LANDSCHAPSDOEDAG.
PROVINCIAAL DOMEIN NIEUWENHOVEN.
KASTEEL NIEUWENHOVEN.
REGIONAAL LANDSCHAP HASPENGOUW EN VOEREN.
Kasteel Nieuwenhoven bevindt zich op een prachtige, zeer vruchtbare plek tussen de bossen en de landerijen in het zuiden van Belgisch Limburg.
Vanaf de 11e eeuw hebben hier achtereenvolgens twee hoeves en vier kastelen op deze plek gestaan, opgebouwd en neergehaald onder invloed van de grillen van de geschiedenis. Aanvankelijk was het een buitenverblijf voor Benedictijnse monniken, na de Franse revolutie kwam het Kasteel in handen van de adel. Van oorsprong lagen er op de plek waar het Kasteel zich nu bevindt uitgestrekte bosgronden, met hier en daar wat primitieve bebouwing voor een kleine gemeenschap. De grond was erg vruchtbaar en overal waren kleine bronnetjes waardoor de aanwezige bevolking goed in haar onderhoud kon voorzien. Men verwees naar deze plek als het Trudobos, refererend aan de dichtstbijzijnde grote plaats: Sint-Truiden. In 976 na Chr. werd een groot deel van dit bos door de Gravin Bertha van Valenciennes geschonken aan de Benedictijnenabdij van Sint-Truiden om te gebruiken als buitenverblijf voor de abt.
Kasteel Nieuwenhoven
In de 11e eeuw bouwden de monniken een eenvoudige hoeve met een ommuurde tuin op een mooie plek in het Trudobos. Dit was de eerste bebouwing op de plek van het huidige Kasteel, vandaar dus de naam 'Nieuwenhoven'. Omdat deze hoeve erg kwetsbaar was in verband met gewapende overvallen door rondstruinende bendes, besloot men om een steviger bouwwerk neer te zetten. Dit werd het eerste Kasteel van Nieuwenhoven, gebouwd in 1330. De prachtige tiendenschuur werd gebouwd voor de afdracht van 'tienden' door de pachters van de landerijen; zij waren verplicht om 10 % van hun opbrengst als belasting af te staan aan de abt. En die kon daar goed van leven. Nieuwenhoven ontwikkelde zich gaandeweg tot een opleidingsinstituut voor priesters. Men noemde het een centrum voor kunst en geestesactiviteit. Het Kasteel werd uitgebreid met een feestzaal en studiekamers. Om de gebouwen werd een slotgracht gegraven.
De IJskelder
Kasteelhoeve
In 1617 werd de hoeve gebouwd en in 1623 het poorthuis; nog steeds behoren deze twee gebouwen tot de oudste op het terrein. De 17e eeuw was de tijd van de Franse revolutie: vrijheid, gelijkheid, broederschap. Het Franse keizerrijk maakte plaats voor een meer seculiere maatschappij. Het prinsbisdom van Luik (waartoe ook Sint-Truiden behoorde) werd in 1795 ingelijfd bij Frankrijk, waardoor de Franse revolutie ook gevolgen kreeg voor de eigenaars van Kasteel Nieuwenhoven: alle kerkelijke eigendommen werden onteigend. Voor het eerst kwam het Kasteel toen in handen van een particulier: een aristocraat uit Brussel, genaamd Maximiliaan Frans Niesse. Vanaf die tijd is het landgoed gedurende drie generaties steeds langs vrouwelijke lijn doorgegeven, tot aan de dood in 2004 van de laatste barones op het kasteel.
Tiendeschuur
 
Een kleindochter van de eerste particuliere eigenaar trouwde in 1833 met een Engelse baron, Charles de Wettnall. Dit had veel gevolgen voor de inrichting van het Kasteel en de omringende landerijen. Alles werd omgetoverd in een Engelse stijl. Het Kasteel werd getransformeerd in een neo-Tudorstijl door middel van voorzetgevels die tegen het oude kasteel werden geplaatst. De tuinen werden opnieuw aangelegd in een Engelse landschapstijl met een prachtige nieuwe vormgeving van de oude visvijvers. Een dochter van deze Engels baron trouwt in 1873 met een voorvader van de familie De Moffarts, de familie van wie het Kasteel in 2007 is gekocht.
Maandenvlechter
 
Opmerkelijk is ook dat er in die tijd voor het eerst een scheiding werd aangebracht tussen het herendeel (de chique kant van het Kasteel) en het boerendeel, de kant van de hoeve. In het midden van de oude binnenplaats werd een nieuwe vleugel aan het koetshuis gebouwd. Zo werd de mesthoop uit het zicht gehaald van de adellijke familie en haar gasten. Het hoevegedeelte - dat steeds verpacht werd aan een boerenfamilie - heeft sinds die tijd ook een duidelijk ander karakter dan de binnenplaats aan de kant van het Kasteel. Ook werd er in een aparte oprijlaan aangelegd voor de hoge gasten, gelegen aan de zuidkant van het terrein. In 1932 vindt er een grote catastrofe plaats waar we de gevolgen nu nog van kunnen zien; het neo-Tudorkasteel brand helemaal uit, met de totale inboedel van meubelen, kunststukken en andere kostbaarheden.
Binnenkoer kasteel
Greenspotters Borgloon
Ook de oude toegangsbrug aan de zuidkant van het kasteel wordt gedeeltelijk beschadigd, naar verluidt door het verwoestende effect van de brandweerauto die ter nauwernood over de brug kon komen. De familie de Moffarts werd gedwongen te verhuizen naar de andere kastelen die ze in het bezit had. Het duurde lang voordat het kasteel weer geschikt was voor bewoning. Pas in de jaren '50 keerde de familie terug, na een volledige verbouwing van het Kasteel en het oude koetshuis in een meer eenvoudige neo-classistische stijl. De familie nam haar intrek in het koetshuis. Het leven op het Kasteel en het onderhoud van de gebouwen en de landerijen werd steeds kostbaarder. De familie voorzag in het onderhoud door de opbrengst van enkele fruitboomgaarden en de verkoop van hout uit het bos. Toch was zij ook genoodzaakt om een steeds groter deel van haar landerijen te verkopen.
Kasteel met vijvers
Zo is in de jaren '70 het Provinciaal Domein ontstaan doordat de provincie een groot deel van de oude bossen opkocht om die voor het nageslacht te bewaren. De kinderen van de baron Hubert de Moffarts kozen er uiteindelijk voor om het Kasteel te verkopen. In 2007 is het verkocht aan Jeanne Hoogenboom waarmee de vrouwelijke lijn van eigenaars wordt voorgezet. Het is de bedoeling dat het Kasteel nu weer voor een deel openbaar toegankelijk wordt, als een breed activiteitencentrum waar mensen kunnen wonen, werken en recreëren. Vandaag kunnen we dankzij de Landschapsdoedag van het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren kennis maken met dit prachtig stukje erfgoed. Vanaf de parking van het Provinciaal Domein Nieuwenhoven wandelen we het domein binnen, waar we langs de verschillende standen lopen, van natuurverenigingen en landschapswerkens, van honing en kaas naar fruit en groenten. Van het spinnen van wol tot het maken van manden, alles kunnen we volgen op deze Landschapsdoedag, maar vooral de prachtige natuur staat hier centraal. Nieuwenhoven is een van de Limburgse Natuurcentra met het grootste Limburgse openbaar bos, waar het prachtig wandelen is.
Wij wandelen langs de standen, genieten van al het moois en lekker dat aangeboden word , wij volgen het wandeltraject langs de vijvers met de libellen, het plankenpad naar het kasteel. Dit is voor ons de eerste keer dat we aan dit kasteel komen met zijn indrukwekkende boerderij en kasteel. Wij kunnen rustig rondwandelen en alles goed gadeslaan. De grote tiendenschuur is indrukwekkend, de houten balken die de enorme dak dragen zijn de zeer indrukwekkend. Wij wandelen over het binnenplein waardoor we duidelijk het verschil zien tussen de boerderij en het kasteel.
Heidelibel
Larve van libel
Wij wandelen verder langs de vijvers en dan via het bos terug naar het provinciaal domein. Er is veel volk gekomen om dit prachtige domein te bezoeken. Wij willen nog wat verder genieten van het prachtige bos en wandelen nog wat verder.
Als we terug naar huis gaan komen we langs KASTEELDOMEIN TERBIEST:Voormalig waterkasteel uit 1627.
Het 17 ha grote landgoed omvat een kapel van Sint-Joris uit 1420, een Engels kasteelpark en een kasteel uit de 17de eeuw. Er is nu een hotelschool.
Kasteel Terbiest
Het prachtige park is zeker de moeite om eens te bezoeken, de kapel is dringend aan restauratie toe eveneens het kasteel dat gedeeltelijk leeg staat en er vanbinnen erbarmelijk uit ziet, onlangs is beslist het kasteel te renoveren en een nadere bestemming te geven.
Voor het fotoalbum de link volgen
|
