Bhagavat Gita (beknopte inleiding)

De Bhagavat Gita (het lied van de verheven Heer) wil een leidraad zijn voor de mens die in deze stoffelijke wereld komt vast te zitten en niet meer weet hoe het verder moet. Hij is wanhopig op zoek naar verlossing doch dient tot inzicht te komen dat deze op materieel gebied niet te vinden is. Zolang hij in de materie verstrikt is volgt ontgoocheling op ontgoocheling, gevolgd door diepe zielepijn, frustratie en woede. 

In de materiële wereld worden we gedwongen om te handelen. Zelfs tijdens de slaap is ons lichaam actief. Door activiteiten kunnen we aan de stoffelijke wereld gebonden blijven maar hebben ook de mogelijkheid ons hiervan bevrijden. Als we namelijk handelen zonder resultaatgerichte motieven om de Allerhoogste tevreden te stellen kunnen we ons bevrijden uit de kringloop van geboorte en dood.

Door spirituele kennis over de ziel kom je tot transcendentaal inzicht. Deze kennis is zuiverend en leidt tot bevrijding. Onzelfzuchtige devotionele activiteit (ook karma yoga genoemd) is de sleutel. Heer Krishna geeft in de Bhagavat Gita aanwijzingen hoe dit doel te bereiken.

Door het vuur van transcendentale kennis worden we mettertijd volledig gezuiverd. We ervaren diepe vrede, gelukzaligheid, verdraagzaamheid en tolerantie. Voor het oog van de wereld blijven we gewoon handelen doch zijn innerlijk van hun vruchten onthecht.

Sluit je zintuigen voor de buitenwereld en concentreer je op je hartchacra, herhaal de mantra Om en voel de aanwezigheid van de Allerhoogste (de Overziel, Paramatma) in het centrum van je hart. Deze vorm van yoga leidt uiteindelijk tot samadhi, éénwording met God.

De Allerhoogste is werkelijk alles in alles. Hij is de Absolute waarheid, de Instandhouder van alles, zowel van de materiële als de spirituele wereld. Vergevorderde zielen geven zich met diepe devotie aan Hem over.

De Allerhoogste is het hoogste object van verering. Hoewel Hij elke vorm kan aannemen is Hij vormloos. Ontelbare namen worden Hem toegeschreven doch is Hij naamloos. Hij is de Overziel die in elk van ons woont en we zijn voor eeuwig met Hem verbonden. Hij is de Bron van alle vreugde die opwelt in het diepste van ons wezen door slechts aan Hem te denken.

Uit Hem, de Allerhoogste, komen alle wonderbaarlijke verschijnselen voort, zowel in de materiële als in de spirituele wereld. Hij is de Allerhoogste oorzaak van alle oorzaken. Hij is het transcendentale Licht waarbij alle zonnen van het heelal niet meer dan een kaarsvlam zijn.

De Allerhoogste is voor de mens een ondoorgrondelijk mysterie. In Zijn liefdevolle wijsheid heeft Hij ervoor gezorgd dat we in onze menselijke vorm slechts een glimp van Zijn uitstraling kunnen waarnemen om niet waanzinnig te worden. Deze glimp is echter voldoende om in ons stoffelijk omhulsel in contact met Hem te kunnen treden. Na lange liefdevolle toewijding en meditatie bereiken we mystieke eenwording (unio mystica) met Hem. En eenmaal dit is gebeurd lost onze persoonlijkheid, ons ego op en is er enkel nog Hij, onze Geliefde, de Allerhoogste.

In de Bhagavat Gita wordt Arjuna beschreven als een mens met hoge kwaliteiten en als een krijgsman met uitzondelijke talenten. Bovendien was hij een groot toegewijde van de Allerhoogste. Als zelfs hij, de beste onder de mensen, door diepe twijfel en wanhoop wordt overvallen (tegenwoordig zou men ook kunnen zeggen: zware depressie, totale burnout, de weg volledig kwijt zijn) hoe is het dan met ons gesteld in dit duistere, ijzeren tijdperk van Kali yuga? Ieder van ons, hoe hoog hij spiritueel ook mag geëvolueerd zijn, krijgt er op een bepaald moment mee te maken. Laten we dus nederig blijven want hoogmoed komt voor de val.

Wat is er mooier dan zuivere overgave aan de Allerhoogste en dit proces steeds meer te verdiepen, door toegewijde dienst aan Hem, de Geliefde en geleidelijk aan de stof van de materie van ons af te schudden.

Wanneer we het moeilijk hebben in de materiële wereld, hartstocht en onwetendheid (gunas) ons als vuur lijken te verteren, is het goed om ons te herinneren wat we werkelijk zijn: een vrije ziel in een vergankelijk lichaam met als einddoel terug te keren in de schoot van de Allerhoogste, de Geliefde.

Deze materiële wereld lijkt op het eerste zicht zo mooi doch is zij niet meer dan een illusie. Door zich over te geven aan de Allerhoogste, de Geliefde, kunnen we ons stilaan uit dit web van misleiding bevrijden. Het is geen gemakkelijke opgave want de aantrekking van maya is intens sterk. Het is een strijd van vallen en steeds terug opstaan tot we uiteindelijk zo sterk zijn als een rots in de branding waartegen de woeste wateren van onwetendheid tot bedaren komen.

Wie goddelijke eigenschappen nastreeft bereikt geleidelijk aan spirituele volmaaktheid. Wie daarentegen in de ban is van lage en verwerpelijke eigenschappen raakt steeds verder verstrikt in de materiële wereld.

Al naargelang we ons ontwikkelen, door ons contact met de drie geaardheden van de materiële natuur (goedheid, hartstocht en onwetendheid), hebben we de keuze tussen onwetendheid en ware kennis. Onwetendheid levert enkel tijdelijke, materiële resultaten op. Ware kennis zuivert het hart en leiden de oprechte mens tot een zuiver geloof in de Allerhoogste, de Geliefde.

In de Bhagavat Gita legt Heer Krishna ons uit wat ware onthechting is en welke invloed de geaardheden van de natuur op het menselijk bewustzijn hebben. Verder geeft hij uitleg over Brahman realisatie en het pad van devotionele overgave aan de Allerhoogste, de Geliefde. Beide paden bevrijden de mens van gebondenheid aan en wedergeboorte in de materiële natuur. Al naargelang zijn temperament kiest de mens het pad dat hem het beste ligt.  

Vers 9. Sanjaya sprak: Nadat Arjuna, de bedwinger van de vijand, deze woorden tot Govinda had gesproken zei hij: Ik zal niet strijden en zweeg.

Sanjaya, de raadsheer van koning Dhritrashtra, noemt Arjuna in dit vers de bedwinger van de vijand omdat hij weet dat Arjuna thans onder de hoede van Heer Krishna staat. Arjuna spreekt Heer Krishna aan met Govinda, wat herder betekent. Heer Krishna, die de Allerhoogste in zichzelf heeft gerealiseerd, is inderdaad voor de onwetende een Herder (net als Heer Jezus was). Nu is het moment aangebroken dat Heer Krishna, de spirituele leraar van Arjuna, na lang te hebben gezwegen en naar Arjuna te hebben geluisterd, hem zal onderrichten over hoe te handelen om Godsrealisatie te bereiken.