In het commentaar van Bart Brinckman bij het aangekondigde afscheid van Greta Dhondt (zie De Standaard van zaterdag) staan twee beweringen die minstens aanvechtbaar zoniet erger zijn.
Halverwege zijn tekst betoogt Brinckman dat de toegenomen concurrentie tussen de media de berichtgeving ook op televisie naar een hoger niveau (tilde).
Iedere kijker kan toch dagelijks vaststellen dat het journaal op Eén door de concurrentie met VTM steeds vaker beheerst wordt door sensatie, aangevuld met sentimentele anekdotes zonder enige informatieve relevantie. En wat is er nu te merken van een hoger niveau aan de berichtgeving op VTM vergeleken bij de vroegere BRT?
De overmatige aandacht voor sensatie en sentimentaliteit is de weg kiezen van de minste weerstand. Om allerlei redenen onze vermoeiende, stresserende levensstijl zal wellicht een van de belangrijkste zijn houdt de massa weinig fut over om s avonds nog intellectuele inspanningen te leveren. Dit verklaart ook waarom De Standaard nooit de oplage van Het Nieuwsblad zal evenaren en De Morgen nooit die van Het Laatste Nieuws: inspelen op de intelligentie reduceert het potentiële publiek. We kunnen dit betreuren in een hoogtechnologische maatschappij maar het is een feit. (En tegelijk een uitdaging om er wat aan te doen, in het bijzonder door het leven wat minder stresserend te maken: als men tenminste van oordeel is dat een beter geïnformeerde, intellectueel beter ontwikkelde bevolking van belang is)
Ten tweede, Brinckman beëindigt zijn commentaar met het bekende dogma: De media kunnen dat enkel vaststellen.
We hebben deze stelling nog recent gelezen in een betoog van de chef-informatie van VTM: journalisten registreren, meer niet.
Dit is zelfbedrog en volksverlakkerij. De media máken ook het nieuws: zij selecteren, kennen aan het ene item meer aandacht toe (uitgedrukt in bladzijden of minuten)dan aan andere. Op die manier sturen zij de belangstelling van hun publiek. Waarom heeft het Vlaamse publiek nooit gereageerd op de massaslachtingen in Oost-Congo de voorbije tien jaren: omdat daarover nauwelijks berichten te vinden waren in de Vlaamse media.
Freya Vandenbossche is ontdekt vanwege haar sexy verschijning en pas áchteraf zijn de journalisten tot de vaststelling gekomen dat deze babe ook hersenen heeft. Idem dito voor Inge Vervotte en Marino Keulen. De media gaan op zoek naar looks and quotes: niet omdat die relevant zijn maar omdat ze verkopen. Figuren zoals Greta Dhondt hebben noch het een noch het ander. Maar voor de werking van onze democratie zijn ze wellicht belangrijker dan een glamourboy of losbol zoals Vincent van Quickenborne. De zogenaamde formats van de media vooral van de televisiezenders- verengen de blik van de kijker en zij snijden de vleugels af van politici die meer tijd nodig hebben om hun standpunt uiteen te zetten. Als je telkens moet praten tegen de secondeteller in kom je moeilijk tot genuanceerde argumentatie.
De media zijn door de dictatuur van de formats verantwoordelijk voor de opmars van slogans en simplismen. Zoals Luc Huyse terecht opmerkt in zijn opiniestuk Verkiezingen in Niemandsland is een programma dat even de tijd neemt zoals Jai une question à vous poser (op TF1)bij ons niet mogelijk. Onze tv-zenders huiveren voor de zapcultuur: zij zijn bang dat de Vlaamse kijker zo mentaal gehandicapt is dat hij niet langer dan een half uur zijn aandacht bij hetzelfde onderwerp kan houden. En paradoxaal genoeg bevorderen ze daardoor het volatiele kijk- en leesgedrag.
Politici zijn geen entertainers, politiek behoort een vak van ernst en toewijding te zijn: ook zogenaamde dossiervretersverdienen respect en ruimte.
De Standaard en de koran. Een voordeel van het internet is zijn démasqué: gebruikers geven zich bloot op een manier die ze in een andere context allicht niet zouden durven. Zo komt de pedofiel in de onopvallende burgerman naar boven en de primaire geest in de lezer van een kwaliteitsblad. Vorig jaar kon men al op de site van Knack lezen hoe gereageerd werd op de licentiaatsverhandeling van Freya Vandenbossche: wie dacht dat dit weekblad door intellectuelen of hoger geschoolden werd gelezen, door mensen met beschaving dus, zal wel geschrokken zijn van het seksisme en de vulgariteit. Vandaag schrijft een zekere Edwin Mincke in ons meest prestigieuze dagblad: Proficiat aan de lobbymachine die jullie zover gekregen heeft. Ik ga mijn bon inruilen voor een koran om er mijn open haard mee aan te steken.
Het gebeurt wel vaker dat je de opmerking hoort of leest: waarom moeten wij altijd verdraagzaam zijn, in landen zoals Marokko of Iran zouden wij met onze opvattingen en levensstijl in de gevangenis vliegen? Het punt is nu juist dat West-Europa expliciet of impliciet zichzelf als een hogere beschaving beschouwt en dat hogere heeft pas enige geldigheid wanneer het blijkt uit concreet gedrag. Wij voeren geen doodsstraf uit omdat we deze praktijk barbaars vinden, ook al gebeurt het in andere landen wel. Op een gelijkaardige manier zijn we tegen het stenigen, handen afhakken en boeken verbranden. Zoals de grote dichter Heine het schreef: waar boeken worden verbrand zullen weldra mensen worden verbrand. Sommige lezers van De Standaard, die zich sterk beroepen op het oorspronkelijk christelijk karakter van deze krant, demonstreren een duidelijk heimwee naar de tijd van de ketterverbrandingen.
Soms is het absoluut nodig om de wapens van een mogelijke tegenstander te kennen om hem te kunnen verslaan of tot rede te brengen. Kennis van de koran, en van de islamitische overlevering zoals die bewaard wordt in de hadith en de soenna, is noodzakelijk om argumenten te kunnen weerleggen als : dit moet van mijn geloof, het heilige boek zegt etc.
En het zou inderdaad geen kwaad kunnen mochten de heftige contestanten van het initiatief van De Standaard opnieuw in hun eigen bijbel gaan lezen. Dan niet in de verzen van het boek Exodus die oproepen tot oog om oog maar in de uitspraken van hun goddelijke profeet Jezus die een joodse wijsheid herhaalde: doe nooit aan een ander etc
Wat de kern van de zaak betreft: het probleem met orthodoxe gelovigen is dat zij hun heilig boek de thora, de bijbel of de koran beschouwen als het eens en voor altijd geopenbaarde woord van hun god. Deze openbaring moet letterlijk worden genomen, enige historische duiding is uit den boze. Je mag dus niet zeggen dat deze boeken werden geschreven door en voor mensen in een patriarchale tijd, in een maatschappij waarin de mannen het onbetwistbaar voor het zeggen hadden en de vrouw in de eerste plaats werd gezien als een baarmoeder, soms zelfs als een veredeld huisdier dat voor een nageslacht of erfopvolging moest zorgen en daarom moest onderworpen worden aan allerlei kuisheidsregels want alleen die seksuele gedragsregels konden garanderen dat de erfopvolger een wezen van eigen vlees en bloed zou zijn. Omdat het lastiger is om de levensomstandigheden op aarde te verbeteren dan de gelovigen een verhaal te vertellen over een toekomstige beloning of straf, en omdat de mens blijkbaar van in de begintijd moeilijk om kon met zijn sterfelijkheid, werd een voortbestaan na de dood in het vooruitzicht gesteld: enerzijds om af te schrikken en anderzijds om te sussen. De koran is ondermeer daarom een wreedaardig boek: in geen enkele andere heilige tekst wordt zo vaak met het helse vuur gedreigd als in de soeras.
En, dat is het verwonderlijke, zoals Richard Dawkins terecht opmerkt: hoe kan men zo blijmoedig, zo liefdevol vertrouwen op een god die zich zowel in het oude testament als in de koran aanstelt als een sadistische wreker? Waarin verschilt deze god van de wrake van de donder- en bliksemgoden van vroegere beschavingen? Als de meeste mensen in Europa Wodan en Zeus behandelen als sprookjesfiguren, waarom doen ze dat dan niet net zo goed met die jaloerse wraakzuchtige heerser van Mozes en Mohammed? Is het ondenkbaar dat over een x-aantal eeuwen de toekomstige mens zal glimlachen om de goden van vandaag zoals wij ons verbazen over de goedgelovigheid van Romeinen en Grieken, van Kelten en Germanen?
Eén van de basisideeën in het boekje De mythe van de individuele vrijheid is dat mensen het niet altijd aan kunnen om zelf keuzes te maken.
Dit inzicht is allesbehalve nieuw. Het komt reeds voor in De Gebroeders Karamazov van Dostojefski (de passage over de groot-inquisiteur) en is later uitgewerkt door Erich Fromm in zijn succesrijke boek: De Angst voor de Vrijheid.
De vraag is echter wat een beleid met deze onmiskenbaar correcte vaststelling moet aanvangen? Keert men terug naar meer bevoogding of zet men a contrario nog meer in op emancipatie?Mij lijkt het antwoord dubbel te zijn. Zonder een minimum aan zekerheden en geborgenheid kan geen mens zich staande houden. Daarentegen is het een wezenlijk kenmerk van de volwassenheid dat men zelfstandig kan beslissen en bereid is daarvoor de verantwoordelijkheid te dragen.
Een beleid dat de geborgenheid verwaarloost creëert een kille, genadeloze wereld; maar wanneer men onvoldoende inzet op weerbaarheid dan levert men de bevolking uit aan demagogen allerhande. Totalitare regimes deden en doen zich nog altijd voor daar waar de bevolking het zelfstandig denken en oordelen ofwel nooit heeft geleerd ofwel opgeeft aan het volgen van onbetwistbare leiders. Het eigen geweten wordt ingeruild voor leuzen die variëren op: Führer ihr befehlt und wir folgen. Dit lijkt een comfortabele levenshouding tot men geconfronteerd wordt met de consequenties. Leven in vrijheid met alle implicaties voor de eigen verantwoordelijkheid - is inderdaad lastig, maar het is de enige waarborg voor een bestaan in waardigheid.
De Zevende Dag Je denkt dat je reeds alles hebt gehoord en dan kijk je naar De Zevende Dag en volgt het debat over het boekje van CD&V-partijideoloog Wouter Beke.
Op het einde zegt Gerolf Annemans: 'ik betreur dat zij niet verwijzen naar het evangelie (...)'
Hallo, evangelie? In welk evangelie staat: 'Eigen Volk Eerst'?
Sommige mensen zijn toch echt de schaamte voorbij: zij mishandelen de woorden zoals zij dat in andere tijden met mensen zouden doen.
Tom en Margriet, Tom en Jerry in een andere verhouding
De koningin van de daverende lach, de Sirene van de Kempen, wil drugsverslaafden laten castreren. Tom Naegels stelt daar vandaag in De Standaard tegenover: een verbod op seks met Margriet.
Keer op keer moeten politieke partijen tot hun eigen schaamte toegeven dat ze met het binnenhalen van BV's een enorm risico hebben gelopen. Er was Marc Wilmots die door de MR werd overhaald om op hun senaatslijst te komen staan en na één zitting tot het inzicht kwam dat politiek niets voor hem zou zijn en dus liet hij zich betalen voor een functie die hij niet uitoefende.
Men wordt BV omdat men op de een of andere manier mediageniek is. Zelfs Betty van Big Brother, die de Nederlandse taal heeft verrijkt met een nieuwe betekenis van het werkwoord 'piekeren', had aan haar borsten en gegiechel genoeg om in Vlaanderen een beroemdheid te worden.
Politiek is een vak en vraagt zoals elk vak een vakbekwaamheid: een minimum aan intelligentie en wijsheid en een elementair fatsoen. Voor elk beroep moet je over een bekwaamheidsattest of diploma beschikken, kandideren voor een politiek ambt mag iedereen. Geen wonder dat er minstens af en toe - laten we beleefd blijven - onbenullen tussen zitten, zoniet regelrechte gangsters.
Meestal weet je niet waarmee eerst te beginnen. Je schrijft als een soort tic nerveux je wekelijkse repliek op de column van Mia Doornaert, en eigenlijk wou je eerst op de brief van Kristien Hemmerechts reageren. De donkere vlam van politiek correct Vlaanderen vindt dat we moeten ophouden met het wij-zijdenken en niet meer mogen vervallen in uitspraken zoals: moslimas moeten onze uitgestoken hand aangrijpen en niet weigeren. Wij zijn allemaal Vlamingen: joden, katholieken, moslims etc Het is hetzelfde mantra als door de liberalen wordt gezongen: benader de mensen als individu en niet als lid van een groep want het eerste emancipeert, het tweede zaait verdeling.
Wat zien we in de praktijk: ook de liberalen spreken over de houding van de vakbonden en daarmee bedoelen ze niet één gesyndiceerde afzonderlijk of één vakbondsleider, maar de vakbond als organisatie of groep. Er zijn nu eenmaal groepen die zich als geheel manifesteren. In het verleden zijn de sociale rechten niet toegekend aan de arbeider als individu maar aan de arbeiders als klasse of groep, net zoals álle vrouwen in 1948 of 49 stemrecht hebben gekregen en niet vrouw per vrouw als individu.
Vandaag stellen we vast dat bijvoorbeeld de chassidische joden in Antwerpen zich als homogene groep afzonderen van de rest van de bevolking: zij kleden zich anders, volgen andere leefregels. Maar het verschil met fanatieke moslims is dat de chassidim hun gedragsregels niet willen opdringen aan de rest van de samenleving. En dat is precies wat in Temse gebeurde: wanneer men gebruik maakt van een openbare inrichting dan moet men de regels in die inrichting naleven ten bate van iedere gebruiker. Veiligheid en hygiëne zijn in een zwembad geen individuele optie maar een algemene verplichting, precies zoals in het verkeer rechts rijden geen persoonlijke keuze is maar een noodzakelijke afspraak. En de reglementen hangen uit voor iedereen, inderdaad voor elk individu afzonderlijk maar tegelijk voor alle zwemmers als groep.
Het lijkt wel een afwijking van mij, maar weer kan ik de verontwaardiging van Mia Doornaert in haar column 'Doorgeprikt staat netjes' (zie De Standaard van 2 maart) niet volgen.
Dat in Europa minder aandacht is besteed aan de Arabische slavenhandel dan aan de Europese is een feit maar dit heeft alles te maken met het eurocentrisme in onze geschiedschrijving en niet met een duistere machinatie die ons zou beletten om over de islam de waarheid te vertellen. Dat zelfde eurocentrisme heeft onze geschiedschrijvers ertoe gebracht de kruistochten en de conquista van Latijns-Amerika voor te stellen als heldendaden en de tegenpartij - Saracenen en 'Indianen' - als onbeschaafde en goddeloze wilden.
Doornaert neemt de verdediging op zich van de zwarte Afrikaan als slachtoffer van racisme, maar de zwarte Afrikanen vormen geen homogene groep. De genocide in Rwanda was een racistisch conflict tussen Hutu's en Tutsi's. En telkens - zowel in Darfur als in Rwanda - zien we hetzelfde: ras of geloof wordt aangegrepen als een excuus om de eigen misdaden te rechtvaardigen terwijl het in wezen om een economisch conflict gaat, meer in het bijzonder om de strijd voor meer landbouwgrond.
Doornaert klaagt terecht aan dat onze pers te weinig aandacht heeft voor de gruweldaden die in Afrika worden bedreven, maar wie is daar verantwoordelijk voor? Toch niet de 'moslimvrienden' onder de journalisten? Over de misdaden in Tsjetsjenië wordt evenmin voldoende gepubliceerd. De enige verklaring voor deze verwaarlozing lijkt me dat de media ervan uitgaan dat voor deze onderwerpen geen publiek is, een commerciële overweging dus.
Trouwens, kwaliteitskranten als De Standaard en De Morgen, doen het terzake wel iets beter, maar of zij zelf voldoende doen daar mogen de buitenlandredacties eens een gewetensonderzoek over afleggen. Hoe vaak is er de afgelopen tien jaren bericht over de slachtpartijen in Oost-Congo en op welke pagina: hoeveel aandacht hebben de ruim drie miljoen slachtoffers in de Vlaamse en Westerse media gekregen? Bestaat er geen verband tussen de houding van de Westerse pers en de onverschilligheid van de internationale organisaties zoals de UNO die soldaten uitstuurde die de feiten mochten registreren maar niet mochten tussenbeide komen?
zwemmen in een burka In zijn magistrale boek Onder de gelovigen reist V.S. Naipaul van Iran over Pakistan en Maleisië naar Indonesië, en overal stelt hij hetzelfde vast: een verontwaardigde afwijzing van de Westerse decadentie en tegelijk een gretigheid om van de technologische voordelen van dat duivelse Westen gebruik te maken. In het zwembad van Temse komt daar nog een verduidelijking bij: een visie op zedigheid en op (vrouwelijke) seksualiteit. Die visie is ons Europeanen niet onbekend, wij hebben ze zelf meegemaakt in de negentiende eeuw.
Ter herinnering: men kan op twee manieren seksueel geobsedeerd zijn; op een ja-zeggende of op een neen-zeggende. In beide gevallen denkt men voortdurend aan seks, in het eerste geval om er zoveel mogelijk mee aan de slag te gaan en liefst met zoveel mogelijk partners; in het tweede geval beschouwt men seks als iets beestachtig of als het werk van de satan. En in beide gevallen gaat het om een neurotische afwijking. Moeten wij in naam van de tolerantie deze neurotische obsessie aanvaarden? Vlaanderen heeft er lang over gedaan om zich met moeite te emanciperen van de verstikkende moraal van het kleinburgerlijke christendom. Zullen we deze emancipatie nu opgeven omdat we gehypnotiseerd zijn door het racisme van extreem-rechts? Er zijn minimumregels die iedereen moet naleven om tot een samen-leving te kunnen komen, bij het incident in Temse gaat het om de veiligheid en de hygiëne. Bovendien sta je telkens weer tegenover datzelfde irrationele argument: mijn geloof, mijn godsdienst, mijn God zegt mij En meestal betreft het dan een anachronistische interpretatie van een eeuwen geleden geformuleerde gedragsregel. Kan de islam van ons verwachten dat wij mee die reis terug maken: terug naar de duisternis van de Middeleeuwen of van de Victoriaanse negentiende eeuw?
Alweer verspreidt de Dienst Vreemdelingenzaken een succesverhaal: dankzij strengere controles is het aantal ondergeschepte illegalen sinds 2000 'spectaculair gedaald'. Het nieuwe fenomeen van langs onze snelwegen 'gedumpte' vluchtelingen werpt al een ander licht op dit triomfalisme.
Maar de kern van de zaak blijft dezelfde: zijn er vandaag minder vluchtelingen in de wereld dan in 2000?
Minister Dewael heeft al vaak genoeg zelf geschreven dat er drie dimensies zijn aan zijn vreemdelingenbeleid: een binnenlands, een Europees en een oorzakelijk.
Het binnenlandse luik kan men moeilijk een onverdeeld succes noemen, gezien de schrijnende toestanden die bij herhaling worden aangeklaagd; op een concreet Europees beleid is het nog altijd wachten, en aan de oorzaken - de onveiligheid en de extreme armoede in de wereld - verandert weinig ten goede: alleen al vanuit Irak zijn er een paar miljoen vluchtelingen bij gekomen.
Wat is dan de zin van deze persmededeling: de eigen stoerheid bewijzen? Een deel van onze bevolking bevestigen in hun xenofobe overtuiging dat vluchtelingen gelijk staan met overlast?
En intussen de president van een land waar de voorbije tien jaren ruim 3 miljoen mensen zijn vermoord verwennen met een eredoctoraat?
