|
WANDELEN TUSSEN JEKER EN MAAS.
OVER BERG EN DAL.
MAASTRICHT.
De Sint-Pietersberg is het plateau gelegen tussen de lage valleien van Jeker en Maas. De kalkachtige ondergrond van deze streek werd gevormd tijdens de Krijtperiode, meer dan 65 miljoen jaar geleden, in een zeemilieu waarin dieren goed gedijden, zoals blijkt uit de ontdekking van talrijke fossielen waaronder de befaamde mosasaurus. In de loop der eeuwen ontstond in deze streek geleidelijk aan een typische plantengroei, de kalkgraslanden, vooral door het gebruik van de hellingen als weilanden voor schapen en geiten.
Omdat hier gemiddeld weinig neerslag valt, de zon meer schijnt, de hellingen goed beschut liggen en de kalkbodem sterk doordringbaar is, komen er op de Sint-Pietersberg veel zeldzame dier- en plantensoorten voor. Het gaat om soorten met vaak een zuiderse oorsprong, zoals de muurhagedis, bepaalde orchideeën en talrijke insecten. Om deze unieke biotoop van de kalkgraslanden te behouden moet er regelmatig opschietend struikgewas en bos gekapt worden. Eenmaal ontbost, onderhouden de sterke mergellandschapen deze graslanden. Door eeuwenlange mergelontginning is er in dit gebied een indrukwekkend ondergronds gangenstelsel ontstaan dat thans een van de belangrijkste overwintering centra is geworden voor duizenden vleermuizen uit heel West-Europa. Over het hele gebied liggen ook tientallen open mergel-, krijt en silexgroeves verspreid. Van zodra de ontginning in een groeve stopt, neemt de natuur op spectaculaire wijze weer de bovenhand.
Natuurmonumenten streeft ernaar de waardevolle kalkgraslanden en heischrale graslanden te herstellen en uit te breiden. In Nederland is er nog maar 20 ha. kalkgrasland, waarvan ruim 5 ha. op de Sint-Pietersberg. Er groeien zeldzame planten als kalketrip, kaardebol en wilde marjolein. In 2004 werd de bijenorchis gezien, een orchidee die sinds 1900 hier niet meer voorkwam. Om de toestand van de kalkgraslanden optimaal te houden graast er een kudde mergellandschapen. De wandeling vertrekt aan het Fort Sint Pieter. Fier boven op de Sint-Pietersberg beschermt het fort al ruim 300 jaar de stad Maastricht tegen de vijand. Het fort is één van de hoogtepunten op de berg. In 1936 geeft de gemeente het fort een nieuwe bestemming, mede om toeristen aan te trekken. Als werkverschaffing wordt er puin geruimd en er komt een restaurant, dat later weer wordt gesloten. Tussen 2006 en 2012 krijgt het fort het oorspronkelijke uiterlijk terug bij een ingrijpende restauratie. Bewust kiest men ervoor bepaalde delen niet te reconstrueren maar ruïne te laten. Zo blijft de geschiedenis zichtbaar en is er ook plaats voor bijzondere planten en dieren.
Dan wandelen we verder over de grasland met bloemen en dan weer een prachtig zicht op de Apostelhoeve en de wijnberg. Weer een eindje door de natuur en komen aan Hoeve Nekum. Hoeve Nekum wordt voor het eerst vermeld in archieven die dateren uit 1304. Het gaat hierbij om een grensbeschrijving van het graafschap Vroenhoven. De hoeve wordt hier vermeld onder de naam: "Hoeff van Nyedekom". Wat oud Nederlands is voor: hoeve van beneden in het dal. Van de eerste bebouwing resten alleen nog de funderingen. De gebouwen zelf zijn tijdens oorlogsgeweld verwoest. De huidige monumentale hoeve dateert uit circa 1600 en omvat een aantal grote gebouwen die rondom een binnenhof zijn gesitueerd, waarbij de grote monumentale toegangspoort de hoeve een kasteelachtig voorkomen verleent. Sinds 1934 wordt de Hoeve bewoond door de familie Bollen. Momenteel wordt het bedrijf geleid door Math en Elsa Bollen. Van oudsher is Hoeve Nekum een gemengd landbouwbedrijf met veeteelt en akkerbouw. De totale bedrijfsomvang bedraagt 60 ha . Enkele percelen liggen op de zeer steile hellingen van de Louwberg. Deze percelen waren vroeger in gebruik als grasland voor het vee. Nu staan hier de wijnstokken. In 1988 is begonnen met de aanleg van de wijngaard. Wijngoed Hoeve Nekum is daardoor het op één na oudste wijngoed van Nederland.
We wandelen voorbij steken de weg over en klimmen naar de Apostelhoeve. De Apostelhoeve is een van de bekendste wijngaarden van Nederland. In het Jekerdal werden al vanaf de middeleeuwen wijndruiven verbouwd, tot de 'Kleine IJstijd' daar omstreeks 1600 een einde aan maakte. De fruitteler Hugo Hulst besloot op De Apostelhoeve in 1970 weer een wijngaard aan te leggen. Daarmee is De Apostelhoeve het oudste nog functionerende wijnbedrijf van Nederland. Tegenwoordig wordt een oppervlakte van 6 hectare voor wijnbouw gebruikt. Op de bodem, die bestaat uit kiezel en mergel met daaroverheen een laag löss, worden de volgende druivenrassen geteeld: riesling, auxerrois, rivaner en pinot gris. Daarvan worden uitsluitend witte wijnen gemaakt, die een frisse, minerale smaak hebben en qua stijl en productie verwant zijn met wijnen uit de Elzas.
We wandelen even het domein op en dan weer verder komen aan de Jeker en steken de voetbrug aan de Lombokmolen. De molen is een midden slagmolen en ligt op de linkeroever van de rivier en bestond vroeger uit twee molengebouwen. De voorste molen was tot 1850 in gebruik als graanmolen, de achterste was een oliemolen. Alleen van de voorste is de gietijzeren maalstoel met daarop het ijzeren molenrad uit 1937 nog aanwezig. Daarom wordt tegenwoordig alleen dit gebouw aangeduid als de Molen van Lombok. Het molenrad heeft een middellijn van 4,96 m en een breedte van 0,88 m.
De molengebouwen zijn uit mergelstenen opgetrokken, deels voorzien van zogenaamde speklagen van natuursteen afgewisseld met een band van mergel. Nu nog even langs de Jeker en het Jekerdalpark en wat verder komen we terug aan het Fort en onze startplek. Een prachtige wandeling die we samen met Jelle gedaan hebben.
Voor het fotoalbum de link volgen
|
