|
OUDE GLORIETOCHT.
W.C. AVIAT SINT-TRUIDEN.
GROOT-GELMEN.
Groot-Gelmen is een landbouwdorp met een kasteel, gelegen in de vallei van de Herk. Een bijzonder gebouw is de herberg De Zwaan. Reeds van in de 16de eeuw en dat tot 1972 werd hier op deze plaats café De Zwaan uitgebaat. Laatste herbergierster was Jeanne Dumont. Uit oude documenten blijkt dat een zekere Eyben rond 1645 op deze plaats eigenaar was van een boomgaard met hof, genaamd den Swaenhoff. Het is allicht aan die benaming te danken dat ook deze herberg de Zwaan werd genoemd. In het wapenschild van de familie Eyben staat trouwens ook een zwaan afgebeeld. In de muurankers lezen we de datum maar de Zwaan is allicht ruim 100 jaar ouder. In de jaren na 1972 keek er niemand nog om naar het gebouw en in de kortste keren verkrotte het helemaal.
Wat velen nog gekend hebben als een dorpscafé was vroeger veel meer dan dat. Nu ligt de Zwaan ver van het grote verkeer zowat in het hart van het dorp maar vroeger was dat anders. De huidige Luikersteenweg bestond nog niet en de weg Luik Sint-Truiden - Tienen kwam hier vlak voor de deur voorbij. Drie vier eeuwen geleden was het verkeer uiteraard heel wat trager en daarom was het nodig dat langs die oude verkeerswegen ook de mogelijkheid bestond om te overnachten. In de regel was het zo dat om het uur, dus om de vijf à zes kilometer, een herberg annex slaapgelegenheid werd voorzien. Zo was er een in Brustem, vijf km van hier langs diezelfde weg naar Luik,Het Elske en zes km in de andere richting een in Heers, Het Groene Schild. De Zwaan was dus in feite wat we nu een bed and breakfast zouden noemen, een chambre dhôte .
Voor de paarden van de reizigers lag er tegenover de Zwaan een poel die gebruikt werd als drinkplaats. Een keer dat de nieuwe verbindingsweg met Luik werd aangelegd, in de 18de eeuw, zal het aantal overnachtingen wel gevoelig zijn teruggelopen maar het café bleef bestaan. Een tijd lang kwam het bier zelfs rechtstreeks van de brouwketel in de potten terecht want toen was hier ook een brouwerij gevestigd. Niet alleen een brouwerij trouwens, want tot een goede vijftig jaar geleden lag achter het café een gesloten binnenkoer omringd door stallen en schuur zodat we oorspronkelijk te maken hadden met een vierkantshoeve. Gelukkig is het gebouw nu gerestaureerd.
Tegenover de Sint-Martinuskerk een neo-romaanse kruiskerk uit 1880. Wij wandelen door het dorp en de omliggende velden, het is aangenaam om te wandelen en te genieten van het Haspengouwse landschap met zijn Haspengouwse vierkanthoeven.
|
