|
Honderdduizenden tonnen plastic afval drijven rond in de oceanen. Lange tijd werd aangenomen
dat plastic niet afbreekt in het milieu. Niets is minder waar, zeggen Japanse onderzoekers:
plastics breken wel degelijk af en daarbij komen grote hoeveelheden giftige stoffen vrij.
Plastic wordt een steeds groter probleem. Van het vuil in oceanen is 60 tot 80 procent plastic,
en dat percentage stijgt. Wetenschappers spreken steeds vaker over enorme plastic 'eilanden'
in de oceanen, gevormd door ontelbare stukjes plastic die door verschillende zeestromen naar
elkaar toe drijven.
Plastic vormt een groot gevaar voor dieren die in en rond de zee leven, zoals zeeschildpadden,
zeevogels en vissen. Ze zien het plastic aan voor voedsel en stikken of worden vergiftigd. Ook
kunnen dieren sterven van de honger omdat microdeeltjes plastic zich in de darmen ophopen en
een vol gevoel geven.
Het plastic afval is jaarlijks verantwoordelijk voor de verstikking en verdrinking van vele
honderdduizenden vogels, zeezoogdieren en vissen die het plastic eten of erin verstrikt raken.
Maar er dreigt nog een ander gevaar van de zogenaamde plastic soep in zee, waarschuwen
Japanse onderzoekers. En dat is het effect van de diverse chemicaliën die uit de plastics in het
milieu lekken.
Een nieuw gevaar vormt de chemische stof Bisfenol A (BPA), afkomstig uit de veelgebruikte
harde plastics polycarbonaat en epoxy. BPA verstoort het hormonale evenwicht van mensen en
dieren en kan onvruchtbaarheid en mogelijk ook bepaalde vormen van kanker veroorzaken.
Een bedreiging voor onze kustgebieden. Het zeewater en de koraalriffen kunnen bijvoorbeeld
vervuild worden met pesticiden uit de landbouw of afval uit rioleringen. Bodemdeeltjes in de
zee vertroebelen het water en leggen een 'filmpje' over het koraal. Hierdoor verstikken de
koraalriffen.
Voor koraalriffen leidt vervuiling tot 'verbleking' (bleaching). Verbleking verwijst naar de kleur
van afgestorven koraal. Koraaldiertjes leven in een gezonde situatie nauw samen met algjes.
Maar zodra de omgeving van deze algjes verstoord raakt, maken ze te veel voedingsstoffen en
giftige stoffen aan.
Het koraaldiertje stoot het algje uit zelfbescherming af en trekt zich terug in een schijndode
toestand. Het groeit niet meer en plant zich niet meer voort. Duurt deze situatie te lang, dan
sterft het koraal ten slotte af en blijft alleen het witte, dode kalkskelet over.
Het bestaan van de kunststofarchipel werd reeds voorspeld in 1988. Deze voorspelling was
gebaseerd op experimenten gedaan door onderzoekers in Alaska tussen 1985 en 1988, waarbij
de hoeveelheid drijvend plastic in zee werd gemeten. Bij dit onderzoek bleek de concentratie
van zeeafval extra hoog te zijn in gebieden waar zeestromingen elkaar kruisten. Gebaseerd op
bevindingen in de Japanse Zee berekenden de onderzoekers dat soortgelijke situaties in de
Grote Oceaan tot de formatie van enorme hoeveelheden afval konden leiden.
In het noordelijke deel van de Stille Oceaan drijft een gigantische berg afval rond. Dit plastic
eiland is ruim twee keer groter dan Texas. Oude plastic flessen, tassen, wegwerpaanstekers,
jerrycans en speelgoed worden door oceaanstromingen aangevoerd en gevangen in de North
Pacific Gyre. En zo zijn er wereldwijd nog meer van deze plastic afval gyres. Hier blijft het
afval eindeloos ronddobberen, terwijl het onder invloed van zonlicht uit elkaar valt en afbreekt.
Deze kunststofeilanden bevat een van de hoogste concentraties van plasticdeeltjes in water ter
wereld. Als gevolg daarvan is het een van de plekken waar veel onderzoek wordt gedaan naar
de effecten van fotodegradatie van plastic. In tegenstelling tot afval dat verdwijnt door
biodegradatie, blijft afval dat door fotodegradatie verdwijnt altijd bestaan uit polymeren,
zelfs wanneer het wordt afgebroken tot moleculair niveau. Door het zout zeewater en
ultraviolet licht valt het plastic uiteen in heel fijne snippertjes, die in een voedselketen
kunnen worden opgenomen.
|
