten om neus en mond te bedekken. Gebruik ze eenmalig. Gooi ze meteen daarna in een vuilnisbak en was je handen. Geen wegwerpzakdoek bij de hand? Nies dan in de holte van je geplooide arm. 
   
• Kom niet werken als je ziek bent.

Heeft AZ Sint-Lucas een procedure en waar kan ik deze vinden?

Het ziekenhuis stelde een interne procedure op gebaseerd op de procedure van de FOD Volksgezondheid voor ziekenhuizen. De richtlijnen van de overheid worden op de voet gevolgd. De procedure wordt zo nodig bijgewerkt. 

De volgende items worden beschreven: 

• Gevalsdefinitie
• Triage op spoed
• Diagnostiek
• Opnamecriteria (bij verdere uitbreiding in België)
• Te nemen voorzorgsmaatregelen

De interne procedure kun je consulteren via de isolatie-indicatielijst (Coronavirus > interne procedure).

Rationeel gebruik van mondmaskers in het ziekenhuis

De voorraad (chirurgische) mondmaskers is momenteel beperkt door een dreigend tekort op de Europese markt. Daarom zijn een aantal tijdelijke maatregelen van toepassing voor een rationeel gebruik van chirurgische maskers, verzorgingsmaskers en FFP2 maskers:

MRSA-patiënten in isolatie

• Druppel-contactisolatie wordt teruggeschroefd naar contact-isolatie (dus standaard géén masker). 

Zorgafdelingen, IZ en spoed

• Chirurgisch masker: enkel op indicatie, nl. bij patiënten zonder hoesthygiëne én intensief zorgcontact <1m, of bij aërosolproducerende handelingen.
• FFP2 maskers: enkel bij patiënten met (vermoeden van) open longTBC
• Stimuleer patiënten tot een goede hoesthygiëne

Consultaties en medische beeldvorming

• Enkel op indicatie, nl. bij patiënten zonder hoesthygiëne én intensief zorgcontact <1m, of bij aërosolproducerende handelingen.
• Stimuleer patiënten tot een goede hoesthygiëne
• Consultaties die geen maskers in stock hebben, kunnen er geen bestellen

Operatiekwartier

• Artsen/verpleegkundigen aan de operatietafel:
  • 1 masker per dagdeel (voormiddag/namiddag)
  • Vervangen indien bevuild/verzadigd
• Omloopverpleegkundige 1 masker per dagMaskers zullen beperkt aanwezig zijn in de zaal en worden geviseerd door de dienstverantwoordelijke.  
  • Vervangen indien bevuild/verzadigd

Dialyse

• Verpleegkundigen: Patiënt: zelfde masker bij aan- en afsluiten 
  • 1 masker per shift 
  • Vervangen indien bevuild/verzadigd

Apotheek/Cleanroom

• Bereiding van medicatie: 1 masker per dagdeel (voormiddag/namiddag)
• Vervanging indien bevuild of verzadigd

Endocentrum

• Medewerkers met risico op spatten: 1 masker per shift
• Vervangen indien bevuild of verzadigd

Maskers worden niet meegenomen naar huis. Het dragen van een mondmasker op publieke plaatsen heeft momenteel geen enkele meerwaarde en is enkel zinvol binnen het kader van directe patiëntenzorg.  

Ik ben zwanger, moet ik mij extra zorgen maken rond COVID-19?

Op dit moment zijn er geen aanwijzingen voor een verhoogd risico op COVID-19 voor zwangere vrouwen. Zwangere zorgmedewerkers beschermen zich – net zoals hun collega’s – door de basis hygiënemaatregelen toe te passen.
De medische zorg voor verdachte patiënten wordt bij voorkeur wel verleend door niet-zwangere collega’s. 

Mag ik reizen?

Ja, je kan blijven reizen, maar hou rekening met de basis hygiënemaatregelen. Reisadvies vind je terug op de website van de FOD Buitenlandse Zaken.   

Hoe blijf ik op de hoogte?

Hou het intranet in de gaten. De belangrijkste updates zullen via blikvanger gecommuniceerd worden. Ook de interne procedure wordt regelmatig aangepast. 

Daarnaast lanceerde de overheid de website www.info-coronavirus.be. Reisadvies vind je terug op de website van de FOD Buitenlandse Zaken.

Wie is het aanspreekpunt voor COVID-19 in het ziekenhuis?

Heb je te maken met een patiënt die aan de gevalsdefinitie voldoet, of vind je geen antwoord op je vragen in de (interne) procedure, via de rubriek "veelgestelde vragen" of op www.info-coronavirus.be, neem dan contact op met:

• Dienst longziekten/infectieziekten: dr. Dirk Ommeslag (dect 6473) en dr. Filip Triest (6375)
• Microbioloog van wacht (6460) 
• Team infectiepreventie (6304)