Reisverslagen

Meer dan 35 jaar geleden studeerde Lea af aan het Hoger Instituut voor Verpleegkunde in het Universitair Ziekenhuis te Gent. Eén van haar medeleerlingen en tevens één van haar beste vriendinnen was Marleen. Na enkele jaren werkzaam geweest te zijn in het Gentse leerde Marleen Kaj kennen, een Deen die geboren was op het eiland Bornholm. Kaj verbleef hier een drietal jaren, lang genoeg om het Nederlands perfect te spreken. Marleen en Kaj huwden en gingen op het hoeve Kildesgard in Nylars op het Deense eiland Bornholm wonen. Ze kregen twee zonen en later vier kleinkinderen.

In 1994 was het precies 25 jaar geleden dat de klas van Marleen en Lea afstudeerde. Marleen stelde voor een klassereünie te houden. De vroegere klasgenoten werden opgespoord en in het najaar kwam de groep samen voor een gezellig etentje in restaurant De Sneppe te Gent. Na de reünie werden nog enkele brieven gewisseld tussen Marleen en Lea maar, wellicht door de dagdagelijkse beslommeringen, ging het contact verloren. Er waren zelfs vage plannen dat wij eens op bezoek zouden gaan naar het eiland Bornholm.

Op een najaarse maandagnamiddag in 2008 rinkelde de telefoon. Marleen belde van bij haar familie en vroeg of het paste om s anderendaags eens langs te komen. Met veel enthousiasme werd voor de dag nadien een afspraak gemaakt. Dat Marleen en Lea één en ander bij te praten hadden spreekt voor zichzelf. De laatste ontmoeting was van vijftien jaar geleden. Tijdens die gezellige namiddag werden er plannen gemaakt voor een reis naar Bornholm. Daar we nu konden converseren via e-mail kon het contact beter onderhouden worden.

Marleen reserveerde een appartement op een boerderij op drie kilometer van haar woning. Wij reserveerden via internet de ferry van Sassnitz naar Ronne (en betaalden die ook opvoorhand), de overnachtingen op de heen- en terugreis in het Etaphotel te Hannover West Grabsen en de overnachtingen op de heen- en terugreis in Binz aan de Oostzee. Zo kreeg ons plan om Bornholm te bezoeken stilaan een concrete vorm.

Enkele weken voor onze afreisdatum werd onze grote vriend Boldo, onze kat, niet ver van ons huis doodgereden. Het reeds gereserveerde verblijf in het kattenhotel werd geannuleerd.

In de namiddag van maandag wordt de auto geladen en alles in gereedheid gebracht voor het vertrek.

05.14 u: we vertrekken. Het is 15 graden en de lucht is wolkeloos. De kilometerteller van onze wagen staat op 54.621 km.

05.51 u: we rijden door de tunnel te Antwerpen. Het verkeer is druk maar er zijn geen fileproblemen.

06.00 u 68 km: We rijden het winkelcentrum van Wijnegem voorbij. Het is 15 graden.

06.45 u 144 km: we rijden Eindhoven voorbij er zijn werken bezig aan de snelweg. Er staat hier zelfs een bord dat oplegt dat men zijn GPS moet uitschakelen. Wij laten de GPS werken maar volgen wel de wegomleggingen.

12.46 u 13.19 u, 482 km 17 graden: we stoppen op het rasthof Garbsen om een kleinigheid te eten. Net voor het rasthof is er een afrit Garbsen. Wij vinden het vreemd dat onze GPS ons niet via die afrit stuurt.

Na de middagpauze rijden we verder naar onze bestemming, het Etaphotel in de Rostockerstrasse te Hannover Garbsen. Onze GPS staat ingesteld Rostockerstrasse nr. 8 Hannover. We vinden het eigenaardig dat we door een deel van de stad gestuurd worden en dat we uiteindelijk in het betere deel van Hannover terecht komen. De Rostockerstrasse is amper enkele honderden meters lang en dit is zeker geen buurt waar er normaal een Etaphotel gebouwd wordt. Een Etaphotel is er niet te vinden. We doen navraag bij een bewoner en die zegt ons dat in deze straat geen hotel staan en dat het dichtstbijzijnde hotel een goed stuk verderop ligt. Plots gaat bij mij een licht branden. Het adres van het hotel heb ik gevonden is het hotelboekje van de Etaphotels en daar staat in: Rostockerstrasse nr. 8 te Hannover-West Garbsen. Mijn GPS heb ik bijgevolg ingesteld op Hannover Rostockerstrasse. Maar ik begin nu te veronderstellen dat Garbsen geen wijk is van Hannover maar een zelfstandige randgemeente. Zou het een toeval zijn? Zou Garbsen ook een Rostockerstrasse hebben. Ik stel de GPS in op Grabsen Rostockerstrasse en onmiddellijk blijkt dat Garbsen ook een straat heeft met die naam. Vanaf nu volgen we de goede richting en moeten we een ferm stuk terugkeren (ca 29 km x 2 = ca 60 km), tot in de buurt van het baanrestaurant Garbsen waar we daar even nog geweest zijn. Al vlug vinden we de goede Rostockerstrasse en ook het Etaphotel. De uitbaatster is nog aanwezig omdat de toegangsdeur moet openblijven voor de werklieden die een deel van de kamers aan het opkalfateren zijn. Ze maakt haar excuses daar er in de namiddag nog wat lawaai zal zijn door de werkzaamheden. We betalen met visakaart 44 (kamer) + 6 x 2 (ontbijt) = 56. Wij krijgen kamer 302 toegewezen en het codenummer 536033 (voor de kamer en de ingangsdeur van het hotel). De kamer is pas gerenoveerd. Het meubilair is vernieuwd en de muren geschilderd.

Het is ca 15 u wanneer we ons in de kamer installeren. Om deze avond iets te eten moeten we niet lang zoeken want naast het Etaphotel hangt er een bord dat verwijst naar een imbiss-zaak naast de deur.

In totaal hebben we 540 km gereden. Onderweg, in Hamm, hebben we 15,9 liter diesel getankt voor 17,11 ( 1,134/liter).

Om 18.45 u gaan we naast de deur in de imbisszaak eten. We verbruiken 2 x kalkoensteak (pute), 2 x een kleine salade en één ijs, samen 29.

09.00 u 112 km: er is veel zon en nagenoeg geen bewolking. Het blijft zo de ganse dag.

Een goede 50 km voor onze bestemming stopt de autosnelweg en gaat het parcours over in gewone wegen. Tussen Hannover en Sassnitz ligt de snelweg er bijna verlaten bij. Ook hebben we slechts één raststatte gezien op het deel dat in het gebied van het vroegere Oost-Duitsland ligt. Onderweg komen we een bord tegen waarop herinnerd wordt dat hier de vroegere binnengrens van Duitsland lag.

Rond 14.00 u bereiken we de haven van Sassnitz. Het is de bedoeling de omgeving eens te verkennen en vooral navraag te doen hoe en waar we de ferryboot moeten oprijden. Ik vraag de weg aan een receptioniste van één van de aldaar gevestigde havenbedrijven. Die verwijst me naar een groot modern gebouw een eind verderop. We rijden er naartoe en parkeren er onze wagen op de ruime parking. We wagen het gebouw binnen te gaan en op de bovenverdieping van de terminal voor de voetgangers vinden we iemand die zo vriendelijk is ons de nodige inlichtingen te verschaffen hoe we morgen moeten inschepen. We moeten dan wel ons reserveringsnummer bij hebben dat op de afdruk van de e-mail staat en die we toegezonden kregen als bevestiging van onze reservatie. Tickets worden hier dus niet afgegeven.

Eens dit alles eens rustig overzien te hebben rijden we door naar de plaats waar we gaan overnachten. We rijden naar het Baltische-kust-stadje Binz, zon 12 kilometer verder. Zonder probleem (met de GPS) vinden we in de Jasmunderstrasse 3 het hotel Getreuer Eckart. Het is dan 14.30 u. We kunnen onmiddellijk inchecken (de receptie is tijdens de dag bemand) en we krijgen kamer 11 toegewezen op het gelijkvloers. De ontbijtszaal bevindt zich in de kelder. Er kan hier geen middagmaal of avondmaal gebruikt worden. Maar dat is geen probleem want er zijn restaurants genoeg in de omgeving. De meest gebouwen in het stadje zijn in een soort cottagestijl gebouwd, met veel houtwerk aan de gevels. Nagenoeg alle gebouwen zijn hier in het wit geschilderd. En dit is blijkbaar nog niet lang geleden gebeurd. Ik vermoed dat voor enkele jaren het stadje totaal vervallen was na jaren van Oost-Duits bewind. Blijkbaar heeft de hereniging van Duitsland voor de nodige centen gezorgd om de renovatie uit te voeren. Het gehele stadje ziet er heel net en gezellig uit.

In totaal hebben we vandaag 474 km gereden. Na een verfrissende douche maken we een wandeling in het kuststadje. Op het terras van het Kurhaus drinken we iets maar we blijven sober wegens de ondemocratische prijzen op de kaart. Op terugweg naar het hotel, om 18.00 u, vinden we in de hoofdstraat een geschikt Italiaans restaurant om iets te eten.

Om 18.30 u zijn we terug in de kamer en rusten we wat uit. Omstreeks 19.30 u maken we nog een wandeling van een uurtje. Het is dan wat aan de frisse kant.

07.45 u: we gaan ontbijten. Normaal kan men hier ontbijten vanaf 08.00 u (tot 10.00 u) maar op een kwartiertje vroeger steekt het niet. Alles voor het ontbijt staat reeds klaar. Na het ontbijt rekenen we af (kamer en ontbijt: 99).

Na de bagage in de kamer te hebben opgehaald vertrekken we naar Sassnitz, 12 km verderop gelegen. Onze kilometerteller staat op 55.637. Het is 8.44 u. In de buurt van het hotel tanken we nog eerst 12,95 liter diesel voor 15,1.

Men moet minstens een uur op voorhand aan de terminal van de ferryboot zijn maar wij zijn reeds ter plaatse om 09.00 u. We staan als tweede in de rij. Na de kassa voorbij te zijn gereden en zonder problemen met ons reserveringsnummer zijn doorgelaten, krijgen we een biljetje waarop staat in welke rij we moeten aanschuiven. In de rij naast ons staat een groep van ca 20 old-timermotoren.

11.35 u: de ferry vertrekt. Hij is slechts voor 50 % bezet. Toen de boot aankwam vanuit Rønne was deze nagenoeg vol. We hebben dus geen probleem om een zitplaats te vinden. De plaatsen aan de vensters zijn het eerst ingenomen. Daar we de gewoonten niet kennen komen we te laat voor een plaatsje aan een venster. We zetten ons dan maar in de rokersruimte die nagenoeg leeg is. In het restaurant van de boot eten we iets. De prijzen vliegen hier de pan uit. Voor een portie friet, een knackworst en een cola betaal je hier 150 Deense kronen, dit is ongeveer 18,5.

14.55 u stipt: we komen aan in Rønne. Reeds enkele minuten nadien kunnen we de ferry verlaten. Marleen zou ons komen ophalen net buiten de terminal, ongeveer 150 meter voorbij de afrit. Het wordt een hartelijke begroeting. Wij volgen dan Marleen met onze wagen naar ons logement. Wij zullen verblijven in een deel van een 200 jaar oude gerestaureerde boerderij in vakwerk. De uitbaters waren kippenkwekers tot ze een aantal jaren terug met pensioen gingen. Een deel van de boerderij hebben ze ingericht als appartement voor toeristen. Wij betalen voor de negen dagen van ons verblijf 2000 DK (ca 250). De boerin en de boer kennen geen Engels, de boer wel wat Duits. Waarschijnlijk komt dit laatste door de vele Duitse toeristen die het eiland aandoen. Voor de uitleg over het appartement kunnen we echter beroep doen op onze gids bij uitstek Marleen. Zij woont hier al meer dan 30 jaar en spreekt foutloos Deens. Buiten het Nederlands geeft ze ook nog een staaltje weg om Gents te klaappe. Het appartement bestaat uit twee verdiepingen en neemt een derde in van het totale woongedeelte. Op het gelijkvloers: een ruime douchekamer, een living, een ingerichte keuken en een veranda. Op de verdieping is er een kamer met een dubbel bed, een kleinere kamer met twee éénpersoonsbedden en op de overloop twee alkoofbedden. Dus meer dan ruim genoeg voor ons twee. Daar er hier maar weinig restaurants zijn en de prijzen vrij duur zijn zullen we ons potje zelf koken. Daarvoor komt de keuken goed van pas. Daarna volgen we Marleen die ons in de onmiddellijke nabijheid een filiaal van het winkelketen Brügsen aanwijst. Deze winkels zijn zeven dagen op zeven open. Op de weg van ons logement, de hoeve Dammegaard Vellensbyvej 10 te Nylars Rønne naar het centrum van Rønne, aan het eerste rond punt, is er nog een grotere zelfbedienning, namelijk de Netto. Daar zullen we tijdens ons verblijf het meest boodschappen doen. Nog iets meer naar het centrum van Rønne is er een warme bakker, De warme bakkers hier zijn reeds open van zes uur s morgens.

We verlaten Marleen nadat ze ons voor deze avond heeft uitgenodigd op het avondmaal om 19.00 u.

Eerst doen we nog wat dringende boodschappen voor morgen in de winkel Brügsen zoals brood, koffie, frisdrank, enz. Daarna keren we terug naar ons logement om onze bagage uit te laden en ons te installeren. We bekijken eens het klein winkeltje van de boerderij waar aardappelen, olie, tarwebloem en eieren verkocht worden.

Na een verfrissende douche komt omstreeks 19.00 u Marleen ons ophalen. Wij volgen met de auto tot aan het huis van Marleen en Kaj. Het is één van die vele oude goed onderhouden boerderijen die het eiland telt. De naam van de boerderij is Kildesgaard wat zoveel wil zeggen als: broerderij (gaard) met een waterbron (kildes). Zij is gelegen aan de Kildesgardsvejen (vej = weg of straat). Het water van de bron wordt om de tien jaar gecontroleerd. Omdat er niemand de bron op één of andere manier zou vervuilen heeft Kaj rond de bron een houten gebouwtje geplaatst. Het woonhuis beschikt over zeer ruime kamers zoals een zeer ruime keuken en zeer grote living. De vroegere stallen worden nu als bergruimte gebruikt.

Marleen heeft voor het avondeten een varkensgebraad met korstje klaargemaakt. Hiervoor heeft men een stuk varkensgebraad nodig waar nog het vel aanhangt. Het knapperige korstje is een delicatesse. Tijdens het lekker eten wordt de avond gevuld met het ophalen van oude en recente gebeurtenissen die voorgevallen zijn in onze beide families. Lea heeft een stapel fotos meegebracht van Laura en laat die zien.

Zonder het goed te beseffen is het 23 u geworden en is het tijd om naar ons logement terug te keren. Buiten is het pikdonker (hier worden de meeste wegen niet verlicht) maar met onze GPS vinden we gemakkelijk onze weg terug. Het huis van Marleen en Kaj is trouwens amper drie kilometer van ons logement gelegen. Daar we deze namiddag reeds ons bed hebben opgemaakt kunnen we onmiddellijk slapen gaan. Al vlug blijkt dat het dubbel bed wat te smal is zodat Lea verhuist naar de kleine slaapkamer. Er is wel een kleine moeilijkheid: voor een nachtelijk toiletbezoek moet men naar de gelijkvloerse verdieping.

Enkele gegevens over Bornholm

Bornholm ligt op 55 graden noorderbreedte en 15 graden oosterlengte. Het stadje Gudhjem is de enige Europese stad die precies op de 15^de lengtegraad ligt. Met deze lengtegraad wordt de Midden-Europese Tijd (MET) gemeten.

Bornholm is het kleinste bestuurscanton van Denemarken en heeft 45.300 inwoners.

Het eiland heeft 250 km wegen en 190 km fietspaden.

Bornholm werd in de laatste eeuwen bezet door Lübeck, Zweden, Duitsland en de Sovjetunie.

Het eiland is verschillende soorten landschappen rijk: heide en woud (3^de grootste bos van Denemarken ligt hier), beken, meren, moerassen, zandstranden (40 km) en rotskusten.

De voornaamste inkomsten komen voort uit het toerisme, de landbouw en de visserij.

Het is het vijfde grootste eiland van Denemarken.

De kortste afstanden zijn: naar Denemarken: 135 km, naar Duitsland: 88 km (naar Sassnitz: 130 km), naar Zweden: 37 km.

20 km ten noorden van Svaneke liggen de versterkte eilanden Christiansø en Frederiksø. Deze tellen 120 inwoners

We besluiten het deze voormiddag wat rustig aan te doen. Deze namiddag hebben we om 14.00 u een afspraak met Marleen en Kaj. We nemen een douche en bekijken de folders die we onderweg hebben meegenomen. Op de ferry hebben we voor 40 DK een goede kaart van het eiland gekocht. In de loop van de voormiddag rijden we naar de zelfbediening Netto om te kijken wat daar zoal te kopen is.

14.00 u: Marleen en Kaj komen ons ophalen en met hun auto doen we een rondrit. We rijden een groot deel over de kustweg langs de zuidelijke kant van het eiland om dan verder te rijden via de oostzijde naar de noordzijde. We rijden ondertussen even langs het zomerverblijf van Marleen en Kaj.

In het kustdorpje Svaneke maken we een stevige wandeling langsheen het kustpad. Eens terug op de plaats waar we de wagen achtergelaten hebben palmen we een picknicktafel in en genieten we van de koffie en de zelfgemaakte gebakjes van onze gastvrouw. Terug worden er herinneringen uit de tijd van toen opgehaald en zonder het goed te beseffen is het 17.30 u geworden. Tijd om via de kortste weg naar ons verblijft te rijden alwaar we om 18.00 u aankomen. Kaj wijst ons op de kaart de belangrijkste bezienswaardigheden aan. Daarna nemen we afscheid van onze vrienden die we voor enkele dagen moeten missen daar zij andere verplichtingen hebben tijdens het weekend. Voor ons meteen een goede gelegenheid om zelf eens op ontdekkingstocht te gaan.

Rond etenstijd stellen we vast dat er in de hoek van de living heel wat mieren uit een openingetje naast de centrale verwarming komen gekropen. Het is de tijd dat de mieren hun nest verlaten. Wel heeft de eigenaar reeds een wit poeder gestrooid op de bewuste plaats maar zonder veel resultaat. Ik ga met de voorhanden zijn de stofzuiger de beestjes te lijf en dit blijkt te werken. Voor alle zekerheid verwittig ik Edvard, de eigenaar, die enkele ogenblikken later ook met zijn stofzuiger de mieren begint op te zuigen en daarna verse poeder strooit. In verstaanbaar Duits vertelt hij mij dat ze ieder jaar dit probleem hebben. Wij mogen hem steeds verwittigen wanneer het probleem zich nog zou voordoen. Ook gaat hij de volgende dagen het nest aan de buitenzijde het gebouw te lijf. De volgende dagen, telkens we voor het avondeten thuis komen, zuigen we de mieren op en hebben we er verder geen last van.

Na het avondeten vertrekken we om 19.00 u voor een ritje van ca 20 km met de auto naar Rønne. De straten van de hoofdstad van het eiland zijn op dit ogenblijk nagenoeg volledig verlaten. Daardoor kunnen we ongestoord door de straten van het stadje rijden.

We rijden via de Vellensbyvej naar de grote weg die evenwijdig loopt met de kust, slaan dan links af en rijden tot Pedersker. Daar slaan we linksaf en volgen we de kustweg tot Dueodde. Rijden dan via Snogebaek, Nexø, Aarsdale en Svaneke. Onderweg stoppen we regelmatig om de kust te bewonderen. Dit is het minst spectaculaire deel van de ganse kust maar het heeft ook zijn charmes. Net voor Aarsdale stoppen we op een parking waar we onze picknick aanspreken. Zoals op talloze plaatsen langsheen de kust is hier een picknicktafel voorhanden en een ruim en net toilet. De broodjes voor de picknick kochten we deze morgen bij de warme bakker in Rønne. De openingstijden van de bakkerijen zijn: 6 u a 17 u, zaterdag tot 13 u en de zondag tot 17 u. Maandag is sluitingsdag (lukket).

De rest van de boodschappen kochten we in het warenhuis Netto. De bakker en het warenhuis liggen op ongeveer 5 km van ons logement. Ik ben van plan om morgenochtend verse broodjes te kopen bij die bakker.

Vanaf Svaneke rijden we het binnenland in. Svaneke heeft een mooi haventje. Onze volgende halte is de rondkerk van Ǿsterlars en bezoeken deze (ingang 10 DK per persoon). Bornholm telt vier van dergelijke rondkerken. Dit soort kerken komen enkel hier op het eiland voor. Ze werden zowel als kerk en als versterking tegen invallers gebruikt. Midden in de rondkerk staat een holle zuil waarin een stenen trap naar boven leidt.

Na het bezoek zetten we onze tocht verder doorheen het derde grootste bos van Denemarken, het bos van Almindingen. Midden in het bos stoppen we aan het restaurant Christianshoy. We verbruiken er elk een appeltaart en een koffie. De koffie wordt gezet doormiddel van een glazen filtertoestel. Er is ruim voldoende koffie in de kan voor wel vier of vijf personen. Alvorens we dan naar onze verblijfplaats rijden doen we nog een ommetje naar de kust in de buurt. We vinden er een kleine visrokerij. Bijna iedere nog actieve visrokerij heeft ook een gelagzaal waar men kan eten. We kopen hier een gerookte makreel en een andere soort gerookte vis. De vis is vers gerookt van deze morgen. Het roken gebeurt steeds in de voormiddag. Vanaf 12 u kan men de vis kopen in het winkeltje van de rokerij. Wanneer men vroeg gaat is de makreel nog soms warm.

17.30 u: we zijn terug in ons verblijf. We hebben nog wat last van de mieren maar eens ze met de stofzuiger opgezogen zijn is het euvel verholpen. Deze morgen betaalde ik aan Edvard, de eigenaar, de 2000 DK voor ons verblijf.

06.30 u: ik sta op, maak de koffie en rijd naar Rønne bij de warme bakker broodjes halen. Ik koop voor vandaag 8 broodjes en voor morgen evenveel. Morgen is het namelijk maandag en dan is de bakker dicht (lukket). Voor deze middag koop ik nog drie koffiekoeken. Lea is van plan om het donker brood op te eten die we nog liggen hebben van de vorige dag.

Vanaf zonsopgang schijnt de zon volop. Om 08.00 u vertrek ik op een wandelingetje in de buurt. Eens ik buiten de boerderij ben sla ik rechts af, aan de grote baan links af en wat verder rechtsaf. Na 3 km kom ik aan het huis van Marleen en Kaj. Gezien het vroege ochtenduur besluit ik hen niet te storen en geniet ik nog even van de hoorbare stilte. Deze stilte is ons de vorige dagen al opgevallen vooral als je in een rumoerige stad leeft. Om negen uur ben in terug thuis.

De temperatuur is uitstekend en de stapelwolken temperen wat de grote warmte. Via Kildesgardsvejen rijden we naar Vestermarie. We dwarsen de weg en rijden via Skovgardsvejen tot de volgende grote weg (Segenvej) en vervolgens rechtsaf tot het uiterste oosten van het eiland te Svaneke. Vanaf hier volgen we de kustweg in noordelijke richting. Onderweg stoppen we regelmatig op een parking met uitzicht op zee. We rijden tot Gudhjem. Even later krijgen we een regenvlaag te verwerken van 10 minuten. Op dat ogenblik zijn we net binnen in een glasblazerij aan een molen. Dit zal de enige regen zijn die we gedurende ons negen dagen durend verblijf zullen te verwerken krijgen. Die dag blijven de wolken af en toe dreigen maar daar blijft het bij. Op een parking net voor Gudhjem spreken we onze picknick aan. Daarna volgen we zo veel als mogelijk de kustweg en houden af en toe een stop om de omgeving te bekijken. Vervolgens rijden we via de noordelijkste punt van het eiland en de kustweg langs de westelijke kant naar Hasle. In Hasle stoppen we aan de haven, aan een hamburgerbarak, alwaar we een ijsje verbruiken en daarna iets te drinken kopen. We blijven geruime tijd op het terras zitten, genietend van de zon die zich van haar beste kant laat zien.

Op zoek naar een restaurant om er deze week eens te gaan eten rijden we naar Rønne. De enkele restaurants die we op de centrale markt vinden en in de zijstraten zijn hoofdzakelijk Italiaanse restaurants. Bij nazicht van de spijskaart bemerken we dat ook hier de prijzen de pan uitswingen. Wat verder van de centrale markt vinden we een kleine gelegenheid waar men kebab besteld aan een treffelijke prijs.

Rond 16.30 u zakken we af naar ons logement. Onderweg tanken we voor 140,09 DK diesel ( 19,12 17 liter).

Bij onze aankomst doet Edvard navraag naar het mierenprobleem. Dit schijnt nu opgelost te zijn. Hij heeft vandaag geprobeerd de mierennesten aan de buitenzijde van het gebouw te vernietigen.

Deze avond eten we nieuwe aardappeltjes met gerookte makreel en gerookte vis. De makreel smaakt hier heel wat beter dan die welke we bij ons kunnen kopen.

06.45 u: opstaan koffie maken en de broodjes van gisteren opwarmen in de oven van het electrisch kookfornuis.

09.15 u: we gaan naar de zelfbediening enkele boodschappen doen. In het centrum van Rønne posten we een prentkaart en keren dan terug naar ons logement via de luchthaven van Rønne. We brengen een bezoek aan de kleine maar moderne luchthaven. Vervolgens rijden we naar het dorpje Arnager, rijden langs de visrokerij voorbij en keren dan terug naar ons logement. Dit rijden we echter voorbij en rijden vervolgens naar Knudskerke (Møllevangen). We bezoeken het kleine kerkje waarvan het altaar en de kansel beschilderd is met volkse kunst. Verder zijn er geen beelden in de kerk aanwezig zoals bij de meesten protestantse kerken.

Wanneer we tegen de middag terug aan ons logement aankomen vinden we tussen onze deur een briefje van Marleen. Zij heeft blijkbaar ons gsm-nummer niet. Deze voormiddag heeft ze nog een vergadering af te werken en zal omstreeks 13.30 u thuis zijn. Zij vraagt of wij willen bellen. Ze plant iets voor deze avond voor ons vieren, met eten erbij.

We middagmalen in ons logement en na een uurtje platte rust bellen we naar Marleen. Zij zullen ons deze avond om 18 u komen ophalen voor een avondlijke picknick.

Om 14 u rijden we naar Gudhjem en bezoeken nogmaals het havenstadje. We blijven er een 2-tal uur op het terras zitten genietend van de zon. Om 16.15 u verlaten we Gudhjem en zakken we af naar ons logement alwaar we aankomen om 17 u. We hebben die dag 50 km gereden.

Om 18 u komen Marleen en Kaj ons ophalen. We rijden naar het haventje van Heiligpeder. In het haventje liggen er maar een tiental boten. Naast de boten van de oorspronkelijke Bornholmers liggen hier een drietal moderne zeilboten van ingeweken Kopenhagers. Kaj praat even met een oudere Bornholmer waaruit blijkt dat de nieuwe de oudere bewoners stilaan verdrijven.

Op een picknicktafel aan het haventje eten we het avondmaal dat Marleen heeft klaargemaakt. De kip in provinciaalse saus, een glaasje wijn, rauwe groenten en nieuwe aardappelen smaken uitstekend. Ondertussen schijnt de zon nog mild en nog tot 21 u kunnen we zonder jassen of truiën. Ook hier is de stilte hoorbaar. Tijdens het eten worden terug oude herinneringen opgehaald of onlangs voorgevallen gebeurtenissen vertelt. Om 21 u zakt de zon stilaan achter de horizon en om 21.45 u valt de totale duisternis in Dit is het signaal om stilaan op te stappen. Op de terugweg naar ons verblijf zien we in de schemering een hert in het veld staan. Hier op het eiland is er heel wat wild en vanaf half oktober tot Nieuwjaar wordt er hier veel gejaagd.

Aan ons logement nemen we afscheid van Marleen en Kaj en bedanken hen van harte voor de mooie avond.

Om 22.30 u gaan we slapen. Gans de dag scheen de zon en was er nagenoeg geen wind.

Na het zetten van de koffie rijdt ik naar de warme bakker om broodjes te kopen. Vooraleer ik vertrek kijk ik nog even door het raam van de living en op het grasplein zie ik een haas zitten. Het is een beest om U tegen te zeggen wegens zijn vrij zwaar kaliber. De zon schijnt reeds volop en de temperatuur is goed, zon 18 a 19 graden.

09.17 u: we vetrekken kilometerstand 56.050. Het weer is goed en de temperatuur ligt rond de 20 graden. We rijden langs het huis van Marleen en Kaj maar op ons aanbellen blijkt er niemand thuis te zijn. We rijden door naar Nyker en bezoeken er de rondkerk Ny Kirke. Via Hasle rijden we naar Heiligpeder (Sint-Petrus) waar we gisterenavond waren. Vervolgens rijden we nog verder langs de kust tot wanneer we niet meer verder kunnen. Daar keren we terug en rijden via de weg nr. 159 naar Jonskapel. Vanaf de parking volgen we eerst een veldwegel en moeten we dan afdalen langsheen een lange houten trap tot aan een rotsmassa die aan de zee ligt.

Onze volgende bestemming is het Hammerhuus, een ruïne van een kasteel, dat we bereiken via Vang. Op een parkeerplaats tegenover het Hammerhuus picknicken we. Na het middageten rijden we door naar de ruïne die we gratis kunnen bezoeken. Na het bezoek rijden we door naar het noordelijkste punt van het eiland, naar de Hammer Odde Fyr (een vuurtoren). Ook die is gratis te bezoeken. Na het bezoek we keren we terug op onze stappen en kopen een ijsje aan de kiosk in de nabijheid van Jonskapel.

Via het huis van Marleen en Kaj, we moeten er een haardroger en een flesje shampoo voor Lea ophalen, rijden we naar ons verblijf. We hebben die dag 83 km gereden. Thuis zoek ik een liedje op een Gentse cd om te laten horen aan Marleen. Rond kwart voor vijf belt Marleen om te zeggen dat de afspraak voor deze avond wat later zal zijn, meer bepaald om 19 u.

Om19 u komen Marleen en Kaj ons ophalen. We rijden naar Nexø alwaar we in de kerk een concert bijwonen ter gelegenheid van zonnewende of de Sint-Jansvuren de langste dag van het jaar. Na het concert rijden we wat verder langs de kust en stoppen aan een plek waar het Sint-Hannesvuur (zo noemt men zonnewende hier) zal ontstoken worden. De plaatselijke scouts komen onder begeleiding van een muziekkapel met brandende fakkels afgemarcheerd. Daarmee wordt de takkenhoop in brand gestoken. Er wordt nog een zonnewendelied gezongen. Om 21.30 u rijden we terug naar ons logement alwaar we om 22.30 u gaan slapen.

Na de gebruikelijke ochtendrituelen gaan we wat boodschappen doen in de zelfbediening Netto en in een zelfbediening in het centrum van Rønne. Nadien gaan we in de visrokerij twee makrelen kopen. Het is echter nog te vroeg (11.30 u). De gerookte vis wordt pas verkocht vanaf 12.00 u. We keren terug naar ons logement en rusten daar wat uit tot 13.00 u. Dan ga ik de makrelen kopen. Dat ze vers gerookt zijn hoeft geen twijfel want ze voelen nog warm aan.

In de namiddag rijden we langs de rustige wegen in het centraal gelegen bos van Almindingen om vervolgens naar Nexø te rijden. Door de felle wind is de zee op haar mooist. De witte schuimkoppen vallen uiteen op de rotskust. Na even het schouwspel te hebben aanzien rijden we door naar Svaneke alwaar we een ijsje verbruiken. Onze volgende halte is Gudhjem waar we een tijdlang een terrasje doen met uitzicht op de woelige zee. Vanop het terras bellen we naar Marleen om af te spreken voor morgen. Wij zijn terug uitgenodigd op het avondeten waarbij de zoon, de schoonzoon en de drie kleinkinderen zullen aanwezig zijn. We spreken af dat wij voor de taartjes zullen zorgen.

Voor aleer ons logement op te zoeken tanken we nog 21 liter diesel voor 22,49. Het avondeten maken we zelf klaar: nieuwe aardappeltjes in de pel, gerookte makreel en komkommer.

09.30 u: we doen wat boodschappen in de Netto en gaan dan bij de warme bakker gebakjes kopen voor deze avond. Omdat onze koelkast wat naar de kleine kant is rijden we naar het huis van Marleen en Kaj om daar de gebakjes af te leveren. Wanneer we het erf komen opgereden is Kaj bezig één of ander karweitje op te knappen aan het huis. Hij laat ons binnen en roept Marleen. Samen drinken we een koffie en bekijken we op de computer naar de familiefotos.

Rond 11.00 u vertrekken we en keren we terug naar ons logement via een mooi weg dat door het bos loopt in de richting van Blemmelyng. Hierbij rijden we voorbij het golfterrein van Rønne.

Thuis nemen we een lichte broodmaaltijd en rusten we een half uurtje. Vervolgens rijden we naar het centrum van Rønne en parkeren er in de buurt van Stone Torv (Grote Markt). Betaald parkeren is hier onbekend maar op veel plaatsen moet men de parkeerschijf plaatsen (meestal max. 2 uur). Op de grote markt zien we een drietal huifkarren staan die versierd zijn met bloemen en planten, en waarop telkens een groep jongeren zit. Deze vieren de laatste schooldag van hun laatste jaar middelbaar onderwijs. Na een tijdje trekken ze naar verschillende plaatsen in de stad waar ze op uitnodiging het één en ander iets te drinken krijgen aangeboden. Allen dragen een witte vest en op het hoofd een witte studentenmuts, afgeboord met een blauw lint.

We maken een wandeling doorheen het centrale deel van de stad dat er, naar onze maatstaven, er zeer rustig bijligt. Na de wandeling en na eerst nog een speelgoedje voor Laura te hebben gekocht besluiten we nog iets te gaan drinken in de visrokerij in de buurt van ons logement. Ter plaatse bemerken we dat het restaurant gesloten is tussen 14 u en 17 u (de winkel is wel open).

We keren stilaan terug naar ons verblijf want om 17.00u worden we bij Marleen en Kaj verwacht. Na de kennismaking met de zoon, de schoondochter en de drie kleinkinderen laten we het avondmaal smaken. Marleen heeft voor een droge gerookte zalm gezorgd en legt uit dat de Oostzeezalm witter is van vlees in tegenstelling met de Noordzeezalm. Dit komt doordat de Oostzee minder zout is dan de Noordzee. Ik maak van de gelegenheid gebruik om de buitenkant van het woonhuis van onze gastheren te filmen en enkele fotos te nemen. Langs de achterzijde van één van de stallingen ligt een cirkelvormige verhoging. Kaj heeft me uitgelegd dat hier vroeger een zogenaamde rosmolen was, een molen die door een paard werd aangedreven. Toen we enkele dagen geleden voor het eerst naar het huis van Marleen en Kaj kwamen viel mij onmiddellijk een oud straatnaambord op dat opgehangen was aan een van de stallingen. Daarop staat Gentsche Steenweg. Het straatnaambord werd door iemand van de familie op de oude markt aan Sint-Jacobs gekocht en Marleen heeft het hier laten ophangen als herinnering aan haar Gentse roots. De avond verloopt zeer gezellig. Ook de zoon en de schoondochter spreken vrij goed Nederlands waardoor er geen Babylonische spraakverwarring ontstaat. Na het avondmaal worden de gebakjes bovengehaald die we hier deze morgen afgeleverd hebben. Rond 21.00 u is het tijd om ons logement op te zoeken. Met Marleen en Kaj spreken we af dat we morgen in de vroege avond zullen komen afscheid nemen. Morgen is het onze laatste dag op Bornholm. De wind, die de ganse dag flink heeft gewaaid, is nu wat gaan liggen.

Ik rijd vooraf naar de haven van Rønne om eens te kijken hoe we morgen moeten inschepen. Dit blijkt geen probleem te zijn. Op een elektronisch bord boven ingang 2 staat Sassnitz aangegeven en het uur dat het laden begint: 07.30 u. Op het ogenblik dat ik nazicht doe staan reeds enkele voetgangers aan te schuiven. Ik denk dat de afvaart morgen geen problemen zal opleveren. Vervolgens ga ik bij de warme bakker broodjes halen. Aangezien deze om 06.00 u reeds open is kunnen we morgen, voor het inschepen, hier verse broodjes kopen om mee te nemen op de ferry. Kwestie van de dure prijzen aan boord wat te ontlopen.

Rond 09.30 u rijden we naar de stad om enkele boodschappen te doen in de Nettowinkel.

Daarna doen we nog een laatste rondrit op het eiland en nemen de kustweg tussen Rønne en Dueodde. Even voorbij de Vellensbyvej slaan we af naar een kleine parkeerplaats. Hier staan twee nieuwe houten barakken, vermoedelijk om trekkers de gelegenheid te geven om hier te overnachten. Een klein paadje daalt af tot bij de zee en een wit zandstrandje. We hebben nog ruim de tijd om hier wat van de zon te genieten. Ik trek mijn bovenkledij uit en daar we hier maar een goed half uur zullen blijven, we hebben onze zonnebrandcrème niet bij, doen we het dan maar zonder smeersel. Wanneer ik s avond in de spiegel kijk gelijk ik op een gekookte kreeft. De UV-index is hier dus zeer hoog.

Omstreeks 12.00 u rijden we naar de visrokerij en kopen er twee gerookte makrelen die we daarna in ons logement gaan verorberen.

Na wat gerust te hebben beginnen we om 14.00 u onze koffers te pakken en de auto klaar te maken voor de reis van morgen. Ik was de ruiten van de auto omdat daaraan wat zand kleeft. De rest van de auto is nog behoorlijk proper daar we hier tijdens ons ganse verblijf slechts 10 minuten regen gehad hebben.

De zon schijnt terug overvloedig. Na de middag komt er echter een stevig wind opzetten die echter tegen de avond gaat luwen.

Om 15.30 u is alles klaar en hanteren we nog even de stofzuiger. Het mierenprobleem schijnt compleet opgelost te zijn. Godelieve belt ons op onze gsm en vraagt of we goed zijn thuis gekomen. Een kleine vergissing want we komen pas maandag thuis.

17.00 u: zoals afgesproken gaan we afscheid nemen bij Marleen en Kaj. We danken hen van harte voor de gastvrije ontvangst. We drukken er op dat wanneer ze nog eens naar België komen het onze beurt is om hen eens te verwennen. We praten nog wat na over de voorbije vakantie. Kaj schenkt ons een mooi fotoboek over Bornholm die we met veel plezier in ontvangst nemen. Tussendoor schenkt hij ons een glaasje Hasseltse graanjenever in. De laatste makrelen spartelen wat tegen in onze magen maar de jenever helpt bij de vertering. Om 18.00 u vertrekken we met gemengde gevoelens. Enerzijds wegens de prachtige vakantie op Bornholm en anderzijds omdat we, enigszins met tegenzin, naar huis moeten vertrekken. Terwijl we de boerderij afrijden wuiven Marleen en Kaj ons nog na vanuit hun deuropening.

04.00 u: opstaan. We eten een kleinigheid, nemen een douche en stoppen de laatste spullen in de auto.

05.49 u: we verlaten ons logement en de boerderij. Gisteren hebben we ook van de boer en zijn gezin afscheid genomen. We laten de sleutel op de binnenzijde van de toegangsdeur achter. Kilometerstand 56.406. Het is 12 graden.

Eerst rijden we naar de warme bakker waar we wat koffiekoeken kopen voor tijdens de overtocht. Tien minuten later zijn we reeds aan de ferryhaven.

06.35 u: bij het oprijden van de toegangsweg worden we geholpen door iemand van Bornholm Trafikken. Wij hebben onze e-mail bij waarin onze code staat. Normaal moeten wij aan de kassa de code ingeven in een automaat maar nu worden we geholpen door de man van de ferrymaatschappij.

07.45 u: de ferry vertrekt stipt. De zee is kalm en de zon schijnt. De laatste munten in Deense Kroon worden in het winkeltje van de boot verteerd aan snoepgoed. Tijdens de overtocht varen we een antenneachtig baken voorbij.

We rijden nu naar Binz. Onderweg kijken we uit naar een bank of een wisselkantoor waar we onze Deense kronen kunnen uitwisselen. Het is zaterdag vandaag, dus alle banken zijn gesloten. Onderweg naar Binz stoppen we aan een frietkot om iets te eten. In Binz rijden we de parking van het hotel Getreuer Eckart op en parkeren ons op parkeerplaats nr. 30. Bij ons vorig bezoek had men ons gezegd dat we nu kamer 30 zouden krijgen. Het inchecken is al vlug gebeurd. De receptioniste was wel even het noorden kwijt doordat wij bij één overnachting geen kurtax moeten betalen. Kamer 30 bevindt zich op de 2^de verdieping. We halen slechts het hoogstnodige uit de auto. Daarna rust ik wat uit en doet Lea in de hoofdstraat enkel winkels aan. Voor Laura kopen we enkele kleertjes en voor Lea een handtas om op de rug te dragen. In de hoofdstraat van Binz is het zeer druk. Op een terras drinken we iets.

Rond 19.00 u gaan we aan de rand van het centrum iets eten in een gezellig restaurant dat de naam draagt Omas kuche. De muziek die er gedraaid wordt is trouwens ook uit omas tijd. Voor twee keer zigeunersnitsel, een cola en een glas witte wijn betalen we 31,20.

Na 40 km rijden we over de nieuwe Rügenbrug te Stralsund die het eiland Rügen verbind met het vaste land. De totale lengte van de brug is 2.831 meter.

11.41 u 263 km: stoppen op de raststatte Trave. We hebben nog 194 km voor de boeg.

10 km voor we onze bestemming bereiken krijgen we een file van 5 km. We doen er een half uur over.

15.20 u kiliometerstand 56.890: we bereiken het Etaphotel Hannover-West te Garbsen. Het is hetzelfde hotel van onze heenreis. De uitbaatster herkend ons nog en al vlug kunnen we bezit nemen van onze kamer. We betalen slechts 52. Dit is wat goedkoper dan tijdens de week. Bij het binnenrijden van de straat hebben we op de hoek een Grieks restaurant opgemerkt. Ik trek even op verkenning om de prijslijst te bekijken. Het ziet er hier goed uit. Om 18 u gaan we naar het restaurant en bestellen er brood met een kruidensausje, 1x rösti met bonen, 1 x varkenssnitsel met champignions en cherrysaus en 2 x een salade. tussendoor krijgen we een uzo (anijsdrank) aangeboden van het huis. Als dessert bestellen we elk een ijs (stratiatelli en amarena). Om de lekkere maaltijd af te sluiten drinken we nog elk een uzo.

06.45 u: ontbijten. Ondertussen heb ik de hoogstnodige bagage die we mee naar de kamer hadden genomen terug in de wagen gebracht. Tijdens het inladen zie ik een Deen staan die op zijn trekhaak een handige kofferbak heeft gemonteerd.

07.30 u: we vertrekken aan het hotel en rijden enkele kilometer verder de snelweg op.

07.35 u: Na 500 meter rijden we er terug af om te tanken: 22,79 liter voor 26,76 (1,174 /liter).

07.40 u 487 km: ik heb bij het vertrek deze morgen vergeten mijn dagteller op 0 te zetten. Dus laat ik de teller verder lopen en de telling geldt dus voor twee dagen.

Om 10.00 u houden we een sanitaire stop tot 10.25 u. Bij het verlaten van de parking is het 29 graden en licht bewolkt.

12.05 u 843 km: we stoppen aan het snelwegrestaurant te Beerse om een middagmaal te nemen. Nog 97 km te doen.

Aan de Colruyt te Gent tanken we voor de laatste keer 23,11 liter voor 22.49. Het is dan 14 u. Twee straten verder is onze reis naar Bornholm afgelopen.