Januari 1790. De Staten-Generaal te Brussel roepen de Verenigde Staten van België uit, nadat de Oostenrijkers werden verdreven. Dat prille democratische streven ontaardt echter in anarchie wanneer onenigheid ontstaat tussen de leidende figuren. In november 1790 bezetten de Oostenrijkers het land opnieuw en herstellen het despotisme van Jozef II.

De Brabantse Omwenteling heeft ook ingrijpende gevolgen voor het gezin van Karel Gillemijn. de trotse, onafhankelijke boer van De Neringen. Zijn zoon Gillis, die met de Franse encyclopedisten dweept, vlucht naar Frankrijk. Hijzelf kiest, ondanks veel tegenwind, voor de politiek van Jozef II. Wanneer anti-Oostenrijkse patriotten brand bij hem stichten, loopt de gezondheid van zijn dochter Maria onherstelbare schade op...

Als groot verteller neemt André Demedts de lezer mee op een epische tocht door het eigen verleden. De Belgische Republiek is een breed, meeslepend historisch fresco, waaruit oprecht engagement en diepe sociale bewogenheid spreekt.

Naar aanleiding van de heruitgave van “De eer van ons volk” schreef Rudolf van de Perre een UITLEIDING voor elk boek uit de cyclus. Hierin licht hij de voorgeschiedenis en bedoeling van de romancyclus. De Belgische Republiek, verschenen in 1973, omvat twee delen en overspant de beperkte periode 1789-1790. De titel verwijst naar de Verenigde of Soevereine Belgische Staten die na de Brabantse Omwenteling van 1789, die de Oostenrijkers uit het land verdreef, op 11 januari 1790 door de Staten-Generaal te Brussel waren uitgeroepen. Als gevolg van interne onenigheid en tweedracht tussen de leiders van de Belgische Staten, ontaardt de opstand in broedertwist en anarchie.

ANDRÉ DEMEDTS (1906-1992) is een van de belangrijkste Vlaamse auteurs van de afgelopen zestig jaar. De Belgische Republiek is het eerste deel van de tetralogie De eer van ons volk, Demedts' magnum opus, zijn klassieke meester werk.

André Demedts, De Belgische Republiek, 332 blz., 25 cm.

ISBN 90-6306-324-5  productcode 9789063063245

In verzamelbox door het Davidsfonds aangeboden met andere drie boeken uit de cyclus De eer van ons volk en Verzamelde gedichten. Speciaal aanbod aan gelegenheidsprijs 35 euro (zie bijdrage 17 mei 2006 verder op deze site).

29-05-2006 om 14:59 geschreven door bernard

In 1792 delven de Oostenrijkers het onderspit tegen de Franse sansculotten bij Jemappes. Hetzelfde gebeurt twee jaar later bij de slag van Fleurus. De Zuidelijke Nederlanden worden bij Frankrijk ingelijfd en blijven in Franse handen tot de val van Napoleon in 1814. Onze streken blijven jarenlang het slagveld van de grote Europese mogendheden, en de opeenvolgende overheersingen laten diepe littekens achter.

Gillis Gillemijn sluit zich aan bij het revolutionaire leger, maar voelt zich ontworteld: niet langer thuis in de oude wereld, maar evenmin in de nieuwe... De priester Eugenius Cremers wordt door de sansculotten vermoord. Mensen worden mishandeld en gedood, of worden weggevoerd...

Het schrijnende leed, de gruweldaden, de ellende, de brutale Franse bezetting: met groot inlevingsvermogen en indringende verbeeldingskracht beschrijft André Demedts hoe de kleine, gewone mensen worden meegezogen in de maalstroom van de geschiedenis. Hooitijd is een aangrijpende, indrukwekkende roman.

Ook hier heeft Rudolf van de Perre gezorgd voor een UITLEIDING. Ofschoon De eer van ons volk in eerste instantie een familiekroniek is, gaat Demedts de grote vragen omtrent de zin van het leven opnieuw niet uit de weg. Meer dan in De Belgische Republiek laat hij in Hooitijd de personages, die als spreekbuis van de auteur fungeren, tot reflecties overgaan. Arnout Gillemijn blijft de bewuste, vrije, sociaalvoelende Vlaming, bekommerd om de toekomst van zijn volk. Ondanks zijn zeventig jaar en zijn aangeboren zwaarmoedigheid, is hij vooruitziend en vooruitstrevend, met een sterk geloof in de toekomst, zowel van de tijdelijke als van de eeuwige bestemming van zijn (het) volk.

ANDRÉ DEMEDTS (1906-1992) is een van de belangrijkste Vlaamse auteurs van de afgelopen zestig jaar. Hooitijd is het tweede deel van de tetralogie De eer van ons volk, Demedts' magnum opus, zijn klassieke meesterwerk.

André Demedts, Hooitijd, 338 blz., 25 cm.

ISBN 90-6306-325-3  productcode 9789063063252

In verzamelbox door het Davidsfonds aangeboden met andere drie boeken uit de cyclus De eer van ons volk en Verzamelde gedichten. Speciaal aanbod aan gelegenheidsprijs 35 euro (zie bijdrage 17 mei 2006 verder op deze site).

29-05-2006 om 14:42 geschreven door bernard

1797. De Zuidelijke Nederlanden zijn in Franse handen. De sansculotten leggen hardhandig hun principes op van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Kerken worden gesloten, kloosterlingen worden onteerd en verjaagd. In 1798 breekt de Boerenkrijg uit: de plattelandsbevolking keert zich tegen de bezetter. Maar de strijd is ongelijk...

Tegen de achtergrond van deze moeilijke en verwarde tijd, speelt zich het verhaal af van de familie Gillemijn. Kanunnik Arnout Gillemijn weigert de eed van trouw aan de nieuwe grondwet af te leggen. Zijn zus Cecilia wordt uit het klooster in Oudenaarde verjaagd. Volkwin van Kempen, kind aan huis bij de Gillemijns, voert een groep Brigands aan...

Vanuit een milde menselijkheid schildert rasverteller André Demedts het harde leven van mensen in een tumultueuze tijd. Goede avond  is een roman over de pijn van het afscheid: afscheid van de oude wereld, van vrienden, van het leven zelf. Een diepbewogen, stevige en rijke roman.

Ook hier geeft Rudolf van de Perre ons een rijke ‘UITLEIDING’ mee. Wat aanvankelijk bedoeld was als een familiekroniek, was inmiddels uitgegroeid tot een romancyclus die in totaal bijna 1600 bladzijden omvat en die Demedts de gezamenlijke titel De eer van ons volk meegaf.  In feite kan hij beschouwd worden als een soort ‘summa summarum’ van al wat hij als mens èn als schrijver te bieden had, omdat heel zijn leven en streven er als een geheel in vervlochten zijn. Demedts, die van oordeel was dat de geschiedenis de beste leermeester is, wilde het Vlaamse volk een inzicht bijbrengen in zijn verleden. De ontvoogdingsstrijd kan door de komende generaties slechts begrepen worden in het licht van wat geweest is. Uit de lessen van het verleden moeten zij de kracht putten om de duurzame dingen als ongeschonden erfgoed over te maken aan hun nakomelingen.

ANDRÉ DEMEDTS (1906-1992) is een van de belangrijkste Vlaamse auteurs van de afgelopen zestig jaar. Goede avond is het derde deel van de tetralogie De eer van ons volk, Demedts' magnum opus, zijn klassieke meesterwerk.

André Demedts, Goede avond, 320 blz., 25 cm.

ISBN 90-6306-326-1  productcode 9789063063269

In verzamelbox door het Davidsfonds aangeboden met andere drie boeken uit de cyclus De eer van ons volk en Verzamelde gedichten. Speciaal aanbod aan gelegenheidsprijs 35 euro (zie bijdrage 17 mei 2006 verder op deze site).

29-05-2006 om 14:17 geschreven door bernard

Napoleon Bonaparte bereikt in 1808 het hoogtepunt van zijn macht. Hij brengt de Grande Armee op de been voor een veldtocht tegen Rusland, maar de strenge winter van 1812 heeft desastreuze gevolgen voor het Franse leger. In 1815 wordt Napoleon definitief verslagen bij Waterloo. De Zuidelijke Nederlanden worden verenigd met het Noorden in het Koninkrijk der Nederlanden onder Willem I.

André Demedts belicht de turbulente 'grote' geschiedenis aan de hand van de lotgevallen van de Westvlaamse familie Gillemijn. Met zijn uitzonderlijke verteltalent biedt hij een indringend beeld van de groeiende sociale wantoestanden en de opkomende economische crisis, de rampzalige Russische veldtocht met zijn Siberische vrieskou en de brand van Moskou... Daartussen schetst hij raak en trefzeker het machtsspel van de groten der aarde.

Een houten kroon is een stevig gedocumenteerde en veelzijdige kroniek, geschreven met een bezielende gedrevenheid. Een schitterend tijdsbeeld.

Dit boek bevat nog een ‘Uitleiding’ van Rudolf van de Perre. Hij schetst hierin uitgebreid de achtergrond en het belang van de romancyclus De eer van ons volk. Binnen het historisch kader kunnen de vele personages, dragers van het menselijk gebeuren, ondergebracht worden in vier concentrische kringen. Deze schets is ook afgebeeld in dit laatste boek uit de cyclus. Achteraan het boek vindt u ook de stamboom van de familie Karel Ghellemijn (1765-1848) en Sebastiaan De Mets (1792-1870), waarvan meerdere leden in romans en verhalen van André Demedts als personage aantreden.   

ANDRÉ DEMEDTS (1906-1992) is een van de belangrijkste Vlaamse auteurs van de afgelopen zestig jaar. Een houten kroon is het sluitstuk van zijn tetralogie De eer van ons volk, Demedts' magnum opus, zijn klassieke meesterwerk.

André Demedts, Een houten kroon, 415 blz., 25 cm.

ISBN 90-6306-327-X  productcode 9789063063276.

Wordt aangeboden in bundel verzamelbox door het Davidsfonds met andere drie boeken uit de cyclus De eer van ons volk en Verzamelde gedichten.

29-05-2006 om 13:56 geschreven door bernard

Verzamelde gedichten biedt de definitieve uitgave van het volledig poëtisch werk van André Demedts. Deze bundel bevat de editie Verzamelde gedichten uit 1976, die door de dichter zelf werd samengesteld, en werd verrijkt met zijn latere poëzie, de bundels De jaargetijden (1979) en Na jaar en dag (1986), die nog niet eerder in een verzamelbundel werden opgenomen.

De uitgave bevat de hoofdstukken Voortijds (in de Verzamelde gedichten uit 1976 hield de auteur nog elf bewerkte gedichten over uit zijn eerste twee bundels), Vaarwel (24 gedichten uit zijn meest meest succesvolle bundel), Daarna (12 gedichten uit het in 1968 verschenen bundel), cyclus Jaargetijden (4 gedichten) en ‘Der maanden krans’ (12 gedichten),  Schemeravond (27 gedichten met lyrisch-verhalende neerslag van de weg Terug naar huis), De Jaargetijden (meest lyrische bundel uit 1979 met  56 gedichten over lente, zomer, herfst en winter) en tenslotte Na jaar en dag (29 gedichten  uit in 1986 verschenen bundel). Het boek bevat nog een interessant naschrift van Rudolf Van de Perre over “De poëzie van André Demedts”.

Uit Demedts' poëzie spreekt een melancholische sfeer. Centraal staan de vragen naar de kern van ons bestaan en het geluk als onbereikbare droom. Een doorvoelde, hartstochtelijk beleefde rusteloosheid, die later evolueert naar wijsheid en berusting. De poëzie van Demedts is een diepmenselijke en eerlijke zoektocht naar de kern van het eigen wezen, een oprecht hunkeren naar begrip, tederheid en liefde. Een innerlijk dagboek met een radicale, aangrijpende authenticiteit.

ANDRÉ DEMEDTS (1906-1992) is een van de belangrijkste Vlaamse auteurs van de afgelopen vijftig jaar. Hij schreef vooral romans, verhalen, kritieken en essays, maar debuteerde als dichter. Hij was twintig jaar lang directeur van BRT-West-Vlaanderen en was o.m. ook de inspirator van het tijdschrift OnsErfdeel.

André Demedts, Verzamelde Gedichten, 272 blz., 25 cm.

In bundel verzamelbox van Davidsfonds met vier boeken uit reeks ‘De eer van ons volk’.

29-05-2006 om 13:25 geschreven door bernard

Uit tijdschrift ‘Vlaanderen’, 45e jaargang, 1996, blz. 46-48.

N.a.v. de heruitgave in verzamelbox van de vier werken van ‘De eer van ons volk’ en de ‘Verzamelde gedichten’ van André Demedts willen we hier graag citeren uit een toespraak van essayist Rudolf van de Perre op 19 december 1995 in het André Demedtshuis in Sint-Baafs-Vijve bij de voorstelling van een eerdere uitgave van deze werken.

Een houten kroon, het sluitstuk van de vierdelige romancyclus De eer van ons volk, eindigt op een soort epiloog, waarin André Demedts, in de traditie van de grote klassieke vertellers, de verdere lotgevallen van de familie Gillemijn ter sprake brengt. Het is er André Demedts om te doen geweest ons, bij monde van Karel Gillemijn, ongetwijfeld de belangrijkste woordvoerder van de auteur zelf, de opzet van zijn romancyclus toe te lichten. Deze is er duidelijk op gericht het erfgoed van het verleden, inclusief de eigen familiegeschiedenis, vast te leggen en van generatie op generatie door te geven. Het antwoord op de vraag naar deze gedrevenheid, geeft ons meteen ook een antwoord  - één van de antwoorden -  op het waarom van de romancyclus en in ruimere zin ook op het schrijversschap van Demedts.

Tijdens de laatste levensmaanden vertelde Karel Gillemijn op lange wandelingen aan zijn kleinzoon Hugo allerlei zaken over het verleden, aangevuld met zijn eigen wijsheid… Karel besluit uiteindelijk dat alles toch eens op te tekenen en dit na herhaaldelijk aandringen van zijn zonen en de vraag :  “ Schrijf alles op, vader, en dan zullen mijn zonen en dochters weten wat er allemaal geweest is en wie zij zelf zijn. Dat zal hen helpen mens te worden.”.  Het schrijven werd een taak, een opdracht, die hij alleen kon vervullen en nog tot een goed einde moest brengen. Hij schreef  in de hoop dat er nog lezers zouden zijn en misschien ook iemand een vervolg op zijn werk zou schrijven. Zijn eigen geschiedenis heeft Karel niet kunnen voltooien en dat vervolg erop heeft André Demedts zelf geschreven…

André Demedts had de familiegeschiedenis als kind vernomen uit de mond van zijn grootvader, op zijn beurt de kleinzoon van het hoofdpersonage Karel Gillemijn. Hij werd in zijn voornemen nog gesteund en aangemoedigd door het schrift dat zijn eigen vader reeds begonnen was en de titel Boek der overleveringen had gekregen. Daarmee is de cirkel gesloten en is de vereenzelviging van auteur en personage nog reëler en intenser, zeker op geestelijk vlak.

Toch gaat het in De eer van ons volk om méér dan de overlevering van het erfgoed. André Demedts wou niet alleen de rechtstreekse erfgenamen, maar eventueel een zo ruim mogelijke kring van lezers inzicht geven in de algemene en nationale geschiedenis. Als een rode draad loopt doorheen de romancyclus de gedachte dat een volk dat zijn geschiedenis niet kent, geen volk meer zal blijven. Die zorg is van bij de aanvang aanwezig. Zij is tevens vervlochten met de sociale bewogenheid van de vooruitstrevende Karel Gillemijn, die reeds in De Belgische republiek opkomt voor de rechten van dat volk. Hij heeft de eenvoudigen lief  “omdat zij de bewaarders zijn van onze eigenheid als volk”. Elders zegt Karel “Wat in het volk leeft, kan niet slecht zijn. God leeft in het volk, omdat het gehoorzaamt aan de natuur. Het is zuiver als tin, eerlijk als goud.”  In Hooitijd geeft de begrijpende kanunnik Arnout Gillemijn de raad : “Keer terug tot je volk, als je ooit inziet dat je ervan afgedwaald bent. Je zult nergens op de wereld veiliger zijn, wij hebben geen andere thuis dan ons volk.” En in Goede avond, tijdens de jaarlijkse kermistafel op De Neringen, is het weer Arnout Gillemijns die zegt : “Het gaat niet om wat het profijtigst uitkomt, maar om de eer en het voortbestaan van ons volk”. Hiermee neemt hij tevens de titel van de romancyclus in de mond… Op meer dan een plaats lezen we “dat een volk dat geen geschiedenis maakt uit de geschiedenis verdwijnt” of bij gebrek aan kennis van zijn verleden, geen volk meer zal blijven.

Achter deze woorden schuilt onder meer de specifieke bekommernis van André Demedts, dat de ontvoogdingsstrijd van het Vlaamse volk, dus dat wat is,  door de komende generaties slechts kan begrepen worden in het licht van wat geweest is. Daarom koos hij als achtergrond voor zijn romancyclus de ongemeen belangrijke periode, volgend op de Franse Revolutie (1789-1815), waarin de grondslag werd gelegd van de huidige politieke en sociaal-economische verhoudingen. Een periode, zo noodzakelijk om het latere ontvoogdingsproces te begrijpen.

Via de familiekroniek, gebaseerd op documenten en overleveringen, heeft hij ook de poort geopend op het wereldgebeuren. Vanuit de microkosmos van De Neringen, de fictieve naam voor de hoeve De Elsbos in Sint-Baafs-Vijve, heeft André Demedts de macrokosmos van het toenmalige Europa verkend. Wij worden op de hoogte gebracht van en krijgen een visie op het tijdsgewricht, op de grote nationale en internationale gebeurtenissen, die op nauwkeurige en correcte wijze  - dat werd door historici bevestigd – opgeroepen werden. Belangrijker dan deze uiterlijke gebeurtenissen is de weerslag ervan op onze bevolking over het algemeen en op het gezin van Karel Gillemijn in het bijzonder, dat als kristallisatiepunt van de overvloedige gebeurtenissen kan beschouwd worden.

Wij mogen immers niet vergeten dat De eer van ons volk in de eerste plaats een indrukwekkende romanschepping is met de allures van een epos. De tetralogie bezit alles wat aan een epos zijn bestaansrecht verleent. Dan denk ik niet alleen aan de onuitputtelijke verbeeldingskracht en aan het verfijnde poëtische aanvoelen, maar ook aan de werkelijke epische adem. Zich ontwikkelend op en gedragen door verschillende naast en door elkaar heen lopende verhaalniveaus, ontvouwt het boek een breed fresco van mensen en feiten, die ook kennis bijbrengen op het universeel-menselijke vlak. Hiervoor staan zowel model de bewoners van De Neringen en allen die in direct dienstverband met de familie Gillemijn verbonden zijn, als de vele personages uit de dorpsgemeenschap in Aksele en de streek en ten slotte ook de officiële wereld van gedragsdragers, de groten der aarde. Allen beleven ze hun grotere of kleinere drama’s in een bewogen tijd en worden ze psychologisch indringend benaderd. De geschiedenis, heeft André Demedts ooit gezegd, biedt “de ideale achtergrond voor het levensecht verhaal van mensen met altijd dezelfde weerkerende behoeften en verzuchtingen”. ..

Karel Gillemijn is een afsplitsing van zijn auteur. Hij heeft een open oog op de wereld, verdedigt humane waarden en progressieve ideeën. Op het einde komt hij echter tot het berustende inzicht dat een verander(en)de wereld niet noodzakelijk de mensen verandert. Zij blijven dezelfden met hun  zelfde problemen. Lang had hij gedacht dat vooruitgang, onderwijs, kennis en opvoeding, meer vrijheid, gelijkheid en vriendschap onder de mensen zouden brengen, maar de woelige gebeurtenissen hebben zijn vertrouwen daarin geschokt. Ouder geworden gaat zijn aandacht steeds meer naar het bestaansmysterie zelf.

Deze bedenkingen bieden me nog even de gelegenheid om de brug te leggen naar de Verzamelde gedichten, die samen met De eer van het volk op zo een prachtige en stijlvolle wijze door het Davidsfonds werden heruitgegeven. Het is geweten dat het werk van Demedts een coherent geheel vormt. De verschillende literaire genres overstijgen en doorkuisen elkaar, omdat ze in feite hetzelfde ideeëngoed behandelen, vanuit dezelfde artistieke instelling. Alleen bood het proza hem meer armslag om zijn “opheldering van het levenslot” – voor hem de functie van het schrijven – in een ruimer menselijk perspectief te plaatsen.

De poëzie van André Demedts heeft de waarde van een innerlijk dagboek, een vaak schrijnend eerlijke levensbiecht, die dezelfde evolutie volgt als in zijn proza en dezelfde existentiële thema’s behandelt. ..

Dat André Demedts, ondanks een tijdelijk afscheid aan de poëzie, tenslotte toch gedichten is blijven schrijven, is te verklaren  door het belang dat hij aan de poëzie heeft gehecht als taalscheppende factor van een volk, als laatste schutse van de oergrond van de taal, die de ziel van het volk vastlegt, zoals uitgedrukt in een van zijn laatste gedichten:

            Mijn moedertaal

            die eeuwen lang gegroeid,

            het al in zich bewaart,

            in dicht en lied steeds openbloeit

            en woorden geeft

            aan wat ons al bezielen mag,

            het zij in vreugd en leed

            ons wezen openbaart,

            al zeggend, wat niet ieder weet,

            of heeft beleefd.

Daarmee kom ik weer tot mijn uitgangspunt en is het, hoop ik, duidelijk welke betekenis een romancyclus als De eer van ons volk en deze Verzamelde gedichten voor een volksgemeenschap bezitten.

In een tijd dat het gezin als hoeksteen van de samenleving steeds meer in vraag gesteld wordt en het gevaar bestaat dat een volk als geheel zijn identiteit dreigt te verliezen, is het goed dat het werk van André Demedts opnieuw onder de aandacht wordt gebracht. Dit is slechts een bijkomende reden, want ik zou, tot slot nog eens willen beklemtonen, dat de waarde en de betekenis van De eer van ons volk en in het verlengde de Verzamelde gedichten vooral te vinden zijn op het literaire vlak.

Het strekt het Davidsfonds tot eer, dat het tot de weldaad van een wederuitgave is overgegaan. De eer van ons volk is een groot werk van een groot auteur én een groot mens, een onvervalste voor onze letteren zeldzame romanschepping. Twaalf jaar geleden (verwijst naar 1983) heeft Anton van Wilderode hier gezegd, dat het verschijnen ervan in elk ander taalgebied een literaire gebeurtenis zou geweest zijn. Die uitspraak blijft ook vandaag nog geldig.             

28-05-2006 om 22:35 geschreven door bernard

Verklaring van de Acht  op 25 mei 1976

Tijdens de herdenkingszitting van het tienjarige bestaan van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) op 25 mei 1976 werd de "Verklaring van de Acht" voorgelezen. Dit is een tekst ondertekend door acht schrijvers, namelijk Louis Paul Boon, André Demedts, Marnix Gijsen, Hubert Lampo, Maria Rosseels, Gerard Walschap, Albert Westerlinck en Anton van Wilderode. Daarmee sprak de kruim van de Vlaamse literatuur zich toen uit voor samenwerking tussen het Vlaamse en het Waalse gewest, met respect voor de taalgrens en voor de grenzen van het Brusselse gewest. In die tekst werd opgeroepen om de taalgrens en de afbakening van Brussel-19 als definitief te beschouwen. In 1959 deden de letterkundigen Stijn Streuvels en Herman Teirlinck al een plechtige oproep in een open brief tot alle Belgen om de Vlamingen in Brussel niet te verontachtzamen.

In 1959 deden de schrijvers Stijn Streuvels en Herman Teirlinck een plechtige oproep tot alle Belgen om de Vlamingen in Brussel niet te veronachtzamen. In 1961 en 1962 waren er de roemruchte Vlaamse marsen op Brussel. In de jaren zeventig vierde de Fransdolheid van een grote schare Brusselse machthebbers hoogtij. Met een pletwals wilden zij toen Brussel op irreversibele wijze definitief verfransen. Opnieuw waren het eminente Vlaamse schrijvers van alle strekkingen die hun stem verhieven. Op 25 mei 1976 ondertekenden Louis Paul Boon, André Demedts, Marnix Gijsen, Hubert Lampo, Maria Rosseels, Gerard Walschap, Albert Westerlinck en Anton van Wilderode volgende verklaring :

“Zoals Stijn Streuvels en Herman Teirlinck in 1959 een plechtige oproep tot onze landgenoten richtten, doen wij het nu in nagenoeg dezelfde omstandigheden, mede namens de duizenden die hun stem niet kunnen laten horen.

Evenmin als op het ogenblik dat Streuvels en Teirlinck hun gezagvolle stem verhieven, zal men er zich over verbazen, dat het nogmaals schrijvers zijn,  zich bedienend van het Nederlands als artistiek uitdrukkingsmiddel, die met klem wensen te waarschuwen voor de lichtzinnigheid, de laatdunkendheid, ja, het cynisme, waarmede men telkens weer het probleem Brussel schijnt te willen aanpakken.

De ondertekenaars van deze verklaring zijn te sterk bewust van wat wetenschappelijk het begrip «taal» inhoudt en koesteren een te grote waardering voor de authentieke Franse cultuur, om zich door verschaalde romantische overwegingen of kortzichtig politiek opportunisme te laten leiden.

ledereen zou moeten weten dat Brussel geografisch geen grensstad is, maar aan alle zijden omgeven is door Vlaams grondgebied; dat Brussel historisch een Vlaamse stad is, even Vlaams als Antwerpen en Gent, en dat zijn wereldvermaard cultureel patrimonium Vlaams is.

Iedereen zou moeten weten dat de verfransing van Brussel eerder van recente datum is en dat die verfransing geen natuurlijk verschijnsel is geweest, maar door sociaal-economische druk werd afgedwongen.

Dat de Vlamingen deze stad niet volledig willen herwinnen, dat zij rekening houden met het feit der francofone bevolking, is het sprekend bewijs van hun grote gematigdheid, redelijkheid en werkelijkheidszin. Dat is hun grote en bestendige toegeving.

Voor het welzijn van ons volk en de staat waarin wij leven, achten wij het bijgevolg noodzakelijk dat de nu getrokken grenzen tussen Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Gewest van de negentien gemeenten, onaantastbaar blijven. Dan alleen is een vreedzame overeenkomst mogelijk, die het Vlaamse en het Waalse volk toelaat, door eigen beleid, de eigen toekomst naar best vermogen op te bouwen.

Brussel, 25 mei 1976.

Louis-Paul  BOON , André DEMEDTS , Marnix GYSEN , Hubert LAMPO , Maria ROSSEELS , Gerard WALSCHAP ,  Albert WESTERLINCK , Anton VAN WILDERODE

25-05-2006 om 00:00 geschreven door bernard

We mogen u naar aanleiding van het André Demedtsjaar langs deze weg ook de eerder aangekondigde Verzamelbox van het Davidsfonds met vijf belangrijke werken van André Demedts aanbieden voor de vriendenprijs van 35 Euro. De handig verpakte Verzamelbox bevat de werken van de historische cyclus “De eer van ons volk” en een lijvige gebundelde uitgave met zijn gedichten. In deze vierdelige historische reeks “De eer van ons volk” beschrijft hij het dagelijkse leven in West-Vlaanderen in de periode 1782-1815 tegen de achtergrond van het politieke, economische en sociale leven in West-Europa.

De vijf  5 boeken dragen als titels :

            - De Belgische Republiek  

            - Hooitijd

            - Goede Avond

            - Een houten kroon

            - Verzamelde gedichten

In de boekhandel kost de verzameling 86,75 Euro. Ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van André Demedts betaalt u nu slechts 35 Euro of  40 % van de prijs.

Wie de unieke verzamelbox wenst aan te schaffen, kan deze rechtstreeks bestellen bij de boekhandel Infodok, Blijde Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven op mailadres boekhandel.infodok@davidsfonds.be of telefonisch op nummer 016/310.650 of fax 016/310.608. Als u daarbij vermeldt dat u ingaat op het aanbod van de website André Demedtsjaar krijgt u de verzamelbox voor 35 €. Zij regelen alles en werken meestal met factuur bij verzending van de bestelling.

17-05-2006 om 00:00 geschreven door bernard

Zondag 21 mei om 18 u. organiseert de vzw Stichting André Demedtshuis een sfeervol concert in het nieuwe Ontmoetingscentrum Leieland in Ooigem-Wielsbeke. Het Ciurlionis Strijkkwartet uit Litouwen brengt voor de gelegenheid werk van ondermeer Mozart, Brahms en Reicha met de solisten Anke Lapierre (klarinet –foto links), Lies Six (klarinet – foto rechts) en Klaas Lievens (hobo). De solisten zijn veelbelovende talenten, laatstejaarsstudenten aan het Koninklijk Conservatorium van Gent. Het Ciurlionis Strijkkwartet speelde sedert 1968 al 3500 concerten in Litouwen en ver daarbuiten. 

Anke Lapierre, geboren in 1982, begon haar klarinetstudies aan de Academie van Izegem bij Guido Debel en leerde nadien bij Peter Valck aan de muziekacademie van Waregem. Nu studeert ze in het laatste jaar aan het Gentse conservatorium bij Eddy Van Oosthuyse, David Van Maele, Mare Kerckhof en Frank Coryn. Anke speelde in diverse orkesten en ensembles o.a. het Bevers harmonieorkest, het Waregems Clarinettenchoir, The International Clarinets, Golden Symphonic Orchestra. Ze volgde masterclasses bij Don Oehler, Robert Spring, Marie Picard, Robert Walzel, Howard Klug en Freddy Arteel. Met het Strijkkwartet Ciurlionis en de klarinetklas van Eddy van Oosthuyse brengt ze het Clarinet Quintet van Anton Reicha.

Klaas Lievens is student hobo aan het Koninklijk Conservatorium te Gent bij Joost Gils en Bram Nolf. Zijn muziekvoorkeur gaat eigenlijk uit naar het repertoire uit de twintigste eeuw, met heel veel aandacht voor ‘minimal music’ en conceptuele muziek enerzijds, en voor het samenspel met elektronica anderzijds. Zo koos hij voor zijn eindexamen hobo een stuk met elektronica en percussie. Ook Lies Six studeert aan het Koninklijk Conservatorium te Gent en presenteerde al heel wat optreden, ondermeer samen met Klaas Lievens. 

Zondag 21 mei spelen ze samen met het Ciurlionis Strijkkwartet in het nieuwe ontmoetingscentrum Leieland te Ooigem. Het O.C. Leieland werd pas enkele weken geleden officieel geopend in de buurt van de gelijknamige sporthal aan de Guido Gezellestraat 55b in Ooigem. Het omvat een tiental lokalen voor verenigingen en een ruime polyvalente zaal. Het supermoderne complex heeft de gemeente Wielsbeke 5 miljoen euro gekost. In het nieuwe ontmoetingscentrum is ook een filiaal van de gemeentelijke bibliotheek gehuisvest.

Voor het concert van zondag 21 mei in het kader van het André Demedtsjaar is het Ciurlionis Strijkkwartet uit Litouwen daar te gast. Het strijkkwartet werd in 1968 opgericht. In die tijd studeerden de 4 musici nog aan de Litouwse Music Academy in Vilnius. Later vervolmaakten ze zich bij de leden van het Borodin Quartet en het Tanejev Quartet. Het Ciurlionis Strijkkwartet bestaat uit Jonas Ttrankevillus (1^e viool), Darius Diksaitis (2^de viool), Gediminas Dacinskas (altviool) en Saulius Lipcius (cello). Sedert hun ontstaan hebben ze meer dan 3500 concerten gespeeld in Litouwen en ver daarbuiten op festivals als de "Berliner Festwochen", het "Spring of Prague", het "Schléswig-Holstein Festival", het "Moravian Autumn", het "Janackuv Mai",...  Ze speelden in het Gewandhaus in Leipzig, het concertgebouw in Amsterdam, het Schauspielhaus in Berlin, het Beethovenhaus in Bonn, en de belangrijkste zalen in Warsaw, London, Brussel, Moscow en Parijs. Het kwartet werkt geregeld samen met vooraanstaande musici als N. Petrov, Ch. Ivaldi, L. Prayer, E. Bruner, E. Vanoosthuyse, I. Hausmann, F. Sitruk, R. Chisu,... Het kwartet beschikt over een repertoire van meer dan 300 werken. Het Ciurlionis Strijkkwartet is een full-time professioneel ensemble dat gefinancierd wordt door de Litouwse overheid. De leden spelen op authentieke 18e eeuwse Italiaanse instrumenten.

Tickets voor dit sfeervol concert kunnen bekomen worden aan 8 Euro bij de Culturele Dienst, Hernieuwenstraat 14, 8710 Wielsbeke, Tel: 056/67.32.50, Email: cultuur@hernieuwenburg. be

Kaarten zijn ook beschikbaar bij soliste Anke Lapierre GSM-nr. 0485/31.69.45.

16-05-2006 om 14:20 geschreven door bernard

We nemen hier de bijdrage over uit het ledenblad Omtrent van het Davidsfonds. Deze verschijnt deze maand in de rubriek “Taal & Lezen” op bladzijde 16.

Dit jaar is het precies honderd jaar geleden dat auteur André Demedts geboren werd. Tijd dus om even terug te blikken op het leven en werk van deze kleurrijke figuur en zijn rol in de Vlaamse beweging.

André Demedts (1906-1992) debuteerde in 1929 als schrijver met de gedichtenbundel Jasmijnen. Demedts was een veelzijdig auteur. Hij schreef psychologische romans met een sociaal-religieuze toets, waagde zich aan theater, literatuurbeschouwing en jeugdliteratuur. Zijn belangrijkste prozawerk is de vierdelige historische roman De eer van ons volk, waarin hij het dagelijkse leven in West-Vlaanderen in de periode 1782-1815 beschrijft tegen de achtergrond van het politieke, economische en sociale leven in West-Europa.

Hij speelde ook een belangrijke rol in de oprichting van het literaire tijdschrift Ons Erfdeel en was redacteur van Dietsche Warande & Belfort. Voor zijn literaire verdiensten kreeg hij verschillende prijzen. In 1990 werd zijn volledige schrijverscarrière bekroond met de Driejaarlijkse Staatsprijs.

Maar Demedts was meer dan alleen schrijver. Hij was een fervent voorstander van de Groot-Nederlandse gedachte. Demedts ijverde voor het behoud van het Nederlands in Frans-Vlaanderen, was de grondlegger van de Frans-Vlaamse cultuurdagen en medeoprichter van het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond.

Hij was bovendien gedurende meer dan 20 jaar directeur van de gewestelijke omroep West-Vlaanderen van de toenmalige BRT en secretaris van het Nationaal Fonds voor de Letterkunde in Brussel.

De eer van ons volk (verzamelbox met 5 boeken: Een houten kroon, Hooitijd, Verzamelde gedichten, Goede Avond en De Belgische Republiek) kost in de boekhandel € 86,75. Ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van André Demedts betaalt u nu slechts € 35. De aangekondigde bestelbon met korting is echter niet afgedrukt. Voor bestellingen verwijzen we u dan ook voorlopig naar het Davidsfonds, Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven tel. 016/310.600 mail: uitgeverij@davidsfonds.be.

11-05-2006 om 12:27 geschreven door bernard

Donderdag 11 mei om 20 u. brengt de vzw André Demedtshuis in de Sint-Bavokerk in Sint-Baafs-Vijve een concert met het houtblazerskwintet Quintessens in het kader van het André Demedtsjaar. In het André Demedtshuis zelf loopt deze maand een tentoonstelling met hartverwarmende Keramiek van Pieter Verhoye. Later deze maand op zondag 21 mei is er in het kader van het André Demedtsjaar in Wielsbeke ook nog een concert van Anke Lapierre & Ciurlionis Strijkkwartet in het nieuwe Ontmoetingscentrum Leieland in Ooigem.

Als organisator hebben we het hier niet meer over de Stichting André Demedts omdat deze niet meer in overeenstemming is met de nieuwe vzw-wet. We hebben het nu dus gewoon over de vzw André Demedtshuis.  De vzw staat in voor de activiteiten die doorgaan, tentoonstellingen, concerten, enz.  De culturele dienst Hernieuwenburg in Wielsbeke werkt ook voor het André Demedtshuis, bijvoorbeeld voor de programmering, de permanentie, het ophangen van de werken. Dat gebeurt nu eigenlijk in opdracht van vzw André Demedtshuis.

De tentoonstelling in het museum André Demedtshuis toont van 6 tot 28 mei 2006 een 80-tal werken van Pieter Verhoye. De keramist zal daar op zondag 7 en 14 mei in de namiddag met plezier al uw vragen over zijn werk beantwoorden. Sinds een twaalftal jaar is Pieter Verhoye bezig met keramiek. Zijn technische vaardigheid haalde hij uit tientallen cursussen, voornamelijk in de Franse Elzas en het Kunstcentrum ‘Bosener Mühle’ in het Duitse Saarland. Verder volgt hij al ruim vijf jaar keramiek aan de Kunstacademie van Tielt. Zijn werken zijn gevisualiseerde impressies en emoties in keramische objecten, in reële figuren of in abstracte figuraties. Het André Demedtshuis is open op vrijdag,  zaterdag en zondag van 14 tot 18 u. en ook op zondagvoormiddag van 10 tot 12 u.

Donderdag 11 mei komt in de concertreeks het houtblazerskwintet Quintessens op het podium. In 1982 vonden vijf jonge musici elkaar in de klas kamermuziek aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Brussel. Ze behaalden er samen hun Hoger Diploma kamermuziek en verzorgen sindsdien talrijke concerten in binnen- en buitenland in opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, SABAM en Jeugd en Muziek. Als afgevaardigde van Jeugd en Muziek gaven ze in oktober 1985 concerten in Bulgarije, in Sofia en Plovdiv.

In mei 1986 werd Quintessens laureaat van de Nationale Kamermuziek-wedstrijd te Tervuren. Ze werden in september 1988 tevens laureaat van ‘Festival-Award’, een wedstrijd voor jonge kamermuziekensembles in organisatie door Festival van Vlaanderen en ‘Festival de Wallonie’. Ze traden dan ook diverse malen op in het kader van het Festival van Vlaanderen, ondermeer ook in solistisch verband met de kamerorkesten I Fiammanghi en Sinfonia.

Samen met pianist Jan Michiels namen ze in december 1991 voor Eufoda een CD op met werk van Beethoven, Pulenc en van Lannoy. Andere CD-producties kwamen in 1994, wanneer samen met Jan Michiels het kamermuziekoeuvre van Albert Huybrechts werd opgenomen voor het label Vox Temporis en eind 1995 met een CD-project rond de kamermuziekwerken van Robert Herberigs.

Het repertorium van Quintessens omvat alle muzikale genres en periodes met vooral aandacht voor eigentijdse en Belgische muziek. Diverse componisten droegen werk aan hen op : Frank Nuyts, Jan Van Landeghem, Jaan Huylebroeck, Jan Emmery, Roland Coryn, Hans Cafmeyer…  Quintessens zelf bestaat sinds zijn ontstaan uit Marijke Gheysen (dwarsfluit), Jan Mabbe (hobo), Geert Baeckelandt (klarinet), Rik Vercruysse (hoorn) en Bart Snauwaert (fagot). 

Quintessens speelt donderdag werk van oa. Farkas ,Ibert, Gistelinck, Shostakovich, Jongen, Milhaud, Huylebroeck en Peter Benoit.  Ticketreservatie kan aan 8 euro bij de Culturele Dienst van Wielsbeke op Hernieuwenburg 14, tel. 056/67.32.50 of cultuur@hernieuwenburg.be

05-05-2006 om 00:00 geschreven door bernard

Er komt een André Demedtsstraat in Waregem. Dat is zeker geen primeur, want er zijn al meerdere Demedtsstraten in Vlaanderen. In Waregem wordt zijn naam nu verbonden met de nieuwe pijpekop langs de Stijn Streuvelsstraat in de Hoogmolenwijk. De gemeenteraad keurt vanavond de plaatsnaam goed. Vooral in het kader van het Andre Demedtsjaar en het ereburgerschap in Waregem van André Demedts is de naamgeveing geen verrassing.

André Demedts is geboren op 8 augustus 1906 en we maken dus dit jaar het André Demedtsjaar mee naar aanleiding van het honderdste geboortejaar van deze belangrijke Vlaamse auteur en cultuurpromotor. André Demedts werd in 1986 de eerste ereburger van Waregem en het ligt dus in de lijn van de verwachtingen dat het stadsbestuur dit jaar zijn ereburger speciaal herdenkt . Hij was hier van 1937 tot 1949 leraar aan het H. Hartcollege en ook toen hij diensthoofd werd van de gewestelijke radio-omroep West-Vlaanderen van de N.I.R. (Nationaal Instituut voor Radio-omroep), later BRT,  bleef tot in 1953 wonen in Waregem. In Waregem woonde hij eerst in de Vandewoestijnelaan en laatst in de Guido Gezellestraat.

Van André Demedts verschenen 77 boeken waaronder 25 romans, 4 jeugdromans en verder monologen, enzomeer.  De belangrijkste monografie over Stijn Streuvels is trouwens van zijn hand. Hij besteedde daar jarenlang opzoekingswerk aan. Maar André Demedts was bovendien overal in het Vlaamse land geliefd om zijn 5000 voordrachten. Hij beantwoordde ook 30.000 van zowat 2500 verschillende personen, waaronder veel bekenden als bekende schrijvers zoals Walschap of politiekers maar ook totaal onbekenden in moeilijkheden, die hem om raad vroegen.  Daarnaast maakte hij talloze artikels voor kranten, tijdschriften en speciale uitgaven en zorgde hij voor culturele bijdragen zoals luisterspelen en besprekingen voor radio. Hij werkte ondermeer als gast ook mee aan culturele TV-programma’s.

André Demedts verwierf bekendheid als dichter, toneelschrijver, essayist en romancier. Van zijn hand verschenen ondermeer de dichtbundels Jasmijnen (1929), Geploegde Aarde (1931), Vaarwel (1939), jeugdboeken onder zijn pseudoniem Koen Lisarde en romans van ‘De mannen in de straat’ (1933) tot het drieluik ‘Wintertijd’ (1982). Daar zijn belangrijke romans bij als ‘Geen tweede maal’ (1941), Het heeft geen belang (1944), Kringloop om het Geluk (trilogie, 1947-1951), de vier priesterromans, De Levenden en de Doden (1958), Je komen halen (1969), het vierdelig historisch monument ‘De eer van ons Volk’ (1973-1978) en ‘Geluk voor Iedereen’ (1981). Zijn familiegeschiedenis vinden we in ‘Geluk voor iedereen’, De Weg terug en de dag voor gisteren. Maar er zijn ook nog een aantal toneelwerken als ‘De Rechtvaardige Keizer’(1951), dat toen ondermeer is opgevoerd door de Waregemse toneelgroep Pogen. In 1961 speelde Kunst en Eendracht ‘Te veel van het Goede’ als jurystuk voor het Algemeen Westvlaams Toneel.

Werk van André Demedts werd vertaald in het Frans en het Duits. Dit jaar wordt de 100ste verjaardag herdacht en in Waregem komt er dit jaar met monumentendag ook nog een gedenkteken aan het huis in de Guido Gezellestraat, waar hij heeft gewoond.

02-05-2006 om 15:34 geschreven door bernard

André Demedts was van 1937 tot 1949 leraar aan het H.Hartcollege in Waregem. Daar koestert men zijn nagedachtenis. Bij de lessen tekstverwerking voor de leerlingen van het Handelsinstituut wordt dit schooljaar gewerkt rond André Demedts. Gisteren namiddag konden die leerlingen een speciale herdenking meemaken over hem. Zijn dochter Hilde Demedts en gewezen directeur Oscar Martens legden hierbij voor de huidige leerlingen van het Handelsinstituut getuigenis af over hun vader respectievelijk leraar en collega. De bijeenkomst had plaats in het auditorium van de school, dat niet voor niets is genoemd naar André Demedts. In het College is naar aanleiding van het André Demedtsjaar in zijn 100^e geboortejaar ook een tentoonstelling geopend rond het leven en het werk van deze Vlaamse auteur en veelzijdige cultuurpromotor.

De tentoonstelling toont documenten uit het eigen archief van de school, aangevuld met materiaal uit het stadsarchief van Waregem en van de familie Demedts. De tentoonstelling richt zich vooral naar een ruim leerlingenpubliek door een aantal markante gebeurtenissen uit het leven van Demedts te belichten. De tentoonstelling is opgebouwd rond drie perioden met name de Elsbosperiode (1906-1937), Successtory (1937-1971) en Schemeravond (1971-1992), maar toont ook enkele werken en fotomateriaal over zijn periode in het college (1937-1949). In het kader van deze tentoonstelling is een korte brochure gemaakt en wordt er ook een prijsvraag aan gekoppeld, waarvoor de stad Waregem enkele prestigieuze prijsboeken heeft geschonken (Mercator-uitgave van monografie van Van de Perre).

De tentoonstelling in het H. Hartcollege en –Handelsinstituut loopt nog gedurende het ganse derde trimester. De leerlingen van het Handelsinstituut werken ook nog aan een boekje over André Demedts, dat als herinnering van het André Demedtsjaar op het einde van het jaar wordt overhandigd aan de familie Demedts. Leerlingen van het eerste ASO hebben een tekening gemaakt over André Demedts en het Waregemse college. In het najaar organiseert de school nog een poëzieavond met het werk van André Demedts als thema.

André Demedts was 12 jaar leraar van het Waregemse college van 1937 tot 1949. Daarna werd hij directeur van onze West-Vlaamse radio-omroep NIR en BRT, functie die hij 22 jaar uitoefende tot hij op rust ging op 65-jarige leeftijd. Naast zijn beroepsactiviteiten, die hij steeds erg plichtsbewust uitoefende, schreef hij 77 boeken. (25 romans, 4 jeugdromans, monografiën, novellen),  gaf hij 5000 voordrachten, beantwoordde hij 30.000 brieven, schreef hij luisterspelen en toespraken voor de radio, schreef hij talloze artikels in uiteenlopende media-organen,  was hij er voor alle mensen zonder onderscheid van rang of stand.

Oscar Martens bracht getuigenis over zijn gedrevenheid, vakbekwaamheid en natuurlijk talent als leraar. Aan hem was er geen oppervlakkigheid. Alles aan hem was gedegen, menselijk, fundamenteel. Hij huldigde het devies: “Niet gelijkaardig, maar gelijkwaardig”. Zijn naambekendheid, zijn competentie, zijn eenvoudig optreden en zijn toewijding maakten dat hij een natuurlijk gezag had. Hij had geen problemen met discipline. Straffen deelde hij heel zelden of niet uit. De achting voor André Demedts kwam niet alleen van de leerlingen. Hij was ook de spreekbuis van het lerarenkorps. Op het college gaf hij als hoofdvak Nederlands, maar ook Nederlandse Handelscorrespondentie en in het graduaat ook Economische Geschiedenis kreeg de heer Martens van André Demedts. Elkeen was onder de indruk van zijn brede kennis. Kenmerkend daarbij was de eenvoudig en klare aanbreng. Als geen een wist hij op een eenvoudige en gemoedelijke manier verstandige dingen te zeggen.

28-04-2006 om 13:29 geschreven door bernard

Kruiswoordraadsel bij de tentoonstelling rond André Demedts

Horizontaal:

1. Jeugdbeweging waar André Demedts lid van was?

2. André Demedts overleed in die maand van 1992.

3. Eén van de vakken die André Demedts gaf op het college?

4. Naam van de eerste dichtbundel van André Demedts die in 1929 verscheen?

5. Voornaam van de jongere zuster van André Demedts die ook enkele dichtbundels schreef.

6. Aantal leerlingen (getal in letters) in het eerste Handel B in het schooljaar 1937 - 1938?

7. Naam van het geboortehuis van André Demedts.

8. In 1990 ontving André Demedts de ……    voor zijn hele literaire loopbaan.

9. Aantal (getal in letters) verschillende jeugdboeken geschreven door André Demedts.

10. Familienaam van de echtgenote van André Demedts.

11. Vul de titel van deze roman uit 1981 aan:" Geluk voor  ………     ".

Opmerking: in DRUKLETTERS invullen & de letter ij is één vakje!

De illustratie geeft het rooster weer.  Klik op de figuur voor het bekomen van een grotere afbeelding, die u kunt overnemen op uw PC en afdrukken.

Dit moet verticaal het pseudoniem opleveren, dat André Demedts gebruikte om zijn jeugdboeken te ondertekenen.

Dit ingevulde kruiswoordraadsel mogen de leerlingen van het H.-Hartcollege-Handelsinstituut  deponeren in de doos op de tentoonstelling.

Einde mei zal een onschuldige hand 6 gelukkige winnaars uitloten die elk een exemplaar van de monografie van R. van de Perre over André Demedts ontvangen. 

25-04-2006 om 18:59 geschreven door bernard

Naar aanleiding van het honderdste geboortejaar van auteur en oud-leerkracht André Demedts organiseert de Werkgroep Archief van het Heilig-Hartcollege en -Handelsinstituut in Waregem een aantal activiteiten waar we worden uitgenodigd. Volgende donderdag 27 april 2006 wordt er vanaf 13.30 u. een sessie georganiseerd tijdens het vijfde en zesde lesuur in het auditorium van het college, waarbij oud-directeur O. Martens en Mevrouw Hilde Demedts getuigen over André Demedts als leerkracht, resp. vader en auteur.

Tijdens het derde trimester loopt er in de gang van het A. Demedtsauditorium een tentoonstelling rond het leven en werk van deze auteur. Hierop worden documenten geëxposeerd uit het schoolarchief, het Stadsarchief en archivalia in het bezit van de dochter van Demedts. De Werkgroep richt deze tentoonstelling vooral naar een ruim leerlingenpubliek door in telegramstijl een aantal markante gebeurtenissen  uit het leven van Demedts te belichten. Aan de expo is er een kleine opdracht voor de leerlingen gekoppeld, die hiermee de door Mercator fraai uitgegeven monografie van Harold Van de Perre over Demedts kunnen winnen. De prestigieuze prijsboeken werden geschonken door het Waregemse stadsbestuur en archief.

Op donderdagnamiddag 27 april (tijdens het vijfde en zesde lesuur in het auditorium)

getuigen oud-directeur dhr. O. Martens en Mevr. H. Demedts over A. Demedts als leerkracht

resp. als vader en auteur. Deze sessie wordt op de eerste plaats georganiseerd voor de

leerlingen van de vierde handelsklassen (die in de lessen tekstverwerking werkten rond onze

oud-leerkracht) maar iedereen is meer dan welkom.

Ook het Oudercomité is van plan om nog een activiteit (wellicht een poëzie-avond) rond

Demedts te organiseren.          

Met deze activiteiten wil de Werkgroep Archief van het College een poging doen om de veelzijdigheid van André Demedts als literator, poëet, leraar, voordrachtgever en gezinsman te belichten.

24-04-2006 om 18:04 geschreven door bernard

Uit  Gaby Gyselen “Woorden in  de wind”. Het boek bevat de tekst van dertig toespraken die Gaby Gyselen binnen bijna even zoveel jaren heeft gehouden als directeur van de Dienst Cultuur van de Provincie West-Vlaanderen.  De teksten staan te lezen in hun oorspronkelijke vorm. Het boek is in 1989 uitgegeven in opdracht van de Bestendige Deputatie van de Provincieraad  van West-Vlaanderen. Volgende tekst werd door Gaby Gyselen uitgesproken op een provinciale hulde op 26 februari 1966 in Menen. André Demedts was toen nog geen zestig jaar.

HULDIGING VAN ANDRE DEMEDTS

Toen de Vlaamse Provincies in 1962 hun gezamenlijke vierjaarlijkse Prijs voor Letterkunde hadden toegekend aan André Demedts, kon men uit het verslag van de jury afleiden dat deze zijn roman De Levenden en de Doden had bekroond op grond van de eerlijkheid en beheersing, de rijkdom en de diepte van gemoed, en het indringend psychologisch vermogen waarmede de auteur de menselijke problemen had weten te benaderen.

Deze hoedanigheden kenmerken André Demedts echter niet alleen als letterkundige, zij sieren de gehele mens.

Ik prijs mij gelukkig dit hier te mogen getuigen met een beknopte en zonder twijfel erg onvolledige schets van zijn persoonlijkheid als cultureel werker.

De bibliothecaris van de gemeentelijke bibliotheek te Maldegem vertelde mij onlangs dat hij, vele jaren geleden, een der eersten was geweest om Demedts te vragen als spreker op een literaire avond. De man was daar terecht trots op en hij zei de biograaf te beklagen die ooit de volledige lijst zou willen aanleggen van de spreekbeurten welke André Demedts in de vier windstreken had gehouden. Wij kunnen het ons voorstellen. Niet alleen in het Leieland, binnen de schut van de geboortestreek waar men de mensen en hun gevoeligheden beter denkt te kennen, maar dagreizen ver heeft Demedts zijn boodschap gebracht waar hij dacht haar te moeten brengen, of waarheen hij gevraagd werd omdat men in hem een stem had ontdekt die de waarheid durfde zeggen.

Men denkt het éérst aan dit deel van zijn cultureel werk omdat het tot de verbeelding spreekt. Men kent ongeveer de landkaart. Men raamt de afstanden, en men vermoedt de reisperikelen naar gelang van het jaargetijde en de kansen op een willig gehoor. Steeds weer mag een spreker op onze dagen het podium betreden met een billijk gevoel van trots omdat hij daar komt als Vlaming. Hoeveel eeuwen heeft het na de Guldensporen geduurd dat mensen van dit ras waar zij kwamen opnieuw hun eigen laken mantels moesten vouwen tot een kussen op de harde bank. De staatsie en het luisterrijk onthaal in binnen- en buitenland Demedts aangeboden in Rome, Kaapstad of Paderborn, maken hem echter niet blind voor de onverbiddelijke noodzaak van zijn bezielend woord in deemoedige parochiezaaltjes ergens in Frans-Vlaanderen of diep in Limburg. Een mens moet weten wat hij wil, maar over de middelen is hij niet altijd meester.

Demedts trotseert vrijwel wekelijks deze taak met een gelijkmoedigheid die het benijden waard is en eerbied afdwingt voor zijn erfdeel des geestes, overgedragen van vader op zoon als een harnas waarmee men niet alleen het lijf en het gelaat kan beschermen maar ook het wankelmoedig hart. Deze landelijke gelijkmoedigheid, gedragen en goed bevonden door de ervaring van geslachten, is slechts een houding, geen motief. Zij verbergt, naast vele andere dingen die de ene mens van de andere niet kan weten, een vastberaden, ja een verbeten strijder die men soms onderschat omdat hij zo zachtmoedig is.

U moet de bladzijden lezen die Demedts, in het tijdschrift Biekorf onder de titel De weg terug gewijd heeft aan zijn familie, aan de stamgenoten van wie hij, oudste zoon, de geestelijke erfgenaam is met al de verplichtingen vandien. Men ontdekt daar geen klinkende verklaringen, geen slagzinnen die men met grote koppen zou kunnen afdrukken op de frontpagina van een of ander manifest, zwart op wit omdat hij weet dat de werkelijkheid, de moeite waard om voor te leven, oneindig meer geschakeerd is en rijker van inhoud. Instemmend monkelend vertelt hij over de Tieltse collegeopstellen van zijn vader dat zij beurtelings geschreven werden in blauwe, rode, groene en gele inkt "want in zijn jonge jaren moet hij zwart zonder meer vervelend gevonden hebben, te eentonig om mooi te zijn" !

Wie gewag maakt van de culturele betekenis van André Demedts voor de gehele Nederlandstalige gemeenschap, denkt vooral aan zijn rol als levenswekker, als bouwer, als verkondiger van culturele waarden, en aan de uitstraling van zijn gedachten bij middel van woord en geschrift. Niemand kan die betekenis met een exact toestel meten, maar dat hoeft ook niet.

De Nederlandse gemeenschap kan helaas niet altijd rekenen op de onverdeelde trouw van al haar lidmaten. Vlaanderen telt veel afwezige Vlamingen.

André Demedts echter is aanwezig. Hij is het als directeur van de Gewestelijke Omroep West-Vlaanderen te Kortrijk. De luisteraars horen ie stem van de omroeper en het werk van de programmator. Maar achter beide tronen de geest en de wil van de leider, die levenswijs genoeg is om het betrekkelijk belang van de modeverschijnselen, ook voor een radio-omroep, te doorzien en te weten dat men het morgen weer op een andere manier zal moeten doen, maar die tegelijk ook zoveel verantwoordelijkheidszin heeft dat hij in dit communicatiemedium een onmisbaar instrument blijft zien voor de volledige ontvoogding van stad en land. De stem van de gewestelijke zenders groeit thans uit tot een volwaardig tweede programma, waarin de eenheid in de verscheidenheid gedragen wordt door de vakbekwame radiomensen van Antwerpen, Gent, Hasselt en Kortrijk, straks wellicht Vlaams Brabant, Brussel inbegrepen. Zij ruggesteunen op hun manier het groeiend Vlaams zelfbewustzijn binnen een homogeen taalgebied dat tegenover de concurrentie van het Frans chanson, de angelsaksische songs en de Duitse gewichtigheid ten allen prijze kan stellen: het onloochenbaar talent van taaischeppende spreekvaardigheid, de trouw aan het eigen wezen en een rijk cultureel patrimonium, waarvan men kan houden met hart en ziel.

Ik denk dat een gelijkaardig inzicht Demedts ook drijft naar dat volledig zich wegschenken op zijn andere, vrije werkterreinen.

Hij is de grondlegger geweest en hij blijft, met Luc Verbeke, de bezieler van de Frans-Vlaamse cultuurdagen van Waregem, jaarlijkse bezinningsdagen over de lotsverbondenheid van de Nederlandse stam, waarvan wij de weerklank opvangen in het voortreffelijk tijdschrift van Jozef Deleu Ons Erfdeel, dat hem onder zijn ereleden telt.

Hij behoort tot de redactieleiding van het tijdschrift Vlaanderen, voorheen West-Vlaanderen en in de schoot van het Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond is hij niet weg te denken als man van gezag en van onvermoeibare aanhankelijkheid aan de stichting die Gedeputeerde Jozef Storme, nu meer dan vijftien jaar geleden, in het leven riep. Demedts is daar wat hij elders is: een man uit een stuk, trouw en onverstoorbaar, in goede en in kwade dagen.

Hij vertegenwoordigt, vanaf de oprichting, de provincie West-Vlaanderen in de Kultuurraad voor Vlaanderen, en hij werd door dit hoog cultureel gezagsorgaan gekozen tot lid van de raad van beheer, degelijk en doordacht in al zijn bijdragen.

Hij is ook lid van de Vlaamse Akademie voor Taal en Letterkunde, en hij heeft zich deze vererende benoeming laten welgevallen met dezelfde wijsgerige glimlach waarmee hij vandaag deze nieuwe huldiging ondergaat, er voorzeker op reagerend met stilletjes te zeggen, zoals in de titel van een zijner romans : "Het heeft geen belang".

Toen wij, in de retorika, met een of andere verhandeling al te nadrukkelijk dweepten met het driemanschap Gezelle-Verriest-Rodenbach, zei de leraar dat wij moesten proberen die cirkel te doorbreken. Wij leefden immers voor morgen. Demedts zou voorzeker onze teleurstelling hebben getroost met de bedenking dat op de duur alleen herinneringen overblijven, het enige dat ons niet kan ontnomen worden. In later jaren stapelen de herinneringen zich op, en het is voor de culturele ontplooiing van een volk onmisbaar dat het te allen tijde kan terugdenken aan grote persoonlijkheden en dat het met die wijsheid gewapend, ze ook terug vindt onder de eigen tijdgenoten. Wat zou er van Vlaanderen geworden zijn zonder herinneringen ?

Ik meen te mogen zeggen dat André Demedts tot dit onmisbaar deel van ons levend patrimonium is gaan behoren, en dat wij hem niet meer kunnen missen, noch zijn mediterend schrijverschap, noch zijn milde aanwezigheid onder ons, noch zijn humor die dikwijls getemperd wordt door de kennis van de omstandigheden en vandaar licht omfloersd met weemoed, noch zijn vastberaden trouw aan de kristelijke en aan de Vlaamse beginselen, trouw als edelste vorm van gehoorzaamheid. Men kan daar gedichten over schrijven, zo men wil, men kan het ook van man tot man, koel en zakelijk waarderen met te zeggen : hij is een hele drukkingsgroep waard.

Mijnheer Demedts,

U moet aanvaarden dat uw vrienden U af en toe, onder verschillende en in uw ogen misschien belachelijke voorwendsels, willen huldigen. Zij willen daarmee, luidop voor zichzelf, zeggen hoe belangrijk, in dit moeilijk land en in een nog vormeloos Europa, de kardinale deugden zijn welke U zelf in uw dagelijks werk hebt pogen waar te maken, en waaraan wij ons kunnen optrekken, zeggend of althans in stilte wensend : ik zou willen zijn gelijk André Demedts.

Gaby Gyselen

Menen. 26 februari 1966

Met dank aan Ludo Valcke, directeur Dienst Cultuur provincie West-Vlaanderen.

23-04-2006 om 11:19 geschreven door bernard

Dinsdag 8 augustus 2006, de 100^e geboortedag van André Demedts, moet een hoogtepunt worden van het André Demedtsjaar. Op die datum wordt de première gepresenteerd van het indrukwekkende toneelgebeuren, dat het theatergezelschap ES-battement naar aanleiding van het André Demedtsjaar heeft geproduceerd. Reeds twee jaar heeft het theatergezelschap zich geëngageerd voor deze opmerkelijke activiteit rond het leven en het werk van André Demedts. De roman 'De Levenden en de Doden' wordt door televisie- en radioacteur Anton Cogen bewerkt tot een toneelgebeuren, dat zal gespeeld worden op verschillende podia rond de André Demedts site in zijn geboortedorp Sint-Baafs-Vijve.

Het ES-battement is een bijzonder heterogeen theatergezelschap. Professionele acteurs, semi-professionele en amateurs werken samen aan diverse theaterprojecten, die niet alleen in de thuisbasis worden gebracht maar die ook op tournee gaan, daar waar een gunstige theaterwind hen heen blaast. ES-battement streeft naar theater dat diep genoeg op de dingen ingaat en het artistiek-waardevolle koppelt aan maatschappelijke en persoonlijke inhoud en inzichten die iedereen aanbelangen zonder het broodnodige amusement uit het oog te verliezen. Alle toneelgenres zijn vertegenwoordigd in hun programma-aanbod en de artistieke aanpak kan van traditioneel overslaan naar experimenteel, soms zelfs progressief of regelrecht baanbrekend zijn. Het is bedoeld voor jong en oud, niet politiek getint en vooral volks. Het gaat om monologen, avondvullende stukken, komedie, sociaal drama, absurd theater, straattheater, enz… Ook het genre amusement is ons niet vreemd. Het gezelschap trekt het Vlaamse land door met een heus café-chantant programma.

Op de première van 8 augustus 2006 om 20 u. wordt iedereen verwacht die dit eeuwfeest kan en wil promoten. Daarop worden dus langs deze weg al zeker alle vertegenwoordigers van culturele organisaties, politici, persmensen van diverse nieuwsmedia en sympathisanten van de gedachten van André Demedts op uitgenodigd. Dit hoogtepunt van het André Demedtsjaar mag door u, uw bestuur en uw organisatie alvast niet gemist. Daarom hier nu reeds deze aankondiging en warme oproep. Op zaterdag 12, zondag 13 en maandag 14 augustus 2006 moet het daar in de tuin en de omgeving van het André Demedtshuis een volks gebeuren worden met elke dag twee opvoeringen om 18 en 20 u. 

Daarna kan het theatergezelschap met de productie gastvertoningen brengen over het ganse Vlaamse land, Nederland en Frans-Vlaanderen. De initiatiefnemers zijn dan ook op zoek naar samenwerkingsverbanden om deze productie bij een zo breed mogelijk publiek te brengen en om alle mensen uit de entourage van André Demedts van vroeger en nu te laten afzakken naar de site waar zijn hart nog steeds klopt. Personen en organisaties die daarvoor belangstelling hebben kunnen terecht bij Antoon Vandendriessche, voorzitter ES-battement

Wielsbeeksestraat 83, 8710     Wielsbeke, Tel.: 0476/30 37 19  of antoon.vandendriessche@skynet.be.

13-04-2006 om 00:00 geschreven door bernard

De wilde kerselaar

(uit Schemeravond, in: Verzamelde gedichten, 1976)

Aan de achterpoort in een haag,

op de oeverberm van een gedempte vijver,

tussen de boomgaard en het bos,

stond een wilde kerselaar,

waarvan de vruchten oneetbaar waren,

zelfs mussen en spreeuwen plukten ze niet.

Laat er hem staan, werd ons gezeid,

want hij beschaduwt het graf

van iemand die niet anders meer heeft

dan haar rust.

Een vrouw, een zigeunerin, een hoer,

weldra twee eeuwen geleden

met de Franse soldaten mee gekomen,

een marketenster met getaande huid,

ogen als karbonkels en een mond

van lachen, zingen en zoenen nooit moe.

Zij was hun vreugde en vervoering,

een glimp van het geluk,

dat 's nachts als donker water,

onder zwarte, zwijgende bomen,

half en half door maanlicht

beschenen ligt.

Gezongen, bedrogen, bemind,

tot zij rillend van koorts

in ons land van water en regen,

ons land van de nathandige wind,

op de schuurvloer ineen zonk.
Drankjes, bezweringen en vloeken

haalden niets uit,

en haar soldaten, vanop de rand

van een uitdijende cirkel,

steeds meer vanop afstand,

keken geërgerd op haar strobed

en doodsstrijd neer.

Waar uit de wereld was zij afkomstig,

wat in de wereld had zij begeerd?

De soldaten kwamen langs achter in huis

en vroegen wat geld en een broodkant.

Zij groeven een kuil bij de vijver zijn water,

dat de oerbron van 't leven is,

Prunus Avium

en legden die gaven, de laatste,

 wat voedsel en geld,

om ginder niet ijlhands

ieder ten spot te zijn,

bij haar in haar graf.

De kerselaar was vanzelf uitgeschoten,

zijn vruchten voor ieder en allen te brak,

maar reeds vier geslachten na elkaar

lieten hem ongemoeid staan.
In mei wit besneeuwd van ontelbare bloemen,

en oktober verfde zijn kruin
van geel tot zalmrood en bruin,

en als de nachten kwamen,
waarin degenen die met de zomer

naakt geslapen hadden
een deken konden verdragen,

trouw als een hond

liet hij zijn blaren vallen,

rondom zijn stam op haar graf.

Herinnering, vertedering,

blijven meegaan.

Maar waarom en waartoe?

Moet die wrangvruchtige boom

daar blijven staan?

        André DEMEDTS

07-04-2006 om 14:46 geschreven door bernard

Twee kinderen, hand in hand,

op wandel langs de beek,

wat vragen, wat vertellen zij,

daar langs de waterkant?

Of is 't hun al gelijk?

Beseffen zij zelfs niet

dat weer de blauwe lente naakt?

Zijn zij een prins te rijk

die, wat er ook geschiedt,

zich nergens om al zorgen maakt?

Ben ik ze voor gegaan,

reeds langs datzelfde pad,

het schijnt een eeuwigheid geleën

en bleef reeds iemand staan

die toen al heimwee had

en zwijgend dacht: waar gaan zij heen ?

               André Demedts

(uit 'Na jaar en dag' , 1986)

foto schilderij 'Namiddag aan de Leie'  van Emile Claus

07-04-2006 om 14:45 geschreven door bernard

De Gavergids, lentenummer 2006 bijdrage van Patrick Meuris

André Demedts als dichter

Op 8 augustus 2006 zou romanschrijver, dichter, essayist, recensent, redenaar en

cultuurpoliticus André Demedts 100 jaar geworden zijn. Ter gelegenheid van die

verjaardag besteden we in de vier nummers van de Gavergids jaargang 2006 telkens

aandacht aan een ander aspect van Waregems veelzijdige ereburger. In dit eerste nummer

komt de poëzie van André Demedts aan bod, mede naar aanleiding van de feestelijke

poëzieavond op 17 februari jl. in de Sint-Bavokerk van Sint-Baafs-Vijve.

André Demedts debuteerde met de gedichtenbundel Jasmijnen (1929) in een humanitair-expressionistische stijl, maar evolueerde geleidelijk naar een vrijere, mijmerende bijna prozaïsche vorm en taal. Achtereenvolgens publiceerde hij de bundels Geploegde aarde (1931), Vaarwel (1940), Daarna (1968), Verzamelde gedichten (1976), De Jaargetijden (1979) en Na jaar en dag (1986). In 1995 werd zijn volledige poëtische oeuvre gebundeld in Verzamelde Gedichten.

In Demedts' gedichten (en romans) is, aldus G.J. van Bork, een constant zoeken te zien naar de factoren die het menselijk geluk bepalen, aanvankelijk pessimistisch, later spiritueel (katholiek) geïnspireerd en berustend, conform zijn motto dat we de ons toegemeten tijd moeten gebruiken om gelukkig te zijn. Jooris Vanhulle merkt naast de weemoed en milde levensaanvaarding vooral drie kenmerken op: de vrije, natuurlijke vorm, waarbij het gedicht eerder een belijdenis is dan een taaiexperiment, de grote visualiteit en concrete natuurbeschrijving, en Demedts' liefde voor zijn streek en taal (het Nederlands).

De bekendste gedichten van André Demedts zijn allicht Lof van mijn land en Gelegenheidsvers, beide uit de bundel Vaarwel (1940), die we eerder al publiceerden in het Demedtsnummer van de Gavergids (1995 nr. 2). Hier kozen we drie iets minder bekende maar daarom niet minder mooie of interessante gedichten: De wilde kerselaar, een opvallend fysiek en bitter verhaal, Mijn moedertaal, een ode aan het Nederlands, en Op wandel, een lichtvoetige mijmering over het leven en de opeenvolging van de generaties.

Patrick MEURIS

Bronnen

•              André Demedts, Verzamelde Gedichten, Davidsfonds / Clauwaert, 1995, 271 p.

•              G.J. van Bork, 'André Demedts', in: Schrijvers en dichters, Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse

Letteren, biografieënproject I, 2003-... (www.dbnl.org/tekst)

•              Jooris Vanhulle, 'De poëzie van André Demedts', inleiding bij poëzieavond 100 jaar André Demedts, Sint-Baafs-Vijve, 17 februari 2006.

Met dank aan Patrick Meuris van de Gidsenkring Waregem. Op de volgende bladzijden van het lentenummer 2006 van De Gavergids vinden we de gedichten ‘De Wilde Kerselaar’, ‘Mijn Moedertaal’ en ‘Op Wandel’.

06-04-2006 om 11:09 geschreven door bernard